Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 6

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  XIX i XX wiek
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
EN
The article discusses the problem of the interactions between the fields of science and practice in the area of two disciplines – pedagogy and medicine, on the example of their representatives gathered around Helena Radlińska within the Free Polish University in Warsaw and Lodz. The focus was mainly on the period of the Second Polish Republic. The article refers to the shared generational experiences of three people: the founder of social pedagogy – Helena Radlińska, and representatives of the medical profession – Stefan Kopcinski and Seweryn Sterling. In each case, they associated their activities with secret or open educational and patriotic organizations, creating a link between the period of partitioning and the independence of Poland.
PL
W artykule podjęto problem wzajemnego oddziaływania dorobku w dziedzinie nauki i praktyki w obszarze dwóch dyscyplin – pedagogiki i medycyny – na przykładzie ich reprezentantów skupionych wokół Heleny Radlińskiej w ramach Wolnej Wszechnicy Polskiej w Warszawie i łódzkiego oddziału tej uczelni. Skoncentrowano się głównie na okresie II Rzeczypospolitej. Odniesiono się do wspólnych doświadczeń pokoleniowych twórczyni pedagogiki społecznej – Heleny Radlińskiej oraz wybranych dwóch przedstawicieli profesji lekarskiej – Stefana Kopcińskiego i Seweryna Sterlinga. Jeszcze w okresie zaborowym wiązali oni swoją działalność z tajnymi lub jawnymi organizacjami oświatowymi i patriotycznymi, tworząc łącznik pomiędzy czasami niewoli i niepodległej Polski.
PL
Przedmiotem analiz uczyniono problematykę wychowania zdrowotnego i higieny dzieci i młodzieży w świetle poradników z lat 1850-1970. Celem podjętych badań jest próba odtworzenia, systematyki, a przede wszystkim ukazania ewolucji porad i wskazówek ze wskazanego zakresu w ponadstuletnim okresie rozwoju literatury poradnikowej. Podstawą źródłową analizowanej problematyki uczynione zostaną poradniki wychowawcze oraz higieniczne dla rodziców, wychowawców oraz opiekunów dzieci i młodzieży okresu zaborów, II RP oraz PRL. Zamieszczane w tym okresie na stronach poradników informacje i porady obrazują przemiany w postrzeganiu i rozumieniu zasad higieny, troski o zdrowie i propagowania zdrowego stylu życia dzieci i młodzieży, będących konsekwencją zmian na polu nauk medycznych, higienicznych oraz pedagogicznych.
PL
Konkurs z 1898 roku na kościół katolicki pod wezwaniem św. Stanisława Kostki w Łodzi (dziś bazylika archikatedralna) należał do wyjątkowych pod wieloma względami. Był to pierwszy międzynarodowy konkurs w tym mieście i jeden z największych – gdy idzie o liczbę nadesłanych projektów – na ziemiach polskich do wybuchu pierwszej wojny światowej. Dla Łodzi i jej katolickiej społeczności miał wielkie znaczenie, a jego przebieg dokładnie relacjonowała lokalna prasa. Pierwszą nagrodę otrzymała praca zgłoszona przez łódzkie biuro budowlano-architektoniczne „Wende i Zarske”, drugą projekt I.A. Rüppela z firmy „Franz Langenberg Nachfolger” z Bonn, a trzecią spółka Stanisław Jan Cichorski i Edgar Vinson z Paryża. Zwycięska praca była ostro atakowana przez redaktora naczelnego łódzkiej gazety „Rozwój” Wiktora Czajewskiego, który promował propozycję Cichorskiego i Vinsona. Jednym z argumentów przeciwko zwycięskiemu projektowi był fakt, że jego właściwym autorem był berliński architekt Emil Zillmann. Pomimo to koncepcja firmy „Wende i Zarske” została (ze zmianami) zrealizowana w latach 1901–1912 (zwieńczenie wieży według projektu Józefa Kabana, 1927).
EN
The competition in 1898 for the Stanisław Kostka Catholic Church in Łódź (today the Cathedral Basilica) was exceptional in many ways. It was the first international competition in this city and one of the biggest – in terms of the number of designs sent – on Polish lands since the start of World War I. For Łódź and its Catholic community it was very important, and the way it was conducted was precisely reported by the local press. The first prize went to the work submitted by the Łódź construction-architecture company “Wende & Zarske”, the second prize went to I.A. Rüppel “Franz Langenberg Nachfolger” from Bonn, and the third went to the company of Stanisław Jan Cichorski and Edgar Vinson from Paris. The winning paper was sharply attacked by the chief editor of the Łódź daily Rozwój – Wiktor Czajewski, who promoted the proposition by Cichorski and Vinson. One of the arguments against the winning design was the fact that the actual author was an architect from Berlin, Emil Zillmann. Despite that fact, the concept of the company “Wende and Zarske” was (with amendments) executed between 1901–1912 (with the topping of the tower according to a design by Józef Kaban, 1927).
EN
Comedian Rufin Morozowicz (1851–1931) is an actor and singer – a legend of Polish operetta. He also achieved an output as a dramatic artist, theater director and director. It happened that he performed successfully in comic operas. At the beginning, he played in Warsaw garden theaters and in the so-called province. He worked in traveling acting groups. In the period 1875–1878, he was an actor of the Municipal Theater in Krakow. In 1881, he was employed at the Government Theaters of Warsaw. Since then, he has been permanently professionally connected with Warsaw. He worked as an actor until 1927. He was the most famous actor in the Morozowicz family. His most legendary roles are Menalaus in Jacques Offenbach’s operetta Beautiful Helena and John Styx in the operetta by the same composer Orpheus in Hell.
PL
Komik Rufin Morozowicz (1851–1931) to aktor i śpiewak – legenda polskiej operetki. Osiągnął dorobek również jako artysta dramatyczny, dyrektor teatru i reżyser. Zdarzało się, że występował z sukcesem w operach komicznych. Z początku grał w warszawskich teatrach ogródkowych i na tzw. prowincji. Pracował w objazdowych zespołach aktorskich. W okresie 1875–1878 był aktorem Teatru Miejskiego w Krakowie. W 1881 r. otrzymał angaż w Warszawskich Teatrach Rządowych. Od tego czasu na stałe związał się zawodowo z Warszawą. Wykonywał zawód aktora do 1927 r. Był najbardziej znanym aktorem z rodziny Morozowiczów. Jego legendarne role to Menalaus w operetce Jacques’a Offenbacha Piękna Helena i John Styx w operetce tego samego kompozytora Orfeusz w piekle.
PL
Praga i jej wybitni myśliciele (naukowcy, odkrywcy i wynalazcy) wniosła swój niepozorny, lecz godny uwagi wkład nie tylko do czeskiej, ale i do światowej nauki, dziedzictwa cywilizacyjnego i kulturowego, które wywarły swój wpływ na stan XX-wiecznej nauki i współczesnej wiedzy w Europie. To nie tylko badacze i naukowcy, ale także zasłużone uczelnie i instytucje życia naukowego oraz cenne czeskie, europejskie i światowe inicjatywy intelektualne (kongresy, konferencje, szkoły teoretyczne) i wydawnicze (encyklopedie, leksykony). Niniejszy artykuł przybliży je w uporządkowany sposób (chronologicznie), obejmując swą cezurą czasową głównie wiek XIX i pierwszą połowę wieku XX, gdyż te czeskie i czechosłowackie osiągnięcia stały się przyczynkiem do współczesnych sukcesów oraz stanu czeskiej nauki i myśli wynalazczej.
EN
Prague and its ‘prominent sages’ made an in conspicuous yet in valuable contribution to the Czech and global science, cultural and civilizational heritage, which exerted a considerable impact on the state of the 20th century science and contemporary knowledge in Europe. It is not only the merit of its researchers and scientists, but also of its distinguished universities, institutions of scientific life, and valuable Czech, European and worldwide intellectual initiatives (congresses, conferences, theoretical schools) or publishing projects (encyclopaedias, lexicons). This paper presents them in an orderly manner (chronologically), encompassing mainly the 19th century and the first half of the 20th century, as these Czech and Czechoslovakian achievements gaverise to the modern success and affected the condition of the Czech science and inventive thought.
PL
Pływanie i kąpiele w Czechach i Słowacji zaczęły sie formować u progu XIX wieku. Począt-kowo korzystano z odpowiednich warunków naturalnych, stąd pierwsze kąpieliska budowano przede wszystkim w korytach rzek. Pierwsze zawody pływackie zorganizowano w 1845 roku na Wełtawie, a w 1890 roku założono w AC Prague Sports Club sekcję pływacką, która obejmowała również pływanie wyczynowe. W 1914 roku założono Czeski Związek Pływacki, a w 1919 zmie-niono jego nazwę na Czechosłowackie Towarzystwo Amatorów Pływania. Liczba basenów pły-wackich była w tamtych czasach niewielka, warunki stworzone czechosłowackim pływakom nie by-ły idealne, a to sprawiło, że ich wyniki w międzynarodowych zawodach pływackich nie były imponujące.
EN
Swimming and bathing in Czechoslovakia started to take shape at the beginning of the 19th century. At first, suitable locations in nature were used, with the first swimming baths built later on, primarily on rivers. The first competitive swimming races were held in 1845 on the Vltava River and in 1890, the AC Prague Sports Club founded a swimming department which also in-cluded competitive swimming races. In 1914, the Czech Union of Swimming was founded and in 1919 it was renamed as the Czechoslovak Amateur Swimming Association. The number of swimming pools at this time was very low, the conditions of Czechoslovak swimmers were not ideal, and their results at international swimming competitions suffered as a result.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.