Search results

1

BYĆ ROZTROPNYM, CZYLI PRZEWIDYWAĆ Z MYŚLI FILOZOFICZNEJ SENEKI MŁODSZEGO O CNOCIE „PRUDENTIA”

100%

Budzanowska D.

Colloquia Litteraria

|

2009

|

vol. 8

|

issue 1/2

51-77

PL

Wisdom is foresight. Philosophical thought of Seneca the Younger about the virtue of prudentia One of the most important themes in the literary legacy of Seneca, a Roman stoic philosopher and tutor of young Nero, is the science on virtues. Withing its aretology there is the virtue of prudence, prudentia, whose definition is: facienda providere. By way of example, we may understand it as predicting the effects of, for instance, enacting a specific law. The virtue of prudentia refers also to proper counseling, actually in different situations: prudentia suaserit; it recommends to make good use of present times, to care for the future, think and deliberate. To live prudently means to live for the moment, to take advantage of our life time of in a good way.

2

Etyczne aspekty "actio" i "contemplatio" u Seneki Młodszego

63%

Babiński M.

Vox Patrum

|

1986

|

vol. 10

41-43

FR

L'objet de la conference etait de demontrer, tout en s'appuyant sur les propos de Seneque qui concernent les problemes de l’"actio" et de la "contemplatio".

3

Obywatel Imperium czy obywatel świata? Z refleksji rzymskiej Stoi

63%

Budzanowska-Weglenda D.

In Gremium. Studia nad Historią, Kulturą i Polityką

|

2017

|

vol. 11

37-52

PL

Rzymska Stoa była już ostatnim (trzecim) etapem istnienia stoicyzmu, pisma jej przedstawicieli stanowią jednak źródła do poznania doktryny tej szkoły filozoficznej. W refleksji stoickiej nad tożsamością obywatelską zwracają uwagę pisma filozofów-polityków, Seneki Młodszego (I w. n.e.), a zwłaszcza Marka Aureliusza – cesarza (II w. n.e.). Rzym i poczucie „rzymskości” jest wyraźnie zaznaczone w ich pismach, zarazem jednak w ich myśli filozoficznej wybija się jeszcze mocniej stoicki pogląd, przejęty już przez Zenona z Kitio (założyciela Stoi) od cyników, o byciu obywatelem świata, kosmopolitą. Podstawową zasadą stoików było życie zgodnie z boską i rozumną naturą. Teoria, rozmyślanie łączyło się z praktyką, działaniem. Człowiek ma dbać o swój rozum (wspólny mu z bóstwem) i w duchu sympatii trudzić się dla wspólnego dobra, a zarazem swojego. Szczęśliwe życie znajduje się w każdym miejscu, najwyższym państwem człowieka bowiem jest świat. Rzym jest mniejszym państwem, częścią wielkiego, kosmicznego państwa. Cały ród ludzki tworzy jeden organizm państwowy, kierowany jednym prawem natury, rozumnej i dla każdego dobrej. Wszystko jest nawzajem powiązane świętym węzłem. Rozum świata kształtuje go harmonijnie. Stanowi również o jedności, o wspólnocie istot rozumnych. Rozum i służba obywatelska są z sobą ściśle złączone, dlatego trzeba się trudzić całym swym życiem dla ogółu, każdy ma zawsze kierować swe dążenia jedynie ku wspólnemu dobru, stosownie do potrzeb społeczeństwa. Wszyscy współdziałają dla jednego celu, pomagając sobie wzajemnie. Postępowanie zaś przeciwne, niesprawiedliwe jest objawem oderwania się od natury, rozrywa ono życie i niszczy powszechną jedność, szkodzi również samemu człowiekowi. Bóg daje jednak możliwość ponownego zjednoczenia i ponownego zajęcia miejsca członka społeczeństwa. Co jest odpowiednie dla całości, jest piękne i dokonuje się w stosownej porze, jest dobre dla jednostki. I odwrotnie: co zdarza się każdemu z osobna, jest pożyteczne dla całości wszechświata. Społeczeństwo i jego jednostki są jak ciało i poszczególne jego członki oraz jak drzewo i gałęzie ściśle złączone przez naturę.

EN

Stoic doctrine was popular in the Roman Empire. It was the last period of this philosophical school but it is very important to know its history. Roman texts of the Late Stoa are sources of all Stoicism. Seneca the Younger, Roman politician, and Marcus Aurelius, Roman Emperor, are most interesting representatives of the Late Stoa. These Roman authors describe civic identity, but they refer to the Greek idea of the Cynics and Zeno of Citium, who was a founder of the Stoic school. They teach about „citizen of the world” (Greek kosmopolitês). The basic principle of the Stoic doctrine was a force in accordance with the divine and intelligent nature. The Stoic theory, meditations closely connected to the practice of life. Every human being has to take care of your mind (common to him with the deity) and in the spirit of sympathy to toil for the common good, and also his. A happy life is in every place, because the highest state of man is the world. Rome is a smaller state, part of the great cosmic state. The whole human family creates one state, has one law of rational and good for everyone nature. Everything is linked to other by a sacred bond. Reason of the world shapes it harmoniously and creates the unity and the community of rational beings. This reason and civic service are closely united, so man have to go to the trouble his whole life to the public, everyone has always directed his efforts only toward the common good, according to the needs of society. All work together for one goal, helping each other. Other behavior is unfair and is a symptom of detachment from nature, it disrupts lives and destroys common unity, harm the man himself. God, however, gives the opportunity to reunite and re-occupy the place in society. What is appropriate for the whole, is beautiful and made in time, it is good for the individual. Conversely, what happens to each individual, it is beneficial for the whole universe. Society and individuals are like the body and its individual members as well as tree branches and closely united by nature.

4

Zagadnienie istoty szczęścia i sposobu jego osiągnięcia w traktacie "O życiu szczęśliwym" Seneki Młodszego

51%

Picewicz J.

Teologia i Moralność

|

2017

|

vol. 12

|

issue 2(22)

307-321

EN

The paper discusses the question of happiness according to the treatise “On the Happy Life” by Seneca the Younger. The world-cosmos, thus all that surrounds us, is of rational and divine character. All that exists and happens in the universe is due to necessity, some form of fate. The meaning and goal of human existence is a happy life, in harmony with nature, i.e. divine Logos, immersed in the universe. For Seneca, to live in harmony with nature means to live in harmony with Logos, his rational laws, and principles.

5

Drzewa w „Listach moralnych" Seneki Filozofa

45%

Budzanowska-Weglenda D.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica

|

2020

|

vol. 8

245-261

EN

Seneca the Younger in his Moral Epistles appears as a Stoic philosopher, giving his friend, Lucilius, many practical tips. He illustrates these with various examples from life and the world around it, and also refers to trees. He equates Stoic wisdom to a forest or fruiting tree, the forest helps him reflect on God. The philosopher explains that trees as beings having prototypes and as bodily creatures, but without spirit or reason, and therefore of real good. In some statements, Seneca criticises the contemporaneous love for luxury – he praises the people of the golden age, who were content with what nature gave them, lived in trees, and made clothes out of trees. However, wooden walls and ceilings covered with marble and gold do not bring people happiness. The trees also show him how much time has passed and the falling leaves remind him of the inevitability of death. Dealing with agriculture can be important in old age, give pleasure, and be useful.

PL

Seneka Młodszy w Listach moralnych jawi się jako filozof stoicki, dając swemu przyjacielowi Lucyliuszowi wiele praktycznych porad. Ilustruje je różnymi przykładami z życia i otaczającego go świata, odwołuje się także do drzew. Mądrość stoicką przyrównuje do lasu lub do owocującego drzewa, las stanowi dla niego pomoc w refleksji nad Bogiem. Filozof objaśnia drzewa jako istnienia mające pierwowzory oraz jako stworzenia cielesne, ale niemające ducha ani rozumu, a zatem i prawdziwego dobra. W niektórych wypowiedziach Seneka krytykuje współczesne mu umiłowanie zbytku – wychwala ludzi złotego wieku, którzy zadowalali się tym, co dawała im natura, mieszkali w drzewach, z drzew robili odzienie. Natomiast drewniane ściany i sufity pokryte marmurem i złotem nie dają ludziom szczęścia. Drzewa pokazują Senece także, ile czasu już przeminęło, a opadające liście przypominają o nieuchronności śmierci. Zajmowanie się rolnictwem może być ważne w starości, dawać przyjemność i być pożytecznym.

6

Lucjusz Anneusz Seneka − mistrz słowa, nauczyciel życia przyszłych pokoleń

38%

Błaszczyk I.

Roczniki Pedagogiczne

|

2016

|

vol. 8(44)

|

issue 1

79-104

PL

Artykuł ma na celu ukazanie, że mimo upływu wieków, słowa Seneki Młodszego, jego rozważania oraz refleksje, podnoszące zagadnienia związane z różnorakimi kategoriami w starożytnych koncepcjach etycznych, jak i pozytywnymi ideami (miłość, przyjaźń, prawdomówność, szacunek dla drugiego człowieka), ukierunkowującymi działania ludzkie, nie straciły na aktualności. Seneka, mieniąc się wychowawcą i nauczycielem życia, filozofię, zwłaszcza etykę, uczynił skarbnicą rad oraz wzorów postępowania. Analiza jego dzieł skłania ku refleksji, że fundamentalne zasady i wartości kierujące ludzkim życiem wykazują dużą stabilność, a tym samym ciągłość kulturową. Myśli Seneki wpisują się tym samym w nurt powstałego na przełomie XIX i XX wieku, współczesnego perenializmu, którego reguły − podobnie jak u Seneki − są ponadczasowe, ponadprzestrzenne, odnoszą się do każdej kultury.

EN

The article aims at showing that, despite the flow of the centuries, the words of Seneca the Younger, his considerations and reflections are still valid. They raise the questions related to various categories in the ancient ethical concepts, as well as to the positive ideas (love, friendship, truthfulness, and respect for the other) giving a direction to human actions. Seneca, naming himself an educator and teacher of life, used philosophy, particularly ethics, as a repository of good advice and the patterns of behavior. The analysis of his works makes us think that fundamental principles and values which set direction for human life show a substantial stability, and consequently a cultural continuity. Therefore, Seneca's thoughts may be considered a part of a current which was raised at the turn of 19th and 20th century, that is the contemporary perennialism whose rules – similarly to Seneca's ones – are timeless, spaceless, and relate to any culture.

Refine search results

1 Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica

1 Colloquia Litteraria

1 In Gremium. Studia nad Historią, Kulturą i Polityką

1 Roczniki Pedagogiczne

1 Teologia i Moralność

1 Vox Patrum

2 Budzanowska-Weglenda D.

1 Babiński M.

1 Budzanowska D.

1 Błaszczyk I.

1 Picewicz J.

1 2020

2 2017

1 2016