Search results

1

“It Is a Nomos Very Different from the Law”: on Anarchy and the Law

100%

Marneros C.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica

|

2021

|

vol. 96

125-139

PL

Relacja pomiędzy anarchią a prawem jest, delikatnie mówiąc, niewygodna. Tak zwane „klasyczne” stanowisko anarchistyczne – we wszystkich jego heterogenicznych tendencjach – charakteryzuje się zazwyczaj całkowitym sprzeciwem wobec prawa. Jednakże, pomimo swojego nieocenionego wkładu i nieustannie aktualnej krytyki stanu rzeczy, ta „klasyczna” pozycja anarchistyczna musi zostać ponownie zbadana i ponownie wyartykułowana, jeśli ma stanowić skuteczną przeszkodę dla obecnych (i bardzo złożonych) mechanizmów dominacji i opresji dogmatyzmu i dominacji prawa. Biorąc pod uwagę powyższe wyzwania, w niniejszym artykule analizuję i rozwijam dwa pojęcia myśli filozoficznej Gilles’a Deleuze’a, a mianowicie pojęcie instytucji oraz pojęcie nomosu nomadów. W ten sposób chcę na nowo przemyśleć relację między anarchią a prawem i ostatecznie wskazać na etyczno-polityczne ujęcie tego, co nazywam an-archicznym nomosem, który wymyka się (lub przynajmniej próbuje) dogmatyzmowi i „archistycznej” mentalności prawa.

EN

The relationship between anarchy and the law is, to say the least, an uncomfortable one. The so-called ‘classical’ anarchist position – in all its heterogeneous tendencies – is, usually, characterised by a total opposition against the law. However and despite its invaluable contribution and the ever-pertinent critique of the state of affairs, this ‘classical’ anarchist position needs to be re-examined and rearticulated if it is to pose an effective nuisance to the current (and much complex) mechanisms of domination and the oppression of dogmatism and dominance of the law. Taking into account the aforementioned challenges, in this article, I examine and develop two notions of the philosophical thought of Gilles Deleuze, namely that of the institution and that of the nomos of the nomads. In doing so, I aim to think anew the relationship between anarchy and the law and, ultimately, to point towards an ethico-political account, of what I shall call an an-archic nomos which escapes (or, at least, tries to) the dogmatism and “archist” mentality of the law.

2

Anarchie Gombrowicza. Gombrowicz na niewiele się przydał…

100%

Olejniczak J.

Rana. Literatura - Doświadczenie - Tożsamość

|

2021

|

issue 1 (3)

1-19

EN

This essay considers the subjects of rebellion and anarchy in the work of Witold Gombrowicz from his debut to his last pieces. Both issues are related to two of the central oppositions in his work, maturity versus immaturity and superiority versus inferiority. In his considerations, Jerzy Olejniczak does not attempt to settle any issues or to advance arbitrary claims. Rather, he assumes the authorial position characteristic of the genre of the literary essay, asking questions and suggesting routes of exploration. This position allows him to essay to read passages from Gombrowicz through the prism of the present day and to submit that Gombrowicz’s “lessons” have not been thoroughly learned in Poland, owing largely but not exclusively to political and ideological machinations.

PL

Esej jest impresją krążącą wokół problematyki buntu i anarchii obecnej w dziele Witolda Gombrowicza od debiutu po ostatnie utwory. Problematyka związana jest z centralnymi w tej twórczości opozycjami dojrzałość – niedojrzałość i wyższość – niższość. W wywodzie autor nie pretenduje do rozstrzygania i stawiania arbitralnych tez, przyjmuje raczej pozycję związaną z gatunkiem eseju literackiego – wątpliwości i próby. To pozwala także na podjęcie próby odczytywania fragmentów utworów autora Ferdydurke przez pryzmat współczesności i hipotezę, iż „nauki” Gombrowicza nie zostaływ Polsce społecznie przepracowane, co zawdzięczać należy także politycznym i ideologicznym manipulacjom.

3

Religia i krytyka – koncepcja Jacquesa Ellula w perspektywie pedagogiki ogólnej

99%

Humeniuk M.

Forum Pedagogiczne

|

2018

|

vol. 8

|

issue 1

195-212

EN

For general pedagogy, the concept of Jacques Ellul is an important example of solving the tension between religious and critical-emancipation engagement, which are usually involved in the theory of education in a separate way. We are able to give many examples of educational trends or ideologies that are within religious education and that dogmatically defend against criticism, as well as critical education, which in principle distrusts communities that are based on confessional devotion to religious principles and practices. Hence the Ellul’s concept that links christianity and an anarchy, from the perspective of general pedagogy is an important complement to its efforts to create a map of directions and currents of contemporary pedagogy.

PL

Dla pedagogiki ogólnej koncepcja Jacquesa Ellula stanowi ważny przykład rozwiązywania napięcia między zaangażowaniem religijnym a krytyczno-emancypacyjnym, które to zaangażowania zazwyczaj traktowane są w ujęciach teoretycznych rozłącznie. Potrafimy podać wiele przykładów kierunków w pedagogice czy ideologii edukacyjnych, które łączą się z określoną edukacją religijną i które dogmatycznie bronią się przed krytyką, jak również przykłady edukacji krytycznej, której realizatorzy z nieufnością odnoszą się do wspólnot o charakterze konfesyjnym i ich członków oddanych zasadom i praktykom religijnym. Dlatego też koncepcja Ellula, która łączy „anarchię i chrześcijaństwo”, z perspektywy pedagogiki ogólnej stanowi ważne uzupełnienie czynionych przez nią wysiłków tworzenia mapy kierunków i prądów współczesnej pedagogiki.

4

Ericha Fromma utopia zdrowego społeczeństwa

80%

Szkutnik D.

Resovia Sacra : Studia Teologiczno-Filozoficzne Diecezji Rzeszowskiej

|

2016

|

issue 23

323-337

EN

The article focuses on the analysis of chosen fragments of Erich Fromm concerning his utopia of a healthy society based on a specific cathegory of ’’be’’. The presented problematics is built on widely understood socio-cultural conditions which had a great impact on philosopher’s works towards creation of the Utopian vision of the Better World, free from all sorts of totalitarian ideological extremism and paradoxes used in practice.

5

Między Polską Piastów i Polską Jagiellonów a Rzeczpospolitą Obojga Narodów. Refleksje „anarchologiczne” i ich miejsce w rozwoju myśli historycznej Pawła Jasienicy

80%

Mękarski A.

Kwartalnik Historii Nauki i Techniki

|

2022

|

issue 1

43–68

EN

In March 1962, Paweł Jasienica, known chiefly for his books on the history of Poland, published an article entitled ‘Polska anarchia’ (‘Polish anarchy’). The article, which appeared in the weekly Przegląd Kulturalny, sparked off a heated debate on the sources of the anarchy into which the Polish-Lithuanian Commonwealth began to descend in the latter half of the seventeenth century. Among those who contributed to the debate were some of the leading historians of the day. Encouraged by the response to his article, Jasienica decided to expand it into a full-length book (completed in the spring of 1963). The author first presents the views expounded in the article from Przegląd Kulturalny, and then he reconstructs the debate and examines how Jasienica referred to it in his work on the anarchy. Since Jasienica’s account of the anarchy covers the period with which he was also concerned in Rzeczpospolita Obojga Narodów (published in English as The Commonwealth of Both Nations) – the third part of his series on the history of Poland for which he is most acclaimed – the author also attempts to compare the interpretations advanced in one work with those advanced in the other. As regards the anarchy, Jasienica traced its origin back to the reign of the last two kings of the Jagiellonian dynasty . In compliance with their commitment to securing the support of the great magnates on whom they chose to base their power, Sigismund I the Old (1467–1548) and Sigismund II Augustus (1520–1572) refused to endorse political arrangements advocated by the representatives of the Lower House of Parliament. The failure to reform the country along the lines suggested by the latter group led, in the long term, to political chaos. Unlike Jasienica, according to whom the Commonwealth degenerated into anarchy because of the errors committed almost exclusively by the rulers, the academic historians, whose views were inspired by Marxism, linked the state’s political impotence with the policy pursued by the whole nobility as a class. However, as the author shows, in Rzeczpospolita Obojga Narodów Jasienica radically changed his views. In his later work, all responsibility for the future anarchy was shifted onto Sigismund III Vasa (1566–1632) and his Catholic fanaticism. In revising his interpretation of what is known as the nobles’ anarchy, Jasienica drew, at least to some extent, on works by Jarema Maciszewski and Władysław Czapliński, historians who also represented the official historiography of the Polish People’s Republic.

6

Roger Scruton: consistent but surprising

71%

Hołówka J., Hołówka J.

Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria

|

2020

|

issue 1

7

Idea wolności w filozofii grecko-rzymskiej

71%

Kowalczyk S.

Roczniki Nauk Społecznych

|

1999

|

vol. 27

|

issue 1

17-31

EN

Ancient philosophy distinguished three meanings of the notion of freedom: an individual man's freedom of choice and decision, freedom of social-political life and freedom (sovereignty) of the state. This latter meaning was considered the most important form of freedom. In his conception of an “ideal state” Plato advised abolition of private property and monogamy for the political élite (the so called “guards”), which is a feature of a totalitarian state. He distinguished three models of state: monarchic, aristocratic and democratic. He accepted the latter model, but he warned against maximising individual freedom, as it leads to anarchy in social life, which in turn is a source of tyranny. Aristotle appreciated democracy more, as it best puts into effect the postulates of freedom, equality and justice. The other form of freedom, according to his approach, is freedom understood as enabling a man to choose rationally, which should be preceded by reflection. His conception of man's existential freedom (proaíresis) is close to the theory of free will (liberum arbitrium) in the Christian thought. The Stoics concentrated their attention on inner-moral freedom that they identified with the attitude of keeping a distance to man's existential vicissitudes. Some of them (Marcus Aurelius) joined the idea of inner freedom with philosophy of naturalistic pantheism, others (Epictetus) considered God as the source of moral freedom. Plotinus was also mainly interested in man's inner freedom, which he explained in the context of the pantheistic conception of the absolute.

8

Postapokaliptyczna przyszłość świata w kinematografii SF

61%

Kutyła D.

Wschodni Rocznik Humanistyczny

|

2019

|

vol. XVI (2019)

|

issue 1: Filozofia: Lwów-Preszów-Rzeszów

167-180

PL

Zagłada ludzkości od zawsze była obecna w ludzkich refleksjach dotyczących losów świata i samego człowieczeństwa. W drugiej połowie XX wieku filmy o tematyce postapokaliptycznej stają się coraz popularniejsze. Wszelkie interpretacje porządku społecznego po globalnej katastrofie stają się od tego czasu nieodłącznym elementem kinematografii science-fiction. Wizje te są jednocześnie artystycznymi egzemplifikacjami postapokaliptycznej dystopii – czyli piekła, jakie człowiek sam sobie może zgotować w różnie rozumianej i ukazywanej przyszłości. Globalna pustynia staje się w nich największą obawą, egzystencjalnym lękiem, koszmarem rodzącym się w głowie człowieka, wyrastającym na bazie pesymizmu historiozoficznego. Na przełomie XX i XXI wieku człowiek jak nigdy dotąd posiadł narzędzia skłonne doprowadzić do globalnej zagłady. Dystopie postapokaliptyczne są także pewną interpretacją idei katastroficznej, doskonale znanej z historii filozofii i socjologii. Ze względu na sposób ukazania owego postapokaliptycznego świata, wizje te możemy podzielić na: technokratyczne, pandemiczne, anarchistyczne, postapokaliptyczne kino wędrówki, postapokaliptyczne kino azylu.

EN

The destruction of humanity has always been present in human reflections about the fate of the world and humanity itself. In the second half of the 20th century, post-apocalyptic films became more and more popular. All interpretations of the social order after the global disaster have since become an inseparable element of science-fiction cinematography. At the same time, these visions are artistic exemplifications of post-apocalyptic dystopia - that is, hell that man can prepare for himself in a differently understood and shown future. The global desert becomes the greatest fear in them, existential fear, a nightmare born in the head of man, arising on the basis of historiosophical pessimism. At the turn of the 20th and 21st centuries, man has never before had tools that would lead to global destruction. Post-apocalyptic dystopias are also a certain interpretation of the catastrophic idea, well known in the history of philosophy and sociology. Because of the way this post-apocalyptic world is portrayed, these visions can be divided into: technocratic, pandemic, anarchist, post-apocalyptic wandering cinema, post-apocalyptic asylum cinema.

RU

Разрушение человечества всегда присутствовало в человеческих размышлениях о судьбе мира и самого человечества. Во второй половине 20-го века постапокалиптические фильмы становились все более и более популярными. Все интерпретации социального порядка после глобальной катастрофы с тех пор стали неотъемлемым элементом научно-фантастического кинематографа. В то же время, эти видения являются художественными примерами постапокалиптической дистопии - то есть ада, которое человек может подготовить себя в по разному понимаемом и указываемом в будущем. Глобальная пустыня является там величайшим страхом, экзистенциальным кошмаром, рожденным в голове человека, возникающим на основе историософского пессимизма. На рубеже 20 и 21 веков у человека как никогда прежде были орудия, которые могли бы привести к глобальному разрушению. Постапокалиптические дистопии также являются определенной интерпретацией катастрофической идеи, хорошо известной в истории философии и социологии. Из-за того, как этот постапокалиптический мир изображается, эти видения можно разделить на: технократическое, пандемическое, анархистское, постапокалиптическое блуждающее кино, постапокалиптическое кино убежища.

Refine search results

1 Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica

1 Forum Pedagogiczne

1 Kwartalnik Historii Nauki i Techniki

1 Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria

1 Rana. Literatura - Doświadczenie - Tożsamość

1 Resovia Sacra : Studia Teologiczno-Filozoficzne Diecezji Rzeszowskiej

1 Roczniki Nauk Społecznych

1 Wschodni Rocznik Humanistyczny

1 Hołówka J.

1 Humeniuk M.

1 Kowalczyk S.

1 Kutyła D.

1 Marneros C.

1 Mękarski A.

1 Olejniczak J.

1 Szkutnik D.

1 2022

2 2021

1 2020

1 2019

1 2018

1 2016

1 1999

“It Is a Nomos Very Different from the Law”: on Anarchy and the Law

Anarchie Gombrowicza. Gombrowicz na niewiele się przydał…

Religia i krytyka – koncepcja Jacquesa Ellula w perspektywie pedagogiki ogólnej

Ericha Fromma utopia zdrowego społeczeństwa

Między Polską Piastów i Polską Jagiellonów a Rzeczpospolitą Obojga Narodów. Refleksje „anarchologiczne” i ich miejsce w rozwoju myśli historycznej Pawła Jasienicy

Roger Scruton: consistent but surprising

Idea wolności w filozofii grecko-rzymskiej

Postapokaliptyczna przyszłość świata w kinematografii SF