Search results

1

Il primissimo monachesimo nell’Africa latina

100%

Degórski B.

Vox Patrum

|

2009

|

vol. 53

591-598

EN

Artykuł pokrótce przedstawia najstarszy monastycyzm w Afryce łacińskiej. Od pojawienia się chrześcijaństwa żyli tam ludzie, którzy składali ślub czystości i pragnęli całkowicie oddzielić się od dóbr materialnych i od świata. Spośród nich wywodziła się duża część duchowieństwa tamtego regionu. Największym krzewicielem monastycyzmu w Afryce łacińskiej był św. Augustyn. Jeśli chodzi o augustiańskie prawodawstwo monastyczne, możemy wskazać przede wszystkim Ordo monasterii pseudo-Augustyna. Co się tyczy innych najstarszych mnichów augustiańskich, trzeba wymienić Alipiusza, Ewodiusza i Possydiusza. Po śmierci św. Augustyna życie mnisze w Afryce kwitło nadal pomimo okupacji wandalskiej; jedynie niektóre wspólnoty mnisze, aby się chronić, przeniosły się gdzie indziej. Najwięsze prześladowania cierpieli wówczas mnisi i mniszki w Afryce Prokonsularnej. Dużo wiadomości dotyczących monastycyzmu w Północnej Afryce na przełomie V i VI wieku znajdujemy w Vita św. Fulgencjusza z Ruspe, który po św. Augustynie był najważniejszą postacią dla rozwoju życia mniszego w Afryce łacińskiej. Na nim właściwie kończą się dzieje monastycyzmu starożytności chrześcijańskiej na tamtym obszarze.

2

Tingitana Frontier Project. Rapport préliminaire de recherche de la mission polono-marocaine dans la région de Volubilis au Maroc pendant la saison 2018

88%

Czapski M., Atki M.

Polish Archaeology in the Mediterranean

|

2020

|

vol. 29(2)

433-446

EN

The report presents the preliminary results of the work of the Polish-Moroccan expedition in the region of the ancient city Volubilis in 2018. The research carried out in Morocco aims to answer the question of the appearance and functioning of the border defence system of the province Mauritania Tingitana. The topic is not sufficiently developed in existing publications. Field research has provided new data and interesting field observations. Recognition of the human activity from the Roman period in the region has allowed us to collect interesting ceramic material for preliminary dating of the sites.

3

Quodvultdeovy předkřestní katecheze a formování křesťanské identity

75%

Vopřada D.

Studia theologica

|

2017

|

vol. 2

181-200

EN

A group of Quodvultdeus’s sermons—specifically De cantico novo, De accedentibus ad gratiam I–II, De symbolo I–III, De ultima quarta feria, and De cataclysmo—is addressed to candidates for baptism (competentes). In the years after the Vandal invasion of Africa and preceding their conquest of Carthage, the Bishop of Carthage prepared new members of the Church for the upcoming persecution, when their Catholic faith would be challenged. In his catecheses, he aims at building up their identity and sense of belonging to the Church. The study focuses on four topics of his formation related to the shared identity of the candidates for baptism: the desire for a new life, the Church, heresies, and the liturgical rite, exemplified by the renunciation of the devil, the scrutinies, and the handing over of the baptismal Creed.

4

Kler afrykański w świetle synodów IV i V wieku

63%

Degórski B.

Vox Patrum

|

1986

|

vol. 10

219-238

EN

Hac in dissertatiuncula exponuntur ea, quae de clericis synodi Africae IV et V saeculi statuerunt.

5

Męczennicy Kościoła donatystów

63%

Myszor W.

Vox Patrum

|

2000

|

vol. 38

449-456

EN

Die Donatisten gingen aus der Verfolgung in der Zeit Diokletians ais Kirche der Martyrer. Als sie in der Zeit des Konstantins und der Nachfolger weiter verfolgt wurden, blieben die innerkirchlichen Unionsbestregungen erfolglos. Die donatistische Theologen haben sich auf die afrikanische Tradition von Tertullian und Cyprian berufen, auch wenn es um die Taufe und die Kirchenzugehórigkeit einging. Die theologische Abwertung des Martyrium in der donatistische Kirche Snden wir in beruhmten Satz des Augustinus: „martyrem non facit poena sed causa". Augustinus hat damit auch den Prinzip der afrikanischen Theologie angenommen: „extra ecclesiam nulla salus sc. Nullum martyrium" entsprechend „causa mała" non fecit martyrem.

6

Męczennicy Afryki Północnej w Martyrologium Rzymskim

63%

Nocoń A.

Vox Patrum

|

2019

|

vol. 72

49-66

EN

As is commonly known, Christianity reached the territories of North Africa relatively early, and its development was so dynamic that it surprises historians. In seeking an explanation of this phenomenon, many point to the line of one of its representatives, Tertullian: “the blood of the martyrs is the seed of Christians”. If that was the case, how many martyrs were there in the African Church? In which period and for what reason were they killed? Answers to these and other questions were searched for in the Roman Martyrology, a book that essentially is liturgical, but also contain some documentary elements. This study has led to a deepening of our knowledge of the martyrs of North Africa as it gave some at least general information about the time of the persecutions, the cities in which they took place, the numbers of the martyrs, their social status, and above all about their attitude in the face of death that in most cases was cruel. This information is precious, not only because martyrdom is a key factor for the understanding of Christian antiquity, but also because it is rarely mentioned in historical publications of our country.

PL

Jak powszechnie wiadomo chrześcijaństwo dotarło na tereny Afryki Północnej relatywnie wcześnie, a jego rozwój był tam tak dynamiczny, że zdumiewa historyków. Szukając wyjaśnienia tego fenomenu afrykańskiego Kościoła wielu wskazuje na słowa jednego z jego przedstawicieli – Tertuliana, że „nasieniem chrześcijan jest krew męczenników”? Jeśli tak, to ilu ich było? W jakim okresie i z jakiego powodu ponosili najczęściej męczeństwo? Na te i inne pytania poszukiwaliśmy odpowiedzi w Martyrologium Rzymskim, księdze wprawdzie liturgicznej, ale zawierającej również elementy dokumentalne. W wyniku naszych badań udało nam się, jak sądzimy, pogłębić chociaż trochę naszą wiedzę o męczennikach Afryki Północnej, uzyskując przynajmniej ogólną wiedzę o czasie prześladowań, miastach w których miały one miejsce, o liczbie męczenników i ich statusie społecznym, a przede wszystkim o postawie męczenników w obliczu okrutnej najczęściej śmierci. Informacje te mogą być cenne, nie tylko dlatego, że problem męczeństwa jest kluczowy dla zrozumienia starożytności chrześcijańskiej, ale również dlatego, że jest on mało obecny w publikacjach historycznych w naszym kraju.

7

Synody w Afryce Prokonsularnej III wieku jako przejaw kolegialności biskupów w świetle Kanonów synodalnych i Listów św. Cypriana z Kartaginy

63%

Strękowski S.

Vox Patrum

|

2019

|

vol. 72

97-120

EN

In the mid-third century, Thascius Caecilius Cyprianus, a wealthy and educated man, was elected bishop of Carthage in proconsular Africa. During the persecution ordered by Emperor Decius, the faith of many people was put to the test. Disciplinary and administrative divisions arose in the Christian community. St. Cyprian appealed to the old tradition cultivated not only in the Church of proconsular Africa, but also in other provinces of the universal Church, which was the convening of synods in order to solve together pastoral problems. During the time of sitting on the episcopal capital in Carthage, a total of 7 synods were convened, whose participants took their stand on the schism of Felicissimus and Novatian, and on the return to the church community of persons who were subject to the decree of Decius by making idolaters, the validity of baptism by heretics and baptism children. This study is an attempt to show the important role of synods in shaping the collegiality of bishops in proconsular Africa in the mid-third century in the context of concern for the unity of the Church.

PL

W połowie III wieku biskupem Kartaginy w Afryce prokonsularnej został wybrany Thascius Caecilius Cyprianus, człowiek zamożny i wykształcony. W czasie prześladowań zarządzonych przez cesarza Decjusza wiara wielu osób została poddana ciężkiej próbie. We wspólnocie chrześcijan powstały podziały na tle dyscyplinarnym i administracyjnym. Św. Cyprian odwołał się do starej tradycji pielęgnowanej nie tylko w Kościele Afryki prokonsularnej, lecz także w innych prowincjach Kościoła powszechnego, którym było zwoływanie synodów w celu wspólnego rozwiązywania powstałych problemów duszpasterskich. W czasach zasiadania na stolicy biskupiej w Kartaginie w sumie zostało zwołanych 7 synodów, których uczestnicy zajęli swoje stanowisko wobec schizm Felicissimusa i Nowacjana oraz w sprawie powrotu do wspólnoty kościelnej osób, które uległy nakazom edyktu Decjusza dokonując ofiar bałwochwalczych, ważności chrztu udzielanego przez heretyków oraz chrztu dzieci. Niniejsze opracowanie jest próbą ukazania ważnej roli synodów kształtowaniu kolegialności biskupów w Afryce prokonsularnej w połowie III wieku w kontekście troski o jedność Kościoła. Lecz z drugiej strony ukazuje prawdę, że nie wszystkie uchwały synodów w Kartaginie współtworzyły doktrynę Kościoła.

8

Społeczność Kościoła Afryki rzymskiej w relacji św. Augustyna

51%

Wojcieszak M.

Studia Pelplińskie

|

2019

|

vol. 53

557-581

EN

This article presents selected remarks that St Augustine made on the late-classical Christian community of the Church in Roman. Looking at the writings of the bishop of Hippo we can analyse a certain section of Roman society in the African province, especially the question of the confessional relations in the Church structures of those days. However, this is not a complete image and we are able to deal only with some selected topics here. This is due to the fact that the collection of the Augustine sources is very complex and despite the numerous studies on this subject, new doubts and questions still arise. The paper contains a study of the African clergy, the liturgical rite, the laity in general and its ecclesiastical functions as well as the religious tensions caused by heresies and schisms. Undoubtedly the subject itself requires further research, yet the conclusions presented in the article allow us to say that despite the economic problems in the third century, the crises, the usurpations of power and, above all, the heresies, the schisms and the opportunistic conversions, the African Church in the time of St. Augustine was developing well. The charismatic bishop of Hippo was doing his best to tackle all these difficulties with the support of his clergy.

PL

W artykule tym zaprezentowane zostały wybrane uwagi na temat późnoantycznej społeczności chrześcijan Kościoła Afryki rzymskiej w relacji św. Augustyna. Odwołując się do dzieł biskupa Hippony, mogliśmy zanalizować pewien wycinek obrazu społeczeństwa rzymskiego w prowincji afrykańskiej dotyczący kwestii stosunków religijnych w ówczesnych strukturach kościelnych. Nie jest to obraz pełny, zajęliśmy się w tym miejscu tylko wybranymi zagadnieniami, ponieważ kolekcja źródeł Augustyna jest nader bogata i mimo wielości opracowań na ten temat, wciąż można odkrywać nowe zagadnienia czy problemy, bądź też analizować opracowane już na nowy sposób. W powyższym artykule zajęliśmy się kwestiami związanymi z duchowieństwem afrykańskim, przebiegiem liturgii, ogólnie pojętym laikatem i jego służbą kościelną oraz stosunkami religijnymi, zawężonymi do zagadnień herezji i schizm. Sam temat podjęty przez nas w artykule wymaga dalszych badań, jednak przedstawione powyżej wnioski pozwalają stwierdzić, że mimo problemów z gospodarką w III wieku, kryzysami, uzurpacjami, a nade wszystko z herezjami, schizmami i koniunkturalnymi nawróceniami, Kościół afrykański w czasach św. Augustyna rozwijał się dobrze, a próby walki z problemami podejmował charyzmatyczny biskup Hippony, wspierany przez hierarchię kościelną.

9

Czy cesarz Konstantyn Wielki zabiegał o kompromis z donatystami?

51%

Bralewski S.

Vox Patrum

|

2000

|

vol. 38

427-448

FR

Constantin, au cours du conflit entre Cecilien, l'eveque de Carthage, et les donatistes est toujours reste trees critique envers ces derniers. Il a pris parti pour l'eveque et ses allies de 313 jusqu'a la fin de son regne.

10

Życie gospodarczo-społeczne w klasztorach w Afryce Północnej w świetle wybranych pism św. Augustyna

51%

Kołosowski T.

Vox Patrum

|

2019

|

vol. 71

327-350

EN

The article describes in the background the monastic activity of Augustine and in the light of his chosen writings the problem concerning of economic and social life in cloisters in Roman Africa. The author describes the part of Augustine in the development of the monachism in Northern Africa , the social structure of cloisters, the place and role of the work in the life of cenobites of clergymen and secular and matters of the property and the management with the monastic fortune.

PL

Artykuł przedstawia na tle działalności monastycznej Augustyna i w świetle jego wybranych pism zagadnienia dotyczące życia gospodarczego i społecznego w klasztorach w Afryce Rzymskiej. Autor przedstawia rolę Augustyna w rozwoju cenobityzmu w Afryce Północnej, strukturę społeczną klasztorów, miejsce i rolę pracy w życiu cenobitów duchownych i świeckich oraz kwestie własności i zarządzania majątkiem klasztornym.

11

„Czyż i Afryka nie jest pełna ciał świętych męczenników?” (Augustyn, Ep. 78, 3). Męczeństwo jako rys duchowości Afryki Północnej.

51%

Wysocki M.

Vox Patrum

|

2019

|

vol. 72

203-218

EN

Certainly one of the greatest phenomena of Christianity are the masses of martyrs who gave and still give their lives for Christ. In particular, martyrdom’s spirituality was characteristic of the first centuries of Christianity, and Roman Africa was undoubtedly the region that exceled in the number of martyrs, in the number of known acts of martyrdom and encouragements for martyrdom. In this article, based on existing ancient testimonies from the writings of Tertullian, Cyprian, the acts of the martyrs, Augustine, Arnobius and Lactantius, martyrdom is shown as one of the main features of North African spirituality.

PL

Z pewnością jednym z największych fenomenów chrześcijaństwa są rzesze męczenników, którzy oddawali i oddają swe życie za Chrystusa. W sposób szczególny duchowość męczeńska była charakterystyczna dla pierwszych wieków chrześcijaństwa, a regionem, który przodował w ilości męczenników, liczbie znanych opisów męczeństwa oraz zachęt do męczeństwa, była niewątpliwie Afryka Rzymska. W niniejszym artykule, na podstawie istniejących świadectw starożytnych z pism Tertuliana, Cypriana, akt męczenników, Augustyna, Arnobiusza i Laktancjusza, ukazane zostały przejawy męczeństwa jako jednej z głównych cech duchowości Afryki Północnej.

12

Augustyn z Hippony, Listy 128-129 [do Marcelina]

51%

Kołosowski T.

Vox Patrum

|

2019

|

vol. 72

271-294

PL

Przekład z języka łacińskiego znajdujących się w zbiorze korespondencji św. Augustyna dwu listów: 128 i 129 na język polski opatrzony przypisami i wstępem.

13

Najstarsze prawodawstwo Kościoła łacińskiego w basenie Morza Śródziemnego dotyczące mnichów

45%

Degórski B.

Vox Patrum

|

2007

|

vol. 50

419-440

IT

L’articolo prende in esame il monachesimo latino maschile nel Mediterraneo perlustrando, per quanto concerne i secoli IV-VI, la legislazione ecclesiastica che di regione in regione ne ha regolato vita e modalita d’essere. Vengono analizzati gli atti conciliari del Mediterraneo latino che riguardano la vita religiosa maschile a cominciare dagli stessi inizi della legislazione ecclesiastica fino all’arrivo degli albori dell’Alto Medioevo. L’articolo esamina tutti i canoni concementi gli asceti che furono promulgati dalia Chiesa dell'Africa, della Gallia, della Penisola Iberica e delPItaha. I concili come tali manifestano molto bene la vita della Chiesa, rispecchiando i diversi probierni e le situazioni (spesso difficili) che influirono sulla promulgazione degli stessi canoni, fornendo, in tal modo, un prezioso quadro sia storico che, insieme, teologico-spirituale-giuridico. In seno ad esso, peró, molto importante parę sia quello che riguarda il monachesimo delle origini, dal momento che questo movimento carismatico-spirituale cosi importante per la vita della Chiesa nasce proprio in quel periodo e in esso trova le sue fondamenta giuridiche, che assicurarono il suo instancabile cammino verso la casa del Padre, insieme e a capo del popolo di Dio quale sua guida carismatico-spirituale. Vengono presentati i canoni riguardanti i monaci, e ció seguendo l’ordine cronologico della loro promulgazione. Viene presentata dapprima la legislazione africana, successivamente quella della Gallia e della Penisola Iberica. Pochissime, mycce, sono le leggi della Chiesa di Italia. E attraverso la lettura delle tematiche entrate nelle normative allora vigenti, e talvolta sensibili di differenze da luogo a luogo, che si comprendono probierni, usanze e dinamiche di un fenomeno il quale si e umilmente imposto nel tessuto della Chiesa e delle istituzioni. Ció testimonia pure quanto sia sembrato essere stato ritenuto importante il salvaguardame integrita e verita, e non solo il riconoscimento ufficiale.

14

Złoto i srebro jako pieniądz w łacińskiej literaturze patrystycznej okresu późnego cesarstwa rzymskiego

45%

Jundziłł J.

Vox Patrum

|

1987

|

vol. 12

189-203

EN

The article showed the situations, in which gold and silver are used as a money. The majority of information like these resulted from stylistic convention Fathers of the Church.

15

Żołnierze Justyniana w Afryce – okupanci czy wyzwoliciele?

45%

Stachura M.

Przegląd Historyczno-Wojskowy

|

2022

|

vol. XXIII (LXXIV)

|

issue 4(282)

67-95

EN

The conquest of the Vandal state by the army of Emperor Justinian is sometimes regarded as the retaking of former Roman provinces and the liberation of the Roman population from foreign rule. However, the Roman commanders operating in those territories did not consider the loyalty of the local inhabitants as something obvious. In fact, they had undertaken several measures aimed at gaining favour with the future subjects of the Roman Empire. The goal of this article is to trace the actions undertaken by the Roman military and administrative authorities towards the civilian population in the recaptured territories as a consequence of the Roman campaign in Africa, as well as the popular response, especially in relation to its possible significance to the course of the military operations in question. The study concentrates not only on the campaign of 533 A.D., but also takes into account the subsequent 15 years of conflicts, during which Roman rule over the recaptured territories became more stable and consolidated.

DE

Die Eroberung des Vandalenstaates durch das Heer von Kaiser Justinian wird manchmal als Rückgewinnung der ehemaligen römischen Provinzen und als Befreiung der römischen Bevölkerung von der Fremdherrschaft gesehen. Die römischen Befehlshaber, die in diesem Gebiet operierten, nahmen die Loyalität der Einheimischen jedoch keineswegs als selbstverständlich hin, sondern unternahmen eine Reihe von Maßnahmen, um die Gunst der künftigen Untertanen des Reiches zu gewinnen. Ziel dieses Aufsatzes ist es, sowohl die Handlungen der römischen Armee und Verwaltung gegenüber der Zivilbevölkerung im afrikanischen Kriegsgebiet als auch deren Reaktion, insbesondere in Bezug auf die Durchführung von militärischen Operationen, nachzuzeichnen. In meinen Überlegungen konzentriere ich mich nicht nur auf den Feldzug von 533, sondern betrachte auch die folgenden 15 Kriegsjahre, in denen sich die römische Herrschaft über die zurückgewonnenen Gebiete stabilisierte.

PL

Podbój państwa Wandalów przez armię cesarza Justyniana postrzegany bywa jako odzyskanie dawnych rzymskich prowincji i wyzwolenie rzymskiej ludności spod obcego panowania. Tymczasem rzymscy dowódcy działający na tym terenie nie traktowali lojalności miejscowych jako rzeczy oczywistej, przeciwnie, podjęli wiele działań mających pozyskać przychylność przyszłych poddanych Cesarstwa. Artykuł ma na celu prześledzenie zarówno działań rzymskiej armii i administracji wobec ludności cywilnej na afrykańskim obszarze działań wojennych, jak i jej reakcji, w szczególności w wymiarze mającym znaczenie dla przebiegu wojskowych operacji. W swoich rozważaniach skupiam się nie tylko na kampanii 533 r., ale biorę też pod uwagę kolejnych 15 lat wojen, podczas których stabilizowała się władza rzymska nad odzyskanymi terenami.

16

Symbolika eklezjalna Jerozolimy a polemika antydonatystyczna w Afryce Rzymskiej

45%

Paczkowski M. C.

Vox Patrum

|

2019

|

vol. 72

171-202

EN

The presented article analyses to which extent the African authors had got used of the image of Jerusalem in the period of their polemic with the Donatists. It is well known that one of the focal points of the Donatist controversy concerned ecclesiology. There is a great number of Church’s images occurring in the works of Christian authors, but it seems that a symbol of Jerusalem is however predominant. The city of God, an image of the Church, revealed itself as an earthly and celestial reality, including both the historical sphere and transcendence. Already in the process of forming ecclesiology in Nord Africa had a particular physiognomy with elements assimilated and altered by the Donatist sect. The reflections of Tyconius and Optatus of Milevi took on considerable significance and stood at the origin of catholic’s inspiration and argumentation. St. Augustine of Hippo placed the conflict with the Donatists not only on the practical and disciplinary context but above all on the doctrinal level. His ecclesiology proved to be coherent and compact. The bishop of Hippo found his basis on the biblical level and the traditional doctrine. In the anti-Donatist literature, it can be observed a certain predilection for a particular set of scriptural quotations used by various authors as an argument and as an illustration to support the thought concerning the universality of the Church. The topic of Jerusalem played here the crucial role.

PL

Prezentowany artykuł przedstawia, w jakim zakresie chrześcijańscy pisarze rzymskiej Afryki posługiwali się metaforą Jerozolimy w trakcie prowadzenia polemiki z donatystami. Wiadomo, że kluczowym punktem w tej dyskusji była kwestia eklezjologiczna. Niewątpliwie w literaturze patrystycznej pojawiało się wiele figur Kościoła, lecz wydaje się, że symbol Jerozolimy cieszył się największą popularnością. Miasto Boże, jako obraz Kościoła, jawiło się w swojej ziemskiej i niebiańskiej rzeczywistości. Zawierało w sobie zarówno sferę historyczną jak i transcendentną. W procesie swojego formowania się w północnej Afryce eklezjologia nabierała specyficznych rysów. Były to elementy, które donatyści często przyswajali sobie i dostosowywali do swoich przekonań. Refleksje Tykoniusza i Optata z Milewy nabrały w tym kontekście szczególnego znaczenia. W pewnym sensie stanęły one u początków katolickiej wizji niektórych prawd o Kościele. W swojej argumentacji natomiast św. Augustyn z Hippony umieścił konflikt z donatystami nie tylko na płaszczyźnie praktycznej czy dyscyplinarnej, ale przede wszystkim na poziomie doktrynalnym. Eklezjologia biskupa Hippony ma zwarty i konsekwentny charakter. Ten wielki Ojciec Kościoła osadził swoją refleksję na fundamencie biblijnym i prawowierności doktryny. W literaturze antydonatystycznej można zauważyć pewne preferencje, jeśli chodzi o wybór świadectw biblijnych stosowanych przez różnych autorów jako argumenty lub ilustracje nauczania o powszechności Kościoła. Konkretny i duchowy obraz Jerozolimy odgrywał tutaj kluczową rolę.

Refine search results

Il primissimo monachesimo nell’Africa latina

Tingitana Frontier Project. Rapport préliminaire de recherche de la mission polono-marocaine dans la région de Volubilis au Maroc pendant la saison 2018

Quodvultdeovy předkřestní katecheze a formování křesťanské identity

Kler afrykański w świetle synodów IV i V wieku

Męczennicy Kościoła donatystów

Męczennicy Afryki Północnej w Martyrologium Rzymskim

Synody w Afryce Prokonsularnej III wieku jako przejaw kolegialności biskupów w świetle Kanonów synodalnych i Listów św. Cypriana z Kartaginy

Społeczność Kościoła Afryki rzymskiej w relacji św. Augustyna

Czy cesarz Konstantyn Wielki zabiegał o kompromis z donatystami?

Życie gospodarczo-społeczne w klasztorach w Afryce Północnej w świetle wybranych pism św. Augustyna

„Czyż i Afryka nie jest pełna ciał świętych męczenników?” (Augustyn, Ep. 78, 3). Męczeństwo jako rys duchowości Afryki Północnej.

Augustyn z Hippony, Listy 128-129 [do Marcelina]

Najstarsze prawodawstwo Kościoła łacińskiego w basenie Morza Śródziemnego dotyczące mnichów

Złoto i srebro jako pieniądz w łacińskiej literaturze patrystycznej okresu późnego cesarstwa rzymskiego

Żołnierze Justyniana w Afryce – okupanci czy wyzwoliciele?

Symbolika eklezjalna Jerozolimy a polemika antydonatystyczna w Afryce Rzymskiej