Search results

1

Język pism kierowanych przez mieszkańców okolic Zakliczyna nad Dunajcem do instytucji gminnych

100%

Piechnik A.

Socjolingwistyka

|

2016

|

issue 30

101-113

PL

Artykuł zawiera omówienie cech językowych pism o charakterze oficjalnym, kierowanych przez mieszkańców gminy Zakliczyn do Urzędu Miasta i Gminy Zakliczyn oraz do Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Zakliczynie. Materiał badawczy obejmuje 528 dokumentów (podania, wnioski, prośby, skargi). Autorzy pism są słabo wykształceni, zwykle bezrobotni lub pracujący na roli i mają niskie kompetencje językowe, co odzwierciedla się w językowo-stylistycznej stronie ich tekstów. W pismach uwidaczniają się m.in. wpływy fonetyki polszczyzny ogólnej i gwar pogórskich oraz wpływy (głównie leksykalne) polszczyzny potocznej. Teksty utrwalają także karykaturalne cechy stylu urzędowego, który piszący próbują naśladować.

EN

The objective of the article is to identify and discuss the linguistic features recorded in official papers submitted by the inhabitants of the Zakliczyn commune to the Zakliczyn Municipal and Communal Office and to the Local Social Welfare Centre in Zakliczyn. The research material includes 528 documents (applications, requests, complaints). People who wrote those papers are poorly educated, usually unemployed or working as farmers. The linguistic and stylistic dimension of those texts reveals a low level of the authors’ linguistic skills. The texts reflect, inter alia, the influence of the phonetics of Polish standard linguistic code and the phonetic features of the Highland local dialects, as well as the lexis of colloquial Polish. The texts imitate some features of the offices’ style what cause a caricature effect.

2

Lokacja Zakliczyna nad Dunajcem w 1558 r.

100%

Nowogórski P.

Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce

|

2018

|

vol. 129

67-79

PL

W dniu 13 czerwca 1558 r. Wawrzyniec Spytek Jordan, znaczący dygnitarz czasów Zygmunta Augusta i właściciel dóbr melsztyńskich, wystawił na zamku Melsztyn dokument lokacyjny dla nowego miasta Zakliczyn nad Dunajcem. Założenie to znajdowało się na miejscu starszej, bo pochodzącej najpewniej jeszcze z końca XI lub początków XII w. wsi, należącej do opactwa tynieckiego. Początkowo pod nazwą Dunaviz, a później jako Opatkowice, jest ona potwierdzona w średniowiecznych źródłach. Była to ważna wieś targowa, położona na uczęszczanym szlaku handlowym, stanowiąca konkurencję dla innych miast, na przykład Czchowa. W 1557 r. Wawrzyniec Spytek Jordan za zgodą króla Zygmunta Augusta dokonał zamiany z ówczesnym opatem tynieckim Wojciechem Baranowski kilku swoich wsi na trzy wsie opackie, m.in. Opatkowice. W następnym już roku założył nowe miasto, nawiązujące nazwą do rodzinnej wsi Jordanów w okolicach Myślenic. Aż do połowy XVII w. naddunajecki Zakliczyn rozwijał się intensywnie, lecz „potop szwedzki” przerwał na wiele dziesięcioleci ten czas rozkwitu.

EN

On the 13th of June, Wawrzyniec Spytek Jordan, an important dignitary from the epoch of Sigismund August and owner of goods in Melsztyn validated a location document in the castle of Molsztyn for a new town by the name of Zakliczyn on the river Dunajec. It was situated at the site of an older village probably dating back to the end of XI or the beginning of XII century and belonging to the abbey in Tyniec. First it was called Dunaviz, then Opatkowice, and was mentioned in Middle Ages sources. It was an important fair village, situated on an intensely frequented trade rout. Zakliczyn proved a serious rival for other towns, such as Czchów. In 1557, Wawrzyniec Spytek Jordan with the consent of king Sigismund August exchanged a few of his villages with the then-abbot of Tyniec Wojciech Baranowski for three abbot’s villages, among others Opatkowice. In the following year he founded a new town whose name harked back to his family village of Jordanów in the vicinity of Myślenice. Until the middle of XVII century, Zakliczyn on the river Dunajec developed prosperously. However, the “Deluge” put an end to this development.

3

Gwara mówiona w pismach o charakterze oficjalnym (na przykładzie korespondencji do Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Zakliczynie)

100%

Piechnik A.

Rozprawy Komisji Językowej ŁTN

|

2015

|

vol. LXI

175-184

PL

Artykuł dotyczy wpływu gwary (czyli języka mówionego) na kształt językowy pism kierowanych przez mieszkańców Pogórza Ciężkowicko-Rożnowskiego do Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej (GOPS) w Z akliczynie, w powiecie tarnowskim, w latach 2006–2014. Analizie poddano 248 tekstów. Pochodzą one zwykle od słabo wykształconych osób znajdujących się w trudnej sytuacji życiowej, zajmujących się wyłącznie rolnictwem – więc od grupy, u której można się spodziewać stosunkowo dobrze zachowanej gwary. Cechy gwarowe, odnotowane jedynie w 10% pism, wskazują na brak wystarczających kompetencji językowych i komunikacyjnych, które pozwoliłyby piszącym na przełączenie kodu. Teksty utrwalają gwarowe cechy fonetyczne (zwłaszcza wokaliczne), a także morfologiczne (szczególnie słowotwórcze) oraz leksykalizmy, których dialektalna proweniencja nie jest uświadamiana.

EN

The article discusses the influence of a local dialect (i.e. spoken language) on the linguistic shape of papers submitted by the inhabitants of the Highlands of Ciężkowice-Rożnów to the Local Social Welfare Centre (GOPS) in Zakliczyn, in the Tarnów district, from 2006 to 2014. 248 texts have been analysed. Most of them were written by poorly educated people in a difficult financial situation, who only deal with farming – i.e. by the group of people whose knowledge of a local dialect is expected to be relatively good. Local dialect features, detected in only 10% of the papers, indicate the lack of sufficient language and communication skills that would make it possible for the authors to switch the code. The texts reflect local dialect phonetic features (especially vocalic ones), morphological features (especially those related to word-formation), as well as lexical units whose dialectal origin is not realized.

4

Pomiędzy urbanistyką a konserwacją : problemy miast średnich i małych

99%

Chrzanowski T.

Ochrona Zabytków

|

1978

|

issue 3

168-175

EN

The author gives an assessment of historical, town-planning and conservation studies prepared for the revalorization of small and medium-sized towns in Poland. In his view, the hitherto studies o f that kind referred only to historic parts of towns without paying any attention to the environs. An example of the study combining the two elements is provided by the work for Stary Sącz which covers not only historic monuments but also the landscape, green land, transport routes etc. The author goes on to describe small Polish towns and states that being built mostly in wood they underwent numerous disasters such as fires and therefore do not look to attractive and are rather neglected. And only under the coat of negligence their true values are hidden. Other towns represent a rich variety o f styles, to mention only the Middle Ages (Paczków), Renaissance (Zamość), Baroque (Silesian towns). The main question in conservation works is to establish a criterion of the importance of towns to be rescued. When preparing a revalorization program one has to take into account the so-called prognosic, i.e. to specify future function of the town, trends and speed o f its development. This, inter alia, is linked with the proper solution to transport problems, location of services, etc. A key issue in town-planning is tis architecture. New house-building, in rural regions in particular, is a phenomenon negative in respect of both architecture and technology and constitues a threat to old buildings. To illustrate this, the author aives observed by him examples o f negative (Zakliczyn, Krynica) and positive approach (Sopot, Bochnia). In conclusion, the author o f the article says that new architecture should be introduced into old towns but that it must fall in line with old town-development thorugh properly chosen dimensions and details (such as windows and moulds).

Refine search results

1 Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce

1 Ochrona Zabytków

1 Rozprawy Komisji Językowej ŁTN

1 Socjolingwistyka

2 Piechnik A.

1 Chrzanowski T.

1 Nowogórski P.

1 2018

1 2016

1 2015

1 1978

Język pism kierowanych przez mieszkańców okolic Zakliczyna nad Dunajcem do instytucji gminnych

Lokacja Zakliczyna nad Dunajcem w 1558 r.

Gwara mówiona w pismach o charakterze oficjalnym (na przykładzie korespondencji do Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Zakliczynie)

Pomiędzy urbanistyką a konserwacją : problemy miast średnich i małych