Search results

1

Poszukiwanie sensu w globalnej logorei

100%

Burszta W. J.

Roczniki Kulturoznawcze

|

2015

|

vol. 6

|

issue 1

5-32

PL

Artykuł przedstawia propozycję badań „świata w ruchu”, którą autor nazywa nomadologią pretekstową. Diagnoza zmienności wszelkich form kulturowych oraz nomadyczna wędrówka wartości z nimi związanych, w połączeniu z nadmiarowością potencjalnej wiedzy o świecie (logorea „słowoobrazów”), zmusza dzisiaj badaczy do przyjęcia strategii opisu świata, która jest w stanie tę zmienność uchwycić. Nomadyzm jako cecha współczesności ma wiele oblicz. Autor opowiada się za jedną z jego wersji, wskazując, w jaki sposób antropologia, literatura i fenomenologia mogą stanowić podstawowe i połączone sposoby wglądu w tę rzeczywistość. Pisanie nomadyczne polega na tym, że nie mamy w nim do czynienia z trafnymi i nietrafnymi interpretacjami, ale sama interpretacja zmienia naturę, stając się sztuką oceny, sztuką myślenia, jest rozgałęzieniem tekstu na zewnątrz - ku światu w ruchu.

EN

The paper presents a project of studying “the world in motion,” which the author calls pretext nomadology. The diagnosis of the diverse changes of cultural forms and the nomadic journeys of the values connected with them, in addition to the surplus of potential knowledge about the world (logorrhea of words and images), forces modern scholars to adopt a strategy of describing the world that will enable to capture these changes. As a characteristic of modernity, nomadism has many faces. The author focuses on one of its versions, showing how anthropology, literature and phenomenology can become basic and interconnected ways of exploring this reality. The idea of nomadic writing is based on the notion that there are neither correct nor incorrect interpretations, but that the act of interpretation changes nature and becomes an art of evaluation, and art of thinking, an expansion of the text to the outside - to the world in motion.

2

Wyjaśnianie za pomocą praw przyrody jako warunek naukowości w sporze o ewolucję i inteligentny projekt

100%

Sagan D.

Studia Philosophiae Christianae

|

2013

|

vol. 49

|

issue 1

93-116

EN

According to intelligent design theory, certain biological and cosmic phenomena were designed by an intelligent being, which could just as well be natural and supernatural, and this design can be detected scientifically. Critics claim that this theory is unscientific because it does not invoke the laws of nature in its explanations, but rather the purported actions of a designer, which violate these laws. However, this objection seems unsound. Intelligent design theory could be recognized as an instance of the so-called historical science, in which explanation by the laws of nature plays, at most, a subsidiary role and its main focus is on seeking out individual causes of individual effects. The requirement to invoke the laws of nature would also be a threat to evolutionary biology, which is another instance of historical science. Moreover, it could be shown that – contrary to the crtitis’ claims – the actions of a possible designer (even a supernatural one) in the world should not immediately be seen as inherent to a violation of the laws of nature, and even if it were the case, the conclusion of design could be well justified.

PL

Zgodnie z teorią inteligentnego projektu pewne zjawiska biologiczne i kosmiczne zostały zaprojektowane przez istotę inteligentną, która równie dobrze może być naturalna, jak nadnaturalna, a projekt ten jest wykrywalny naukowo. Krytycy twierdzą jednak, że teoria ta nie jest naukowa, gdyż w swoich wyjaśnieniach nie odwołuje się do praw przyrody, lecz do rzekomych działań projektanta, które te prawa łamią. Zarzut ten wydaje się jednak chybiony. Teorię inteligentnego projektu można zaliczyć do tzw. nauk historycznych, w których wyjaśnianie za pomocą praw przyrody odgrywa co najwyżej pomocniczą rolę, zaś główny nacisk kładziony jest na poszukiwanie jednostkowych przyczyn dla jednostkowych skutków. Wymóg odwoływania się do praw przyrody godziłby też w biologię ewolucyjną, która również ma charakter nauki historycznej. Można ponadto wykazać, że – wbrew twierdzeniom krytyków – działanie ewentualnego projektanta (nawet nadnaturalnego) w świecie nie musi nieodłącznie wiązać się z łamaniem praw przyrody, a nawet gdyby tak było, to wniosek o projekcie i tak mógłby być dobrze uzasadniony.

3

Wyjaśnianie empiryczne a wyjaśnianie interpretacyjne działań politycznych

100%

Czajowski A.

Teoria Polityki

|

2020

|

vol. 4

43-60

EN

The article arranges issues related to explaining social phenomena, primarily political activities. Three types of explanation are mentioned in the literature: a reason explanation, an interpretative explanation (humanistic, understanding) and an integral explanation combining these two. The author discusses the types of explanation, where he replaces the term “causal explanation” with the term “empirical explanation”. Then he characterizes political activities and their results as an object of explanation. In the last part, on two examples, he examines the practice of empirical and interpretive explanation. With reference to the example of interpretive explanation, he recalls abductive reasoning, i.e. inference to the best explanation. In the interpretation process, in the absence of irrefutable evidence, none of the hypotheses can be confirmed. They can only be enhanced or made more attractive. Considering the imperfections of empirical and interpretive explanation, one should strive to use them complementarily.

PL

Artykuł porządkuje kwestie dotyczące wyjaśniania zjawisk społecznych, przede wszystkim działań politycznych. W literaturze wymienia się trzy rodzaje wyjaśnień: wyjaśnienie przyczynowe, wyjaśnienie interpretacyjne (humanistyczne, rozumiejące) oraz wyjaśnienie integralne, łączące te dwa. Autor omawia rodzaje wyjaśniania, przy czym termin „wyjaśnianie przyczynowe” zastępuje terminem „wyjaśnianie empiryczne”. Następnie charakteryzuje działania polityczne i ich rezultaty jako przedmiot wyjaśniania. W ostatniej części, na dwóch przykładach analizuje praktykę wyjaśniania empirycznego i interpretacyjnego. W odniesieniu do przykładu wyjaśniania interpretacyjnego przywołuje wnioskowanie abdukcyjne, czyli wnioskowanie do najlepszego wyjaśnienia. W procesie interpretacji, przy braku niezbitych dowodów, nie da się potwierdzić prawdziwości żadnej z hipotez. Można je tylko uprawdopodabniać lub uatrakcyjniać. Biorąc pod uwagę niedoskonałości wyjaśniania empirycznego i interpretacyjnego, należy dążyć do stosowania ich komplementarnie.

4

Wnioskowanie do najlepszego wyjaśnienia jako metodologiczna podstawa teorii inteligentnego projektu

88%

Sagan D.

Zagadnienia Naukoznawstwa

|

2014

|

vol. 50

|

issue 1(199)

41-59

PL

Zgodnie z teorią inteligentnego projektu pewne zjawiska biologiczne i kosmiczne zostały zaprojektowane przez istotę inteligentną, która równie dobrze może być naturalna, jak nadnaturalna, a projekt ten jest wykrywalny naukowo. Krytycy twierdzą jednak, że teoria ta nie jest naukowa, gdyż stosuje wyłącznie argumentację negatywną, a więc jest niepoprawnym argumentem z niewiedzy czy też próbą umieszczenia Boga w lukach wiedzy naukowej. W artykule pokazuję, że teoria inteligentnego projektu posiłkuje się – i musi się posiłkować – zarówno argumentacją negatywną, jak pozytywną. Metodologiczną podstawą tej teorii nie jest argument z niewiedzy, lecz tzw. wnioskowanie do najlepszego wyjaśnienia, będące formą rozumowania abdukcyjnego. Można wykazać, że wnioskowanie do najlepszego wyjaśnienia ma szerokie zastosowanie w nauce – opiera się na nim również teoria ewolucji – zwłaszcza w naukach zajmujących się wykrywaniem projektu, jak archeologia czy kryminalistyka. Samo w sobie nie przesądza to o naukowości teorii inteligentnego projektu, ale może za tym mocno przemawiać.

EN

According to intelligent design theory, certain biological and cosmic phenomena were designed by an intelligent being, which could just as well be natural as supernatural, and this design is scientifically detectable. Critics claim, however, that this theory is unscientific because it employs solely negative argumentation and thus it is an invalid argument from ignorance or an attempt to place God in the gaps of scientific knowledge. In the article, I show that intelligent design theory employs – and must employ – both negative and positive argumentation. The methodological basis of this theory is not an argument from ignorance but the so-called inference to the best explanation which is a form of abductive reasoning. It could be shown that inference to the best explanation has wide application in science – evolutionary theory is based on it too – especially in sciences engaged in the design detection, such as archaeology or forensics. In itself, it does not settle the scientific status of intelligent design theory but it could be a strong indication of this.

Refine search results

1 Roczniki Kulturoznawcze

1 Studia Philosophiae Christianae

1 Teoria Polityki

1 Zagadnienia Naukoznawstwa

2 Sagan D.

1 Burszta W. J.

1 Czajowski A.

1 2020

1 2015

1 2014

1 2013

Poszukiwanie sensu w globalnej logorei

Wyjaśnianie za pomocą praw przyrody jako warunek naukowości w sporze o ewolucję i inteligentny projekt

Wyjaśnianie empiryczne a wyjaśnianie interpretacyjne działań politycznych

Wnioskowanie do najlepszego wyjaśnienia jako metodologiczna podstawa teorii inteligentnego projektu