Search results

1

Nowoodkryta ostroga typu lutomierskiego z półwyspu sambijskiego. Przyczynek do studiów nad kontaktami słowiańsko-bałtyjskimi

100%

Wadyl S., Skvorcov K.

Przegląd Archeologiczny

|

2018

|

vol. 66

225-235

EN

The newly discovered spur of the Lutomiersk type from the Sambia Peninsula. A contribution to research on the Slavic-Baltic contacts

2

Słowiańszczyzna wyobrażona. Próba opisu XIX-wiecznego dyskursu slawistycznego

100%

Kubik D.

Pamiętnik Słowiański

|

2012

|

vol. 62

|

issue 1-2

5-24

EN

The paper attempts to present the description of nineteenth-century Slavistic discourse. Using findings of Hayden White, the article outlines how the Slavs were presented in and by discourse. In the description of the Slavic culture, West Europe seemed to be unable to actually see the huge and essential internal linguistic, ethnic, national, political, religious and finally cultural diversity. Initially, the Slavs were perceived as the Other, but gradually the concept of the Slavic culture as an imaginary notion, which was an emancipated construct created in Western consciousness, based on incomplete and often false assumptions, was changing. Particular emphasis has been placed on the analysis of Slavistic discourse in 3 perspectives: culture – non-culture, center – periphery and diachrony – synchrony. The paper discusses Herder’s concepts (concerning language and nation) which became central for discussions relating to the Slavic culture. Herder predicted the Slavic nations would one day be the real power in Europe. Many of his ideas, which directly influenced Slavic activists and writers, determined the field of strategies and projects in constructing cultural models. This is the reason why Herder became an intellectual godfather of the Slavic national revival. Although, Herder's concepts meant the significant change, Europe still cultivated many stereotypes and myths, which distorted the real picture of the Slavs.

3

„Naszłe z mgieł Skandynawy”. O Norwidzie i pewnej debacie

100%

Nowicka E.

Pamiętnik Literacki

|

2021

|

vol. 112

|

issue 3

121-141

PL

Artykuł przedstawia pogląd Cypriana Norwida na sprawę Polski i Słowiańszczyzny, bezpośrednio związany z zamieszczoną w „Przeglądzie Poznańskim” z 1857 roku recenzją pióra Dionizji Poniatowskiej na temat książki Henryka Kamieńskiego „Rosja i Europa. Polska. Wstęp do badań nad Rosją i Moskalami”. Krytyczne uwagi Norwida na temat poglądów Poniatowskiej zaprezentowane zostały na szerokim tle dyskusji poświęconych Słowianom, Słowiańszczyźnie i Polsce, które prowadzone były w latach pięćdziesiątych XIX wieku i nieco później w środowisku polskich (ale także rosyjskich i francuskich) autorów. Sedno tych dyskusji stanowiły zagadnienia dotyczące pochodzenia Słowian oraz ich wewnętrznego zróżnicowania, miejsca Polski w Słowiańszczyźnie czy związanych z tym wizji przyszłości i odniesień do myśli politycznej Polski sprzed rozbiorów.

EN

The paper presents Cyprian Norwid’s view on the issue of Poland and Slavdom, directly connected with Dionizja Poniatowska’s 1857 review from “Przegląd Poznański” (“Poznań Review”) of Henryk Kamieński’s book “Rosja i Europa. Polska. Wstęp do badan nad Rosją i Moskalami” (“Russia and Europe. Poland. An Introduction to the Research in Russia and Muskovites).” Norwid’s critical views towards those of Poniatowska are presented against heated discussions on the Slavs, Slavdom, and Poland held in the 1850s and later among the circles of Polish (and also Russian and French) authors. At the heart of the discussions lie the issues problems of the origin of the Slavs, their internal diversification, the place of Poland in Slavdom and references to Polish pre-Partition political thought, as well as the visions connected with them.

4

"Limes Slavicus": A Project of the Department of History and Theory of Literature at Konstantin Preslavsky University of Shumen (Bulgaria)

100%

Chavdarova D.

Colloquia Humanistica

|

2019

|

issue 8

EN

Limes Slavicus: A Project of the Department of History and Theory of Literature at Konstantin Preslavsky University of Shumen (Bulgaria)The text presents the three volumes of the Limes Slavicus series of the Faculty of Humanities at Konstantin Preslavsky University of Shumen. It gives an idea of the main concepts of the articles featured in the issues, while putting forth the question of what the "Slavic cultural concept" means as a notion, and discussing the problems facing research of the Slavic cultural community (the danger of ideologization, the "Slavification" of universal concepts). Limes Slavicus – Проект на Факултета за История и Теория на Литература в Шуменския Университет Константин Преславски (България)Текстът представя трите книги от поредицата „Limes Slavicus“ на факултета по хуманитарни науки при Шуменския университет „Епископ Константин Преславски“. Той дава представа за основните идеи на включените в изданията статии, но също така поставя въпроса за съдържанието на понятието „славянски културен концепт“ и дискутира проблемите пред изследването на славянската културна общност (опасността от идеологизация, „славизирането“ на универсални концепти). Limes Slavicus – Projekt Wydziału Historii i Teorii Literatury Uniwersytetu Konstantyna Presławskiego w Szumen (Bułgaria)Artykuł prezentuje trzy tomy serii „Limes Slavicus”, wydawanej przez Wydział Humanistyczny Uniwersytetu Biskupa Konstantyna Presławskiego w Szumen. W artykule zaprezentowano podstawowe tezy tekstów włączonych do serii, ale także poruszono problem zawartości semantycznej tytułowego pojęcia „słowiańskich konceptów kulturowych”, jak również kwestie wymagające ponownego zbadania ze strony słowiańskiej wspólnoty kulturowej: strach przed ideologizacją, slawizacja idei uniwersalnych.

5

Aleksander Newski – święty mnich i bohater wschodniej Słowiańszczyzny

75%

Sulikowska-Bełczowska A.

Latopisy Akademii Supraskiej

|

2019

|

vol. Вѣнецъ хваленїѧ. Studia ofiarowane profesorowi Aleksandrowi Naumowowi na jubileusz 70-lecia

|

issue 10

213-230

EN

The article discusses the role of Alexander Nevsky – a Russian prince and a saint of Orthodox Church. Russian writing sources describe him primarily as a winner of the battles against the Swedes in 1240 (the battle of Neva) and the forces of the Livonian Order and Bishopric of Dorpat in 1242 (the Battle on the Ice) and prince who became a monk before his death in 1263. The cult of Alexander began shortly after his death however, its enormous development came only later. The popularity of saint prince increased during the times of Ivan Terrible – after the mid-16th century and in the age of Peter the Great – in the 18th century. The oldest preserved icons of Alexander come from the second half of 16th century and show him as a holy monk. In the 18th-20th centuries the art of official church is dominated by images of Alexander as a ruler and victorious warrior.

6

Figury politycznej niepoprawności – socjopolityczne mity i symbole w twórczości Miodraga Bulatovicia

71%

Szukalska A.

Porównania

|

2013

|

vol. 12

139-152

EN

‘Figures of Political Incorectness – Sociopolitical Myths and Symbols in Miodrag Bulatović’s work’ this is an article dedicated to literary output of the Serbian author with Montenegrin background and in particular to his individual symbolism from so called exile trilogy which comprises of three novels: Men of four fingers, Gullo Gullo, Peti Prst. With their help the author is dealing with the Mideast sociopolitical myths and also the myth of ‘The Great Slavism’. Vampire Dracula, Pig Josephine, Eagle Georg, Dog Zdeniek and animal Gullo Gullo are from one end symbols invented by the author and intentionally intruding political correctness and from the other they are allowing him to create new myths which are explaining the fatalism of Slavic people’s history.

PL

„Figury politycznej niepoprawności – socjopolityczne mity i symbole w twórczości Miodraga Bulatovicia”, to artykuł poświęcony dziełom serbskiego pisarza czarnogórskiego pochodzenia, a w szczególności jego indywidualnej symbolice z tzw. emigranckiej trylogii, na która składają się trzy powieści: Ludzie o czterech palcach, Gullo Gullo, Peti Prst. Autor za jej pomocą rozprawia się z środkowoeuropejskimi mitami socjopolitycznymi, a także z mitem „wspaniałej Słowiańszczyzny”. Wampir Dracula, świnia Josephine, orzeł Georg, pies Zdeniek i zwierzę Gullo Gullo, to z jednej strony symbole wymyślone przez pisarza i świadomie naruszające polityczną poprawność, z drugiej zaś – pozwalające na stworzenie nowych mitów wyjaśniających fatalizm historii Słowian.

7

Image of the Slavs inhabiting the Habsburg Monarchy in Voyage en Autriche by Marcel de Serres

63%

Sajkowski W.

Historia Slavorum Occidentis

|

2021

|

issue 4 (31)

50-67

EN

This paper focuses on the depiction of the Slavs in a work by a French naturalist Marcel de Serres, published in 1814 and entitled Voyage en Autriche. This work is an example of the analysis including a very detailed reflection on Slavdom, made in time of the increasing political engagement of Napoleonic France in Southeastern and Central Europe. The author of the work deliberated on the character of the Slavs and their presumed national unity, simultaneously searching for the ways to explain very apparent differences between various Slavic populations. According to Marcel de Serres the Slavs of the Habsburg Monarchy formed two geographical branches (western and oriental) and were divided into seven principal races, and twenty-seven “secondary branches”. Voyage en Autriche depicted regularities, which were supposed to characterize all of the Slavs, but Marcel de Serres devoted much attention to some details which were considered as exotic and later were described by the writers of the Romantic period fascinated with the Slavic culture.

8

Słowiańska krucjata Mickiewicza

63%

Ruszczyńska M.

Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego

|

2016

|

vol. 2

39-48

EN

The author of the article attempts to describe selected elements of Mickiewicz’s biography, as well as those fragments of his literary output which arrange themselves into a common tale of Slavdom. Among the selected texts there are the Paris talks, The composition of rules for the Polish Legion [Skład zasad legionu polskiego], Mickiewicz’s speeches made to the inhabitants of Italian cities at the time of the Spring of Nations in 1848 and his travel letters. Reconstruction of Mickiewicz’s activity at that time, accompanied by his Eastern mission of 1855, reveals his Slavophile tendencies flavored with millenarian attitude. Symbolic imagery rooted in an atmosphere of medieval crusades and the search for Slavic Jerusalem seems to have been close to the atmosphere of those events. In this perspective, the death of Mickiewicz in 1855 concluded and complemented his many years of efforts to restore the Slavs to history. As a result, the symbolic and mythical image of Mickiewicz’s struggle for free Slavs found its way to the minds of the general public. However, for contemporary and subsequent interpreters, the literary events and the biographical facts seemed to be the most complementary tale from the life of the romantic poet.

PL

Tematem artykułu jest próba opisu wybranych elementów z biografii Mickiewicza, jak i tych fragmentów jego twórczości, które układają się we wspólną opowieść o Słowiańszczyźnie. Wśród wybranych tekstów znalazły się „prelekcje paryskie”, Skład zasad legionu polskiego, przemówienia Mickiewicza wygłaszane do mieszkańców włoskich miast z okresu Wiosny Ludów 1848 oraz listy z podróży. Rekonstruując ówczesne działania Mickiewicza wraz z misją wschodnią z roku 1855, można w nich, jak i we wspomnianych utworach, odnaleźć słowianofilizm o zabarwieniu millenarystycznym. Bliskie atmosferze tamtych wydarzeń byłoby symboliczne imaginarium wyrosłe w atmosferze średniowiecznych krucjat i poszukiwania słowiańskiego Jeruzalem. W tej perspektywie śmierć Mickiewicza w roku 1855 kończyła i dopełniała jego kilkunastoletnie działania na rzecz przywrócenia Słowian historii. W konsekwencji w świadomości ogółu powstał wówczas symboliczny i mityczny obraz zmagań Mickiewicza o wolną Słowiańszczyznę. Natomiast dla współczesnych, jak i dla późniejszych interpretatorów wydarzenia literackie i fakty biograficzne ułożyły się w najbardziej komplementarną opowieść z życia romantycznego poety.

9

Slavdom as Christendom’s colony – Slavonic identity according to Zadruga

63%

Bielawski P.

Przegląd Narodowościowy – Review of Nationalities

|

2017

|

issue 7

7-28

EN

&e topic of this article is Slavonic identity according to the Zadruga movement. Zadrugians believed that normal cultural and civilizational development of a nation is possible only if there is harmony between the ethnos and spirituality. &e believed that Christianity not only alienated Slavs from their native culture and spirituality but also subjugated them to the (German) Holy Roman Empire and Papacy – prime powers of Christendom – through symbolic power. Zadrugians saw the creation of a new, Slavonic-Pagan identity (as opposed to the Christian one) as the only way of breaking what they perceived as “cultural paralysis”. Only through a fundamental change in their national character and mentality, Poles and Slavs will be able to cease being Western civilization’s cultural periphery.

PL

Tematem artykułu jest tożsamość słowiańska w ruchu Zadruga. Zadrużanie uważali, że normalny rozwój kulturowo-cywilizacyjny jest możliwy wyłącznie, gdy istnieje harmonia pomiędzy warstwą etniczną a duchową w danym narodzie. Sądzili oni, że chrześcijaństwo nie tylko wyobcowało Słowian z ich własnej, rodzimej kultury i duchowości, ale również uczyniło ich podległymi wobec Świętego Cesarstwa Rzymskiego (Narodu Niemieckiego) i Papiestwa – czołowych sił chrystianizmu – poprzez przemoc symboliczną. Zadrużanie uważali wytworzenie nowej słowiańsko- pogańskiej tożsamości (w przeciwieństwie do chrześcijańskiej) jako jedyny sposób na wyłamanie się z tego, co postrzegali jako „paraliż kulturowy”. Jedynie fundamentalna zmiana mentalności i charakteru narodowego pozwoliłaby Polakom i Słowianom na wyrwanie się ze statusu peryferii kulturowej zachodniej cywilizacji.

10

„Za nim rosnące pójdą plemiona / W światło – gdzie Bóg”. „Słowiański” pontyfikat św. Jana Pawła II

51%

Czajkowska A.

Roczniki Humanistyczne

|

2020

|

vol. 68

|

issue 1

371-385

EN

This article deals with the presence of issues of Slavdom in the thoughts and works of John Paul II as an expression of their roots in Polish Romantic literature. Its centre is the cult of St. Cyril and St. Methodius, who, in the Pope’s view, became an expression of the universalism, Greek heritage and Christianity of the Slavic peoples. A reminder of the importance of the Solon brothers had already been mentioned in the Paris lectures of Adam Mickiewicz and in a forgotten poem by Teofil Lenartowicz. This was associated with the need for Slavs to gain self-knowledge, as demanded by Norwid, Słowacki, Mickiewicz and others. The mission of the Slavic Pope fulfils the above postulates of the Romantic poets. John Paul II recalls the identity of the Slavs and their role in the papacy and a united Europe. It restores their dignity and is an indication of their future.

PL

Artykuł podejmuje obecność problematyki słowiańszczyzny w myśli i twórczości Jana Pawła II jako wyraz zakorzenienia w polskiej literaturze romantycznej. Jej centrum jest kult św. Cyryla i Metodego, który stał się w ujęciu Papieża wyrazem uniwersalizmu, dziedzictwa greckiego oraz chrześcijaństwa narodów słowiańskich. Przypomnienie znaczenia braci sołuńskich miało miejsce już w paryskich prelekcjach Adama Mickiewicza oraz w zapomnianym wierszu Teofila Lenartowicza. Wiązało się z koniecznością uzyskania przez Słowian samopoznania, którego domagali się Norwid, Słowacki, Mickiewicz i inni. Misja słowiańskiego Papieża realizuje powyższe postulaty romantycznych poetów. Jan Paweł II przypomina tożsamość Słowian i ich rolę dla papiestwa i w zjednoczonej Europie. Przywraca im godność. Stanowi wskazanie na przyszłość.

11

Gwarowa frazeologia sub specie etnografii: zdrowy jak pieniądz

51%

Rak M.

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

|

2023

|

vol. 35

59-70

PL

Artykuł dotyczy motywacji porównania zdrowy jak pieniądz, które jest znane w dialekcie śląskim i w gwarach góralskich. Zarówno pod względem tytułu, jak i sposobu analizy mamy tu nawiązanie do artykułu Nikity I. Tołstoja Slavjanskaja frazeologija sub specie ètnografii. Okazuje się, że omawiane porównanie pochodzi z rytualnej formuły, towarzyszącej ablucji, podczas której w wodzie zanurza się pieniądze. Na motywację porównania zdrowy jak pieniądz składają się symbolika wody i symbolika srebra.

EN

The article deals with the motivation of the comparison zdrowy jak pieniądz ‘healthy as money’, present in the Silesian dialect and in the dialects of Polish highlanders. This study alludes and refers to Nikita Tolstoy’s article Slavyanskaya frazeologiya sub specie etnografii. The comparison in question comes from the ritual formula that accompanies ablution in which money is dipped into water. The motivation for the comparison zdrowy jak pieniądz comes from the symbolism of water and silver.

Refine search results

Nowoodkryta ostroga typu lutomierskiego z półwyspu sambijskiego. Przyczynek do studiów nad kontaktami słowiańsko-bałtyjskimi

Słowiańszczyzna wyobrażona. Próba opisu XIX-wiecznego dyskursu slawistycznego

„Naszłe z mgieł Skandynawy”. O Norwidzie i pewnej debacie

"Limes Slavicus": A Project of the Department of History and Theory of Literature at Konstantin Preslavsky University of Shumen (Bulgaria)

Aleksander Newski – święty mnich i bohater wschodniej Słowiańszczyzny

Figury politycznej niepoprawności – socjopolityczne mity i symbole w twórczości Miodraga Bulatovicia

Image of the Slavs inhabiting the Habsburg Monarchy in Voyage en Autriche by Marcel de Serres

Słowiańska krucjata Mickiewicza

Slavdom as Christendom’s colony – Slavonic identity according to Zadruga

„Za nim rosnące pójdą plemiona / W światło – gdzie Bóg”. „Słowiański” pontyfikat św. Jana Pawła II

Gwarowa frazeologia sub specie etnografii: zdrowy jak pieniądz