Search results

1

„Wychowawca! O jakaż wzniosła musi to być dusza!” Prywatne guwernantki dziewcząt w czasach stanisławowskich

100%

Kowalczyk M. E., Janicka J.

Biuletyn Historii Wychowania

|

2018

|

issue 39

19-34

EN

In Stanislaw August Poniatowski’s time, the upbringing and education of wealthy noblewomen were commonly entrusted to foreign governesses. There was a strong conviction in the Polish-Lithuanian Commonwealth that command of foreign languages was the foundation of proper and careful upbringing of young women. Many parents were not discerning clients when it came to selecting a governess. Oftentimes, foreign origin sufficed. As a result of attaching so much importance to command of foreign languages accompanied by acquiring foreign manners, costumes and customs, young Polish women grew indifferent to their mother tongue, native culture and traditions. There was also a lack of sense of responsibility for the country’s future.

2

Konserwatyzm jako odpowiedź na myśl nowożytną

72%

Turoń-Kowalska A.

IDEA. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych

|

2017

|

vol. 29/1

EN

Concepts of reality in the political philosophy of conservatism were defined in opposition to philosophical movements of Enlightenment and liberal social movements of XVII and XVIII century. Those ideas were anti-rational and anti-individualistic, they sought their very foundation in the lack of physical and intellectual self-sufficiency of a human being. The concepts of the social contract, the material of the intellectual rebellion of the modern social philosophy, caused agitation among conservative thinkers for whom the idea of society features the organic and hierarchic society. Rudimentary roots of order in the conservative thought were founded directly upon the God’s power. With its ahistoricism such reality allows the conviction that it is exactly as it should be and all what happens makes up a part of its universal content and rules prearranged by the Creator. The family is the major courier of values and tradition. It should be a role model for all social structures, hence the patriarchate defines the appropriate relations within the social organism. The social organism is often compared to an organism of an individual where each part has its designed function and when one is malfunctioning – the whole body has been weakened. It is opposite of the modern ideas of autonomy, the innate freedom of a human being who creates reality himself.

3

Posiadanie języka jako kryterium wykluczenia ze wspólnoty

51%

Piórczyńska-Krawczyńska N.

Językoznawstwo

|

2022

|

vol. 17

|

issue 2

183-191

EN

According to Cartesian tradition, animals never think, never feel, and never have a language. Modern science proves that this is not true, at least for some species of intelligent animals. Our understanding of the mind and feeling of non-humans has been redefined through the advancement of science. However, the Cartesian tradition of thought still applies to language. It is symptomatic that animals’ lack of language is one of the reasons given not to grant subjectivity to non-humans and to exclude them from the moral community. This article compares the views of Descartes and La Mettrie expressed in Man a Machine. According to Descartes, the use of a language is a category alienating man and justifying the exclusion of non-humans from the moral community. La Mettrie, who died 101 years after Descartes and formulated his views towards him, assumes that language is not a specifically human property. La Mettrie integrates into the moral community only those who use it, but this has completely different consequences than in the case of Descartes. It is noteworthy that in the Enlightenment tension between the conviction about the uniqueness of man in the world and the intellectual consequences of progressive secularization was revealed. These tensions continue to the present day. The text discusses the role that language plays in this area.

PL

Zgodnie z tradycją kartezjańską zwierzęta nie myślą, nie czują i nie posiadają języka. O ile współczesna nauka dowodzi, że nie jest to prawdą przynajmniej w odniesieniu do niektórych gatunków inteligentnych zwierząt, a nasze rozumienie umysłowości i odczuwania przez nie-ludzi zostało zredefiniowane dzięki rozwojowi nauki, w odniesieniu do języka ta tradycja myślowa nadal funkcjonuje i ma się dobrze. Symptomatyczne, że niezwykle często brak posiadania języka przez zwierzęta jest jedną z przesłanek, dla których racjonalizuje się nieprzyznawanie nie-ludziom podmiotowości oraz wykluczenie ich ze wspólnoty moralnej. W tekście zestawiono ze sobą poglądy Kartezjusza oraz La Mettriego wyrażone w Człowieku-maszynie. U pierwszego posiadanie języka jest kategorią alienującą człowieka i uzasadniającą wykluczanie nie-ludzi ze wspólnoty moralnej. La Mettrie, który umarł 101 lat po Kartezjuszu i swoje poglądy formułował niejako wobec niego, z kolei zakłada, że język nie jest właściwością specyficznie ludzką, jakkolwiek również do wspólnoty włącza tylko tych, którzy się nim posługują, lecz ma to zupełnie inne konsekwencje niż u Descartesa. Godne uwagi, że właśnie w oświeceniu silnie ujawniło się napięcie między przekonaniem o wyjątkowości człowieka w świecie, a intelektualnymi konsekwencjami postępującej sekularyzacji, a owe napięcia mają myślową kontynuację, która sięga współczesności. W tekście omówiono rolę, jaką w zakresie tej problematyki przypisywano językowi.

Refine search results

1 Biuletyn Historii Wychowania

1 IDEA. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych

1 Językoznawstwo

1 Janicka J.

1 Kowalczyk M. E.

1 Piórczyńska-Krawczyńska N.

1 Turoń-Kowalska A.

1 2022

1 2018

1 2017

„Wychowawca! O jakaż wzniosła musi to być dusza!” Prywatne guwernantki dziewcząt w czasach stanisławowskich

Konserwatyzm jako odpowiedź na myśl nowożytną

Posiadanie języka jako kryterium wykluczenia ze wspólnoty