Search results

1

Stefana Swieżawskiego ideał (kształcenia i wychowania) historyka filozofii i jego związki ze Szkołą Lwowsko-Warszawską i jej ideałami

100%

Brzeziński W.

Przegląd Pedagogiczny

|

2014

|

issue 1

141-150

PL

Artykuł jest poświęcony ideałowi historyka filozofii, jaki nakreślił w swych pracach Stefan Swieżawski (1907-2004). W odniesieniu do tego problemu podjęto przede wszystkim dwie kwestie. Pierwsza z nich to odtworzenie owego ideału. Za podstawę źródłową posłużyły trzy prace autorstwa Swieżawskiego: Czy studia uniwersyteckie umożliwiają zdobycie kultury humanistycznej? (1962), Zagadnienie historii filozofii (1966) oraz Etos historyka filozofii (1988). W oparciu o ich treści przedstawiono określone sprawności intelektualne i wiedzę oraz sprawności moralne, jakie jego zdaniem powinien posiadać historyk filozofii. druga kwestia dotyczy znaczenia i wpływu związków Swieżawskiego ze Szkołą Lwowsko-Warszawską, w szczególności z założycielem tej szkoły, Kazimierzem Twardowskim, oraz Kazimierzem Ajdukiewiczem, na sformułowany przez niego ideał pracy badacza dziejów filozofii.

2

Praktyka dydaktyczna Profesor Iji Lazari-Pawłowskiej jako egzemplifikacja ideału opiekuna spolegliwego. Refleksje ucznia

75%

Wojcieszek K.

Przegląd Pedagogiczny

|

2014

|

issue 1

110-121

PL

Tadeusz Kotarbiński wypracował naczelny ideał etyczny nazywany spolegliwym opiekuństwem. Stawia on bardzo duże wymagania etyczne, zwłaszcza osobom wychowującym innych. Okazuje się, że ideał ten ma wiele potwierdzeń praktycznych (np. J. Korczak). Powstaje jednak problem zajęcia tej postawy w życiu codziennym. Otóż właśnie w codziennej praktyce nauczania akademickiego profesor ija Lazari-Pawłowska jawi się autorowi jako spełnienie tego ideału. Autor podaje powody takiej identyfikacji, zwłaszcza w opisie praktyki seminaryjnej prof. Pawłowskiej. Tekst wskazuje na wartości humanistyczne ideału opiekuna spolegliwego i jego uniwersalny charakter oraz źródła. Podkreśla też aktualność tej postawy w dzisiejszych czasach wykazujących liczne napięcia w kulturze dotyczące wyborów etycznych.

3

Nauczyć krytycznego myślenia i jasnej mowy. Postulaty krytycyzmu i jasności a sprawa tzw. logiki ogólnej

75%

Będkowski M.

Studia Semiotyczne

|

2019

|

vol. 33

|

issue 2

EN

In the paper, I have presented the portrait of Jerzy Pelc as a teacher. He followed the footsteps of Kazimierz Twardowski and his direct disciples and tried to develop in his students skills of critical thinking and clear speaking – the basics of good work in philosophy. These skills are connected with methodological postulates of criticism and precision which were shared by all the members of the Lvov-Warsaw School. Jerzy Pelc treated these postulates also as didactic postulates arising out of the conceptions of logical culture and general logic. In my article, I have sketched the general picture of the relation between logic and didactics, I have presented the aforementioned postulates, the concepts of logical culture and general logic and its curriculum.

PL

Zajęcia prowadzone przez Profesora Pelca niewątpliwie wpisywały się w tak szeroko zarysowaną koncepcję logiki ogólnej. Starał się on być nauczycielem myślenia i dobrej roboty – nie tylko w filozofii, lecz w humanistyce i cel ten osiągał, nie tylko poprzez dobór tematów, wysokie wymagania, różnorodne sposoby sprawdzania wiedzy słuchaczy, lecz także – przez przykład. Wielu rzeczy nie przekazywał przez wykład czy lektury, lecz bezpośrednio kierując wysił- kami podopiecznych – zwłaszcza tymi związanymi z przygotowaniem obligatoryjnych prac rocznych. Pouczający był sam proces – konsultowanie kolejnych etapów prac nad esejem – ale także oczekiwania, np. że praca będzie opatrzona abstraktem i słowami kluczowymi w jednym z języków kongresowych. Profesor Pelc dał się poznać i pozostaje w pamięci jako wybitny naukowiec, twórca współczesnej semiotyki polskiej, organizator i dydaktyk. W tym artykule starałem się pokazać, że zwłaszcza ta ostatnia rola stawia go w jednym rzędzie z przedstawicielami SLW, gdyż wspólna im była troska o wykształcenie kultury logicznej słuchaczy, wierność postulatom jasności i krytycyzmu, preferencja dla logiki w szerokim sensie nieograniczającej się jedynie do logiki formalnej, lecz dziedziny prawdziwie interdyscyplinarnej, obejmującej m.in. elementy epistemologii, psychologii, prakseologii – i pełniącej rolę współczesnego trivium. Na koniec chciałbym wyrazić głębokie przekonanie, że koncepcja logiki ogólnej – szkolnej, pedagogicznej, pragmatycznej – zasługuje, by odkryć ją na nowo, zrekonstruować ją i spisać jej historię, a co ważniejsze – by twórczo ją rozwijać.

4

Jakub Karpiński w kręgu Szkoły Lwowsko-Warszawskiej

75%

Jadacki J.

Studia Socjologiczne

|

2013

|

issue 4(211)

67–83

PL

Artykuł przedstawia filozoficzne tło poglądów Jakuba Karpińskiego. Nawiązywał on do programu Szkoły Lwowsko-Warszawskiej. Jest to zrozumiałe, gdyż jego głównymi nauczycielami byli przedstawiciele tej szkoły. Na wspomniane tło składają się następujące założenia: (1) rzeczywistość, którą opisuje nauka, jest bardzo zróżnicowana ontologicznie (pluralizm ontologiczny); (2) zdarzenia składające się na tę rzeczywistość są powtarzalne i powiązane ze sobą związkami przyczynowo-skutkowymi (determinizm); (3) teorie naukowe są oceniane pod wieloma względami – nie tylko co do tego, czy tezy tych teorii są prawdziwe. W artykule omawiane są ponadto: (a) poglądy Karpińskiego dotyczące pojęcia przyczyny; (b) jego ujęcie zagadnienia operacyjnego definiowania terminów naukowych; (c) przeprowadzoną przez Karpińskiego typologię schematów (scil. metod) badań socjologicznych; (d) jego analizę sporów w nauce.

EN

The paper presents the philosophical background of Jakub Karpiński’s views. In this respect, he took his stand on the program of the Lvov-Warsaw School. This fact is understandable, because his main teachers where representatives of this school. The following suppositions compose the aforementioned background: (1) the reality described by science is ontologically very differential (ontological pluralism); (2) events that compose this reality are repeatable and mutually connected by causal relations (determinism); (3) scientific theories are estimated in many respects – not only on account of truthfulness of their theses. In the paper, the following problems are also discussed: (a) Karpiński’s views concerning the notion of cause; (b) his approach to the problem of operational defining scientific terms; (c) Karpiński’s typology of schemes (scil. methods) of sociological research; (d) his analysis of controversies in science.

5

Badania z zakresu historii filozofii wychowania w twórczości Bogdana Nawroczyńskiego i Kazimierza Sośnickiego. Prekursorzy współczesnej historiografii myśli pedagogicznej

75%

Sztobryn S.

Przegląd Pedagogiczny

|

2014

|

issue 1

122-130

PL

Artykuł prezentuje charakterystykę badań w zakresie historiografii pedagogicznej Bogdana Nawroczyńskiego i Kazimierza Sośnickiego, którzy zdobyli podstawowe kompetencje i stopnie naukowe pod opieką Kazimierza Twardowskiego. Jego teoria czynności i wytworów legła u podstaw historiografii pedagogicznej B. Nawroczyńskiego. W przypadku K. Sośnickiego to powinowactwo z Mistrzem jest widoczne w metodologicznej i logicznej orientacji badań. Obaj uczeni konstruowali w duchu K. Twardowskiego pedagogikę filozoficzną, której integralnym składnikiem były analizy temporalne.

6

Szkoła Twardowskiego i ukraińskie szkolnictwo w Galicji pierwszego czterdziestolecia XX wieku

75%

Ivanyk S.

Przegląd Pedagogiczny

|

2014

|

issue 1

37-58

PL

Artykuł jest poświęcony zbadaniu wpływu filozoficznej Szkoły Lwowsko-Warszawskiej na kształtowanie się ukraińskiego szkolnictwa w Galicji w pierwszych czterech dziesięcioleciach XX wieku. Zadanie to zostało wykonane poprzez wykazanie bezpośrednich wychowanków Kazimierza Twardowskiego wśród ukraińskich nauczycieli i teoretyków pedagogiki oraz więzi teoretycznych łączących ich własne idee pedagogiczne ze Szkołą Twardowskiego (na przykładzie pracy jednego z takich nauczycieli – Stefana Ołeksiuka).

7

Dwie metafilozofie: Elzenberg a Szkoła Lwowsko-Warszawska

63%

Kleszcz R.

Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria

|

2017

|

issue 4

8

Kilka uwag w sprawie metaforyczności zdań niereistycznych. Na marginesie rozważań Jerzego Pelca i Mariana Przełęckiego

63%

Będkowski M.

Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria

|

2018

|

issue 2

9

Twórca współczesnej semiotyki polskiej. Rzecz o Profesorze Jerzym Pelcu

63%

Jadacki J.

Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria

|

2018

|

issue 2

10

Ukraińcy w Szkole Lwowsko-Warszawskiej

63%

Ivanyk S.

Diametros

|

2012

|

issue 32

232-235

PL

Tematyka niniejszego referatu wpisuje się w badania nad jedną z najważniejszych formacji filozoficznych w XX wieku – Szkołą Lwowsko-Warszawską. W pracy dokonano analizy fenomenu Szkoły Twardowskiego z perspektywy dotychczas przez badaczy tego zagadnienia nie branej pod uwagę – a mianowicie uwzględniającej wielokulturowy charakter Lwowa, jako kolebki Szkoły. Uzasadnienie głównej hipotezy komunikatu, polegającej na stwierdzeniu przynależności szeregu czołowych przedstawicieli ukraińskiej myśli filozoficznej w przedwojennej Galicji do tradycji tzw. filozoficznej Szkoły Lwowskiej, wypełnia istotną lukę w badaniach nad Szkołą Lwowsko-Warszawską i rozszerza perspektywę jej pojmowania jako wielokulturowej formacji intelektualnej.

EN

This article concerns one of the most important philosophical formations in the twentieth century, the Lvov-Warsaw School. It analyzes the phenomenon of Twardowski’s School from a perspective that so far has not been taken into account by scholars: the multicultural nature of Lvov as the cradle of the school. The chief aim of the article is to identify numerous leading representatives of Ukrainian philosophical thought in prewar Galicia with the tradition of the Lvov Philosophical School, thus filling an important gap in research on the Lvov-Warsaw School and broadening the perspective of its understanding as a multicultural intellectual formation.

11

Cele nauczania w myśli Kazimierza Twardowskiego

63%

Traczykowski D.

Roczniki Pedagogiczne

|

2016

|

vol. 8(44)

|

issue 1

9-22

PL

Filozofia Kazimierza Twardowskiego jest dobrze znana wszystkim, którzy interesują się tą dziedziną wiedzy. Tego samego nie da się już powiedzieć o jego poglądach pedagogicznych, które zostały w znacznym stopniu zapomniane. O umiejętnościach dydaktycznych Kazimierza Twardowskiego z uznaniem wypowiadał się między innymi Wincenty Okoń, umieszczając jego sylwetkę w pracy Wizerunki sławnych pedagogów polskich. Uznał go tym samym za jednego z największych pedagogów polskich XX wieku. W artykule rekonstruuję tylko niektóre aspekty myśli pedagogicznej Kazimierza Twardowskiego. Koncentruję się przede wszystkim na celach kształcenia, jakie stawiał sobie w swojej pracy dydaktycznej. Rozpoczynam od ogólnej definicji pojęcia „cele kształcenia” oraz pokazuję, jak było ono rozumiane przez Kazimierza Twardowskiego, następnie przywołuję proponowany przez niego podział celów kształcenia, na koniec zaprezentuję sylwetkę idealnego wychowanka, jaką proponował ten filozof. Sylwetka idealnego wychowanka została przedstawiona z dwóch stron. Zarówno od strony przedmiotowej, odnoszącej się to całokształtu wiedzy, jaką powinien uczeń zdobyć w trakcie edukacji, jak również od strony podmiotowej, czyli umiejętności oraz cech charakteru, które powinny zostać w nim zaszczepione. Rekonstrukcja opiera się zarówno na pismach Twardowskiego, które odnoszą się bezpośrednio do omawianej tematyki, nieopublikowanych wykładach z dydaktyki, notatkach, jak również na jego publikacjach dotyczących etyki, logiki i psychologii. W artykule przywołuję także fragmenty ocen opisowych, jakie Kazimierz Twardowski stawiał swoim studentom, co pozwoli uzyskać wgląd w jego warsztat dydaktyczno-wychowawczy.

EN

The philosophy of Kazimierz Twardowski is well known to those who are interested in the subject. Unfortunatelly the same cannot be stated with regard to his pedagogical views which have been to a large extent forgotten. Wincenty Okoń included Kazimierz Twardowski in his work Wizerunki sławnych pedagogów polskich in this way showing his appreciation towards the didactic skills of Twardowski. In this way Okoń acknowledged Twardowski as one of the greatest Polish pedagogues of the 20th century. In my article I recreate only the chosen aspects of the pedagogical thought of Kazimierz Twardowski. Above all, I concentrate on the aims of teaching that he placed in his didactic work. I will start with a general definition of the term “aim of teaching” and present the way it was understood by Kazimierz Twardowski. In the following part I will remind his division of the teaching aims and in the end I will present the figure of a perfect student proposed by the philosopher. The figure of a perfect student will be presented from two perspectives; both from the objective one, concentrating on the totality of knowledge that should be obtained by a student during his education and from the subjective perspective, that is the skills and personal characteristics that should be imprinted in the student. The reconstruction is based on: the works of Twardowski that are directly connected wih the discussed issue, not-published lectures in didactics, notes, and his publications concerning ethics, logic and psychology. In the article I also remind excerpts from the written assessments which Twardowski prepared for his students. This will allow for gaining insight into his didactic-pedagogic work.

12

O hermeneutyce analitycznej. Na marginesie rozważań Mariana Przełęckiego

63%

Będkowski M.

Edukacja Filozoficzna

|

2019

|

issue 67

35-61

PL

Artykuł przedstawia koncepcję hermeneutyki analitycznej jako teorii i metodologii interpretacji tekstów wyrosłej na gruncie filozofii analitycznej. W pierwszej części przywołano wybrane definicje hermeneutyki oraz jej najważniejsze postulaty, a także metodę interpretacji twórczej sformułowaną przez Tadeusza Kotarbińskiego. W drugiej przedstawiono przykłady interpretacji zaczerpnięte z Lektur platońskich Mariana Przełęckiego, które posłużyły do scharakteryzowania wybranych narzędzi interpretacyjnych hermeneutyki analitycznej. Część trzecia zawiera zestawienie hermeneutyki analitycznej z hermeneutyką logiczną oraz filologiczną w rozumieniu Bogusława Wolniewicza. W podsumowaniu omówiono wybrane aspekty hermeneutyki analitycznej jako programu filozoficznego, metodologicznego, społecznego i dydaktycznego.

EN

The article presents the conception of analytical hermeneutics as a theory and methodology of text interpretation developed on the grounds of analytical philosophy. In the first part, the author recalls selected definitions of hermeneutics and its most important postulates, as well as the method of creative interpretation formulated by Tadeusz Kotarbiński. The second section presents examples of interpretations taken from Marian Przełęcki’s Lektury platońskie [Readings in Plato], which were used to describe selected interpretative tools of analytical hermeneutics. The third part contains a comparison of analytical hermeneutics with logical and philological hermeneutics defined by Bogusław Wolniewicz. The summary discusses selected aspects of analytical hermeneutics as a philosophical, methodological, social and didactic program.

13

„Wiara oświeconych”. Uwagi metodologiczne o rozprawie Władysława Witwickiego oraz kilka przykładów stosunku „oświeconych” do Boga i wiary

63%

Brożek A.

Roczniki Filozoficzne

|

2019

|

vol. 67

|

issue 1

35-63

PL

Pierwsza część artykułu zawiera logiczną rekonstrukcję oraz metodologiczną analizę niektó¬rych aspektów słynnej pracy Władysława Witwickiego pt. Wiara oświeconych”. W szczególno¬ści, analizie poddane są dokonane przez Witwickiego klasyfikacje wierzących oraz zasady tych klasyfikacji; wskazane są także błędy natury metodologicznej, jakich Witwicki się dopuszcza. W drugiej części tekstu dystynkcje Witwickiego zilustrowane zostały poprzez postawy względem Boga i wiary reprezentowane przez czterech przedstawicieli Szkoły Lwowsko-Warszawskiej: Kazimierza Twardowskiego, Jana Łukasiewicza, Tadeusza Kotarbińskiego, Józefa Marię Bocheńskiego.

EN

The first part of the article contains a logical reconstruction and a methodological analysis of some aspects of the famous Władysław Witiwcki’s work “Faith of Enlightened”. In particular, the classifications of believers and the principles of these classifications are analyzed; methodological errors committed by Witwicki are indicated. In the second part of the text, Witwicki's distinctions are illustrated by attitudes towards God and faith represented by four representatives of the Lvov-Warsaw School: Kazimierz Twardowski, Jan Łukasiewicz, Tadeusz Kotarbiński, and Józef Maria Bocheński.

14

Philosophical controversy: positivism or metaphysics

51%

Kleszcz R., Kleszcz R.

Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria

|

2018

|

issue 3

15

"Charisteria" i historia. Polemika Jerzego Pelca z estetyką Władysława Tatarkiewicza

51%

Kowalik Ł.

Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria

|

2018

|

issue 2

16

Rezonans idei Szkoły Lwowsko-Warszawskiej w poglądach Mariana Przełęckiego

51%

Jadacki J.

Edukacja Filozoficzna

|

2019

|

issue 67

13-34

PL

W artykule omawiam idee, które dzielił Marian Przełęcki z przedstawicielami Szkoły Lwowsko-Warszawskiej – bądź je modyfikując, bądź lepiej argumentując na ich rzecz. Są to m.in.: antyirracjonalizm (umiarkowany), racjonalizm stymulacyjny (w stosunku do wiary), rekonstrukcjonizm logiczny (powściągliwy), konwencjonalizm (zliberalizowany), indeterminizm ontologiczny (w części negatywnej), uznanie reizmu ontologicznego za hipotezę wyjaśniającą względem reizmu semantycznego, dyrektywa realizmu praktycznego (wobec działań – a nie celów tych działań) i eternalizm etyczny. Jak pokazuje analiza tego rezonansu – modyfikacja miała u Przełęckiego głównie charakter osłabienia odpowiednich idei.

EN

In the article, I discuss the ideas that Marian Przełęcki shared with representatives of the Lvov-Warsaw School – either modifying them or giving better argumentation for them. These are, among others: (moderate) anti-irrationalism, stimulative rationalism (in relation to faith), logical (restrained) reconstructionism, (liberalized) conventionalism, ontological indeterminism (in the negative part), recognition of ontological reism as an explanatory hypothesis regarding semantic reism, the directive of practical realism (towards actions – and not towards the goals of these actions) and ethical eternalism. As the analysis of this resonance shows – Przełęcki’s modification was mainly weakening relevant ideas.

17

Wartości i normy jako zdania w logice. Z historii logiki w Polsce

51%

Pacewicz G.

Humanistyka i Przyrodoznawstwo

|

2016

|

issue 22

291-305

PL

Przedmiotem artykułu jest analiza definicji „sądu” oraz „zdania”, jakie pojawiły się w podręcznikach do logiki w Polsce w pierwszej połowie XX wieku. W szczególności podjęto zagadnienie, na ile wyrażenia wartościujące i normatywne są prawdziwe lub fałszywe, a wobec tego są przedmiotem logiki formalnej. W zakończeniu przedstawiono wnioski z przeprowadzonej analizy. Wskazują one, że wyrażenia wartościujące i normatywne w ograniczonym stopniu mają wartość logiczną.

18

Roman Ingarden and metaphilosophical discussions

38%

Kleszcz R., Kleszcz R.

Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria

|

2020

|

issue 4

Refine search results

Stefana Swieżawskiego ideał (kształcenia i wychowania) historyka filozofii i jego związki ze Szkołą Lwowsko-Warszawską i jej ideałami

Praktyka dydaktyczna Profesor Iji Lazari-Pawłowskiej jako egzemplifikacja ideału opiekuna spolegliwego. Refleksje ucznia

Nauczyć krytycznego myślenia i jasnej mowy. Postulaty krytycyzmu i jasności a sprawa tzw. logiki ogólnej

Jakub Karpiński w kręgu Szkoły Lwowsko-Warszawskiej

Badania z zakresu historii filozofii wychowania w twórczości Bogdana Nawroczyńskiego i Kazimierza Sośnickiego. Prekursorzy współczesnej historiografii myśli pedagogicznej

Szkoła Twardowskiego i ukraińskie szkolnictwo w Galicji pierwszego czterdziestolecia XX wieku

Dwie metafilozofie: Elzenberg a Szkoła Lwowsko-Warszawska

Kilka uwag w sprawie metaforyczności zdań niereistycznych. Na marginesie rozważań Jerzego Pelca i Mariana Przełęckiego

Twórca współczesnej semiotyki polskiej. Rzecz o Profesorze Jerzym Pelcu

Ukraińcy w Szkole Lwowsko-Warszawskiej

Cele nauczania w myśli Kazimierza Twardowskiego

O hermeneutyce analitycznej. Na marginesie rozważań Mariana Przełęckiego

„Wiara oświeconych”. Uwagi metodologiczne o rozprawie Władysława Witwickiego oraz kilka przykładów stosunku „oświeconych” do Boga i wiary

Philosophical controversy: positivism or metaphysics

"Charisteria" i historia. Polemika Jerzego Pelca z estetyką Władysława Tatarkiewicza

Rezonans idei Szkoły Lwowsko-Warszawskiej w poglądach Mariana Przełęckiego

Wartości i normy jako zdania w logice. Z historii logiki w Polsce

Roman Ingarden and metaphilosophical discussions