Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 24

first rewind previous Page / 2 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  Rzeczpospolita Polska
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 2 next fast forward last
EN
The subject of this study is to present principles of the system determine political character of the state and the system ruling in it of power. The analysis is covered constitutional regulations referring to the following principal principles: principle of the sovereignty of Nation, principle of democratic legal state, principle of freedom and of laws of individual, principle of the division of authorities, principle of the political pluralism, principle of the supreme position of the Constitution, principle of the decentralization of the official authority, principle of the decentralization of the official authority. The work is based on the legal-dogmatic method.
PL
Przedmiotem opracowania jest ukazanie prawnych ram zasad ustroju, które określają charakter ustrojowy państwa i panujący w nim system władzy. Analizie poddano konstytucyjne regulacje dotyczące następujących zasad ustroju państwa: zasada suwerenności Narodu, zasada demokratycznego państwa prawnego, zasada wolności i praw jednostki, zasada podziału władz, zasada pluralizmu politycznego, zasada nadrzędności konstytucji, zasada decentralizacji władzy publicznej i samorządu terytorialnego, zasad społecznej gospodarki rynkowej. W pracy wykorzystano metodę prawno-dogmatyczna.
PL
Polsko-chorwackie stosunki dwustronne określane są, jako bardzo życzliwe. Polska uznała niepodległość Chorwacji 15 stycznia 1992 roku. W kwietniu tego samego roku została ustanowiona Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Za-grzebiu. Od połowy 1993 roku w stolicach obu państw swoje urzędy zaczęli sprawować najwyżsi przedstawiciele dyplomatyczni. Baza traktatowa polsko-chorwacka jest w zasadzie kompletna. Większość umów, sięgających swoimi korzeniami jeszcze do byłej Jugosławii, została uaktualniona w oparciu o Poro-zumienie o sukcesji umów z kwietnia 1995 roku. Poza współpracą polityczną, gospodarczą i turystyczną Chorwację łączą z Polską postanowienia umowy o współpracy w dziedzinie kultury i edukacji. Kraj zawdzięcza stronie polskiej nie tylko wsparcie w okresie przedakcesyjnym, ale i pomoc ekspercką, na jaką mógł liczyć w zakresie pozyskiwania i wdrażania funduszy unijnych. Dla Polski Chorwacja to nie tylko „mały kraj na wielkie wakacje”, ale także obiecujący partner handlowy, członek Unii Europejskiej, z którym warto rozwijać dalszą współpracę.
EN
Bilateral relations between Poland and Croatia are defined as very benevolent. On January 15, 1992. Poland recognized the independence of Croatia. In April of the same year, Polish Embassy was established in Zagreb. Since mid-1993, in the capitals of both countries highest diplomatic representatives began their service. The base of the Polish-Croatian treaty is basically complete. Most of the contracts, whose roots are dating back to the former Yugoslavia, have been updated in April 1995 on the basis of the Agreement on succession agreements. Besides political, economic and tourist cooperation, Croatia and Poland are linked by the agreement on cooperation in the cultural and educational field. The country owes the Polish support not only in the pre-access period, but also expert assistance in obtaining and implementing EU funds. For Poland Croatia is not only "a small country for great holidays" but also a promising partner, a member of the European Union, with whom it is worth cooperating further.
PL
Priorytetami na najbliższe lata są reformy strukturalne (OECD, 2021): • wykształcenie i umiejętności: promowanie uczestnictwa w uczeniu się przez całe życie; • rynek pracy: zwiększenie wskaźnika aktywności zawodowej starszych pracowników i kobiet; • polityka środowiskowa: zmniejszenie poziomu zanieczyszczenia powietrza i emisji dwutlenku węgla; • opieka zdrowotna: poprawa efektywności opieki zdrowotnej i długoterminowej; • konkurencja i regulacje: złagodzenie przepisów biznesowych i usprawnienie postępowań upadłościowych. Rekomendacja dla polityki gospodarczej w Polsce na najbliższe lata powinna uwzględniać następujące aspekty: zapewnienie spójności polityki fiskalnej i monetarnej (tzw. policy mix) oraz przywrócenie wiarygodności każdej z tych polityk, stabilizacja finansów publicznych, wzmocnienie wolnorynkowego podejścia w gospodarce, uruchamianie KPO, pobudzanie inwestycji, w tym transformacja energetyczna, niezależność banków od polityki. Wskazano na następujące zagrożenia dla polskiej gospodarki: inflacja, wzrost cen energii, konflikt między Rosją a Ukrainą, COVID-19, mniejsza konsumpcja, rosnące bezrobocie. Aby chronić polską gospodarkę i jej pomagać, powinno się uwzględniać wiele różnych aspektów w szeroko rozumianych obszarach polityki fiskalnej i makroekonomicznej. Trzeba rozważyć współpracę wszystkich instytucji z rządem w celu wybrania najlepszych opcji ochrony polskiej gospodarki. Należy wskazać zatem na współpracę środowiska akademickiego ze środowiskiem politycznym w celu wybrania najlepszej opcji gospodarczej w zaistniałej sytuacji.
EN
The priorities for next years are structural reforms (OECD, 2021): • education and skills: promote participation in lifelong learning; • labor market: increase the labor force participation rate of older workers and women; • environmental policy: reduce air pollution levels and carbon emissions; • healthcare: improve efficiency in health and long-term care; • competition and regulation: ease business regulations and improve bankruptcy proceedings. Recommendation for business policy for coming years in Poland should take following aspects under consideration: ensuring the coherence of fiscal and monetary policies (the so-called policy mix) and restoring credibility each of these policies, stabilization of public finances, strengthening free market approach in the economy, launching KPO, stimulating investments, including energy transformation, the independence of banks from politics. It has been shown the following threats for Polish economy: inflation, energy price rise, conflict between Russia and Ukraine, COVID-19, lower consumption, rising unemployment. To protect and to help Polish economy should take under consideration many different aspects in wide understanding areas in fiscal and macroeconomic policy. Cooperation of all institutions with government should be considered to pick up the best options to protect the Polish economy.
EN
This article aims to present the situation of the German minority in the Republic of Poland. The article will analyze the conditions of this minority in terms of law and history. The article can be divided into two main parts. First will be presented a historical outline. There will be information about the first German settlers on Polish soil, how they functioned in society, what they did, what rights they had, whether they assimilated with Poles, or cultivated their culture, and what relations prevailed between Germans and Poles and the influence partitions and both world wars on these relations. Then, after discussing what these circumstances looked like years ago, the rest of the article will be devoted to modern times. In this part, the activities of the German minority will be reported, how they function in Polish society, how they nurture the culture of their country of origin, what relations connects the German minority with Poles, whether representatives of the German minority act in political life, what organizations they belong to and what German cultural events they organize. Information on statistical data from the 2011 National Census of Population and Housing will be presented, including how many people declare themselves as a German minority and what areas of Poland are mainly inhabited by this minority. There will also be information on legal acts relating to the rights of the German minority in the Republic of Poland.
PL
Niniejszy referat ma na celu przedstawienie, jak wygląda sytuacja mniejszości niemieckiej w Rzeczpospolitej Polskiej. W pracy zostanie dokonana analiza uwarunkowań tejże mniejszości, zarówno pod kątem prawnym, jak i historycznym. Artykuł można podzielić zasadniczo na dwie główne części. W pierwszej kolejności zostanie zaprezentowany rys historyczny. Po pierwsze zostaną przedstawione informacje na temat pierwszych osadników niemieckich na ziemiach polskich, jak funkcjonowali oni w społeczeństwie, czym się zajmowali, jakie prawa posiadali, czy asymilowali się z Polakami, czy kultywowali swoją kulturę, a także jakie stosunki panowały pomiędzy Niemcami a Polakami oraz wpływ zaborów i obu wojen światowych na te relacje. Następnie po omówieniu, jak wyglądały te okoliczności przed laty, dalsza część artykułu zostanie poświęcona czasom współczesnym. W tej części zrelacjonowane będą działania mniejszości niemieckiej obecnie, jak funkcjonują w społeczeństwie polskim, jak pielęgnują kulturę kraju pochodzenia, jakie relacje łączą mniejszość niemiecką z Polakami, czy przedstawiciele mniejszości niemieckiej działają w życiu politycznym, do jakich organizacji należą i jakie niemieckie wydarzenia kulturalne organizują. Zaprezentowane zostaną informacje dotyczące danych statystycznych pochodzących z Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań z 2011 roku, między innymi ile osób deklaruje się jako mniejszość niemiecka, jakie tereny Polski głównie zamieszkuje ta mniejszość. Nie zabraknie również informacji dotyczącej aktów prawnych odnoszących się do kwestii praw mniejszości niemieckiej w Rzeczypospolitej Polskiej.
EN
The Orthodox Church in the Ostrołęka administrative district in relation to therestorian of the Polish Republic after World War I. The woeks refers to the position of the Orthodox Church in the Ostrołęka administrative district before the outbreak of World War I and just after the regaining of independence by Poland in 1918. It refers both to the situaton of the Orthodox population (their numbers, legal and professional status, the condition of education) in this area, as well as to the history of five Orthodox Churses – four in the town of Ostrołęka and one in Myszuniec. The main problem, which the author has focused his attention on, is showing how certain political events (war in the case) diametrically change the situation of religious communities.
PL
Prawosławie w powiecie ostrołęckim wobec odbudowy Rzeczpospolitej po I wojnie światowej. Praca dotyczy pozycji prawosławia w powiecie ostrołęckim przed wybuchem I wojny światowej oraz tuż po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 r. Odnosi się zarówno do sytuacji ludności prawosławnej (jej liczebność, status prawny, zawodowy, stan oświaty) na tym terenie, jak też losów 5 cerkwi – 4 w samej Ostrołęce i 1 w Myszyńcu. Główny problem, przy którym się skupił autor, to ukazanie następującego zjawiska: Jak określone wydarzenia polityczne ( w tym przypadku wojna) diametralnie zmieniają położenie współistniejących społeczności wyznaniowych.
EN
Tasks performed by municipalities in the Republic of Poland and in the Brandenburg Land Implementation of public administration is the aim of local government activity, so the local government’s tasks are the quintessential of local government. Municipal is the base of local government. It regulates all local affairs on their own responsibility, within the limits prescribed by the laws. It also performs other delegated tasks. The aim of the following work is to explain the concept of municipal tasks and analyze comparability range of its concept in the Republic of Poland and in the Brandenburg Land. The second subject of this article is analyzing the types of tasks performing by municipalities in aforementioned legal systems.
EN
Along with the development of settlement, first borders were drawn, moreover the strengthening of the order of tribal authority allowed for more effective management and enlargement of the occupied territories. The first borders were natural borders and ran along rivers, mountain peaks, forests, sea shores, etc. The border was a transitional belt located at the edges of the sovereignty of individual tribes or rulers. With time, the borders were protected not only thanks to natural obstacles, but also defensive systems in the form of strongholds, earth embankments, wire entanglements and other fortifications. The aim of the considerations is the organization of protection of the borders of the Polish state in the period of the First Polish Republic in the face of changes taking place in the environment of external and internal security. In the methodological aspect, the historical and comparative methods were used, based on the analysis of source materials and the subject literature. As a result of the above, it has been established that the borders of the First Republic of Poland were formed differently and were subject to significant changes, ensuring the security of the state and its citizens at a different level.
PL
Wraz z rozwojem osadnictwa wytyczano granice, a umacnianie porządku władzy plemiennej pozwalało powiększać zajmowane tereny oraz skuteczniej nimi zarządzać. Pierwsze granice były granicami naturalnymi i przebiegały wzdłuż rzek, szczytów górskich, lasów, wybrzeży mórz itp. Granica stanowiła pas przejściowy znajdujący się na krańcach władztwa poszczególnych plemion czy włodarzy. Z upływem czasu granice chroniono nie tylko dzięki naturalnym przeszkodom, ale budowano systemy obronne w postaci grodów, wałów ziemnych, zasieków i innych umocnień. Celem rozważań jest organizacja zabezpieczenia granic państwa polskiego w okresie I Rzeczypospolitej wobec zmian zachodzących w środowisku bezpieczeństwa zewnętrznego i wewnętrznego. W aspekcie metodologicznym wykorzystana została metoda historyczna i komparatystyczna w oparciu o analizę materiałów źródłowych i literaturę przedmiotu. Wynikiem powyższego jest stwierdzenie, że granice I Rzeczypospolitej formowały się różnie i podlegały znacznym zmianom, zapewniając bezpieczeństwo państwu i jego obywatelom na zróżnicowanym poziomie.
PL
Celem badań prowadzonych na potrzeby artykułu była eksploracja skali, przyczyn oraz kierunków polskiej migracji zewnętrznej (poza granice państwa) po wstąpieniu Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej w 2004 r., a także ocena wpływu jej wzrostu na bezpieczeństwo ekonomiczne państwa. Przedmiot badań stanowiło zjawisko polskiej migracji zewnętrznej po 2004 r. W procesie badawczym zastosowano teoretyczną metodę badawczą – analizę źródeł (z wykorzystaniem techniki analizy treści) literaturowych, dokumentów strategicznych oraz danych statystycznych. Jak wynika z przeprowadzonych badań, głównymi kierunkami migracji zewnętrznej Polaków po 2004 r. są Wielka Brytania, Niemcy oraz Irlandia, a do najważniejszych przyczyn tejże migracji należą korzystne warunki gospodarcze w tych państwach oraz obecność wcześniej przybyłych tam polskich migrantów.
EN
The aim of the study conducted for the purposes of this paper was to explore the scale, causes and directions of Polish outward migration (beyond national borders) after Poland’s accession to the European Union in 2004, as well as to assess the impact of its increase on the economic security of the country. The subject of the study was the phenomenon of Polish outward migration after 2004. A theoretical research method was applied in the research process – source analysis (using content analysis technique) of literature, strategic documents, and statistics. The study shows that the main directions of outward migration of Poles after 2004 are the United Kingdom, Germany and Ireland, and the most important reasons for this migration include favourable economic conditions in these countries and the presence of Polish migrants who arrived there earlier.
PL
Celem artykułu była ocena wpływu wzrastającej skali imigracji ekonomicznej na teren Rzeczypospolitej Polskiej po 1989 roku na poziom bezpieczeństwa ekonomicznego państwa. W artykule wskazano i opisano najważniejsze momenty mające wpływ na zmieniającą się skalę imigracji do Polski po 1989 r., dokonano analizy wybranych dokumentów strategicznych z zakresu bezpieczeństwa związanego ze zjawiskiem imigracji ekonomicznej. Do realizacji celu przyjęto jakościowe metody badawcze obejmujące: analizę źródeł, z zastosowaniem techniki analizy treści polskiej i zagranicznej literatury, polskich dokumentów strategicznych, aktów prawnych oraz danych statystycznych (desk research) Urzędu do Spraw Cudzoziemców.
EN
The article aims to assess the impact of the increasing scale of economic immigration into the Republic of Poland after 1989 on the level of economic security of the state. The study indicates and describes the most significant moments influencing the changing scale of immigration to Poland after 1989, and analyses selected strategic documents on security related to the phenomenon of economic immigration. Qualitative research methods were adopted, including analysis of sources, using the technique of analyzing the content of Polish and foreign literature, Polish strategic documents, legal acts, and statistical data (desk research) of the Office for Foreigners to achieve the objective.
PL
W artykule przeanalizowano mało znany aspekt współpracy między Polską i Ukraińską Republiką Ludową, związany z  zapewnieniem zdolności bojowej dywizji Armii Ukraińskiej Republiki Ludowej, zgodnie z konwencją wojskową z dnia 24 kwietnia 1920 r., dzięki tworzeniu i funkcjonowaniu specjalnych polskich instytucji wojskowych na prawobrzeżnej Ukrainie. Chodzi o dowodzenie etapami Wojska Polskiego na Ukrainie, polskich przedstawicieli wojskowych przy rządzie Ukraińskiej Republiki Ludowej, dział „U”, przedstawicieli w sprawach ukraińskich 6. Armii Wojska Polskiego, których zadanie polegało na przekazaniu niezbędnego mienia jednostkom wojskowym Ukraińskiej Republiki Ludowej. Szczególną uwagę zwrócono na skuteczność ich pracy, która na ogół pozytywnie wpłynęła na działalność bojową dywizji ukraińskich w konfrontacji z Armią Czerwoną do jesieni 1920 r.
EN
The article is devoted to the little-known aspect of cooperation of the Polish and Ukrainian People Republics. In particular, it addresses the supplies to combat divisions of UPR Army in accordance with the military convention of April 24, 1920. The provision was enabled by the formation and activity of the special military Polish institutions in the Right Bank Ukraine. It deals with the command of the stages of the Polish Troops in Ukraine, Polish military representatives in the UPR government, section “U”, Ukrainian representatives of the 6th Army of the Polish Troops. Their task was to deliver the necessary supplies to the military divisions of the UPR. Special attention was paid to their work performance, which had a general positive effect on the military activity of the Ukrainian divisions in their counteracting the Red Army till the autumn 1920.
EN
In the study the Author has tackled the issue of social and political circumstances, as well as the methods of forming Polish-speaking units of Red Army, namely the Western Rifles Division, by Polish-speaking and Polish communists staying in Soviet Russia. He was also interested in the actual motives – primarily political ones – which were driving the authorities of communist Russia when they agreed to form Polish speaking military units on their territory. At the same time, the Author has also determined the actual results of the organizational actions taken then, as well as the reasons why the Soviets decided to end the existence of the Western Rifles Division in the summer of 1919.
PL
W studium autor zajął się kwestią okoliczności społecznych i politycznych, a także metodami formowania przez polskojęzycznych i polskich komunistów przebywających w sowieckiej Rosji polskojęzycznych formacji Armii Czerwonej, mianowicie Zachodniej Dywizji Strzeleckiej. Interesowały go również rzeczywiste motywy, przede wszystkim polityczne, które kierowały władzami bolszewickiej Rosji, gdy godziły się one na formowanie na podległym im terytorium polskojęzycznych formacji wojskowych. Jednocześnie ustalił on, jakie były realne efekty podejmowanych wówczas działań organizacyjnych oraz przyczyny rezygnacji przez Sowiety latem 1919 r. z dalszego istnienia Zachodniej Dywizji Strzeleckiej.
PL
międzywojennym Na przestrzeni lat 1920-1930 działalność ukraińskiego radykalnego ruchu lewicowego była jednym z decydujących czynników wpływających na układ stosunków politycznych we wschodnich województwach Polski. Działalność partii i organizacji prokomunistycznych miała szczególny wpływ na życie polityczne międzywojennego Wołynia. Wspieranie radykalnych idei przez miejscową ludność świadczyło o tym, iż władze nie rozwiązywały wielu problemów natury społecznej, gospodarczej, politycznej, kulturalnej i narodowościowej. Ponadto polityka ZSRS, który w ciągu całego dwudziestolecia międzywojennego prowadził na tych terenach aktywną działalność dywersyjną i szpiegowską, sprzyjała rozpowszechnianiu się propagandy bolszewickiej. Biorąc pod uwagę, iż wspomniane kwestie nie są dostatecznie zbadane zarówno w historiografii ukraińskiej, jak i zagranicznej, niniejszy artykuł ma na celu pogłębienie zagadnienia ukraińskiego radykalnego ruchu lewicowego na ziemiach Wołynia Zachodniego w latach 1920-1930. Przedmiotem analizy jest działalność ukraińskich partii i organizacji lewicowo-radykalnych, działających na terenie województwa wołyńskiego w okresie międzywojennym. Należy omówić przyczyny i źródła rozpowszechnienia się ideologii skrajnie lewicowej wśród miejscowej ludności, a także metody propagandy komunistycznej i scharakteryzować wysiłki administracji polskiej zmierzające do zahamowania radykalizacji ukraińskiego świata politycznego na Wołyniu w okresie międzywojennym.
EN
The Polish National Assembly is a constitutional governing body, endowed with unique powers that cannot be exercised by any other body. However, the status of the Assembly as a separate state organ raises doubts. Since the restoration of the Assembly, its position in the system has changed significantly, which was related to the multiple modification of the competences of this organ. The evolution of this organ in 1989-2020 allows treating it as an interesting research case. Especially since the competences of the National Assembly are crucial for ensuring the continuity of state power.
PL
Polskie Zgromadzenie Narodowe jest konstytucyjnym organem władzy, wyposażonym w unikalne kompetencje, których nie może wykonać żaden inny organ. Status Zgromadzenia jako odrębnego organu państwa budzi jednak wątpliwości. Od czasu przywrócenia Zgromadzenia jego pozycja ustrojowa zmieniła się w sposób znaczący, co było związane z wielokrotną modyfikacją kompetencji tego organu. Ewolucja tego organu w okresie 1989-2020 pozwala traktować jako interesujący przypadek badawczy. Zwłaszcza, że kompetencje Zgromadzenia Narodowego należą do kluczowych dla zapewnienia ciągłości władzy w państwie.
PL
W artykule przedstawiono rozważania autora nad wpływem tożsamości międzynarodowej Federacji Rosyjskiej (1991) na bezpieczeństwo narodowe Polski. Proces rozpadu Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich był początkiem końca wielkiego imperium. Dotychczasowy ład międzynarodowy uległ całkowitej dezaktualizacji. Początek lat 90. XX wieku przyniósł Stanom Zjednoczonym Ameryki całkowitą dominację w stosunkach międzynarodowych. Mimo że Federacja Rosyjska została jedyną sukcesorką wszelkich praw po upadłym mocarstwie, musiała zmierzyć się z konsekwencjami nowego układu sił na świecie oraz kryzysem wewnętrznym. Równocześnie z odbudową państwa, Rosja rozpoczęła pracę nad redefinicją swojej tożsamości. Mimo znacznego osłabienia kraju rząd na Kremlu nie zrezygnował z dominacji w regionie, a z czasem zaczął wykazywać aspiracje powrotu do odgrywania znaczącej roli na kontynencie europejskim oraz w wymiarze globalnym.
EN
In the article the author’s reflections on how is the Russian Federation (1991) identity influenced Polish national security were presented. The process of disintegration of the Soviet Socialist Republics gave the beginning to new powerful empire. The current international order became fully outdated. The beginning of the 90’s of the 20th century brought United States of America total domination over international affairs. Even though the newly set Russian Federation was the only heir of any laws after the fallen union. They had to stand up for the consequences of new world order and a domestic crisis. While working on reconstructing the country, Russia began redefining their own identity. In spite of a significant weakness of the state, the Kremlin government didn’t abandon dominance in the region, but with time started demonstrating aspiration of returning to be the major role player not only on the European continent but also in the arena of international, global affairs.
EN
The material presents the history of the 14th Jazłowiecki Uhlans Regiment and its connections with Congregation of the Sisters of the Immaculate Conception of the Blessed Virgin Mary, at the walls of which in 1919 the unit was fighting the Ukrainians from the Ukrainian Galician Army. In addition, the author has presented its connection with the cult of Virgin Mary in Poland, especially with the worship that the unit was showing to Virgin Mary of Jazłowiec after 1921. Due to the specific history of the 14th Jazłowiecki Uhlans Regiment, the monastery at Jazłowiec and the figure of Blessed Virgin Mary Immaculate Conception played an enormous role in shaping new generations of officers and professional non­‑commissioned officers, as well as the conscripts serving in the unit. The Author has thus presented the forms of worship specific for the regiment, as well as the connections it had with the monastery its nuns before 1939.
PL
W materiale tym ukazano dzieje 14 Pułku Ułanów Jazłowieckich oraz jego związki z klasztorem Zgromadzenia Sióstr Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny w Jazłowcu, pod murami którego w roku 1919 oddział ten walczył z Ukraińcami z Ukraińskiej Armii Halickiej. Poza tym autor przedstawił także jego związki z kultem maryjnym w Polsce, szczególnie zaś z kultem, jaki po roku 1921 okazywał Matce Boskiej Jazłowieckiej. Z racji specyficznej historii 14 Pułku Ułanów Jazłowieckich klasztor jazłowiecki oraz znajdująca się tam i otoczona powszechną czcią figura Matki Boskiej Niepokalanego Poczęcia odgrywała ogromną rolę w wychowaniu kolejnych pokoleń oficerów i podoficerów zawodowych oraz poborowych odbywających w pułku służbę wojskową. Autor przedstawił więc specyficzne dla tego pułku formy kultu, a także związki, jakie przed rokiem 1939 łączyły go z klasztorem i rezydującymi tam siostrami.
PL
Istnieje wiele instytucji służących bezpośredniemu udziałowi narodu w podejmowaniu decyzji. Najbardziej rozpowszechnioną współcześnie formą demokracji bezpośredniej jest referendum, które polega na podejmowaniu decyzji, w ważnych dla państwa sprawach, w drodze głosowania przez krąg uprawnionych osób. Przedmiotem opracowania jest ukazanie prawnych ram instytucji referendum ogólnokrajowego w prawie polskim. Autorzy poddają analizie konstytucyjne i ustawowe regulacje dotyczące referendum oraz praktykę ich stosowania. Autorzy formułują krytyczne wnioski co do niektórych rozwiązań prawnych omawianej instytucji.
EN
There are many institutions meant to allow direct participation of the nation in taking decisions. Contemporary the most common form of direct democracy is a referendum which is based on taking decisions regarding important matters of state by voting of those entitled. In literature different types of referendums are distinguished. The subject of the study is to present legal frameworks of the institution of the nationwide referendum in Polish law. The analysis covered legal regulations of various rank (constitution and laws) referring to the nationwide referendum as well as the practice of this form. Authors critically analyzed the legal regulations related to the institution of the nationwide referendum in Poland.
EN
The Concordat between the Holy See and the Republic of Poland from 1993 has a preamble. The purpose of this paper is to answer the question whether in the specific case of the Polish concordat, the general principle, which states that the preamble to law helps to interpret it, is working. To consider the matter, some points are discussed which refer mainly to the subject matter of the preamble. The conclusion is ambivalent. The preamble in question may be helpful in explaining the meaning of the provisions of the fundamental part of the concordat. However, due to the editorial shortcomings or vague wording of the preamble, it may make the process of interpretation more difficult.
PL
Konkordat między Stolicą Apostolską a Rzecząpospolitą Polską z 1993 roku zawiera preambułę. Celem niniejszego artykułu jest odpowiedź na pytanie, czy w konkretnym przypadku polskiego konkordatu ogólna zasada, zgodnie z którą preambuła pomaga w interpretacji, się sprawdza. W celu omówienia tego zagadnienia przeanalizowano kilka kwestii, które odnoszą się głównie do treści preambuły. Wniosek jest niejednoznaczny. Preambuła, o której mowa, może być pomocna w wyjaśnieniu znaczenia postanowień podstawowej części konkordatu. Jednakże ze względu na braki redakcyjne lub niejasne sformułowania w preambule może ona utrudnić proces interpretacji.
EN
In the Third Republic of Poland, which represents friendly separation between the state and the church, the freedom of conscience and religion is one of the basic human rights and is guaranteed both at the constitutional and statutory level. This right creates the freedom of manifesting religious beliefs and the right to pastoral care at every place. Due to the fact that religious freedom stems from the inherent dignity of the human being, it is guaranteed to everyone regardless of their nationality, race, health or beliefs. In view of the growing number of Muslims staying on the territory of the Republic of Poland, it seems reasonable to look at the scope of their rights in the field of religious freedom in a special situation that is difficult for every person – being a patient in a medical facility. The topic in question is especially relevant given the specificity of Sharia law, which regulates not only the strictly legal matters, but also the issues from the sphere of everyday life of a Muslim that give rise to the need to comply with a number of rules, also applicable in a situation of undergoing hospital treatment. The starting point for the article is the Act on the guarantees of freedom of conscience and religion and the rights it ensures for persons in medical facilities. These rights are confronted with the views of Sharia law with regard to the treatment that can be accepted by Islamic patients. The article discusses, among others, the issues related to respecting a Muslim’s right to be visited by their family, the right to fast, pray or eat certain foods. The analysis has led to the conclusion that medical personnel should, to the fullest extent possible within the constraints of Polish law, ensure Muslim patients conditions compatible with the requirements of their religion. However, because of the fact that the right to religious freedom is not an absolute one, the limit of this freedom must always be the good of patients and, above all, the religious freedom of others – whether medical personnel or patients with different religious beliefs.
PL
W państwie separacji przyjaznej, jakim jest III Rzeczpospolita Polska, wolność sumienia i wyznania, jako jedno z podstawowych praw człowieka, jest gwarantowana zarówno na poziome konstytucyjnym, jak i ustawowym. Z prawa tego wynika swoboda uzewnętrzniania przekonań religijnych i prawo do opieki duszpasterskiej w każdym miejscu, w którym się znajdujemy. Z racji tego, że wolność religijna ma swoje źródło w przyrodzonej godności osoby ludzkiej, jest ona zapewniona każdemu bez względu na narodowość, rasę, stan zdrowia czy przyjmowany światopogląd. Z uwagi na rosnącą liczbę muzułmanów przebywających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zasadne wydaje się spojrzenie na zakres ich uprawnień w dziedzinie wolności religijnej w specyficznej i trudnej dla każdego sytuacji bycia pacjentem zakładu leczniczego. Podjęcie wskazanego tematu podyktowane jest specyfiką prawa szariatu, które reguluje nie tylko materię ściśle prawną, ale także sprawy wchodzące w sferę życia codziennego muzułmanina i rzutujące na konieczność przestrzegania szeregu reguł, znajdujących zastosowanie także w sytuacji poddania się leczeniu szpitalnemu. Punktem wyjścia dla podjętych rozważań stała się ustawa o gwarancjach wolności sumienia i wyznania i przewidziane w niej uprawnienia wobec osób przebywających w zakładach leczniczych, które zostały skonfrontowane ze stanowiskiem prawa szariatu wobec czynności, jakim może poddać się pacjent wyznający islam. Omówione zostały m.in. zagadnienia związane z poszanowaniem prawa muzułmanina do bycia odwiedzanym przez rodzinę, prawo do postu, modlitwy czy spożywania określonych pokarmów. Przeprowadzona analiza doprowadziła do wniosku, że personel medyczny winien w możliwie najszerszym zakresie, zgodnie z przepisami prawa polskiego, zapewnić pacjentom muzułmanom warunki zgodne z wymogami ich religii. Jednakże z uwagi na to, że wolność religijna nie ma charakteru absolutnego, granicę tej wolności zawsze musi wyznaczyć wzgląd na dobro pacjentów, a przede wszystkim na wolność religijną innych osób – personelu medycznego czy pacjentów o odmiennym poglądzie religijnym.
PL
Artykuł stanowi rozważania na temat kultury bezpieczeństwa z uwzględnieniem jej uwarunkowań i znaczenia w ramach nauk o bezpieczeństwie. Ocenie poddano zwłaszcza kulturę bezpieczeństwa Rzeczpospolitej Polskiej po 1989 r., zwracając uwagę na jej cechy charakterystyczne i perspektywy rozwoju w środowisku międzynarodowym. Ostatnie stulecia znacznie wpłynęły na środowisko, w którym kształtowała się polska kultura bezpieczeństwa. Przemiany te miały wpływ na postrzeganie badań prowadzonych w dziedzinie bezpieczeństwa i obronności w RP.
EN
The article is a reflection on the culture security, taking into account its conditions and significance in the context of the science of national security. Author evaluates the safety culture of the Republic of Poland after 1989, paying attention to the characteristics and development prospects in the international environment. Over the past centuries environment of Polish culture security have been under significant changes that have affected perceptions of research carried out in the area of security and defence.
PL
Prokuratura należy do jednych z najważniejszych organów państwa, do zadań którego należy stanie na straży praworządności oraz ściganie przestępstw. Sprawne funkcjonowanie prokuratury jest jedną z gwarancji realizacji demokratycznego państwa prawnego. Po 1989 r., w państwach Europy Środkowo-Wschodniej po uniezależnieniu się od wpływów sowieckich zaczęto reformować organy prokuratury starając się dostosować je do nowych warunków. Wymiana wzajemnych doświadczeń w tym zakresie przybrała szczególną postać w przypadku Polski, Węgier, Słowacji i Czech, to jest państw tworzących tak zwaną Grupę Wyszehradzką, w ramach której dochodzi do corocznych spotkań prokuratorów generalnych. Spotkania te mają na celu pogłębienie współpracy w ramach państw grupy. Celem niniejszego artykułu jest przybliżenie zasad funkcjonowania prokuratury w państwach Grupy Wyszehradzkiej i dokonanie ich porównania także w ujęciu historycznym.
EN
The public prosecutor’s office is one of the most important state organs responsible for upholding the rule of law and prosecuting crimes. The efficient functioning of the office is one of the guarantees of the implementation of a democratic state ruled by law. After 1989, in the countries of Central and Eastern Europe, after independence from Soviet influence, the prosecution authorities began to reform, trying to adapt to the new conditions. The exchange of mutual experiences in this area has a special form in the case of Poland, Hungary, Slovakia and the Czech Republic, i.e. the countries making up the so-called Visegrad Group, within which the prosecutors general meet each year to deepen cooperation. The purpose of this article is to present the principles of the functioning of the prosecutor’s office in the V4 countries and to compare them also from a historical perspective.
first rewind previous Page / 2 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.