Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 15

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  Søren Kierkegaard
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Content available remote

"Věčnost je to pravé opakování.": Nietzsche, Kierkegaard a jejich repetitivní věčnosti

100%
Matějčková T.
Filosofický časopis (Philosophical Journal)
|
2023
|
vol. 71
|
issue 2
293-306
EN
We have found a particular, fundamental and, to this point in time, little-explored concordance between Kierkegaard and Nietzsche, essentially the two founders of modern continental philosophy. Both, that is to say, link eternity with recurrence. They also both emphasize that the will is central to this type of eternity – one must correctly want – while at the same time linking recurrence with the core of reality itself, with the core of the world. This union of eternity and recurrence is, moreover, linked in both cases with the rejection of existing metaphysics. The author of the study queries the connection between these thusly-conceived “repetitive eternities.” At the same time she makes reference to the interpretation of Friedrich Nietzsche that was put forth by Pavel Kouba, the interpreter who emphasized that the very heart of eternal return is recurrence.
CS
U dvou takřka zakladatelů moderní kontinentální filosofie nacházíme zvláštní, zásadní a dosud málo probádanou shodu. Kierkegaard i Nietzsche spojují věčnost s opakováním. Oba přitom zdůrazňují, že pro tento typ věčnosti je stěžejní vůle – člověk musí správně chtít –, ale zároveň spojují opakování se samým nitrem skutečnosti, s nitrem světa. Sepětí věčnosti a opakování se kromě toho v obou případech pojí s odmítnutím dosavadní metafyziky. Autorka studie se táže po souvislosti takto pojatých „repetitivních věčností“. Navazuje přitom na interpretaci Friedricha Nietzscheho, tak jak ji předložil Pavel Kouba. Právě tento interpret zdůraznil, že samým jádrem věčného návratu je opakování.
2

„Orzeł? Nie jest pół-żółwiem, pół-gromem”. Problem ironii romantycznej w Vade-mecum

100%
Ronge G.
Studia Norwidiana
|
2019
|
vol. 37
131-143
PL
Liczne opracowania na temat utworów wchodzących w skład Vade-mecum potwierdzają, że choć wiersze te cechują się ogromną wrażliwością etyczną i silnym rygoryzmem moralnym, trudno jest jasno określić światopogląd dzieła Norwida. Autor artykułu proponuje interpretację Vade-mecum z uwzględnieniem problematyki ironii romantycznej. Poeta posługuje się ironią jako narzędziem dochodzenia do nieuchwytnej Prawdy. Dystans ironiczny nie jest u niego dystansowaniem się od poglądów głoszonych w poszczególnych utworach, ale świadomością niedoskonałości języka, który może te poglądy fałszować. Ironia pomaga mu w dążeniu, by „odpowiednie dać rzeczy słowo”, nie pozwalając językowi upraszczać bądź redukować wyrażanych w poszczególnych utworach twierdzeń o charakterze moralnym.
EN
Numerous studies on the works composing the volume Vade-mecum confirm that although the individual poems are characterised by great ethical sensitivity and strong moral rigour, it is difficult to clearly define the worldview of Norwid’s work. The author of the article proposes an interpretation of Vade-mecum, taking into account the problem of Romantic irony. The poet uses irony as a tool to reach the elusive Truth. For him, ironic distance is not distancing himself from the views professed in particular works, but an awareness of the imperfections of a language which may falsify those views. Irony helps him in his quest to “give the right word to the thing”, not allowing the language to simplify or reduce the moral statements expressed in individual works.
3
Publication available in full text mode
Content available

Ziemska czy niebiańska? Wizja miłości u Cypriana Kamila Norwida i Sørena Kierkegaarda

100%
Walczak M., Krogulska A.
Ogrody Nauk i Sztuk
|
2013
|
issue 3
PL
Søren Kierkegaard i Cyprian Kamil Norwid nie należą do często zestawianych ze sobą twórców. Jednak ich wizje miłości mają wiele wspólnych cech. Odwołują się do konwencjonalnych przejawów tego uczucia: aktu zaręczyn i małżeństwa. Krytykują złudność i niedoskonałość „miłości ziemskiej”. Wskazują na duchowy wymiar tego uczucia oraz możliwość miłości przy dążeniu ku boskiemu wymiarowi.
EN
The article is devoted to the analysis of conceptions of love created by two nineteenth century thinkers: Cyprian Kamil Norwid and Søren Kierkegaard. Although their att itude to love has not been widely compared, the authors believe that it is important to point out similarities. Both the Polish writer and the Danish philosopher are focused on engagement and marriage, which are thought to be conventional ways of expressing the feeling. They criticise the imperfection of “love profane”. Their goal is to emphasize the spiritual aspect of love, which is connected with Christian thought.
4
Publication available in full text mode
Content available

“Eagle? It is not half-turtle, half-thunder”. The problem of romantic irony in Vade-mecum

100%
Ronge G.
Studia Norwidiana
|
2019
|
vol. 37 English Version
135-146
EN
Numerous studies on the works composing the volume Vade-mecum confirm that although the individual poems are characterised by great ethical sensitivity and strong moral rigour, it is difficult to clearly define the worldview of Norwid’s work. The author of the article proposes an interpretation of Vade-mecum, taking into account the problem of Romantic irony. The poet uses irony as a tool to reach the elusive Truth. For him, ironic distance is not distancing himself from the views professed in particular works, but an awareness of the imperfections of a language which may falsify those views. Irony helps him in his quest to “give the right word to the thing”, not allowing the language to simplify or reduce the moral statements expressed in individual works.
5
Publication available in full text mode
Content available

O ironii jako figurze retorycznej i postawie moralnej (z odniesieniem do Wittlina i Kierkegaarda)

98%
Szewczyk-Haake K.
Przestrzenie Teorii
|
2015
|
issue 24
13-29
EN
In his work as a writer, Józef Wittlin searched for literature able to grant the   reader moral support, while at the same time being artistically successful. In his novel Salt of the Earth, the way to com-bine these two, to a certain extent contradictionary aims, is found in the use of irony. An analysis of the classical types of irony appearing in the novel (naive irony, irony of the sender, verbal irony) leads to the conclusion that each of those was remarkably modified by the author. As a result, the “ironical anthropology” created by Wittlin in his novel lacks any elements of simple moralizing or giving ready-made moral solutions, but brings a striking image of a human commu-nity, unified not by a common status, but by a common fate. In the novel, irony turns out to be not only a textual figure, but first and foremost a moral stance, approximate to that of Socrates as described by Kierkegaard. Thanks to this stance, Wittlin enthuses his readers with the longing for the ideal, shaping their moral sensibility, at the same time granting them the sovereignty to which the reader of a literary work should be entitled.
6
Publication available in full text mode
Content available

Estetyzacja bez granic? O (konfliktowej) komplementarności etyki i estetyki

86%
Rejniak-Majewska A.
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Philosophica. Ethica – Aesthetica – Practica
|
2019
|
issue 33
91-108
EN
The article is a critical commentary on the book Między etyką i estetyką. Rozważania nad problemem estetyzacji [Between Ethics and Aesthetics. Considerations on the Issue of Aesthetisation] (Toruń: Wydawnictwo UMK, 2017). Apart from analyzing ideas presented in the book, it provides a reflection on prior discussions on aesthetisation and the Polish reception of the topic, going on since 1990s. Whereas “surface aesthetisation” understood as an economic and PR strategy of embellishment used to be commonly criticized, the postmodern, anti-fundamentalist project of “deep-seated aesthetisation” had been more warmly welcomed. The anthology introduces a new accent in relation to the earlier discussions, because its main concern is the relationship between ethics and aesthetics. Although the book presents various perspectives, the authors generally argue for the need for ethical criteria and complementarity between ethics and aesthetics. In this sense, they counter Wolfgang Welsch’s thesis that “ethics is today in the process of transforming itself into a subdiscipline of aesthetics”.
PL
Artykuł stanowi komentarz do książki Między etyką i estetyką. Rozważania nad problemem estetyzacji (Toruń, 2017). Analizę koncepcji prezentowanych w książce poprzedza przypomnienie kontekstu wcześniejszych dyskusji nad problematyką estetyzacji, w szczególności polskiej recepcji tej tematyki, począwszy od lat 90. dwudziestego wieku. O ile estetyzacja powierzchowna, rozumiana jako marketingowa i PR-owa strategia upiększania, spotykała się zazwyczaj z krytyką, bardziej pozytywnie przyjmowano postmodernistyczny, antyfundamentalistyczny program „estetyzacji głębokiej”. Omawiana antologia tekstów wprowadza nowy akcent w stosunku do wcześniejszych dyskusji, skupia się bowiem na relacji etyki i estetyki. Choć zostały w niej uwzględnione różne perspektywy, autorzy antologii opowiadają się za nieredukowalną potrzebą etycznych miar i wzajemną komplementarnością etyki i estetyki. Teksty zgromadzone w książce zaprzeczają w tym sensie tezie Wolfganga Welscha, że „współcześnie etyka sama przeobraża się w subdyscyplinę estetyki”.
7
Content available remote

The temporality of truth  : deception and self-deception in Ingmar Bergman's The Best Intentions

85%
Perregaard B.
Theatralia: Revue současného myšlení o divadelní kultuře (Theatralia: The revue of contemporary thought on theatre culture)
|
2019
|
vol. 22
|
issue 1
31-44
EN
Ingmar Bergman's novel, The Best Intentions, is about the life and love of his parents. In transforming his parents into the characters, Henrik and Anna, Bergman offers a compelling analysis of the driving forces behind their real-life actions and choices. The paper draws from the work of the Danish philosopher, Søren Kierkegaard, to demonstrate the way that Bergman's analysis is connected to a particular understanding of the dynamics of the self. I ask: how and why are Bergman's two characters led to deception and self-deception during the most critical years of their lives? Bergman's intuitions about the embodied, relational self arguably have to do with his experience as a stage director. Through his work, he is aware of the way that players distinguish between their own selves and the roles, characters, voices, and identities they perform. Bergman exploits the techniques, concepts, and metaphors of the theater in the narration of this story of a 'life catastrophe'.
8

Poetyckie krążenie wokół „Das Ding”. Funkcje powtórzenia w poezji Eugeniusza Tkaczyszyna-Dyckiego

85%
Tomicki G.
Pamiętnik Literacki
|
2014
|
vol. 105
|
issue 4
123-135
PL
W swoim artykule autor podejmuje kwestię powtórzenia jako sposobu organizowania wypowiedzi poetyckiej oraz analizuje jego konkretne funkcje w twórczości Eugeniusza Tkaczyszyna-Dyckiego. Powołując się m.in. na takich badaczy, jak Søren Kierkegaard, Jacques Lacan, Agata Bielik-Robson, Aleksandra Okopień-Sławińska czy Lucylla Pszczołowska wskazuje na potencjalną wielofunkcyjność powtórzenia. Może ono stanowić element organizacji muzycznej, być wykorzystane w funkcjach stylizacyjnych, służyć ponowieniu refleksyjnego bodźca lub zmianie kierunku narracji lirycznej, akcentować ekspresywnie bądź znaczeniowo dane wyrażenie, wyrażać stan psychiczny osoby mówiącej, etc. Korzystając z oryginalnego odczytania teorii Lacana przez Bielik-Robson, autor przedstawia własną interpretację funkcji powtórzenia w poezji Tkaczyszyna-Dyckiego. Miałoby ono, jego zdaniem, przybliżać maksymalnie wypowiedź poetycką do „mowy prymarnej”, która pośredniczy między, nie podlegającym symbolizacji, Realnym a porządkiem symbolicznym, opierającym się przede wszystkim na logicznie, racjonalnie ustrukturowanym języku.
EN
The author in his article takes up the problem of repetition seen as a mode of poetic expression organisation and analyses its specific functions in Eugeniusz Tkaczyszyn-Dycki’s creativity. Referring to such scholars as, inter alia, Søren Kierkegaard, Jacques Lacan, Agata Bielik-Robson, Aleksandra Okopień-Sławińska, and Lucylla Pszczołowska, he points at a potential multifunctionality of repetitions. It can be made an element of a text’s musical organisation, serve for certain stylisation functions, reiterate a reflexive stimulus or change the lyrical narration direction via expressively or meaningfully accentuate a given expression, express the speaking person’s mental state, etc. Resorting to an original reading of Lacan’s theory by Agata Bielik-Robson, the author offers his own interpretation of functions of repetitions in Eugeniusz Tkaczyszyn-Dycki’s poetry. In his view, repetitions are aimed at poetic expression’s maximal approximation to “primary speech” which mediates between the Real, unsubordinated to symbolisation, and symbolic order, relying first and foremost on logically and reasonably structured language.
9
Publication available in full text mode
Content available

Maciej Artur SOSNOWSKI, Pokochać dialektykę

85%
Sosnowski M. A., Kącka E.
ARGUMENT: Biannual Philosophical Journal
|
2012
|
vol. 2
|
issue 2
431-438
10

Profetyczny ironista na przełomie epok – o możliwych śladach koncepcji ironii Kierkegaarda w poemacie Norwida Quidam

80%
Lijewska E.
Roczniki Kulturoznawcze
|
2016
|
vol. 7
|
issue 3
81-99
PL
Artykuł wskazuje interesujące zbieżności w myśli Norwida i Kierkegaarda – dwóch Sokratesów dziewiętnastowiecznej Europy – dotyczące m.in. diagnozy kondycji społeczeństwa chrześcijańskiego tylko z nazwy. Autorka sugeruje, że Norwid mógł poznać niektóre idee duńskiego filozofa nie poprzez bezpośrednią lekturę jego dzieł, ale „z drugiej ręki”. Wskazuje na możliwą rolę berlińskiego środowiska studenckiego (m.in. Caspara Wilhelma Smitha) w transmisji myśli Duńczyka. Poszukuje śladów znajomości przez Norwida recenzji rozprawy Kierkegaarda O pojęciu ironii, ogłoszonej w „Deutsche Jahrbücher für Wissenschaft und Kunst” (1842) pióra Andreasa Frederika Becka. W drugiej części artykułu postawione zostaje pytanie, czy w bohaterze poematu Quidam Norwida odnaleźć można rysy Sokratesa – jednostki ironicznej (w rozumieniu Kierkegaarda) pojawiającej się na przełomie epok: pogaństwa i chrześcijaństwa. Autorka sugeruje, że na poemat Norwida można spojrzeć jako na głos w dyskusji heglistów i antyheglistów, toczonej na fali neohellenizmu niemieckiego, na temat podobieństw i różnic między platonizmem i chrześcijaństwem.
EN
This article points to interesting similarities in the idea of Norwid and Kierkegaard—those two Socrateses of the 19th-century Europe—e.g. those referring to their diagnosis of the condition of society which was Christian in name only. The author suggests that Norwid may have met some of the Danish philosopher’s concepts not through reading his works but ‘second-hand.’ It is indicated that the student circle in Berlin (e.g. Caspar Wilhelm Smith) might have participated in transmitting the Danish thinker’s thoughts. The author makes an attempt to trace Norwid’s knowledge of the review of Kierkegaard’s treatise On the Concept of Irony printed in “Deutsche Jahrbücher für Wissenschaft und Kunst” (1842), written by Andreas Frederik Beck. The second part of this article contains a question whether the main character of the poem Quidam by Norwid has any features of Socrates—an ironic individual (as Kierkegaard understood him) who appeared at the turn of two epochs: paganism and Christianity. The author implies that Norwid’s poem may be perceived as an opinion in the debate between Hegelians and anti-Hegelians, which occured on the tide of German new Hellenism, about similarities and differences between Platonism and Christianity.
11
Content available remote

Problem możliwości i konieczności w filozofii Kierkegaarda

80%
Słowikowski A.
Diametros
|
2016
|
issue 49
103-120
PL
Artykuł jest próbą rozpoznania problemu możliwości i konieczności w pismach psuedonimowych Kierkegaarda. Podstawowym założeniem przyjętym w artykule jest to, że należy odczytywać jego dzieło całościowo. W tym celu, najpierw zostają osobno przeanalizowane pozornie wykluczające się wypowiedzi Climacusa z Okruchów filozoficznych i Anti-Climacusa z Choroby na śmierć, a następnie zostaje pokazane, jak można interpretacyjnie powiązać ich główne tezy w zwarte filozoficznie ujęcie tytułowego problemu.
EN
The article is an attempt to analyze the problem of possibility and necessity in the pseudonymous works of Kierkegaard. The basic assumption adopted in the text is that Kierkegaard’s oeuvre should be read holistically. That is why what is initially analyzed separately are the mutually excluding statements of Climacus from the Philosophical Fragments and Anti-Climacus from The Sickness Unto Death. Subsequently, the article demonstrates the way in which their main theses can be linked, in the process of interpretation, to form a philosophically concise approach to the eponymous problem.
12
Publication available in full text mode
Content available

“Nonsensical” Caring in Ali Smith’s Fiction and Its Kierkegaardian Defence

80%
Teske J. K.
Roczniki Filozoficzne
|
2023
|
vol. 71
|
issue 2
261-288
PL
Artykuł rozważa możliwe sensy “nonsensownej” troski - troski, która z różnych powodów nie może, jak się zdaje, pomóc temu, do kogo jest skierowana, a w którą ten, kto się troszczy, angażuje się w pełni, mimo przekonania o jej nieskuteczności. Inspiracją dla projektu jest twórczość Ali Smith, która zawiera liczne, przemawiające do wyobraźni i zapadające w pamięć, przykłady takiej troski: zmartwiona, że jej zmarła siostra odczuwa brak życiowych wrażeń, Clare w Hotel World [Hotel Świat] zabiega usilnie o to, by jej wrażenia były możliwie intensywne, choć wie, że jej siostra - będąc martwą - nie skorzysta z nich; w Summer [Lato] Hannah i Daniel piszą do siebie czułe listy, które palą natychmiast po ich napisaniu ze względów bezpieczeństwa, tak że adresat nie ma najmniejszej szansy na ich przeczytanie; w “Virtual” obłożnie chora dziewczyna opiekuje się wirtualnym „zwierzątkiem”, choć zdaje sobie sprawę, że nie jest żywe, nic więc nie odczuwa. Przykłady Smith są niezwykle sugestywne, jednak w prawdziwym życiu tego typu troska - przewidywalnie nieskuteczna (tj. niezdolna pomóc potrzebującemu) i zarazem kosztowna - jest rzadka. Czemu? Przy jakich metafizycznych założeniach (jeśli są takie) “nonsensowna” troska mogłaby mieć sens? Artykuł rozważa te pytania, przyjmując obszerną analizę miłości agape, jaką w Czynach miłości (1847) przedstawia Søren Kierkegaard, za podstawowy punkt odniesienia.
EN
The present paper considers the possible sense of “nonsensical” caring-caring (1) which for various reasons apparently cannot help the cared-for, and (2) in which the carer, though convinced that it will not be effective, whole-heartedly engages. The project is inspired by the fiction of Ali Smith, which offers varied, vivid and memorable examples of such caring: worried that her dead sister misses life experience, Clare in Hotel World makes sure her sensations are doubly intense and rich though she knows her sister, being dead, will not benefit from them; in Summer Hannah and Daniel write to each other tender letters which they immediately burn for safety’s sake so that the addressee has not even the slightest chance of ever reading them; in “Virtual” a bed-ridden girl diligently takes care of her virtual pet, well aware that it is not alive, let alone sentient. Smith’s examples of “nonsensical” caring are strangely compelling, yet in real life such caring-predictably ineffective (as regards helping the other) and costly-is rare. Why? Under what metaphysical assumptions, if any, could “nonsensical” caring make sense? The paper considers these questions, taking Søren Kierkegaard’s extensive discussion of agape love in Works of Love (1847) as its primary point of reference.
13
Publication available in full text mode
Content available

A Call to Authentic Discipleship: Pope Benedict XVI, Kierkegaard and Entweltlichung

70%
de Gaál E.
Wrocławski Przegląd Teologiczny
|
2023
|
vol. 31
|
issue 2
263-279
PL
W artykule wykazano, że zarówno papież Benedykt XVI, jak i Søren Kierkegaard wzywają do autentycznego chrześcijańskiego uczniostwa. Dostrzegają w chrześcijaństwie wciąż na nowo niebezpieczeństwo mieszczańskiego dostosowania chrześcijańskiej Ewangelii do panującego Zeitgeistu. W pierwszej części artykułu przedstawiono stanowisko Kierkegaarda, dla którego zagrożenie to pochodziło od ustanowionego przez państwo Duńskiego Kościoła Luterańskiego. W drugiej części tekstu omówiono poglądy Josepha Ratzingera. Jego zdaniem o ile zagrożenie może wynikać także z bliskiego związku chrześcijaństwa z państwem, o tyle prawdziwe niebezpieczeństwo w XX wieku było poważniejsze niż to w XIX-wiecznej Danii. Pochodziło ono z „niskiej” chrystologii, z podkreślania człowieczeństwa Jezusa i ignorowania boskiego statusu Jego osoby i natury. W ostatniej części artykułu zwrócono uwagę na różnice w podejściach autorów i znaczącą odmienność proponowanych przez nich rozwiązań, co uwydatniło wielkość obu myślicieli. Kierkegaard, według jego własnych słów, pozostanie zawsze „szczyptą przyprawy”. W przeciwieństwie do radykalnego duńskiego chrześcijanina Ratzinger/Benedykt XVI, pisząc swoje dzieła (zwłaszcza trylogię Jezus z Nazaretu) oparte na mądrości wiecznie tego samego Kościoła katolickiego, inauguruje à la longue przełomowy zwrot chrystocentryczny. Z pewnością potomni uhonorują go tytułem „doktora Kościoła”.
EN
The article pursues the aim of demonstrating that both Pope Benedict XVI and Søren Kierkegaard call for genuine Christian discipleship. They apprehend in Christianity ever anew the danger of a bourgeois accommodation of the Christian gospel to the prevalent Zeitgeist. In the first part of this article the author presented the views of Kierkegaard, for whom threat comes from the state-established Danish Lutheran Church. The second part of the article discusses the viewpoint of Joseph Ratzinger. In his opinion, the threat may also come from a close relationship between Christianity and the state. The real danger in the 20th century was graver than that in 19th century Denmark. It comes from secularised Christology, from emphasis being put on the humanity of Jesus which ignores His divine personhood and nature. The last part of the article draws attention to the essential differences between the approaches adopted by both thinkers and the solutions proposed by them, which, however, only accentuated the greatness of these intellectuals. In his own words, Kierkegaard will always remain “a little pinch of cinnamon.” In contrast to the Danish radical Christian, by writing seminal texts from within the wisdom of the ever self-same Catholic Church, Ratzinger/Pope Benedict XVI, especially on account of his Jesus of Nazareth trilogy, inaugurates à la longue an epochal Christocentric shift. Assuredly, posterity will honour him with the title "Doctor of the Church."
14
Publication available in full text mode
Content available

Johann Georg Hamanns Sokratische Denkwürdigkeiten: Eine Auseinandersetzung mit dem Rationalismus der Aufklärung

62%
Brose T.
Roczniki Humanistyczne
|
2021
|
vol. 69
|
issue 5
33-46
EN
London, 1758 is a turning point in the life of Johann Georg Hamann (1730-1788). What happened that year in England’s capital was meaningful, and not just for Immanuel Kant, his adversary in Königsberg – Hamann’s London conversion turned him into a critic of the “Enlightenment philosophy of religion”. His Gedanken über meinen Lebenslauf should be considered as analogous to Augustineʼs Confessions. Hamann merits special attention in the context of the discourse of the “return of religion” and “New Atheism.” The groundbreaking analysis of the institutionalised power of “the public” (Öffentlichkeit), which he performed around the year 1750, is of exceptional importance because it attempts to combine the Christian message with a new understanding of reality, thereby becoming a source of inspiration for Søren Kierkegaard. In eighteenth-century debates, Hamann defended the individual’s existence from its appropriation by anonymous forces. From the point of view of the history of spirituality, it is also important to mention the fact that the philosopher referred to Hume’s criticism of metaphysics.
DE
London 1758: das ist der Dreh- und Angelpunkt in Johann Georg Hamanns (1730-1788) Biografie. Was sich in der englischen Hauptstadt ereignet, besitzt nicht bloß für Immanuel Kant, seinen Königberger Mitbürger und Antipoden, Bedeutung. Hamanns Londoner Bekehrung macht ihn zum Kritiker der „Religionsphilosophie der Aufklärung“. Seine Gedanken über meinen Lebenslauf sind in einem Atemzug mit Augustinus’ Confessiones zu nennen. Hamann verdient im Diskurs um die „Wiederkehr der Religion“ sowie um einen „Neuen Atheismus“ geschärfte Aufmerksamkeit. Seine Analyse der sich um 1750 institutionalisierenden Macht von „Öffentlichkeit“ besitzt wegweisende Bedeutung. Denn er versucht, die christliche Botschaft in einem neuen Verständnis von Wirklichkeit zur Sprache zu bringen; er wird damit zum Anreger Søren Kierkegaards. Es ist die Existenz des Einzelnen, die Hamann gegenüber der Vereinnahmung durch anonyme Mächte („Man“) in den Debatten des 18. Jahrhunderts verteidigt. Dass sich der Glaubens-Denker dabei auf die Metaphysik-Kritik David Humes bezieht, erweist sich als geistesgeschichtlich folgenreich.
PL
Sokratische Denkwürdigkeiten Johanna Georga Hamanna. Polemika z oświeceniowym racjonalizmem Londyn, 1758 r. – to punkt zwrotny w biografii Johanna Georga Hamanna (1730-1788). To, co się wtedy wydarzyło w stolicy Anglii, ma znaczenie nie tylko dla jego królewieckiego adwersarza Immanuela Kanta. Londyńskie nawrócenie Hamanna czynni go krytykiem „oświeceniowej filozofii religii”. Jego Gedanken über meinen Lebenslauf należy wymienić w jednym szeregu z Confessiones św. Augustyna. Hamann zasługuje na szczególną uwagę w kontekście dyskursu „powrotu do religii” i „nowego ateizmu”. Wykonana przez niego około 1750 r. prekursorska analiza zinstytucjonalizowanej władzy „publiczności” ma wyjątkowe znaczenie, ponieważ podejmuje on próbę łączenia chrześcijańskiego przesłania z nowym rozumieniem rzeczywistości, stając się tym samym inspiracją dla Sørena Kierkegaarda. W osiemnastowiecznych debatach Hamann bronił egzystencji jednostki przed atakiem anonimowych sił. Z punktu widzenia historii duchowości godne odnotowania jest również to, że filozof odniósł się do Hume’owskiej krytyki metafizyki.   London 1758: das ist der Dreh- und Angelpunkt in Johann Georg Hamanns (1730-1788) Biografie. Was sich in der englischen Hauptstadt ereignet, besitzt nicht bloß für Immanuel Kant, seinen Königberger Mitbürger und Antipoden, Bedeutung. Hamanns Londoner Bekehrung macht ihn zum Kritiker der „Religionsphilosophie der Aufklärung“. Seine Gedanken über meinen Lebenslauf sind in einem Atemzug mit Augustinus’ Confessiones zu nennen. Hamann verdient im Diskurs um die „Wiederkehr der Religion“ sowie um einen „Neuen Atheismus“ geschärfte Aufmerksamkeit. Seine Analyse der sich um 1750 institutionalisierenden Macht von „Öffentlichkeit“ besitzt wegweisende Bedeutung. Denn er versucht, die christliche Botschaft in einem neuen Verständnis von Wirklichkeit zur Sprache zu bringen; er wird damit zum Anreger Søren Kierkegaards. Es ist die Existenz des Einzelnen, die Hamann gegenüber der Vereinnahmung durch anonyme Mächte („Man“) in den Debatten des 18. Jahrhunderts verteidigt. Dass sich der Glaubens-Denker dabei auf die Metaphysik-Kritik David Humes bezieht, erweist sich als geistesgeschichtlich folgenreich.
15

Reflections of an Existential Crisis in Søren Kierkegaard’s Aesthetic Conception

57%
Andrijauskas A.
Dialogue and Universalism
|
2019
|
issue 2
29-41
EN
This article considers the principles of philosophical thinking in Søren Kierke- gaard’s nonclassical aesthetics. Special attention is given to his radical critique of “false” and “impersonal” rationalism. This does not only mean the rejection of the tradi- tional principles of classical metaphysics which claims “universality” and “universal meaning.” Kierkegaard also bases his philosophy on individual human life, or, in other words, personal existence with its unique inner world. His critique is more profound than that by Arthur Schopenhauer. Kierkegaard develops his own philosophy of “exi- stential crisis,” opposing subjective will and internal changes to abstract thinking and external influences. Kierkegaard’s works initiate the critical or nonclassical stage in Western aesthetics. The main place in it is occupied by the idea of the disharmony of the world: its subjective reflection is “split” consciousness that has lost contact with the traditional concepts of harmony, humanism, goodness, beauty and philosophy of art. His philosophy of art is that of the internal personal world and of free choice. He opposes the famous motto of Cartesian rationalism cogito ergo sum, his own statement “I am here and think because I do exist here.” So the notion of existence becomes fun- damental for his philosophical reflection which is focused on the topics of personal existence, destiny and perspectives of being. Since personal becoming never stops, the ability to exist is treated as a great art. The aim of genuine philosophy is not a knowled- ge of the external world but an inquiry into the deepest problems of personal being and creativity; its greatest enigma is existence. Hence Kierkegaard gives a new subject and new tasks to aesthetics and philosophy of art. When treating the problems of individual human existence, Kierkegaard and other followers of nonclassical aesthetics relied on an understanding of being as non- substantial (personality is not something given but a totality of constantly emerging potentials) and at the same time subjectivized their ontological problems. Thus the stre- ngthening of subjectivist tendencies in the post-Hegelian philosophy of art reaches here culmination. “Subjective ontology,” or “ontology” in the narrow sense of the word, is that which we can call the “pontaneous ego:” It determines the unconscious functioning of human “existence” in a specific individual consciousness. The whole individual exi- stence is enclosed, as it were, in a subjective environment, but we cannot affirm that existence is subjective.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.