Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 8

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  Serbowie
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Serbowie: nasi najbliżsi pobratymcy czy podstępni wrogowie? Obraz Serbów w bułgarskiej prasie z końca lat dziewięćdziesiątych XX wieku

100%
Hristov P.
Łódzkie Studia Etnograficzne
|
2017
|
vol. 56
EN
In the article are presented the ambiguous attitudes of Bulgarian intellectuals, writers, historians and scholars in the modern age – after the formation of the contemporary Bulgarian state in the second half of the 19th century. Fluctuations between Serbophobia and Serbophilia, oftenfollowing the twists of Slavophilic politics on the Balkans, vary between complete disregard and unreserved sympathy. Different periods of warm political relations and of cruel “fratricidal” wars took turns in history and imposed a number of clichés in Bulgarian publications, often used for propaganda purposes. The decade of the 1990s, marked by the bloody break up of former Yugoslavia, revived a number of these clichés. The author presents some of them in the article, based on publications in mainstream media.
PL
Od czasu powstania nowoczesnego państwa bułgarskiego w drugiej połowie XIX wieku stosunek bułgarskich intelektualistów, pisarzy, historyków i naukowców do Serbów był wysoce niejednoznaczny. Ekstrema wahań między serbofobią a serbofilią, często idących w parze z zawirowaniami polityki słowianofilskiej na Bałkanach, sięgały od głębokiej wzgardy do nieopanowanej sympatii. Okresy ocieplenia w stosunkach politycznych przeplatały się z okrutnymi, bratobójczymi wojnami. To wymusiło na autorach publikujących w bułgarskiej prasie, często w celach propagandowych, przyjęcie zestawu stosownych stereotypów. Wiele z nich powróciło w latach dziewięćdziesiątych XX wieku, dekadzie naznaczonej krwawym rozpadem byłej Jugosławii. W artykule autor przedstawia niektóre z nich, opierając się na artykułach, które ukazały się w opiniotwórczych mediach.
2
Publication available in full text mode
Content available

Serbian nation and its problems from the perspective of Polish nationalists in the early 21st century

100%
Sokół J.
Przegląd Narodowościowy – Review of Nationalities
|
2017
|
issue 7
205–232
EN
e article analyzes the situation of Serbs in Kosovo in terms of its reception by contemporary Polish nationalists in the magazine “Szczerbiec”. Serbian topics in Polish nationalist communities can count on special interest and recognition. e nationalist environments of many countries are showing solidarity with the Serbian nation in Kosovo and demanding recognition of their rights to these lands. e sympathy shown by Serbs to Poles, whose Slavic origins are linked, is pointed out. It can be assumed that the characteristics, attitude and views of the Serbs will foster mutual relations in the future.
PL
W artykule zanalizowano sytuację Serbów w Kosowie pod kątem jej odbioru przez współczesnych polskich nacjonalistów na łamach pisma „Szczerbiec”. Tematyka serbska w polskich środowiskach nacjonalistycznych może liczyć na szczególne zainteresowanie i uznanie. Środowiska nacjonalistów z wielu państw okazują w sprawie Kosowa solidarność z narodem serbskim i domagają się uznania jego praw do tych ziem. Wskazuje się na sympatię, jaką okazują Serbowie Polakom, których łączy słowiańskie pochodzenie. Można zakładać, że cechy, postawa i poglądy Serbów będą w przyszłości sprzyjać wzajemnym relacjom.
3
Publication available in full text mode
Content available

Serbskie kręgi finansowe w Chorwacji na przełomie XIX i XX wieku. Kontekst społeczno-polityczny

80%
Paszkiewicz J.
Balcanica Posnaniensia Acta et studia
|
2018
|
vol. 25
113-127
EN
The article decribes the circumstances of the emergence of the Serbian financial elites within the autonomous Kingdom of Croatia-Slavonia at the turn of the 19th century, taking into consideration the circles which provided financial and credit services at that time. The role of the Serbian financial elites is discussed from the perspective of their economic activity, social and political affiliations. The discussion includes the context of the dual autonomy in the legal and political field, which regulated the status of the Kingdom of Croatia-Slavonia, the Patriarchate of Karlovci, and determined the overall situation of the Orthodox Serbs.The reflection on the influence of the financial elites on the social and political modernisation processes among the Serbian population of the then Croatian autonomy is created on the basis of the The Serbian Bank in Zagreb programme assumptions (Srpska banka; 1895–1918), which was the most prominent financial establishment associated with the Serbian capital within Austria-Hungary.
PL
W artykule zostały przedstawione okoliczności, w których doszło do wykrystalizowania się serbskich elit finansowych w autonomicznym Królestwie Chorwacji i Sławonii, na przełomie XIX i XX wieku. Pod uwagę wzięto środowiska  które w tym czasie prowadziły działalność finansowo-kredytową. Rola serbskich elit finansowych jest charakteryzowana pod kątem działań ekonomicznych i powiązań społeczno-politycznych. W opisie uwzględniono kontekst “podwójnej autonomii” prawno-politycznej”, w których ówcześnie funkcjonowali prawosławni Serbowie, dotyczącej statusu Królestwa Chorwacji i Sławonii oraz patriarchatu w Karlovcach. Na podstawie analizy założeń programowych Banku Serbskiego z Zagrzebia (Srpska banka; 1895–1918), największej instytucji finansowej, która była kojarzona z serbskim kapitałem w Austro-Węgrzech, przeprowadzona jest refleksja nad wpływem omawianych elit na proces modernizacji społecznej i politycznej ludności serbskiej z obszaru ówczesnej Chorwacji.
4
Publication available in full text mode
Content available

Serbska dominacja polityczna w pierwszej federacji narodów południowosłowiańskich (1918-1941) – zarys problematyki

80%
Hebda W.
Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej
|
2014
|
vol. 49
|
issue 2
EN
The article presents an outline of the Serbian political dominance in the federation of South Slavic peoples in the years 1918-1941. The first part recalls various aspects of Serbian activity during WWI. The next one refers to the political reality of the Kingdom of Serbs, Croats and Slovenes, where the Serbs have gained an important advantage over the other South Slavic peoples. The third part examines the phenomenon of Serbian authoritarianism in the Kingdom of Yugoslavia, one of the causes of the growing ethnic conflict in the country.
PL
W artykule przedstawiono zarys serbskiej dominacji politycznej w federacji naro­dów południowosłowiańskich z lat 1918–1941. W pierwszej części przywołano kwestie związane z aktywnością Serbów podczas I wojny światowej. W kolejnej odniesiono się do funkcjonowania Królestwa Serbów, Chorwatów i Słoweńców, w którym Serbowie uzyskali znaczną przewagę poli­tyczną nad innymi narodami południowosłowiańskimi. W trzeciej części przybliżono problema­tykę serbskiego autorytaryzmu w Królestwie Jugosławii, będącego jedną z przyczyn narastania konfliktu narodowościowego w państwie.
5
Publication available in full text mode
Content available

Kosowo jako kolebka i skarbiec serbskiej duchowości w historii oraz współczesnej świadomości wschodnich Słowian

71%
Charota I.
ELPIS
|
2013
|
vol. 15
93-97
EN
In this paper, the author reveals and analyses the presence of remembrance of Kosovo and Metohija – the cradle of Serbian statehood, the seat of the Serbian Orthodox Church and a treasury of Serbian culture – in the historical and current awareness of Eastern Slavs. Kosovo and Metohija is analysed as the main topic of Serbology in Eastern Slavic literatures. The term “Eastern Slavs” has concrete historical meanings:1) the Russian people, that is, its ethno-spiritual-cultural community in the past; 2) Russians, Belarusians and Ukrainians in the more recent past.
6
Publication available in full text mode
Content available

Косово как колыбель и сокровищница сербской духовности в историческом и современном сознании восточных славян

71%
Charota I.
ELPIS
|
2013
|
vol. 15
85-91
EN
In this paper, the author reveals and analyses the presence of remembrance of Kosovo and Metohija – the cradle of Serbian statehood, the seat of the Serbian Orthodox Church and a treasury of Serbian culture – in the historical and curren tawareness of Eastern Slavs. Kosovo and Metohija is analysed as the main topic of Serbology in Eastern Slavic literatures. The term “Eastern Slavs” has concrete historical meanings:1) the Russian people, that is, its ethno-spiritual-cultural community in the past; 2) Russians, Belarusians and Ukrainians in the more recent past.
7
Publication available in full text mode
Content available

Relations among Jews and Gentiles in Kosovo and Metohija between the Two World Wars: From Autocentrism to Assimilation

71%
Damjanović M. M.
Colloquia Humanistica
|
2020
|
issue 9
121-138
PL
Okres między dwiema wojnami światowymi w Kosowie i Metochii (1918-1941) to ważna epoka ochrony prawnej, rozwoju gospodarczego, samostanowienia narodowo-politycznego, emancypacji edukacyjno-kulturowej i ogólnego rozwoju tamtejszej społeczności żydowskiej. Wierna tradycji lokalna społeczność sefardyjska, wzbogacona o wpływy bardziej postępowych przybyszów aszkenazyjskich i otoczona w większości przez ludność islamską i chrześcijańską, w sferze prywatnej i publicznej aspirowała do wejścia na szerszą, ogólną ścieżkę współczesnych ruchów społecznych. Zachęcona przykładami z najbliższego otoczenia – ze strony narodów jugosławiańskich i bardziej rozwiniętych społeczności żydowskich w kraju, poprzez codzienne różnorodne obcowanie z sąsiadami i poprzez kontakty instytucjonalne, lokalna społeczność żydowska uległa metamorfozie. Zmiany wewnętrzne były częściowo uwarunkowane intensyfikacją stosunków ze światem nieżydowskim, z reguły podążały za tymi stosunkami i były ich nieuniknionym skutkiem. Równolegle z rozwojem coraz bardziej zróżnicowanych i częstszych kontaktów budujących, utrzymujących i poprawiających relacje międzyetniczne, na płaszczyźnie społecznej pojawiały się elementy nietolerancji międzyetnicznej, wynikającej z kontekstu politycznego, religijnego i ekonomicznego. Antysemityzm, oprócz kilku innych czynników (zamknięcie wewnętrzne, mentalność mieszkańców, tradycja ludowa, różnice wyznaniowe), dodatkowo obciążał i wstrzymywał jeszcze ściślejszą współpracę. Mimo tych sprzeczności integracja ze społeczeństwem jugosłowiańskim, zwłaszcza wśród młodego pokolenia, była pełna, ale tylko w wyjątkowych przypadkach kończyła się asymilacją, wyłącznie wśród nowo przybyłych Żydów, pochodzących z innych, bardziej otwartych i kosmopolitycznych środowisk. W artykule zostaną przedstawione i omówione liczne przykłady prywatnej i społecznej współpracy Żydów z Kosowa i Metochii z innymi narodami w podanych ramach chronologicznych, które miały przede wszystkim szersze znaczenie dla rozwoju regionalnego i postępu cywilizacyjnego.
EN
The period between the two world wars in Kosovo and Metohija (1918-1941) was a peak period of legal protection, economic development, national and political self-positioning, educational and cultural emancipation, and general progress of the local Jewish community. The local Sephardic community, dedicated to tradition, enriched by the presence of the most progressive Ashkenazi newcomers, and surrounded by the Islamic and Christian majority populations in the private and public arena, strived to access the broader, more general framework of modern societal trends. Encouraged by examples from the immediate surroundings, by the national Yugoslav framework and the more developed Jewish municipalities within the state, through daily and varied interaction with neighbors and institutional contact, a metamorphosis of the local Jewish community was enabled. Internal changes were partially conditioned by intensifying relations with the non-Jewish communities. They mostly accompanied these relations and were their inevitable outcome. Parallel to the development of increasingly diverse and more frequent contacts which were pursued in order to self-develop, to maintain and improve interethnic relations, at the social level there erupted elements of interethnic intolerance based on political, religious or economic grounds. Antisemitism strained and, alongside other factors (internal tightness, popular mentality, national tradition, religious differences), additionally complicated and halted closer cooperation. Besides these disagreements, integration into Yugoslav society was complete, especially among the young generation, but only in extraordinary conditions did it end in assimilation, which was exclusively enabled by the newly arrived Jews coming from other, more open and more cosmopolitan environments. This paper will show and elaborate on numerous examples of private and social collaboration between Kosovo-Metohijan Jews and other nations in the given chronological framework that were, above all, of wider importance for regional development and establishing civilizational heritage.
8
Publication available in full text mode
Content available

Образы национальных характеров и юмористические персонажи балканских народов Южной Славии сквозь призму их стереотипного отображения в современных анекдотах

51%
Savchenko A., Khmelevskiy M.
Językoznawstwo
|
2021
|
vol. 15
241-257
PL
Artykuł poświęcony jest analizie jednej z małych form folkloru – anegdoty, a dokładniej etnoanekdoty jako sposobu odzwierciedlenia narodowej specyfiki, narodowego kolorytu, formy wyrażenia najbardziej charakterystycznych cech mentalności i stylu życia określonego ludu, nacji, grupy społecznej. Na przykładzie najbardziej typowych i rozpowszechnionych na słowiańskich Bałkanach tekstów anegdot przedstawiono najbardziej charakterystyczne dla przedstawicieli serbochorwackiego kontinuum językowego narodowo-specyficzne cechy, odzwierciedlone w tego rodzaju etnoanegdotach. Ich dodatkową cechą jest to, że często narodowe (auto)stereotypy są połączone we wspólnym obrazie (obrazach) – bohatera (lub bohaterów) najbardziej wyraziście i w całości skupiającym i reprezentującym główne stereotypy charakterystyczne dla danego narodu. Przeprowadzona analiza pozwala wnioskować, że etnoanegdota, jako szczególna odmiana tematyczna anegdoty, zawiera między innymi ważne informacje ekstralingwistyczne i może stać się obiektywnym źródłem etnolingwistycznej i kulturoznawczej charakterystyki danego kraju i zamieszkujących go mieszkańców.
EN
This article reviews one of the small forms of folklore – anecdote and, more specifically, ethno-anecdote (ethnic joke) as a way of reflecting national specifics, national colour, a form of expression of the most characteristic features of the mentality and way of life of a certain people, nation, social group. Based on texts of anecdotes that are most typical and widespread in the area of the Slavic Balkans, the characteristics of representatives of the so-called “Serbo-Croatian dialect continuum” are explored. Nationalspecific qualities reflected in ethnic jokes and stereotypes are discussed. It is concluded that ethnic jokes, as a special thematic kind of anecdote, contain, among other things, important extralinguistic information and can become an objective source when studying the ethnolinguistic and culturological characteristics of a particular country and its inhabitants.
RU
Предлагаемая статья посвящена рассмотрению одной из малых форм фольклора – анекдоту и более конкретно – этноанекдоту как способу отражения национальной специфики, национального колорита, форме выражения наиболее характерных особенностей менталитета и образа жизни определенного народа, нации, социальной группы. На примере текстов наиболее типичных и распространенных на славянских Балканах текстов анекдотов представлены наиболее типичные, характерные для представителей т.н. «сербохорватского языкового континуума» национально-специфические качества, отражаемые в подобных этноанекдотах, еще одной особенностью которых является то, что нередко национальные (авто)стереотипы объединены в собирательном образе (образах) – герое (или героях), наиболее ярко и во всей совокупности аккумулирующих и представляющих основные стереотипы, характерные для данной нации. Выводится заключение о том, что этноанекдоты, как особая тематическая разновидность анекдота, помимо прочего, содержат важную экстралингвистическую информацию и способны стать объективным источником для этнолингвистической и культурологической характеристики определенной страны и населяющих ее жителей.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.