Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 12

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  Władysław Sikorski
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
EN
The article presents the problem of ethnic policy of the Polish government in exile against minorities and nations of Eastern Europe. Presents the content of newspaper articles from the period of the Second World War (“Rzeczpospolita Polska”, “Kraj”, “Głos Polsko-Ukraiński”) and official documents (“Uwagi o naszej polityce międzynarodowej”), in which they discussed the current policies, visions of future ethnic relations in post-war Poland.
EN
Niniejszy artykuł zawiera prezentację wyników badań nad pracami Juliusza L. Englerta jako kronikarza emigracji, grafika i współautora programów obchodów rocznic narodowych. Podstawę źródłową tych rozważań stanowi szeroki dorobek publikacyjny Englerta, dostępny głównie w archiwach i bibliotekach polskich w Wielkiej Brytanii. Prace kronikarza są doskonałym materiałem poglądowym na temat genezy, okoliczności i przebiegu obchodów ważnych dla polskiego uchodźstwa wydarzeń z historii Polski. This article is a presentation of the results of research on the works of Juliusz L. Englert as a chronicler of the emigration, graphic artist and co-author of the programmes celebrating national historical anniversaries. The study is based on Englert’s extensive publishing output, available mainly in Polish archives and libraries in Great Britain. Englert’s works are excellent demonstrative material for a thorough analysis of the genesis, circumstances and course of the celebrations of events from Polish history important for the Polish people in exile.
EN
The second part of this text is devoted to the remarkable story of the banner of Polish airmen, which was made secretly in the occupied Poland and smuggled by land and then by air from Vilnius to London via Kaunas, Berlin, and Stockholm. Presented to airmen on 16 July 1941 in Swinderby by the Commander-in-Chief of the Polish Armed Forces in Exile, General Władysław Sikorski, it was handed over to successive Polish squadrons every three months until the end of the World War II. It was not until 3 September 1992 that it could be returned to the free Republic of Poland on board the presidential plane, welcomed in Warsaw by President Lech Wałęsa. The moment it landed on Polish soil, the airmen's banner was for the second time in Polish history the first military banner carrying the motto “God, Honour, Homeland”, predating its formal use on the banners of the Polish Armed Forces introduced by the Act of 19 February 1993.
PL
Druga część niniejszego tekstu poświęcona jest niezwykłej historii sztandaru dla polskich lotników, który – wykonany potajemnie w okupowanym kraju – został przemycony drogą lądową i następnie powietrzną z Wilna via Kowno–Berlin–Sztokholm do Londynu. Wręczony lotnikom 16 lipca 1941 r. w Swinderby przez Naczelnego Wodza Polskich Sił Zbrojnych na uchodźstwie gen. broni Władysława Sikorskiego, do końca II wojny światowej przekazywany był co trzy miesiące kolejnym polskim dywizjonom. Uważany już wówczas – i jest tak do dzisiaj – za sztandar-‑relikwię Polskich Sił Powietrznych, mógł wrócić do wolnej Rzeczypospolitej Polskiej dopiero 3 września 1992 r., za to na pokładzie prezydenckiego samolotu, witany w Warszawie przez Prezydenta RP Lecha Wałęsę. W momencie wylądowania na polskiej ziemi sztandar lotników był już po raz drugi w historii Polski pierwszym sztandarem wojskowym z dewizą „Bóg Honor Ojczyzna”, wyprzedzającym formalne jej wprowadzenie na sztandary Sił Zbrojnych RP na mocy ustawy z 19 lutego 1993 r.        
EN
For decades, the issue of the May Coup of 1926, carried out under the leadership of Marshal Józef Piłsudski, has aroused many emotions among historians. This unprecedented event in the history of the Republic of Poland, which rapidly changed the state system, has become the subject of widespread speculation. Attempts were made to answer several key questions, such as when was the coup prepared, how was it organized and carried out, and who was initiated and appointed to it? It turns out that among the previously unexamined archives there are materials that contribute to providing partial answers to these questions. One of the preparatory actions were confidential meetings between two of Piłsudski’s supporters, which became the subject of an investigation by the military prosecutor’s office. The numerous recorded testimonies force us to take a new look at the several-month period preceding the coup. This article, based on new source materials, attempts to put forward new hypotheses, which will likely contribute – in the face of the approaching centenary of the May 1926 events – to many constructive discussions among researchers and enthusiasts of 20th century history.
DE
Der Mai-Putsch von 1926 unter der Führung von Marschall Józef Piłsudski erregt seit Jahrzehnten die Gemüter der Historiker. Dieses in der Geschichte der Republik beispiellose Ereignis, das das politische System des Staates abrupt veränderte, war Gegenstand zahlreicher Diskussionen. Es wurde versucht, mehrere Schlüsselfragen zu beantworten: Seit wann wurde der Putsch vorbereitet? Wie wurde er organisiert und wer war der Initiator und Auftraggeber? Es hat sich herausgestellt, dass in den bisher unerforschten Archivalien Material vorhanden ist, das dazu beiträgt, eine Teilantwort auf diese Fragen zu geben. Denn eine der vorbereitenden Maßnahmen waren die vertraulichen Treffen zwischen zwei Piłsudski-Anhängern, die Gegenstand einer Untersuchung der Militärstaatsanwaltschaft wurden. Zahlreiche aufgezeichnete Zeugenaussagen erzwingen einen neuen Blick auf diesen mehrmonatigen Zeitraum vor dem Putsch. Auf der Grundlage des Quellenmaterials wird in diesem Artikel der Versuch unternommen, neue Hypothesen aufzustellen, die angesichts des bevorstehenden hundertsten Jahrestages der Ereignisse vom Mai 1926 zu vielen konstruktiven Diskussionen unter Forschern und Liebhabern der Geschichte des 20. Jahrhunderts beitragen dürften.
PL
Od dziesięcioleci zagadnienie przewrotu majowego z 1926 r. dokonanego pod kierownictwem Marszałka Józefa Piłsudskiego rozbudza wśród historyków wiele emocji. To bezprecedensowe wydarzenie w dziejach Rzeczypospolitej, które w gwałtowny sposób zmieniło ustrój państwa, stało się przedmiotem licznych dywagacji. Starano się odpowiedzieć na kilka kluczowych pytań – od kiedy zamach stanu był przygotowywany? W jaki sposób przebiegała jego organizacja i kto został do niej wtajemniczony i wyznaczony? Okazuje się, że wśród niezbadanych dotąd archiwaliów znajdują się materiały dające przyczynek do wskazania na nie częściowej odpowiedzi. Jedną bowiem z akcji przygotowawczych były poufne spotkania dwóch piłsudczyków, które stały się przedmiotem śledztwa wojskowej prokuratury. Liczne zaprotokołowane zeznania zmuszają do nowego spojrzenia na ten kilkumiesięczny okres poprzedzający zamach stanu. Niniejszy artykuł, opierając się na materiałach źródłowych, stanowi próbę postawienia nowych hipotez, które zapewne staną się przyczynkiem – w obliczu zbliżającej się setnej rocznicy wypadków majowych z 1926 r. – do wielu konstruktywnych dyskusji wśród badaczy i miłośników historii XX w.
EN
At the beginning of 1942, the situation of the Kuomintang military forces, who had been fighting the Japanese since 1937, was extremely difficult. The Japanese attack on Burma cut the Chinese off from the much needed American and British supplies that were delivered via the so-called Burma Road. Chang Kai-shek’s envoys in Washington and London solicited all possible assistance, in particular air and material support for their ground forces. In March 1942, T. V. Soong, the acting Minister of Foreign Affairs of the Kuomintang, met with the Prime Minister of the Polish Government-in-Exile, General Władysław Sikorski in Washington DC. Sikorski proposed to send two Polish bomber squadrons and a group of glider experts to the Sino-Japanese front, which would increase the transport capacity of the Allied aircraft maintaining the air bridge between India and the Chinese province of Yunnan. Despite the enthusiasm of the Chinese side, which was striving to sign a Polish-Sino-American treaty on this matter, Sikorski’s concept turned out to be impossible. This article presents the course of the talks between the Polish and the Chinese and discusses the main reasons why Polish-Chinese cooperation in the field of aviation did not take place.
DE
Anfang 1942 war die Lage für die Kuomintang-Truppen, die seit 1937 gegen die Japaner kämpften, äußerst schwierig. Die japanische Invasion Birmas hatte die Chinesen von den amerikanischen und britischen Lieferungen, die über die so genannte Burma Road transportiert wurden, abgeschnitten. Die Gesandten von Chang Kai-shek baten in Washington und London um jede mögliche Hilfe, insbesondere um Luft- und Materialunterstützung für ihre Bodentruppen. Im März 1942 fand in der VS-Hauptstadt ein Treffen zwischen dem amtierenden Kuomintag-Außenminister T. V. Soong mit dem Premierminister der polnischen Exilregierung, General Władysław Sikorski statt. Sikorski schlug den Chinesen vor, zwei polnische Bomberstaffeln und eine Gruppe von Segelflugexperten an die chinesisch-japanische Front zu entsenden, um die Transportkapazitäten der alliierten Flugzeuge zu verbessern, die eine Luftbrücke zwischen Indien und der chinesischen Provinz Yunnan unterhielten. Trotz der Begeisterung auf chinesischer Seite, die ein polnisch-chinesisch-amerikanisches Abkommen anstrebte, erwies sich Sikorskis Konzept als undurchführbar. Der Aufsatz skizziert den Verlauf der Gespräche zwischen Polen und China und die Hauptgründe, des Nichtzustandekommens der polnisch-chinesische Zusammenarbeit in der Luftfahrt.
PL
W początkach 1942 r. sytuacja walczących z Japończykami od 1937 r. wojsk Kuomintangu była niezwykle trudna. Japońskie uderzenie na Birmę odcięło Chińczyków od amerykańskich i brytyjskich dostaw realizowanych tzw. Drogą Birmańską. Wysłannicy Chang Kai-sheka w Waszyngtonie i Londynie zabiegali o każdą możliwą pomoc, w tym zwłaszcza o wsparcie lotnicze i materiałowe dla swoich sił lądowych. W marcu 1942 r. w stolicy USA doszło do spotkania pełniącego obowiązki ministra spraw zagranicznych Kuomintagu T. V. Soonga z premierem Rządu RP na uchodźstwie gen. Władysławem Sikorskim. Sikorski zaproponował Chińczykom wysłanie na front chińsko-japoński dwóch polskich dywizjonów bombowych oraz grupy ekspertów szybowcowych, którzy mieli zwiększyć możliwości transportowe alianckich samolotów utrzymujących most powietrzny między Indiami a chińską prowincją Yunnan. Mimo entuzjazmu ze strony chińskiej, która dążyła do podpisania polsko-chińsko-amerykańskiego układu w tej sprawie, koncepcja Sikorskiego okazała się niewykonalna. Artykuł przedstawia przebieg rozmów między Polakami i Chińczykami oraz główne powody, dla których polsko-chińska współpraca w zakresie lotnictwa nie doszła do skutku.
PL
Niemiecka prasa tzw. gadzinowa w języku polskim była w okresie II wojny światowej istotnym źródłem informacji dla społeczeństwa polskiego Generalnego Gubernatorstwa. Na jej łamach podejmowano m.in. sprawy dotyczące polskiej państwowości, w tym powstających na emigracji władz Rzeczypospolitej i walk polskich żołnierzy na froncie zachodnim. Niniejszy tekst ma na celu przybliżenie zakresu, sposobu narracji i celów publicystyki obrazującej działalność polskiego rządu na uchodźstwie i Polskich Sił Zbrojnych w okresie II wojny światowej, występującej w niemieckiej prasie codziennej wydawanej w języku polskim. Podstawową bazę źródłową stanowią największe dzienniki: „Goniec Krakowski” i „Nowy Kurier Warszawski”. W omawianych gazetach informowano m.in. o bieżącej działalności rządu emigracyjnego, śmierci gen. Władysława Sikorskiego oraz konfliktach zarówno z Brytyjczykami i Sowietami, jak i wewnątrz władz polskich. Pojawienie się tych publikacji nie było podyktowane troską o zaspokojenie w sposób rzetelny głodu informacji społeczeństwa polskiego w GG, lecz wiązało się z celami niemieckiej propagandy, która starała się poprzez prasę gadzinową wpłynąć na Polaków w celu przekonania ich o beznadziejności sprawy polskiej, a tym samym – o bezcelowości stawiania oporu okupacyjnym władzom niemieckim. Tego typu narracja, dotycząca rządu emigracyjnego, gościła na łamach niemieckiej prasy w języku polskim przez cały okres II wojny światowej.
EN
After September 1939 defeat, the Polish authorities were rebuilding the army in France and then in Great Britain. A surplus of officers in relation to the rank-and-file soldiers was a serious organizational problem. Various types of officers’ camps and muster stations were organized for officers’ overflow. Unfortunately, since autumn 1939 these places were also used as seclusion confinement, a kind of exile for Gen. Władysław Sikorski’s opponents, particularly representatives of Polish authorities from before the war, accused of contributing to the defeat of the country. A shameful page in the history of these inglorious places were the Cerizey Officer Centre in France, Officer Concentration Centre Rothesay on the Isle of Bute in Scotland and a little village of Tighnabruaich. The officers sent to these places were not isolated by any barbed wire. They were billeted in hotels and private guest houses and also received (although very reduced) salaries. However, many of them treated putting them aside on the side track as Gen. Sikorski’s revenge, as an unjustified punishment, consequently experiencing this fact as a personal drama.
PL
Po klęsce wrześniowej 1939 r. władze polskie odbudowywały armię na terenie Francji, następnie na Wyspach Brytyjskich. Poważnym problemem organizacyjnym był nadmiar kadry oficerskiej w stosunku do szeregowych. Dla nadwyżek oficerskich organizowano różnego rodzaju obozy oficerskie i stacje zborne. Niestety miejsca te od jesieni 1939 r. były również wykorzystywane jako miejsca odizolowania, swego rodzaju zesłania, przeciwników politycznych gen. Władysława Sikorskiego, w szczególności przedstawicieli władz Polski przedwrześniowej, oskarżanych o przyczynienie się do klęski państwa. Szczególną kartę w historii tych niechlubnych miejsc odegrały: obóz oficerski we francuskiej miejscowości Cerizay, Stacja Zborna Oficerów w miejscowości Rothesay na wyspie Bute w Szkocji oraz mała szkocka miejscowość Tighnabruaich. Oficerowie kierowani do tych miejsc nie zostali wprawdzie odizolowani żadnymi drutami kolczastymi, mało tego – rozlokowani byli w hotelach i prywatnych pensjonatach, otrzymywali również (wprawdzie mocno pomniejszone) pobory. Wielu z nich jednak odstawienie na boczny tor odbierało jako odwet ze strony gen. Sikorskiego, niczym nieuzasadnioną karę, przeżywając ten fakt jako osobisty dramat.
PL
Tragiczne wydarzenia z lat 1914–1945 zostały przypieczętowane dwoma wojnami. Uznaje się je za część procesu, który rozpoczął się podczas Rewolucji Francuskiej i był przejawem dążenia do kontrolowania świata w imię postępu. Owa tendencja uwidaczniała się na trzech płaszczyznach i obejmowała kontrolę umysłów poprzez rewolucję naukową i oświecenie, kontrolę natury poprzez eksploatację zasobów naturalnych i rewolucję przemysłową oraz kontrolę nad światem poprzez kolonizację. Konflikty wywołane tymi dążeniami zakończyły się manichejską konfrontacją dobra i zła, która doprowadziła do najszlachetniejszego i najokrutniejszego ludzkiego zachowania, zamkniętego w lustrzanych odbiciach. Europa została po prostu uwięziona między zniszczeniem a odrodzeniem. Połączone razem – moc zabijania i moc uzdrawiania – stanowiły o tożsamości ówczesnej Europy. Niemożliwe jest pisanie o Europie XX wieku bez zwracania uwagi na teraźniejszość. Podwójna tragedia wojny i ludobójstwa, której doświadczyła Europa w latach 1914–1945, spowodowała jej upadek, cofnięcie się „do zera” w rozwoju cywilizacyjnym. Był to wiek przemiany w historii Europy, która odegrała kluczową rolę w kształtowaniu dzisiejszej Europy. Dotknęła ona Europę tak głęboko, że dzisiejsza dynamika cywilizacyjna wciąż jest postrzegana przez tamten pryzmat i słownictwo tego okresu. Nadal jest miarą, której używamy do określenia i zmierzenia spektrum politycznego oddziaływania z „lewego” na „prawy”. Towarzyszy temu poczucie winy, że zniszczenie krajów i łamanie praw człowieka nie zostało jeszcze w pełni odpokutowane. Nasza próba wyjścia poza przeszłość ujawnia tylko szerokość i głębokość traumy, którą przeżyły trzy poprzednie pokolenia. Ocenie niezliczonych poważnych lub zupełnie drobnych incydentów towarzyszą emocje, które wciąż znajdują się w zbiorowej pamięci. Dopiero gdy minie okres rozliczenia, tylko wtedy, gdy pamięć uwolni się z emocji, możliwa będzie pełna historyczna synteza. Badania prowadzone przez współczesnych historyków nie służą temu, by ożywić przeszłość, ale by złagodzić emocje, jakie niosą, i by pielęgnować zdrową, uzdrawiającą rekonstrukcję przeszłości. Cel ten można osiągnąć tylko wtedy, gdy cała historia zostanie opowiedziana z godnością i uczciwością. Taki szacunek jest niezbędny w naszym wieku, gdzie pragnienie sensacji jest często wykorzystywane ze szkodą dla historycznej obiektywności. Ponadto, obecnie wiele problemów polaryzacyjnych zagraża sprawiedliwości społecznej i demokracji. Populizm, terroryzm instytucjonalny, łamanie praw człowieka i zagraniczna interwencja w „niespokojnych” krajach rzeczywiście mają głębokie korzenie. Czytanie teraźniejszości w świetle przeszłości należy wykonywać ostrożnie, z uznaniem dla równowagi między ciągłością a zmianą.
EN
Europe from War to War, 1914–1945 started as an attempt to document topics left blank in most textbooks dealing with twentieth century Europe. It ended up being a thoroughly researched, comprehensive study of the first half of the century. Its original structure features parallel chapters within each chronological section (1914–1919, 1929–1939, 1939–1945). Each section contains two chapters that deal with international and domestic matters. Chapters are organized topically. In the chapters focusing on international affairs, military and diplomatic issues are considered in their complementarity, and the technological and global dimensions of each conflict are highlighted. In chapters dealing with domestic matters, economic, political, demographic, and social developments are dealt with a systematic fashion. As a result of the consistent coverage of topics, the continuum of history reverberates throughout the book.Europe from War to War, 1914–1945 highlights topics that are seldom handled in comprehensive studies of the time period, such as: the contributions of the colonies to European powers in both world wars; interwar projects for European unification; the role of Scandinavian, Iberian, and Balkan countries; the role of religion; trans-national feminism; the demographics of minorities, emigration and refugees; the impact of both world wars on initiatives such as relief efforts, international labor regulation, and public health. Modernization, a key theme throughout the chapters dealing with domestic developments, is examined through five criteria: political change (democracy, human rights, political participation and liberal measures), demographic change (refugees, resettlements, migrations, and growth), economic progress (industrial modernization, agricultural reforms and labor legislation), social policies (welfare, professional mobility, public health, and women’s advancement), and urban development (urban planning, transportation). A separate chapter deals with cultural developments from 1914 to 1945; it provides an integrating perspective on the period’s momentous changes.
Dzieje Najnowsze
|
2022
|
vol. 54
|
issue 2
237-255
EN
The article discusses the diary of the Soviet ambassador to Great Britain, Ivan Maisky, written between 1934 and 1943. The review’s author presents the controversies surrounding its Russian and English editions. He also analyses the references to Poland, such as the background of the Sikorski–Maisky treaty of 30 July 1941, mentions of the Katyń massacre and the severance of diplomatic relations in 1943. Maisky’s diary has a significant cognitive value and is an important source for historians of recent history.
PL
W artykule omówiono dziennik ambasadora sowieckiego w Wielkiej Brytanii Iwana Majskiego z lat 1934–1943. Pokazano kontrowersje związane z jego edycją rosyjską i angielską. Poddano analizie zapiski dotyczące Polski, jak np. kulisy układu Sikorski-Majski z 30 VII 1941 r., sprawa zbrodni katyńskiej, zerwanie stosunków dyplomatycznych w 1943 r. Dziennik Majskiego ma znaczną wartość poznawczą, stanowi ważne źródło dla historyka dziejów najnowszych.
PL
Artykuł prezentuje dokumenty przechowywane w Instytucie Polskim i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie dotyczące Kaukazu w czasach II wojny światowej. Materiał ten niewątpliwie zainteresuje badaczy zajmujących się dziejami Armii Polskiej w ZSRR. Nasuwa się wniosek, że Kaukaz dla polskich polityków był etapem przejściowym w procesie przechodzenia wojska polskiego spod dowództwa sowieckiego pod brytyjskie.The article presents documents from the Polish Institute and Sikorski Museum in London about the Caucasus during the Second World War. The presented material can be of interest to those exploring the history of the Polish Army in the USSR. It can be concluded that the Caucasus in the minds of Polish policymakers was to be a transitional stage in the process of bringing Polish troops out of the Soviet command and under the command of the British.
EN
The article presents the efforts of the Polish Government in exile to create the first military unit fighting alongside an ally after the 1939 campaign. This unit was to be a fighter squadron, whose task was to support the Finnish air force during the Winter War of 1939/1940. Initially, the squadron was to be formed from pilots interned in the Baltic States, and after giving up this idea – from the military personnel who managed to get to France. However, the formation of the unit was preceded by the signing of a truce between the parties to the conflict. The article discusses issues related both to international politics and military history.
RU
В статье рассмотрены усилия правительства Польши в изгнании по созданию первой воинской части, сражающейся вместе с союзником после кампании 1939 года. Этим подразделением должна была стать истребительная эскадра, задача которой состояла в поддержке финской авиации во время Зимной войны 1939–40 гг. Изначально эскадрилья должна была сформироваться из летчиков, интернированных в Прибалтике, а после отказа от этой концепции – из людей, которым удалось добраться до Франции. Однако в процессе создания этого подразделения между конфликтующими сторонами было заключено перемирие. В статье рассматриваются вопросы, связанные с международной политикой и военной историей.
PL
Artykuł przedstawia starania rządu polskiego na uchodźstwie w sprawie utworzenia pierwszej jednostki wojskowej walczącej u boku sojusznika po kampanii 1939 r. Jednostką tą miał być dywizjon myśliwski, którego zadaniem było wsparcie fińskiego lotnictwa w czasie wojny zimowej 1939/1940. Dywizjon miał być początkowo utworzony z lotników internowanych w państwach bałtyckich, a po rezygnacji z tej koncepcji z personelu, któremu udało się przedostać do Francji. Na drodze powstania jednostki stanęło jednak podpisanie rozejmu między stronami konfliktu. W artykule poruszane są zarówno zagadnienia związane z polityką międzynarodową, jak też historią wojskowości.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.