Search results

1

Sprawa ppor. Jana Kajdy. Żołnierz „niezłomny” czy dezerter z Wojsk Ochrony Pogranicza?

100%

Ochał A.

Dzieje Najnowsze

|

2020

|

vol. 52

|

issue 1

EN

The primary purpose of the article is to reconstruct the curse of collective desertion of soldiers from the post of the Border Protection Troops at Konary, in order to present the social and political background of the event as well as a method of operation of civil and military security services together with their behind-the-scenes mechanisms. The author attempts to depict the main perpetrator of the desertion in the light of documents unknown so far, along with the social consequences of his actions.

PL

Głównym celem artykułu jest odtworzenie przebiegu zbiorowej dezercji żołnierzy ze strażnicy WOP w Konarach, ukazanie tła społecznego i politycznego tego zdarzenia, a także sposobu działania wojskowych i cywilnych organów bezpieczeństwa oraz zakulisowych mechanizmów. Autor próbował przedstawić głównego sprawcę dezercji w świetle nieznanych dokumentów oraz konsekwencje społeczne jego działań.

2

Agentura celna w sprawie ppłk. Tadeusza Zielińskiego

100%

Puchalski M. W., Bober S., Ostasz G.

Prace Historyczno-Archiwalne

|

2020

|

issue 32

239-245

EN

The actions of secret informants in the case of Lt Col Tadeusz Zielinski This article addresses the issue of using the secret informants against one ofthe accused in the process against the Headquarters of the National Military Union (NZW) – Lt Col Tadeusz Zielinski. Discussed within is the role of the agents placedin the prison cells during the investigation and their importance in the proceedings as a part of the communist repression apparatus. An analysis of the denunciationsof two agents was carried out, and it showed what the invigilators considered as the main subject of interest, and how the invigilators used the provided information toformulate the allegations against the accused.

PL

W niniejszym artykule poruszono problem wykorzystania agentury celnej wobec jednego z oskarżonych w śledztwie przeciw Komendzie Głównej Narodowego Zjednoczenia Wojskowego – ppłk. Tadeusza Zielińskiego. Omówiono role agentów umieszczanych w celach w trakcie śledztwa i ich znaczenie dla prowadzonego postępowania w ramach komunistycznego aparatu represji. Przeprowadzono analizę donosów dwóch agentów i wskazano, co było głównym przedmiotem zainteresowania inwigilujących oraz jak te informacje wykorzystano przy formułowaniu zarzutów wobec oskarżonego.

3

Rola aparatu represji w kontrolowaniu granicy państwowej na przykładzie ziemi kłodzkiej w latach 1949–1956

100%

Łagojda K.

Dzieje Najnowsze

|

2017

|

vol. 49

|

issue 4

PL

Głównym celem artykułu było przeanalizowanie działań aparatu represji na płaszczyźnie ochrony granicy, inwigilacji i walki z osobami, które nosiły się z zamiarem lub próbowały ją nielegalnie przekroczyć. Autor próbował odpowiedzieć na pytanie, czy jej zabezpieczenie było dla powiatowych urzędów sprawą priorytetową oraz jak wywiązywały się z tego zadania.The main purpose of the article is an analysis of actions undertaken by the apparatus of repression vis-à-vis the protection of borders, surveillance, and struggle against people who wanted or tried to illegally cross the border. The author sought to answer the question whether it was the matter of top priority for district authorities to secure the border, and how did they fulfil this goal.

4

Założenia normatywne pracy operacyjnej Milicji Obywatelskiej w latach 1975–1990

100%

Pączek T.

Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989

|

2022

|

issue 20

555-581

EN

The Citizens’ Militia (MO) after the Stalinist period was looking for a new operating model. Operational instructions created after 1956 were aimed primarily at combating criminal and economic crime. The goal of the MO’s management was to include the main issues of operational work (spies, surveillance, operational matters) into one normative act. Ultimately, this was achieved in 1974, when a new operational manual was introduced, which generally covered all aspects of the MO’s operational work. The search for the concept of MO’s operational work bore fruit in the seventies and eighties, when certain standards of this work were in force, and the operational manual of 1974 was not repealed until the end of MO’s activity, that is until 1990.

PL

Milicja Obywatelska po okresie stalinowskim poszukiwała nowego modelu pracy operacyjnej. Instrukcje operacyjne powstałe po 1956 r. służyły przede wszystkim zwalczaniu przestępczości kryminalnej i gospodarczej. Kierownictwo MO dążyło do tego, by główne zagadnienia pracy operacyjnej (agentura, inwigilacja, sprawy operacyjne) ująć w jednym akcie normatywnym. Ostatecznie udało się to w 1974 r., gdy wprowadzono nową instrukcję. Stworzenie tej koncepcji przyniosło owoce w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych, kiedy obowiązywały określone standardy pracy operacyjnej. Instrukcja z 1974 r. nie została uchylona do końca działalności MO, tj. do roku 1990.

5

Agentura milicji obywatelskiej w świetle instrukcji operacyjnych

80%

Pączek T.

Studia nad Bezpieczeństwem

|

2016

|

issue 1

65–84

PL

Milicja Obywatelska była elementem polskiego państwa komunistycznego. W strukturach MO znajdował się pion kryminalny, którego zadaniem było zwalczanie przestępczości kryminalnej. Służba kryminalna MO, jak każda policja na świecie, wykorzystywała w swojej pracy tajnych współpracowników. Praca z agenturą określona została w instrukcjach operacyjnych. Przepisy instrukcji były często niezgodne z ówczesnym prawem oraz prawami człowieka. W latach stalinowskich służyły również zwalczaniu przeciwników politycznych. Zapisy instrukcji operacyjnych pozwalają na poznanie taktyki pracy operacyjnej MO w zwalczaniu przestępczości kryminalnej w Polsce Ludowej.

EN

The Civic Militia was an element of the Polish communist state. In the structures of MO was a criminal division, whose task was to combat crime. This criminal division, like any police force in the world, worked with the help of secret informers. Working with such informers was determined by secret criminal guidelines. These guidelines were often inconsistent with the then law and human rights. During the Stalinist years they were used in the fight against political opponents. The records of the secret criminal guidelines allows one to learn the tactics of criminal service MO in combating crime in the People’s Poland.

6

Sprawozdanie z tajnej narady szefów bezpieki państw socjalistycznych 7–12 marca 1955 roku

80%

Okváth I.

Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989

|

2020

|

issue 18

687-713

EN

In parallel with the preparations for the establishment of the Warsaw Pact, arrangements were made by the KGB to build closer co-operations between the state security services. On the Soviet side, they aspired to convene a joint meeting as soon as possible, where the intelligence leaders of seven socialist countries could discuss a better organization and management – instead of thelooser contacts through ubiquitous Soviet advisers – of intelligence, espionage, radio reconnaissance and operational technology. Following the motions adopted at the meeting, socialist intelligence became more cooperative against the major Western states, within the counter-espionage, offensive intelligence had become dominant. The specific tasks of the intelligence services of eachcountry have also been defined separately, e.g. the reconnaissance of the American emigrant military force became a priority joint task of the Hungarian and Polish intelligence services. An important consequence of the decisions of the Moscow conference was that state security agencies in all participating countries further strengthened their positions within the repressive apparatus,which had serious consequences in the political struggles that soon became critical in some states of the alliance.

PL

Równolegle do przygotowań utworzenia Paktu Warszawskiego KGB podjęła starania zmierzające do nawiązania ściślejszej współpracy pomiędzy aparatami bezpieczeństwa poszczególnych państw. Strona sowiecka zabiegała o jak najszybsze zorganizowanie wspólnego spotkania szefów wywiadu z siedmiu krajów socjalistycznych dla omówienia poprawy zarządzania i działań organizacyjnych w kwestiach wywiadu, operacji szpiegowskich, rozpoznania radiowego i technologicznych aspektów operacyjnych zamiast opierać się tylko na luźniejszych kontaktach z wszechobecnymi doradcami sowieckimi. Wnioski przyjęte na spotkaniu zaowocowały zacieśnieniem współpracy wywiadów z krajów socjalistycznych przeciw najważniejszym państwom zachodnim. W ramach zwalczania szpiegostwa na pierwszy plan wysunął się wywiad ofensywny. Dla służb wywiadu każdego z krajów wyznaczono osobne zadania, np. rozpoznanie amerykańskich sił wojskowych poza granicami USA stało się wspólnym priorytetem wywiadów węgierskiego i polskiego. Na skutek decyzji zapadłych na konferencji moskiewskiej agencje bezpieczeństwa państwowego uczestniczących w niej krajów wzmocniły własną pozycję w ramach aparatu represji, co miało istotne konsekwencje w kontekście walk politycznych, które wkrótce stały się kluczowe w niektórych krajach sojuszu.

7

Sowiecka grupa dywersyjno–wywiadowcza „Arsenał” i jej działalność na ziemiach polskich (październik 1944–styczeń 1945)

80%

Bednarek J.

Dzieje Najnowsze

|

2016

|

vol. 48

|

issue 2

PL

The Soviet Sabotage–Intelligence Group „Arsenal” and Its Activity on Polish Lands (October 1944–January 1945)The article deals with the activity of a special sabotage–Intelligence group of the Soviet NKGB, working under the cryptonym „Arsenal” and dropped in Central Poland in the autumn of 1944. The group’s fundamental task consisted of destroying „means of communication deployed by the opponent for transporting equipment, people, and ammunition” along the Łódź– Końskie rail line and the Piotrków Trybunalski–Radom arterial road. The realization of this task was considered strategic for an offensive of the 1st Belorussian Front. The article is based on 14 volumes of the „Arsenal” group documentation in the archive of the SBU State Archives in Kyiv. The documents in question include, i.a. personal files of agents working for the Ukrainian NKGB, who formed the group in question, and detailed operation material pertaining to its activity, including plans, dispatches, cryptograms, accounts, and reports by group members. These vast and unique sources make it possible to reconstruct the sabotage and Intelligence work performed by the concrete special group, including the disclosure of the personal data of its agents. In addition - and this is of particular importance - they facilitate following the specificity of the arrangement and organization of Soviet sabotage groups during the end stage of the war, when responsibility for their activity lay with the 4th Department of the NKGB. It is specifically interesting that the preserved material shows also the actual attitude of the Soviet authorities towards the Polish military Underground (both communist and pro–independence). Such documents unquestionably allow us to confront and supplement our state of knowledge about the scale of the sabotage and the methods deployed by the Soviet special services in occupied Poland during the Second World War.

8

Agentura Stasi w PRL w czasach pierwszej „Solidarności”. Wstęp do dyskusji

80%

Gańczak F.

Pamięć i Sprawiedliwość

|

2017

|

issue 30

451-465

EN

Until recently, researchers have believed that in the eighties Poland was strongly infiltrated by the East German intelligence – the Ministry for State Security (MfS) of the German Democratic Republic (GDR), commonly known as the Stasi. However, latest scientific publications seem to suggest that the East German grip was not quite as strong. The Stasi did in fact make efforts to direct more agents to the People’s Republic of Poland after August 1980. An operational group was established in Warsaw. The central office of the MfS and its local units developed their networks of secret informers in Poland, primarily made up of citizens of the GDR with ties to Poland and the Poles. Along with the standard recruitment of human agents, efforts were made to establish and maintain both official and unofficial contacts with representatives of the Polish government and other state institutions. Officers and secret informers of the MfS would often acquire valuable information directly from the Polish United Workers’ Party, the Polish Army, the Catholic Church or the Independent and Self-Governing Trade Union “Solidarity” (NSZZ “Solidarność”). Still, these efforts weren’t accompanied by adequate analytical studies of the situation in Poland – those available were often repetitive and overly ideological.

9

Komunistyczna Partia Polski i Partia "Zmiana jako ośrodki sowieckiej i rosyjskiej dywersji i agentury wpływu w II i III Rzeczypospolitej

80%

Baziur G.

Przegląd Geopolityczny

|

2016

|

vol. 18

149-161

PL

Powstanie w styczniu 2015 r. Partii „Zmiana” stworzyło na polskiej scenie politycznej jakościowo nową sytuację. Po raz pierwszy od odzyskania w 1989 r. niepodległości i suwerenności wobec Rosji, pojawiła się prorosyjska partia negująca przynależność geopolityczną Polski i jej sojusze. Orientacja prorosyjska ma u nas dawne tradycje, poczynając od zawiązanej w 1792 r. Konfederacji Targowickiej. W latach 1918-1938 działała konspiracyjna Komunistyczna Partia Robotnicza Polski (od 1925 r. Komunistyczna Partia Polski). Z kolei w latach 1948-1990 zadania wynikające z interesów sowieckich w Polsce realizowała Polska Zjednoczona Partia Robotnicza. Po jej likwidacji o dobre relacje z Rosją zabiegały władze Socjaldemokracji Rzeczypospolitej Polskiej a następnie Sojusz Lewicy Demokratycznej. Historycznym odnośnikiem dla powstania Partii „Zmiana” były dzieje sowieckiej agentury wpływu w II Rzeczypospolitej w postaci Komunistycznej Partii Robotniczej Polski (KPRP) / Komunistycznej Partii Polski (KPP). Autor podejmuje próbę historyczno-geopolitycznej rozprawy z KPRP / KPP i Partią „Zmiana”, chcąc ukazać, jak krętymi drogami wiedzie szlak działalności antypaństwowej, zdrady narodowej i służby na rzecz wrogiego Polsce mocarstwa – w tym wypadku Rosji.

EN

The history of pro-Russian political orientation in Poland dates back to the seventeenth and eighteenth centuries, however, the Polish supporters of Russia were particularly active during the partition period and during the Second World War, which in 1944-1945 helped the Soviet Union to take control over the Poland. The aim of this article is an attempt to compare the two centers of the pro-Russian / pro-Soviet orientation: Polish Communist Workers Party, which since 1925 was named the Polish Communist Party and the Party of "Change", which in its political program calls for the backtracking of Poland from NATO and from the European Union and to strengthen the geopolitical and economic relations with the Russian Federation. The author describes the political goals of both parties, forms and methods of actions carried out by the Polish Communist Party / CPP and the Party "Change" and their consequences. Both in the Second Commonwealth and currently work for the benefit of Soviet Russia / USSR / Russian Federation has been treated by the political elite, special forces and the majority of the population, as anti-national activity.

10

Kulisy dekonspiracji siatki wywiadowczej mjr. Andrzeja „Gardy” Czaykowskiego

71%

Krok T.

Przegląd Historyczno-Wojskowy

|

2022

|

vol. XXIII (LXXIV)

|

issue 3(281)

148-185

EN

This article discusses the activities of the communist security apparatus, which led to the breaking of the intelligence network of the émigré intelligence center that operated in Poland between 1949–1952 and the arrest of Major Andrzej „Garda” Czaykowski. The author attempts to establish a direct link between Czaykowski and the intelligence center. The article also looks at the actions taken by the former head of the Offensive Counterintelligence Division of the Intelligence Department, Major Rudolf Plock, who in the latter stages of the investigation into Czaykowski’s cell identified his secret contact with London.

DE

Der Aufsatz schildert die Maßnahmen des kommunistischen Sicherheitsapparats, die zur Zerschlagung des Geheimdienstnetzes der Exil-Geheimdienstzentrale führten. Sie wurden in den Jahren 1949–1952 von dem konspirativen Offi zier der polnischen Streitkräft e, Major Andrzej „Garda” Czaykowski, geleitet. Der Autor unternahm den Versuch, die geheime Nachrichtenzentrale zu bestimmen, mit der Czaykowski direkt in Verbindung gestanden haben könnte. Im Aufsatz wird die Tätigkeit des ehemaligen Leiters des Referats für off ensive Spionageabwehr in der Abteilung für Information und Aufk lärung des Obersten Befehlshabers, Major Rudolf Plock, dargestellt, der in der Endphase der Aktivitäten von Czaykowskis Zelle dessen geheime Kontakte nach London sicherte. Der Autor beschrieb schließlich die operativen Aktivitäten von Plock, die die Sicherheitsermittler auf die Spur von Czaykowski und seinen Männern brachten.

PL

Artykuł ukazuje działania komunistycznego aparatu bezpieczeństwa, które doprowadziły do rozbicia siatki wywiadowczej emigracyjnego ośrodka wywiadowczego prowadzonej na terenie kraju w latach 1949–1952 przez cichociemnego, oficera Polskich Sił Zbrojnych mjr. Andrzeja „Gardę” Czaykowskiego. Autor podjął próbę wskazania ośrodka wywiadowczego, z jakim mógł być bezpośrednio powiązany Czaykowski. W artykule została przedstawiona działalność byłego kierownika Referatu Kontrwywiadu Ofensywnego w Wydziale Wywiadowczym w Oddziale Informacyjno-Wywiadowczym Sztabu Naczelnego Wodza mjr. Rudolfa Plocka, który w ostatnim etapie działalności komórki Czaykowskiego zabezpieczał jego tajny kontakt z Londynem. Autor opisał w końcu działania operacyjne Plocka, które doprowadziły do nakierowania śledczych bezpieki na trop działalności Czaykowskiego oraz jego ludzi.

11

Referat ds. bezpieczeństwa (SB) Komendy Powiatowej Milicji Obywatelskiej w Krośnie w latach 1957–1975. Struktura, kierownicy, działalność

61%

Fornal P.

Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989

|

2020

|

issue 18

161-231

EN

This article presents a district-level (powiat) unit of the Communist Security Service in Krosno, operating in 1957–1975 as the Security Section (Referat) at the District Headquarters of the Citizens’ Militia in Krosno. The article is divided into three parts. The first describes the unit’s structure and its organizational and personnel changes over the 18 years of its existence. The second presents the biographical information and careers of its three heads, Franciszek Włodarski, Jerzy Grodecki and Jan Żak. The third part presents its main areas of activity, its specific operations and its agents. The article contains photographs of the three unit heads and the building in which it was located, tables and a list of all the security officers employed in the unit in 1957–1975.

PL

W publikacji przedstawiono powiatową jednostkę komunistycznej Służby Bezpieczeństwa w Krośnie, działającą w latach 1957–1975 pod nazwą Referat do spraw Bezpieczeństwa Komendy Powiatowej Milicji Obywatelskiej w Krośnie. Artykuł podzielono na trzy części. W pierwszej opisano strukturę oraz zmiany organizacyjne i etatowe, które przeprowadzano w tej jednostce w ciągu 18 lat jej istnienia. W drugiej zaprezentowano biogramy i przebieg służby jej trzech kierowników: Franciszka Włodarskiego, Jerzego Grodeckiego i Jana Żaka. W trzeciej części przedstawiono główne kierunki działań operacyjnych prowadzonych przez jednostkę, sprawy i agenturę. Artykuł uzupełniają fotografie trzech kierowników jednostki i budynku, w którym miała siedzibę, tabele i wykaz wszystkich funkcjonariuszy SB zatrudnionych w jednostce w latach 1957–1975.

Refine search results

3 Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989

3 Dzieje Najnowsze

1 Pamięć i Sprawiedliwość

1 Prace Historyczno-Archiwalne

1 Przegląd Geopolityczny

1 Przegląd Historyczno-Wojskowy

1 Studia nad Bezpieczeństwem

2 Pączek T.

1 Baziur G.

1 Bednarek J.

1 Bober S.

1 Fornal P.

1 Gańczak F.

1 Krok T.

1 Ochał A.

1 Okváth I.

1 Ostasz G.

1 Puchalski M. W.

1 Łagojda K.

2 2022

4 2020

2 2017

3 2016

Sprawa ppor. Jana Kajdy. Żołnierz „niezłomny” czy dezerter z Wojsk Ochrony Pogranicza?

Agentura celna w sprawie ppłk. Tadeusza Zielińskiego

Rola aparatu represji w kontrolowaniu granicy państwowej na przykładzie ziemi kłodzkiej w latach 1949–1956

Założenia normatywne pracy operacyjnej Milicji Obywatelskiej w latach 1975–1990

Agentura milicji obywatelskiej w świetle instrukcji operacyjnych

Sprawozdanie z tajnej narady szefów bezpieki państw socjalistycznych 7–12 marca 1955 roku

Sowiecka grupa dywersyjno–wywiadowcza „Arsenał” i jej działalność na ziemiach polskich (październik 1944–styczeń 1945)

Agentura Stasi w PRL w czasach pierwszej „Solidarności”. Wstęp do dyskusji

Komunistyczna Partia Polski i Partia "Zmiana jako ośrodki sowieckiej i rosyjskiej dywersji i agentury wpływu w II i III Rzeczypospolitej

Kulisy dekonspiracji siatki wywiadowczej mjr. Andrzeja „Gardy” Czaykowskiego

Referat ds. bezpieczeństwa (SB) Komendy Powiatowej Milicji Obywatelskiej w Krośnie w latach 1957–1975. Struktura, kierownicy, działalność