Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 9

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  Prawo rzymskie
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

PRAWO RZYMSKIE W ORZECZNICTWIE SĄDU NAJWYŻSZEGO STANÓW ZJEDNOCZONYCH AMERYKI

100%
Kosior W.
Zeszyty Prawnicze
|
2018
|
vol. 18
|
issue 1
5-24
EN
Summary The Supreme Court of the United States of America has frequently referred to Roman law in the grounds for the verdicts and rulings it has handed down. Most of its references to Roman law have occurred in a historical context, for the clarification of complex issues, when it has presented the history of a particular legal institution, going back to its ancient origins. Thereby the judge compiling the grounds for the Court’s verdict endeavoured to show that he had conducted a comprehensive and in-depth examination of the question, going right back to the given institution’s ancient roots. Most frequently he would cite a particular Roman law source by quoting the original phrases or even the whole text in Latin, or sometimes by giving just a reference to the source. Some of the most frequent references have been to Gaius and Justinian (the Code and the Digests), and somewhat less often to Teodosius. In this article I look at rulings delivered by the American Supreme Court since 1819, as part of an ongoing discussion of how Roman law has influenced the common law systems.
PL
Sąd Najwyższy Stanów Zjednoczonych Ameryki w swoich opiniach niejednokrotnie odwoływał się do prawa rzymskiego. Czynił to przy okazji uzasadniania swoich orzeczeń. W zdecydowanej większości przypadków Sąd Najwyższy odwoływał się do prawa rzymskiego w kontekście historycznym tj. przy okazji wyjaśniania danego zagadnienia, w formie niejako dydaktycznej prezentował podstawę historyczną danej instytucji prawnej, najczęściej wywodząc ją od starożytności. Tym sposobem sędzia przygotowujący uzasadnienie starał się zaakcentować, że wydane orzeczenie poprzedzało wnikliwe, wielowątkowe badanie, które sięgało aż do źródeł danej instytucji prawnej. Jeżeli zaś chodzi o sposób w jaki Sąd Najwyższy sięgał po prawo rzymskie to czynił to w różnych formach. Najczęściej cytował konkretne źródła bądź w całości przytaczając łaciński tekst, bądź wskazując jedynie źródło. Wśród cytowanych fragmentów znajdowały się Instytucje Gaiusa, Instytucje Justyniana, Kodeks oraz Digesta, rzadziej Sąd sięgał do Kodeksu Teodozjańskiego. Przedmiotowy artykuł prezentuje orzeczenia wydane przez amerykański Sądu Najwyższy począwszy od 1819 r. Artykuł wpisuje się w prowadzoną dyskusję o roli prawa rzymskiego na systemy prawne common law
2
Publication available in full text mode
Content available

Nieważne zobowiązania ex venditione. Nec emptio nec venditio sine re quae veneat potest intellegi (D. 18,1,8 pr.) Pomponiusa a Impossibilium nulla obligatio est Celsusa (D. 50,17,185

75%
Skrzywnanek-Jaworska D.
Studia Prawno-Ekonomiczne
|
2011
|
vol. LXXXIV (84)
209-238
XX
This article is a continuation of the “Invalid obligations ex stipulatione. The meaning of Impossibilium nulla obligatio est (D. 50,17,185) of Celsus in Roman law” (Law and Economics Studies, LXXXIII/2011, pp. 205–235). It leans on the similar construction and presents in a polemic way two groups of opinions with reference to invalid obligations ex venditione. It shows, similar to invalid obligations ex stipulatione, that the adaptation of civil law achievments to the ground of Roman law does not help to understand the concept of initial impossibility in Roman law. Alternative theories on the other hand, which analyse invalid obligations ex venditione in relation to the concept of valid formation of contract, put the main meaning to the regula iuris of Pomponius: Nec emptio nec venditio sine re quae veneat potest intellegi (D. 18,1,8 pr.) and at the same time allow to negate the application of the phrase of Celsus pertaining to obligations ex venditione.
3
Publication available in full text mode
Content available

Kodyfikacje prawa polskiego w wieku Oświecenia i spór o rolę prawa rzymskiego na początku XIX stulecia

75%
Jakubowski I.
Studia Prawno-Ekonomiczne
|
2009
|
vol. LXXX (80)
103-113
EN
In the first part of his work, the author presents two attempts at the codification of Polish law undertaken at the end of the 18th century, while in the second deals with the problem of a heated discussion, commenced in 1800, on the role and position of Roman law in Polish law of the pre-partition epoch. The author emphasizes the unfortunate fact that both codification enterprises remained attempts only. The so called “Zamoyski Code” of 1778 did not gain the force of binding law, both for substantive and political reasons. Work on the so called “Stanislaus August Code” did not go beyond the stage of acquiring materials and sending prospectuses. In both these projects one can find a considerable number of references to legal solutions of the ancient Romans, especially in widely understood civil law (right in property, obligation law, law of inheritance, family law). The discussion on Roman law and its presence in former Polish law initiated by Tadeusz Czacki, and soon (1806) undertaken by his adversary, Jan Wincenty Bandtke, found many outstanding followers in the persons of J. Lelewel, R. Hube, A. Kraushar or W. Maciejowski. Czacki sought the provenance of Polish law in northern laws and did not see any influences of ius romanum. Bandtke, on the other hand, regarded Roman law as a binding force in the development of Polish law. The seasoned expert of the course of that discussion, J. Kodrębski, states that in the first half of the 20th century it still antagonized scholars and virtually it was not definitely resolved. The beginnings of this polemics perfectly corresponded with the introduction of the Napoleonic Code in the Duchy of Warsaw. Kodrębski perceives in this process the only successful attempt of reception of Roman law in Poland.
4
Publication available in full text mode
Content available

Nieważne zobowiązania ex stipulatione. Znaczenie “Impossibilium nulla obligatio est” Celsusa (D. 50,17,185) w prawie rzymskim

75%
Skrzywanek-Jaworska D.
Studia Prawno-Ekonomiczne
|
2011
|
vol. LXXXIII (83)
205-235
EN
This article concerns the issues of invalid obligations ex stipulatione and the meaning of the Celsus phrase Impossibilium nulla obligatio est (D. 50,17,185) in Roman law. It presents in a polemic way two groups of the opinions, which can be found in the literature. The older theories adapt the civil law achievments to the ground of Roman law, what does not help to understand the concept of initial impossibility in Roman law. This research method is concentrate on the function of impossibility and does not indicate the reason of invalidity of the ex stipulatione obligations. At the same time it does not explain the meaning of the Celsus sentence. In the opposition there are in the newer literature an alternative theories to found, which analyse the invalid obligations ex stipulatione in relation to the concept of the valid formation of contract. According to these newer attempts the explanation of the meaning of the Celsus’ phrase seems to be more reliable.
5
Publication available in full text mode
Content available

Rozważania na temat badań Michała Staszkowa i Edwarda Szymoszka na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach

75%
Glück M.
Z Dziejów Prawa
|
2020
|
vol. 13
DE
In der Zeit von 1968 bis 2018 wurde das römische Recht an der Schlesischen Universität Kattowitz unter anderem von Michal Staszków und Edward Szymoszek unterrichtet. Die Forscher waren nicht nur die ersten Lehrer in diesem Fach an der Fakultät für Recht und Verwaltung in Kattowitz, sondern trugen auch im Laufe ihrer akademischen Laufbahn zur Er- weiterung des Wissens in diesem Rechtsgebiet bei. Im Bereich des römischen Rechts untersuchte Michał Staszków den römischen Prozess. Sei- ne bekanntesten Veröffentlichungen zu diesem Thema sind: die Artikel Vindicta, Vindex und die Monografie Vim dicere: Studia nad genezą procesu rzymskiego [Vim dicere: Studien über die Genese des römischen Prozesses]. Was den zweiten der genannten Forscher - Edward Szymo- szek, anbelangt, so lässt sich anhand seiner Veröffentlichungen feststellen, dass zum Gegenstand seines Interesses die Schule der Glossatoren bzw. der römische Prozess unter besonderer Berück- sichtigung des Richterstatus gehörten. In den fünfzig Jahren des Bestehens der Fakultät für Recht und Verwaltung in Kattowitz hatten die beiden Romanisten ohne Zweifel einen bedeutenden Einfluss auf die Entwicklung des römischen Rechts. Gemeinsam für die Forscher war nicht nur die Tatsache, dass sie das römische Recht unterrichteten, sondern auch ihre Interessen. Im weiteren Verlauf seiner Karriere nahm Edward Szymoszek eine gründliche Analyse der Veröffentlichungen von Michał Staszków vor und die Tätigkeit seines Vorgängers beeinflusste die Ausrichtung seiner späteren Forschungen im Bereich des Prozesses.
EN
In the period from 1968 till 2018, the study of Roman law at the University of Silesia in Katowice was carried out, among others, by Michał Staszków and Edward Szymoszek. These two scholars were not only the first lecturers of this subject at the Faculty of Law and Adminis- tration in Katowice, but also during their academic careers, they contributed to the expansion of knowledge in this area of law. In the field of Roman law, Michał Staszków researched Roman litigation process, and his most popular works on this subject are the articles Vindicta, Vindex and the monographic work “Vim dicere. Studies on the origins of the Roman litigation process” [Studia nad genezą procesu rzymskiego]. As for the second of the aforementioned scholars - Edward Szymoszek, we can state, on the basis of his works, that the object of his interest was the school of glossators and Roman litigation process, with the emphasis on the status of a judge. During the fifty years of the Faculty of Law and Administration in Katowice, the two Ro- man law experts undoubtedly exerted influence on the development of Roman law. They were connected not only by the fact that they taught Roman law, but also by their interests. Later in his career, Edward Szymoszek made an insightful analysis of the works of Michał Staszków, and the work of his predecessor influenced the direction of his later research in the field of litigation.
PL
W okresie 1968-2018 badaniem prawa rzymskiego na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach zajmowali się między innymi Michał Staszków oraz Edward Szymoszek. Uczeni nie tylko byli pierwszymi wykładowcami tego przedmiotu na Wydziale Prawa i Administracji w Katowicach, ale także w okresie swej kariery naukowej przyczynili się do poszerzenia wiedzy w zakresie tej dziedziny.  Michał Staszków w zakresie prawa rzymskiego badał proces rzymski, a jego najpopularniejszymi dziełami z tej tematyki są artykuły: Vindicta, Vindex oraz praca monograficzną „Vim dicere”. Studia nad genezą procesu rzymskiego. Natomiast co do drugiego z uczonych to podstawie twórczości Edwarda Szymoszka możemy stwierdzić, że obiektem jego zainteresowań była szkoła glosatorów oraz proces rzymski z naciskiem na status sędziego.  Przez pięćdziesiąt lat istnienia Wydziału Prawa i Administracji w Katowicach obu romanistów wywarło bez wątpienia istotny wpływ na rozwój prawa rzymskiego. Uczonych łączył nie tylko fakt wykładania prawa rzymskiego ale także ich zainteresowania. W dalszym okresie swej kariery Edward Szymoszek dokonał wnikliwej analizy dzieł Michała Staszkowa, a działalność jego poprzednika miała wpływ na ukierunkowanie jego późniejszych badań w dziedzinie procesu.
6
Publication available in full text mode
Content available

„POLSKI PAPINIAN” ‘REDIVIVUS’. CZY WARTO DZISIAJ TŁUMACZYĆ I WYDAWAĆ STANISŁAWA WRÓBLEWSKIEGO ZA GRANICą?

71%
Marzec Ł.
Zeszyty Prawnicze
|
2019
|
vol. 19
|
issue 2
215-226
EN
This paper presents an outline of the life and scholarly achievements of the eminent Polish lawyer Stanisław Wróblewski (1868-1938), professor of Roman and civil law at the Jagiellonian University. He wrote a series of brilliant studies on legal issues, but few of them are known in the international milieu of law scholars, because he published in Polish. In 1899 he published Posiadanie na tle prawa rzymskiego, on ownership and usucaption in the light of Roman law, where he presented the opinion that usucaption deserved the status of a right, just like ownership. In 1916 and 1919 Wróblewski published his unfinished opus magnum, Zarys wykładu prawa rzymskiego (An Outline of Roman Law), which is regarded as a major intellectual achievement in the legal sciences, but remains largely unknown because it was published in Polish. This paper concludes with an appeal for an English edition of Wróblewski’s works as part of the world’s heritage of legal culture.
PL
.
7
Publication available in full text mode
Content available

The stages of human life distinguished in non-legal Roman sources

51%
Kosior W.
Krytyka Prawa. Niezależne studia nad prawem
|
2016
|
vol. 8
|
issue 2
27-46
PL
Wiek człowieka jest popularnym przedmiotem badawczym wielu dziedzin nauki i ich pochodnych. Przedmiot ten wykorzystywany jest również przez naukę prawa. W prawie rzymskim również funkcjonowały kategorie wieku, od przekroczenia których zależała pozycja prawna danej osoby. W artykule poddano badaniu rzymskie źródła nieprawnicze traktujące o podziale życia ludzkiego na etapy. W efekcie przeprowadzonych badań udało się ustalić, iż w starożytnym Rzymie funkcjonowało kilka teorii na ten temat. Popularnymi klasyfikacjami był podział życia człowieka na trzy, cztery, pięć, sześć oraz siedem etapów. U podstaw każdej teorii leży inne uzasadnienie i inne argumenty. Wśród tych można wskazać argumenty medyczne, psychologiczne, numerologiczne a nawet poniekąd wojskowo-administracyjne.
EN
The age of a human being is a common research topic in many branches. This topic is also addressed by the legal theory. Age categories also functioned in Roman law, determining the legal position of a person. In this article, the non-judicial sources which concerned the division of human life are analyzed. Consequently, it has been possible to determine that in ancient Rome, there were several theories concerning this matter. The division of life into three, four, five, six or seven stages was very popular. Each theory has different justifications and various arguments. Among those, we can distinguish medical, psychological, numerical and also military-administrative arguments.
8
Publication available in full text mode
Content available

Anonimowe międzywojenne repetytorium do nauki prawa rzymskiego

51%
Glück M.
Z Dziejów Prawa
|
2022
|
vol. 15
49-60
DE
In der Zwischenkriegszeit (1918-1939) ließ sich eine intensive Entwicklung der polnischen Universitäten beobachten, die mit der Wiedererlangung der Unabhängigkeit Polens ihre Blütezeit erlebten. Leider verfügten die Jurastudenten der Universität Warschau zunächst über kein geeignetes Lehrbuch für das römische Recht. Deshalb spielten die in den 1920er Jahren erschienenen Skripten und Repetitorien eine wichtige Rolle im Unterricht. Besondere Aufmerksamkeit gilt einem anonymen Repetitorium für das römische Recht, das 1924 und 1925 in Warschau herausgegeben wurde und ausschließlich mit den Initialen J.L. unterzeichnet ist. Die Identität des Autors konnte nie festgestellt werden und einige Zeit lang war das anonyme Repetitorium die einzige Lernhilfe für die Warschauer Jurastudenten. Zweifellos konnten Repetitorien zweckmäßige Lehrbücher nicht ersetzen. Im Hinblick darauf, dass man jahrelang ohne entsprechendes Lehrwerk auskommen musste, stellt sich allerdings die Frage nach der tatsächlichen Rolle der Repetitorien als Lehrmaterialien in der Zwischenkriegszeit.
EN
The interwar period (1918-1939) was an intensive stage in the development of Polish universities. The resumption of the operation of Polish universities began with Poland’s regaining of political independence. Unfortunately, law students at the University of Warsaw initially had no proper Roman law textbook. For this reason, the lecture scripts (Pl. skrypt) and revision textbooks (Pl. repetytorium) that were being created as early as the 1920s played an important role in the process of teaching Roman law. Particularly noteworthy is an anonymous Roman law revision textbook published in Warsaw in 1924 and 1925, signed only with the initials J.L. The identity of its author has never been established, and for some time this was the only textbook available for law students in Warsaw. Admittedly, revision textbooks were a poor substitute for proper textbooks; however, due to prolonged lack of a Roman law textbook, the question arises as to their actual role in the interwar period.
PL
Okres międzywojenny (1918-1939) stanowił intensywny etap dla rozwoju polskich Uniwersytetów, a ich odrodzenie rozpoczęło się wraz z odzyskaniem niepodległości przez Polskę. Niestety studenci prawa na Uniwersytecie Warszawskim początkowo nie mieli do dyspozycji podręcznika z prawa rzymskiego. Dlatego powstające już w latach dwudziestych opracowania w formie skryptów i repetytoriów odegrały ważna rolę w procesie nauki prawa rzymskiego. Szczególną uwagę przykuwa anonimowe repetytorium z prawa rzymskiego wydane w Warszawie, w latach 1924 i 1925 podpisane zaledwie inicjałami J.L. Tożsamość autora nigdy nie została ustalona, a anonimowe opracowanie przez pewien okres stanowiło jedyne repetytorium z prawa rzymskiego przeznaczone dla warszawskich studentów prawa. Niewątpliwie repetytoria nie mogły stanowić substytutu podręcznika. Jednak ze względu na jego wieloletni brak, nasuwa się refleksja co do ich faktycznej roli jako materiałów dydaktycznych w okresie międzywojnia.
9
Publication available in full text mode
Content available

Przekroczenie granic zlecenia i rzekoma surowość Sabinianów

32%
Kacprzak A.
Zeszyty Prawnicze
|
2017
|
vol. 17
|
issue 4
179-196
PL
This paper concerns the famous controversy between the Sabinians and the Proculians on the consequences for the mandatary if he exceeded the limit of his mandate. According to the Sabinians, if a mandatary commissioned to buy a given good paid more than the price specifed by the mandator, he could not claim the restitution of any costs, not even to the limit specifed by the mandator. The Proculians’ opinion on the issue was more favourable to the mandatary, they permitted him to claim restitution of the costs up to the limit specifed in the mandate, provided he was prepared to hand the purchased item over to the mandator for the specifed price, viz. less than what he actually paid. In the literature on the subject the Proculians’ opinion is usually treated as self-evident. Most scholars tend to be surprised by the alleged strictness of the Sabinians. This paper argues that the Sabinian position is fully understandable both from the dogmatic and practical point of view, and that contrary to appearances the Proculian opinion leads to more troublesome consequences. One was the unequal status of the parties to the contract. The mandatary was free to buy the item and keep it for himself if it turned out to be more expensive than the mandator was willing to pay (G.3,161). Yet from the Proculian point of view, he could also decide to hand the item over to the mandatary for the price specifed in the mandate. Hence, it depended solely on the mandatary’s decision if the mandate was to be completed or not. In this article I suggest that one of the main reasons underlying the Sabinian position was to avoid this inequality. It follows from D. 17,1,3,2 that they actually raised this objection against the Proculian view. Their solution also protected the mandator from possible abuses on the part of the mandatary, who could have purchased the item for himself, and only on having discovered defects in it decided to hand it over to the mandator, thus recovering at least part of the price.
EN
Prezentowany artykuł dotyczy słynnej kontrowersji między Sabinianami a Prokulianami dotyczącej przekroczenia granic zlecenia. Zleceniobiorca, który zapłacił za przedmiot, jaki polecono mu kupić, cenę wyższą, niż określona w zleceniu, zgodnie z poglądem Sabinianów nie mógł dochodzić od zleceniodawcy zwrotu jakichkolwiek kosztów, nawet do wysokości kwoty, wynikającej ze zlecenia. Zdecydowanie korzystniejsza dla zleceniobiorcy była opinia Prokulianów: jeśli był on gotów przekazać zleceniodawcy kupiony przedmiot po cenie, określonej w zleceniu, to zleceniodawca nie mógł odmówić jego przyjęcia. W takiej sytuacji miał on obowiązek zwrócić zleceniobiorcy część kosztów zakupu, tj. do wysokości kwoty, określonej w zleceniu. W literaturze przedmiotu opinia Prokulianów traktowana jest jako oczywista i nie wymagająca szerszych wyjaśnień. Tym, co wciąż budzi ciekawość uczonych jest pogląd Sabinianów, na ogół postrzegany jako nadmiernie surowy dla zleceniobiorcy. W prezentowanym artykule przedstawiam argumenty na rzecz tezy, że opinia Sabinianów jest w pełni zrozumiała zarówno z dogmatycznego, jak i z praktycznego punktu widzenia. To opinia Prokulianów, wbrew temu, co może się na pierwszy rzut oka wydawać, prowadzi do bardziej kłopotliwych konsekwencji. Jedną z takich kłopotliwych konsekwencji jest nierówna pozycja prawna zleceniodawcy i zleceniobiorcy, a konkretnie uprzywilejowanie tego drugiego względem pierwszego. W sytuacji gdy cena przedmiotu, który zleceniodawca miał kupić, okazała się wyższa, niż określona w zleceniu, miał on prawo kupić go dla siebie (G.3,161). Zleceniodawca nie mógł w takiej sytuacji żądać od zleceniobiorcy wydania mu przedmiotu. Zleceniobiorca natomiast zgodnie z poglądem Prokulianów mógł podjąć decyzję, że odda przedmiot zleceniodawcy po kosztach, określonych w zleceniu. W takiej sytuacji zleceniodawca nie mógł odmówić. W efekcie, to czy zlecenie zostanie wykonane czy nie, zależało wyłącznie od woli zleceniobiorcy. W artykule stawiam hipotezę, że jednym z głównych powodów rozwiązania, przyjętego przez Sabinianów, była chęć uniknięcia powyższej nierówność. Z tekstu Paulusa, przekazanego w D.17,1,3,2 wynika, że takie właśnie zastrzeżenie podnosili oni względem poglądu Prokulianów. Rozwiązanie Sabinianów zabezpieczało ponadto zleceniodawcę przed ewentualnymi nadużyciami ze strony zleceniobiorcy, który mógłby kupić przedmiot dla siebie a następnie, odkrywszy jego wady, chcieć się pozbyć kłopotu, odzyskując od zleceniodawcy przynajmniej tę część kosztów zakupu, jaka była określona w zleceniu.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.