Search results

1

Publikacje za rok 2017

100%

Witkowski M.

Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny

|

2017

|

issue 20

197-204

2

Miasto, w którym wszystko się zaczęło - Wadowice. W obiektywie czasu, Wadowice 2015

100%

Pałosz D.

Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny

|

2015

|

issue 18

226-228

3

Publikacje za rok 2005

100%

Witkowski M.

Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny

|

2017

|

issue 20

193-196

4

Jak wyglądał herb Wadowic?

100%

Płaszczyca M.

Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny

|

1998

|

issue 2

5-20

5

Wadowicka Usługowa Spółdzielnia Pracy - zarys historii

85%

Kotowiecki A.

Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny

|

2022

|

issue 25

218-229

EN

The article is devoted to one of the institutions operating in Wadowice after World War II: Wadowice Service Cooperative (formerly operating as Wielobranżowa Spółdzielnia Pracy Wadowice). The text is another in a series of histories of cooperatives discussed by Andrzej Kotowiecki in issues 23 (2021) and 24 (2022) of the scientific yearbook "Wadoviana". The development of post-war cooperatives was primarily the result of the socialist economy, which assumed the liquidation of small merchant and craft production. A chance for survival was the cooperative movement, operating in the Wadowice region already in the Galician period. In the 50s. four smaller cooperatives were merged into the District Craft Services Cooperative, whose name was changed to the District Multi-branch Services Cooperative, producing, among others, footwear and clothing. The institution developed dynamically in the 60s and 70s, expanding infrastructure, plants and warehouses, and basing its staff on graduates of schools with practical vocational training. The crisis came in the 80s, and above all after the Sejm passed the Act on changes in the organization and activities of cooperatives. As of 2022, the assets of the cooperative consist of only four service plants (at the end of the 70s there were nearly 80 of them). As a multi-branch organization, the modern Cooperative is based primarily on three industries: metal, automotive and renovation and construction.

PL

Artykuł jest poświęcony jednej z działających w Wadowicach po II wojnie światowej instytucji: Wadowickiej Usługowej Spółdzielni Pracy (wcześniej działającej jako Wielobranżowa Spółdzielnia Pracy Wadowice). Tekst jest kolejnym z cyklu historii spółdzielni omawianych przez Andrzeja Kotowieckiego w numerach 23 (2021 rok) i 24 (2022 rok) rocznika naukowego "Wadoviana". Rozwój powojennej spółdzielczości był przede wszystkim efektem socjalistycznej gospodarki zakładającej likwidację drobnej wytwórczości kupieckiej i rzemieślniczej. Szansą na przetrwanie był ruch spółdzielczy, na ziemi wadowickiej działający już w okresie galicyjskim. W latach 50. cztery mniejsze spółdzielnie połączono w Powiatową Spółdzielnię Usług Rzemieślniczych, której nazwę zamieniono na Powiatową Spółdzielnię Usług Wielobranżowych, produkującej między innymi obuwie i konfekcję. Instytucja prężnie rozwijała się w latach 60. i 70. rozbudowując infrastrukturę, zakłady i magazyny, i opierając kadry na absolwentach szkół z praktyczną nauką zawodu. Kryzys przyszedł w latach 80. a przede wszystkim po uchwaleniu przez Sejm ustawy o zmianach w organizacji i działalności spółdzielczości. Według stanu na 2022 rok na majątek spółdzielni składają się tylko cztery zakłady usługowe (pod koniec lat 70-tych było ich blisko 80). Z charakteru wielobranżowej organizacji współczesna Spółdzielnia opiera się przede wszystkim na trzech branżach: metalowej, motoryzacyjnej oraz remontowo-budowlanej.

6

Publikacje za 2020

85%

Witkowski M.

Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny

|

2020

|

issue 23

268-282

EN

List of publications on Wadowice and the surrounding area, which appeared in 2020.

7

Historia Spółdzielni Mieszkaniowej w Wadowicach

85%

Kotowiecki A.

Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny

|

2021

|

issue 24

153-170

PL

Po 1945 r. zasady działania spółdzielczości zostały diametralnie zmienione i całkowicie podporządkowano ją polityce państwa. W ciągu kilkunastu lat po wojnie działalność ta została poddana odgórnym procesom, jak to określono, etatyzacji, centralizacji i biurokratyzacji. Należy podkreślić, iż spółdzielczość obejmowała ogromną liczbę dziedzin handlu, produkcji, bankowości itp. działalności. W Polsce wykształciły się w szczególności takie spółdzielnie, jak: pracy, rolnicze spółdzielnie produkcyjne, inwalidów, kółek rolniczych, mleczarskie, mieszkaniowe, ogrodniczo-pszczelarskie, socjalne, wojskowe, wydawnicze, rolników, producentów rolniczych, banki, kasy oszczędnościowo-kredytowe, zaopatrzenia i zbytu „Samopomoc Chłopska”, a także spożywców. Tuż przed wybuchem II wojny światowej spółdzielnie mieszkaniowe zrzeszały około 10 tysięcy członków. Najgorszym czasem dla spółdzielni mieszkaniowych był okres powojenny – ze 192 spółdzielni pozostały jedynie 73. Spółdzielnie nie miały praw do zarządzania mieszkaniami spółdzielczymi, nie mogły także zaciągać kredytów i kupować materiałów w hurtowych cenach. Przełom nastąpił w 1956 r., kiedy powstały Spółdzielczy Fundusz Budowlany, Społeczne Przedsiębiorstwo Budowlane oraz Bank Spółdzielczy. Wtedy też zmieniła się polityka państwa w stosunku do spółdzielni mieszkaniowych. Ustalono zasady budowy oraz normy powierzchni mieszkań. Wprowadzono wiele rozwiązań, które ułatwiały funkcjonowanie spółdzielni i doprowadziły do ich rozwoju. W związku z tym pod koniec lat 60. liczba spółdzielni mieszkaniowych w Polsce wzrosła do 1130 i stale się zwiększała. Obecnie jest ich ponad 2000 (dane GUS na rok 2016).

EN

After 1945, the principles of operation of the cooperative movement were radically changed and it was completely subordinated to state policy. In the dozen or so years after the war, this activity was subjected to top-down processes, as it was defined, of etatyzacja, centralizacja and biurokratyzacja. It should be emphasized that the cooperative movement encompassed a huge number of areas of trade, production, banking, etc. In Poland, such cooperatives have developed as: labor, agricultural production cooperatives, the disabled, agricultural circles, dairy, housing, horticulture and beekeeping, social, military, publishing, farmers, agricultural producers, banks, savings and credit unions, supplies and sales of "Samopomoc Chłopska", as well as consumers. Just before the outbreak of World War II, housing cooperatives had approximately 10,000 members. The worst time for housing cooperatives was the post-war period - out of 192 cooperatives, only 73 remained. Cooperatives did not have the right to manage cooperative housing, they could not also take out loans and buy materials at wholesale prices. The breakthrough came in 1956, when the Spółdzielczy Fundusz Budowlany, Społeczne Przedsiębiorstwo Budowlane and Bank Spółdzielczy were established. It was then that the state's policy towards housing cooperatives changed. Principles of construction and apartment area standards have been established. Many solutions were introduced that facilitated the functioning of the cooperative and led to their development. As a result, at the end of the 1960s, the number of housing cooperatives in Poland increased to 1,130 and continued to increase. Currently, there are over 2,000 of them (data from the Central Statistical Office for 2016).

8

Przemarsz wojsk Księstwa Warszawskiego przez cyrkuł myślenicki w 1813 roku w świetle akt Gubernium Galicyjskiego we Lwowie

85%

Baczkowski

Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny

|

2020

|

issue 23

7-18

EN

The article discusses the march of Polish troops in the spring of 1813 from Kraków to Saxony through Galicia (through the Myślenice district, including Wadowice) based on the files of the Lviv Governorate. The article presents the route, the size of the army, the method of food supply and forage by the Austrians and the value of supplies for soldiers. An attempt was made to assess the possible impact of the presence of Polish troops in Galicia on the inhabitants of this country.

9

Wizyty wybranych głów Państwa Polskiego w Wadowicach w latach 1915-2019

85%

Nowakowski A.

Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny

|

2019

|

issue 22

21-41

EN

In the period 1915-2019 several heads of the Polish State hosted in Wadowice. Generally they held title of the president. Some of the distinguished figures (e.g. Józef Piłsudski, Lech Wałęsa) who passed by Wadowice, in the later time discharged duties of the supreme power in the state. Ignacy Mościcki was the first president who visited Wadowice (1929). Most visits was noted after political changes in Poland (1989), in 3rd Republic of Poland. Over the period 1995-2019 further presidents of Republic of Poland: Lech Wałęsa (1995), Lech Kaczyński (2006 I 2009), Bronisław Komorowski (2014) and Andrzej Duda (2019) hosted in the town by the Skawa river. Those visits raised the rank and prestige of Wadowice in all country, as papal town with itself history and contemporary active community.

PL

W latach 1915-2019 w Wadowicach gościło kilka głów Państwa Polskiego. Generalnie byli to prezydenci choć niektóre z tych postaci (np. Józef Piłsudski i Lech Wałęsa), dopiero później sprawowali najwyższy urząd w państwie. Ignacy Mościcki był pierwszym prezydentem, który odwiedził Wadowice (1929 r.). Większość wizyt miało miejsce po zmianach politycznych 1989 r. W latach 1995-2019 Wadowice odwiedzli: Lech Wałęsa (1995), Lech Kaczyński (2006 i 2009), Bronisław Komorowski (2014) i Andrzej Duda (2019). Wizyty te podnosiły rangę i prestiż miasta w skali całego kraju jako miasta papieskiego.

10

Działalność cenzury w Wadowicach w okresie komunistycznym od pierwszej połowy lat 50. XX w. do 1990 r.

85%

Nowakowski A.

Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny

|

2023

|

issue 26

108-131

PL

Oficjalnie cenzurę prewencyjną wprowadzono w Polsce dekretem z 5 lipca 1946 r. Organem centralnym nadzorującym ten proces był Główny Urząd Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk z siedzibą w Warszawie. Władzy tej podlegały urzędy wojewódzkie i powiatowe. W Wadowicach cenzura funkcjonowała w strukturach powiatowych, początkowo w ramach administracji powiatowej, a później w ramach Prezydium Powiatowej Rady Narodowej, aż do kasacji powiatu w 1975 r. Cenzorem był zaufany członek partii komunistycznej, zazwyczaj szef lub inny urzędnik Wydziału Spraw Wewnętrznych. Do jego obowiązków należało nadzorowanie wszystkich drukarni oraz wydawanie zezwoleń na publikację różnorodnych materiałów, występy sceniczne i inne wystąpienia publiczne na terenie powiatu wadowickiego. Po kasacji powiatów urząd cenzury wadowickiej przeniesiono do Bielska-Białej. Cenzurę w Polsce ostatecznie zniesiono ustawą z 11 kwietnia 1990 r.

EN

Preventive censorship was officially introduced in Poland by a decree on July 5, 1946. The central authority overseeing this was the Główny Urząd Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk (the Main Office for Control of the Press, Publications, and Performances) based in Warsaw. The regional and county offices were subordinate to this authority. In Wadowice, censorship operated within the county structures, initially under the county administration and later under the Prezydium Powiatowej Rady Narodowej (Urzędzie Powiatowym) (the Presidium of the County National Council – County Office) until the abolition of the county in 1975. The county censor was a trusted member of the Communist Party, typically the head or another official of the Wydziału Spraw Wewnętrznych (the Internal Affairs Department). Their responsibilities included supervising all printing facilities and granting permissions for the publication of various materials, stage performances, and other public appearances in the Wadowice county. After the dissolution of the counties, the censorship office for Wadowice was relocated to Bielsko-Biała. Censorship in Poland was ultimately abolished by the law of April 11, 1990.

11

Nazewnictwo ulic i placów w Wadowicach

80%

Nowakowski A.

Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny

|

1998

|

issue 1

40-48

12

Publikacje za rok 2019

80%

Witkowski M.

Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny

|

2019

|

issue 22

178-188

13

Marta Burghardt, Wadowickie korzenie Karola Wojtyły, Wadowice 2013

80%

Ziejka F.

Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny

|

2013

|

issue 16

240-242

14

Ku Niepodległej

80%

Siwiec-Cielebon M.

Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny

|

1998

|

issue 2

38-45

PL

Wydarzenia października i listopada 1918 r., w wyniku których Polska odzyskała niepodległość, nie zaskoczyły wadowiczan i Wadowic. W tej kulminacji dążeń wolnościowych synowie Ziemi Wadowickiej rozsiani po kraju i Europie wzięli czynny udział, a nierzadko odegrali rolę wiodącą.

15

O. dr hab. Honorat Czesław Gil OCD (1934-2015). Wadowiczanin z adopcji

80%

Praśkiewicz S. T.

Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny

|

2015

|

issue 18

7-12

16

Kult św. Józefa w zakonie i klasztorze karmelitańskim w Wadowicach

80%

Praśkiewicz S. T.

Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny

|

2015

|

issue 18

70-84

EN

Starting with the article of the Constitution of the Order of Discalced Carmelites (No. 52) which requires monks to worship St. Joseph, and following the example of St. Teresa of Jesus, the great Carmelite reformer, this article illustrates the cult of St. Joseph in the Carmelite Order, which describes, inter alia, the monastery founded by this same Order in Wadowice. The study refers to the significant Carmelite legend about the visit of the Holy Family to the Carmelite hermits on Mount Carmel in the Holy Land which is depicted, among others, in the fresco painted on the ceiling of the Basilica of the "Stella Maris" in Haifa. This legend is a manifestation of the origins of the cult of St. Joseph since the beginning of the Order. The original Carmelites, driven out from Mount Carmel in the middle of the thirteenth century by the Saracens, moved to Europe, taking with them the cult and worship of St Joseph and facilitated its spread throughout the Church. This was also due mainly to St. Teresa of Jesus, the great devotee of the Betrothal of the Blessed Virgin Mary. With the increase in worship of and emphasis on St Joseph in Carmelite spirituality, there was also the founding of the first Discalced Carmelites in Poland, who established a monastery in Poznan in 1618 and built on Polish soil the first church under the patronage of St. Joseph. Later, they were instrumental in having the feast of St. Joseph added to the Polish Liturgical Calendar and in having him declared Patron of the royal city of Kraków (1715). St. Raphael Kalinowski was a great worshipper of St Joseph. He was the restorer of the Carmelite life in Poland after the dissolution of the religious order during invasions into Poland. In 1892 he founded the monastery church of St. Joseph in Wadowice. This was entirely in keeping with the cult and worship of St Joseph which had become part of the spirituality of the Order - and this church has become a thriving and vital centre of the cult of St Joseph until today. St. John Paul II – Karol Józef Wojtyla- on the 25th anniversary of his pontificate (because of the patron of his second baptismal name) donated his papal ring to decorate the image of St. Joseph in the Carmelite church in Wadowice, on March 19, 2005 Cardinal Franciszek Macharski, Archbishop of Kraków established this church as the Sanctuary of St. Joseph for the Archdiocese of Kraków.

17

Odkrycie barokowego ołtarza z Wadowic w kościele parafialnym w Łazanach

80%

Graff T.

Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny

|

2014

|

issue 17

212-219

18

Albi Tibulli distichon wadowicensis (II.1.13) relectus – czyli w poszukiwaniu autorskiego sensu cytatu

80%

Kotlarczyk J.

Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny

|

2014

|

issue 17

197-211

19

Dzieje i kultura Żydów w Wadowicach w latach 1864-1945, Akademia Ignatianum w Krakowie, Katarzyna Iwańska Wydawnictwo WAM, Kraków 2016

80%

Sroka Ł. T.

Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny

|

2017

|

issue 20

189-192

20

Nasza klasa w naszej Starej Budzie i My potem

80%

Kotlarczyk J.

Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny

|

2012

|

issue 15

137–174

Refine search results

Publikacje za rok 2017

Miasto, w którym wszystko się zaczęło - Wadowice. W obiektywie czasu, Wadowice 2015

Publikacje za rok 2005

Jak wyglądał herb Wadowic?

Wadowicka Usługowa Spółdzielnia Pracy - zarys historii

Publikacje za 2020

Historia Spółdzielni Mieszkaniowej w Wadowicach

Przemarsz wojsk Księstwa Warszawskiego przez cyrkuł myślenicki w 1813 roku w świetle akt Gubernium Galicyjskiego we Lwowie

Wizyty wybranych głów Państwa Polskiego w Wadowicach w latach 1915-2019

Działalność cenzury w Wadowicach w okresie komunistycznym od pierwszej połowy lat 50. XX w. do 1990 r.

Nazewnictwo ulic i placów w Wadowicach

Publikacje za rok 2019

Marta Burghardt, Wadowickie korzenie Karola Wojtyły, Wadowice 2013

Ku Niepodległej

O. dr hab. Honorat Czesław Gil OCD (1934-2015). Wadowiczanin z adopcji

Kult św. Józefa w zakonie i klasztorze karmelitańskim w Wadowicach

Odkrycie barokowego ołtarza z Wadowic w kościele parafialnym w Łazanach

Albi Tibulli distichon wadowicensis (II.1.13) relectus – czyli w poszukiwaniu autorskiego sensu cytatu

Dzieje i kultura Żydów w Wadowicach w latach 1864-1945, Akademia Ignatianum w Krakowie, Katarzyna Iwańska Wydawnictwo WAM, Kraków 2016

Nasza klasa w naszej Starej Budzie i My potem