Search results

1

Arcadia, The Golden Age, and The locus amoenus idyllic poetic landscapes of early Rome and their later repercusion, „Acta Antiqua” 53:2013

100%

Piwowarczyk B.

Res Gestae. Czasopismo Historyczne

|

2016

|

vol. 3

305-313

2

Kilka słów o roli rekinów, galeoi (γαλεσί), w kuchni greckiej antyku i wczesnego Bizancjum

100%

Kokoszko M., Łódzki U.

Przegląd Nauk Historycznych

|

2009

|

vol. 8

|

issue 1

PL

Artykuł opracowany w związku z grantem NN 108 269 333.

3

Polska bibliografia antyku chrześcijańskiego 2007-2008

100%

Longosz S., Naumowicz J.

Vox Patrum

|

2009

|

vol. 53

813-867

PL

nie dotyczy

4

Koncepcja artysty i konflikt pokoleniowy w "Liście do Pizonów" Horacego. Glosa do antycznej krytyki literackiej

88%

Kopek W.

Colloquia Litteraria

|

2016

|

vol. 21

|

issue 2

117-144

PL

This paper, taking as a starting point Horace’s “Epistle to the Pissos”, its form and structure, approaches the Horatian problem of an artist involved in the Roman social issues, dominated by such categories as pietas and dignitas, both in relationship to the poet himself and to the social position and role of the profession of an artist (dichotomy: otium – negotium). Moreover, the role of a literary critic is discussed. A literary critic, by imposing certain rules and constraints on the artist, himself is not free of the social pressure being the result of the client/patron dependence. Writing in this context becomes an art of a compromise of values, between social and legal solutions founded in Rome’s traditional ‘community of citizens’ and the aesthetic limits and needs of the new generation of creators and their audiences.

5

Muzeum. Historia światowa: Krzysztofa Pomiana opowieść o świecie ludzi i przedmiotów (1)

75%

de Rosset T. F.

Muzealnictwo

|

2023

|

vol. 64

86-91

PL

Wiosną tego roku w gdańskim wydawnictwie słowo/obraz terytoria ukazał się pierwszy tom książki Krzysztofa Pomiana Muzeum. Historia światowa. Jest to inauguracja polskiej edycji monumentalnego trzytomowego dzieła opublikowanego przez Éditions Gallimard w Paryżu, pierwszego opracowania powszechnej historii muzeum. To więcej niż książka, to pomnik! (Plus qu’un livre, un monument!) – napisał Fabien Simode w miesięczniku „l’OEil” (marzec 2021). Dziś tak szeroko zakrojone prace historyczne istotnie nie są częste, być może z obawy autorów przed postmodernistyczną metanarracją. W tym wypadku pod względem chronologicznym, geograficznym, a także problemowym ma ona charakter całościowej syntezy. Omawiany tu tom Od skarbca do muzeum, oddany właśnie do rąk polskiego czytelnika, dotyczy procesu krystalizacji europejskiego kolekcjonerstwa i będących jego konsekwencją pierwszych muzeów, głównie włoskich i kilku północnych, od Muzeum Kapitolińskiego w Rzymie (1471) po British Museum w Londynie (1753). W przygotowaniu są już jednak następne tomy. Drugi z tytułem L’ancrage européen, 1789–1850 omawia historię budowania się muzeum jako trwałego i ważnego elementu kultury europejskiej, bliskiego instytucjom, które znamy obecnie – historię tę rozpoczyna rewolucyjny Luwr (1793), a składa się na nią większość najgłośniejszych dziś muzeów Europy Zachodniej. Tom trzeci wreszcie, A la conquête du monde, 1850–2020, jest najobszerniejszy tak pod względem zakresu chronologicznego i terytorialnego, jak i omawianych w jego ramach instytucji i ich działalności. Rozważania autora obejmują tu ekspansję muzeum na Europę Środkową wraz z Rosją, a potem na resztę świata, Azję, Afrykę, obie Ameryki, w tym głównie obszary powiązane z Zachodem więzami kolonialnymi, a także osobno ujęte Stany Zjednoczone, gdzie uformowało się dominujące w dzisiejszym świecie centrum muzealne. W tym momencie tytuł książki – historia światowa – staje się niejako pełny, a odnosi się on tu i do lat międzywojennych w świecie demokratycznym oraz totalitarnym, i II wojny światowej, i długiej epoki współczesności.

6

Stan liturgii chrześcijańskiej pod koniec starożytności w Europie – aspekt historyczny i liturgiczny

71%

Caban P.

Ruch Biblijny i Liturgiczny

|

2016

|

vol. 69

|

issue 3

EN

The article presents the a brief overview of the liturgy at the end of antiquity (5th–7th centuries). The author introduces the reader to the political situation of the empire in the late fifth and sixth centuries. Then presents a celebration of the Mass at the end of the 6th century, and in the 7th century. The rest of this article lists the sources from this period: Sacramentarium Veronense, Gelasianum Vetus, books for lectors and books of chants. The article concludes with the celebration of the liturgy according to the Ordo Romanus Primus.

PL

Artykuł przedstawia zwięzłe omówienie liturgii pod koniec starożytności (V–VII wiek). Autor wprowadza czytelnika w sytuację polityczną cesarstwa na przełomie V i VI wieku. Następnie prezentuje odprawianie mszy pod koniec VI wieku i w wieku VII. W dalszej części artykułu wymienione są źródła z tego okresu: Sacramentarium Veronense, Gelasianum Vetus, lekcjonarze i psałterze. Artykuł kończy opis celebracji liturgii według Ordo Romanus primus.

7

Mirabilia animalia w Nocach attyckich Aulusa Gelliusza. Wybrane przykłady

63%

Piechocka-Kłos M.

Studia Warmińskie

|

2017

|

issue 54

281-293

PL

Noce attyckie Aulusa Gelliusza są niezwykle cennym źródłem wiedzy o antyku, gdyż zawierają wiadomości dotyczące wielu aspektów życia codziennego starożytnego świata grecko-rzymskiego. Dzieło Gelliusza stanowi także wyjątkowy i wszechstronny materiał badawczy ze względu na zawarte w nim anegdotki, ciekawe i niezwykłe historyjki oraz opowieści. Głównym celem prezentowanej publikacji jest omówienie i przedstawienie treści wybranych rozdziałów, w których Gelliusz opisuje historie o zwierzętach. Punktem wyjścia dla badań prowadzonych nad wątkiem zwierząt, które pojawiają się w dziele Gelliusza, jest ich zauważalna niezwykłość. W niniejszym opracowaniu w kontekście mirabilia animalia przeanalizowano rozdział o koniu Aleksandra Wielkiego (5.2), opis konia sejańskiego (3.9) oraz historię o wężu o niespotykanej długości (7.3).

EN

Aulus Gellius’ The Attic Nights are an extremely valuable source of knowledge about antiquity, as it contains information regarding many aspects of everyday life in the ancient Greco-Roman world. Gellius’ work also contains very valuable and comprehensive research material due to the anecdotes, interesting and unusual stories and tales it contains. The main goal of this publication is the discussion and presentation of selected chapters in which Gellius describes stories about animals. The starting point for research into the animals that appear in Gellius’ work is their fantastic nature. This paper, in the context of mirabilia Animalia, contains analyses of the chapter on Alexander the Great’s horse (5.2), the description of the Seian Horse (3.9), and the tale of the snake of unusual length (7. 3).

8

Starożytny ideał i wyzwania nowoczesności. Antyk w cywilnej edukacji architektonicznej konstytucyjnego Królestwa Polskiego (1815–1830)

63%

Getka-Kenig M.

Rozprawy z Dziejów Oświaty

|

2020

|

vol. 57

107-129

EN

Although the period of the constitutional Kingdom of Poland (Congress Poland) between 1815 and 1830 was relatively short, it was marked by significant events in the history of the reception of classical antiquity in Polish architectural education. The government of ‘resurrected’ Poland was interested in a wide-ranging reform of the country and society, including the development of the local built environment. Such architectural officials as Chrystian Piotr Aigner, educated and trained at aristocratic courts, proved to be well-prepared for the most prestigious public commissions. However, their specific competencies and experiences made them rather unfit for contemporary university careers since the lecturers were expected to teach not artists but ordinary building engineers. The public demand for architects conversant with classical orders and their exquisite ornamentation was much smaller than for those who specialised in plain but technically correct constructions. It was the development and wide dissemination of ordinary building which was of prime importance to the Kingdom’s government. Consequently, the classical architectural heritage was rather disregarded in contemporary academic curricula. Nevertheless, the growing number of affluent landowners after 1825 contributed to the rising interest in the classical heritage in the academic discourse already before the dissolution of the constitutional Kingdom. Initially, it was an academic manual by Henryk Marconi, published in 1828, which promoted the idea of classical orders as the pillar of good architecture. The book was followed by a treatise by Adam Idźkowski, originally announced in 1830, but eventually published only after the November Uprising, in 1832. The book also underscored the validity of the classical heritage, simultaneously presenting a more pluralistic idea of beauty in architecture by treating classicism on equal terms with the medieval tradition.

9

Ślady żeglugi po Morzu Martwym w tekstach antycznych (IV BC-II AC)

63%

Briks P.

Studia Maritima

|

2016

|

vol. 29

43-61

EN

For almost 100 years there has been no navigation in the Dead Sea. Its two banks are occupied by two states – Israel and Jordan – which do not maintain close relations with one another; yet, there are no lumps of asphalt any longer, and fishery has never existed here for obvious reasons. A research boat appears here sometimes, and that is it. That is why, more and more information on the archaeological discoveries testifying a rich history of the Dead Sea navigation causes such a big surprise. As it seems, it had been developing in the most intensive form between the 4th century BC and the AD 2nd century. The paper analyses nine ancient texts, which mentioned – in a more or less direct way – the navigation in the Dead Sea in the period in question: – three reports by Hieronymus of Cardia (4th–3rd centuries BC) kept in the version written by Diodorus of Sicily (1st century BC), – a note by Strabo (about 63 BC – AD 24) in his ‘Geography’, where he quotes a description of extracting asphalt coming from Posidonius of Rhodes (about 135–50 BC), – two texts by Titus Flavius Josephus (AD 37–94), – the description by Tacitus (about AD 55–120); – the text written by Marcus Junianius Justinus (AD 2nd–3rd centuries) based on Gnaeus Pompeius Trogus (the end of the 1st century BC), – a fragment of the letter written by Simon bar Kokhba (2nd century AC), in which he writes about the goods kept on ships in the port of Ein Gedi. The article also includes a short description of the iconographic information that has survived and a summary of the current state of archaeological research concerning the period the above mentioned written sources deal with.

PL

Od niemal 100 lat żegluga po Morzu Martwym praktycznie nie istnieje. Dwa jego brzegi zajmują nieutrzymujące ze sobą ścisłych stosunków państwa Izrael i Jordania, na jego wodach nie unoszą się już bryły asfaltu, a rybołówstwo z oczywistych względów nigdy tutaj nie istniało. Od czasu do czasu pojawi się tutaj co najwyżej jakaś łódź badawcza. Tym większe zdziwienie i zainteresowanie budzą coraz liczniejsze informacje o odkryciach archeologicznych świadczących o bogatej historii żeglugi po tym akwenie. Wydaje się, że najbardziej intensywnie rozwijała się ona w okresie pomiędzy IV w. BC a II w. AC. Artykuł poświęcono analizie dziewięciu tekstów antycznych, które w mniej lub bardziej bezpośredni sposób informują o żegludze w tym właśnie okresie. Omówione teksty to: – trzy relacje Hieronima z Cardii (IV/III w. BC) zachowane w wersji Diodora Sycylijskiego (I w. BC), – notatka Strabona (ok. 63 BC–24 AC) w jego dziele Geografia, w której cytuje on opis wydobycia asfaltu pochodzący od Posejdoniosa z Rodos (ok. 135–50 BC), – dwa teksty Józefa Flawiusza (37– ok. 94 AC), – opis Tacyta (ok. 55–120 AC), – opinia Marka Junianusa Justyniusa (II/III w. AC) przekazana przez Pompejusza Trogusa (koniec I w. BC), – fragment listu Bar Kochby (II w AC), w którym pisze on o towarach przechowywanych na statkach w porcie w En Gedi. W artykule znalazło się także krótkie omówienie zachowanych informacji ikonograficznych oraz streszczono aktualny stan badań archeologicznych dotyczących okresu, o którym donoszą wcześniej przedstawione źródła pisane.

10

The concept of Security in ancient philosophy

63%

Pankowska E.

Studia Administracji i Bezpieczeństwa

|

2019

|

issue 6

207-222

EN

The issues of war, security and peace had an important place in the philosophical concepts of antiquity. One of the greatest thinkers of this era were the Greeks, thus, their cultural heritage became the foundation for the following centuries. For the ancien philosophers, the security issues were associated with the phenomenon of harmony of the universe, socjety, and mankind in itself. Studies conducted on the thoughts of Greek philosophers regarding life and the ways of its implementation are an important source of knowledge. We can always ask ourselves what values derive from the teachings of the ancien thinkers. And they teach us a lot, that the main determinants of security are hatred, war and fight, power and strength. On the other hand, security was associated with love, peace, and stability or renunciation of violence. For others, security was a concept of social cooperation and integration. Finally, there are those who put security both categories at the same time, seeking its source in combination of hatred and love, war and peace, power and stability. This article attempts to answer the question whether the works of ancient philosophers influenced subsequent epochs and modern concepts of security? In addition, the author looks for the relationship between individual claims and investigates the ways of their interpretation.

PL

Zagadnienia wojny, bezpieczeństwa i pokoju stanowiły istotne miejsce w rozważaniach filozoficznych starożytności. Jednymi z najwybitniejszych myślicieli tej epoki byli Grecy. Ich dorobek kulturowy stał się podwaliną dla kolejnych stuleci, gdyż już w okresie antyku kwestie bezpieczeństwa wiązano ze zjawiskiem harmonii wszechświata, społeczeństwa i człowieka samego w sobie. Studia nad przemyśleniami dawnych filozofów dotyczącymi życia, sposobów jego realizacji i całości są ważnym źródłem wiedzy. Zawsze możemy postawić im pytanie o to, czego oni nas uczą. A uczą wiele, w tym jedni, że głównym determinantem bezpieczeństwa jest nienawiść, wojna i walka oraz potęga i siła lub przemoc, inni zaś, że miłość, spokój i pokój oraz stabilność lub wyrzekanie się przemocy, kooperacja i integracja. Wreszcie są i tacy, którzy osadzają bezpieczeństwo w jednym i drugim determinancie, szukając jego źródła w zmieszaniu nienawiści i miłości, wojny i pokoju, potędze i stabilności. Niniejszy artykuł stara się odpowiedzieć na pytanie: czy prace antycznych filozofów wywarły wpływ na kolejne epoki i współczesne koncepcje bezpieczeństwa? Dodatkowo autorka poszukuje zależności między poszczególnymi twierdzeniami, badając, jakie są sposoby interpretacji omawianego terminu.

11

War and peace in ancient philosophy

63%

Szpakowska Z.

Studia Administracji i Bezpieczeństwa

|

2019

|

issue 6

223-239

EN

Periods of peace and armed conflicts have been present since the very beginning of the human history. For some, they are a natural consequence of culture clash, for others they are the moving force of civilization progress, while others perceive them as unjustified aggression and disrespect for human life. Regardless the chosen vision and individual point of view, war, peace and the need for security are an inseparable part of our life and reality. For this reason, they have become a very important subject of philosophical, political and sociological considerations, the impact of which we observe in virtually all epochs, regardless the cultural circle, political system or social situation. Due to the ampleness of the topic discussed, this article focuses on the chosen period - antiquity and one of the most important (and closest to us) cultural circle - Greek, Roman and Hellenic. The author tries to answer the research question - does the output of ancient thought influence the formation of contemporary understanding and interpretation of war, peace and security? The considerations are accompanied by the author’s thesis that the way we currently perceive and interpret the phenomena that surround us, in particular war and peace, is strongly determined by the concepts developed by the protoplasts of ancient philosophy.

PL

Okresy pokoju oraz konfliktów zbrojnych przeplatają się od samego początku historii ludzkości. Dla jednych stanowią naturalne następstwo ścierania się kultur, dla innych są motorem postępu cywilizacyjnego, jeszcze inni dopatrują się w nich motywów romantycznych lub nieuzasadnionej agresji i braku poszanowania dla życia ludzkiego. Niezależnie od obranej wizji i prezentowanego poglądu, wojna, pokój i potrzeba bezpieczeństwa są nierozerwalnymi częściami naszego życia i rzeczywistości. Z tego powodu stały się one bardzo istotnym tematem rozważań filozoficznych, politologicznych, socjologicznych, których wpływ obserwujemy właściwie we wszystkich epokach, niezależnie od kręgu kulturowego, ustroju czy sytuacji społecznej. Ze względu na obszerność poruszanego tematu, niniejsza praca skupiać się będzie na wybranym okresie – antyku – oraz na jednych z najważniejszych (i najbliższych nam) ówczesnych kultur – greckiej, rzymskiej oraz helleńskiej. Autorka stara się odpowiedzieć na pytanie badawcze – czy dorobek myśli antycznej wpływa na kształtowanie się współczesnego rozumienia i interpretacji wojny, pokoju oraz bezpieczeństwa? Rozważaniom towarzyszy teza autorki, iż sposób, w jaki obecnie postrzegamy i interpretujemy otaczające nas zjawiska, w szczególności wojnę i pokój, jest silnie determinowany koncepcjami wypracowanymi przez protoplastów filozofii.

12

Leszka Dunina Borkowskiego dyskurs o wolności w tragedii „Arnalda de Rocas, czyli zdobycie Nikozji”

51%

Półchłopek T.

Prace Polonistyczne

|

2016

|

vol. LXXI

121-138

EN

The specific censorship determines only apparently the true end of the Polish Enlightenment, which was revealed very clearly especially in the areas of Galicia. The Vienna government aspired by all means to transform ‘hereditary countries’ together into a whole. Therefore, literature often started to use historical costume. The tragedy entitled ‘Arnaldo de Rocas: or, getting Nicosia. The tragedy in five acts, a poem originally written in Polish in 1828 by Leszek Borkowski’ is the outcome of those practices, remaining almost two hundred years in the manuscript. This unknown play, referring to its idea of ‘The Grecian Envoys’, is a perfect example of long-lasting classical aesthetics, which thanks to setting the action in the historically distant times, smuggles current patriotic content in a veiled way.

13

Norwid’s literary “Etruscan” works

51%

Gadamska-Serafin R.

Studia Norwidiana

|

2018

|

vol. 36 English Version

217-250

PL

Pobyt Norwida we Florencji – stolicy dawnej Etrurii – w latach 40. XIX w. przypadł na apogeum europejskiego zainteresowania kulturą etruską. We Włoszech działały wówczas liczne muzea etruskie, głównie prywatne, posiadające wspaniałe zbiory pochodzące z wykopalisk. W Europie (we Włoszech, Francji, Niemczech i Wielkiej Brytanii) ukazywało się mnóstwo interesujących i zwykle bogato ilustrowanych publikacji na temat Etrusków. Norwid mógł zaznajomić się ze sporym wyborem tych prac w Bibliotece Uniwersyteckiej w Berlinie, a także w samej Italii. Wydaje się wszakże, że jego pasja etruska zrodziła się już w Polsce, w malarni Aleksandra Kokulara. W latach warszawskich poeta zapewne wizytował wspaniałą Galerię starożytności w Wilanowie (gdzie jego nauczyciel – Kokular, wykonywał różne prace malarskie) i jako „student” sztuk pięknych musiał znać pionierskie dzieło (i zbiory) S.K. Potockiego O sztuce u dawnych, czyli Winckelmann polski, którego trzy rozdziały były poświęcone sztuce etruskiej. Nie bez znaczenia były też kontakty Norwida (krajowe i paryskie) z kolekcjonującymi „etruski” rodzinami Potockich, Czartoryskich i Działyńskich. Ślady Etrusków znajdujemy zarówno w notatnikach, jak i w twórczości autora Quidama, od tej z lat włoskich (co oczywiste) aż po przedśmiertną nowelę Tajemnicę lorda Singelworth; fascynacja kulturą i sztuką etruską trwała więc do końca życia Norwida. Co ciekawe, w notatkach zachował się też potwierdzony przez samego poetę ślad jego bytności na jednym z najświeższych stanowisk archeologicznych tamtych czasów: w domniemanym grobowcu etruskiego władcy Porsenny. Wszystkie te fakty czynią Norwida jednym z nielicznych polskich romantyków (obok J.I. Kraszewskiego), którzy byli głęboko i merytorycznie zainteresowani tym archeologiczno-kulturowym tematem. Norwidowskie „etruski” literacko-plastyczne to także ważny, równorzędny wobec wizji artystów brytyjskich, włoskich czy francuskich, wkład polskiego „sztukmistrza” w ocalenie i utrwalenie dziedzictwa Etrusków w kulturze (świadomości) Europy nowożytnej.

EN

Norwid’s stay in Florence – the capital of the former Etruria – in the 1840s coincided with the height of European interest in Etruscan culture. In Italy, there were numerous Etruscan museums, mainly private ones, with magnificent collections from excavations. In Europe (Italy, France, Germany and Great Britain) a lot of interesting and usually richly illustrated publications on the Etruscans were published. Norwid could have become familiar with a good selection of these works at the University Library in Berlin, and also in Italy itself. It seems, however, that his Etruscan passion was born in Poland, in the paint shop of Aleksander Kokular. In the Warsaw years, the poet must have visited the magnificent Gallery of Antiquity in Wilanów (where his teacher – Kokular, produced various paintings) and as a “student” of fine arts he had to know the pioneer work (and collections) of S.K. Potocki O sztuce u dawnych, czyli Winckelmann polski, three chapters of the book were devoted to Etruscan art. Not without significance were Norwid’s contacts (domestic and Parisian) with the “Etruscan” collectors: the Potocki, Czartoryski and Działyński families. The Etruscans left their mark both in the notebooks and in the works of the author of Quidam, from his Italian period (which is obvious) to the novel Tajemnica lorda Singelworth written shortly before his death; thus Norwid’s fascination with Etruscan culture and art lasted until the end of his life. Interestingly, the notes also confirm his presence at one of the most recent archaeological sites of that time: in the presumed tomb of the Etruscan ruler Porsenna. All these facts make Norwid one of the few Polish Romantics (alongside J.I. Kraszewski) who were deeply and substantively interested in this archaeological and cultural theme. Norwid’s literary and plastic “Etruscan” works also constitutes an important – equal to the vision of British, Italian and French artists – contribution of the Polish “magician” to saving and preserving the Etruscan heritage in the culture (and awareness) of modern Europe.

14

Herberta antyk postkolonialny i nacjonalizm defensywny

51%

Uffelmann D.

Roczniki Humanistyczne

|

2017

|

vol. 65

|

issue 1: Literatura polska

27-43

PL

Niniejszy artykuł przedstawia postkolonialną lekturę motywów antycznych zawartych w poezji Zbigniewa Herberta. Interpretuje aluzje do historii i mitologii antycznej, a także do Biblii jako alegorie kultury politycznej, panującej w PRL-u. Herbert opisuje komunizm jako próbę kolonizacji, przy czym w swoich wierszach skupia się głównie na wewnętrznych skutkach dla mentalności skolonizowanych. W konkluzji autor wiąże postawę Herberta z defensywnym nacjonalizmem i proponuje interpretować niedawne próby wykorzystania teorii postkolonialnej w polskim dyskursie prawicowym jako model heurystyczny dla zrozumienia politycznego stanowiska Herberta w PRL-u.

EN

This article proposes a postcolonial reading of antiquity motifs from Zbigniew Herbert’s poems. References to ancient history, mythology, and biblical allusions are interpreted as allegories of the political culture in the Polish People’s Republic. While Herbert depicts communism as an attempt at colonization, in his poems the focus lies mainly on the internal effects for the colonized mind. The article rounds off with connecting Herbert’s attitude with defensive nationalism and proposing recent right-wing tendencies in the Polish appropriation of postcolonial theory as a heuristic model for understanding Herbert’s civil position during communism.

15

Norwidowskie „etruski” literackie

51%

Gadamska-Serafin R.

Studia Norwidiana

|

2018

|

vol. 36

203-233

PL

Pobyt Norwida we Florencji – stolicy dawnej Etrurii – w latach 40. XIX w. przypadł na apogeum europejskiego zainteresowania kulturą etruską. We Włoszech działały wówczas liczne muzea etruskie, głównie prywatne, posiadające wspaniałe zbiory pochodzące z wykopalisk. W Europie (we Włoszech, Francji, Niemczech i Wielkiej Brytanii) ukazywało się mnóstwo interesujących i zwykle bogato ilustrowanych publikacji na temat Etrusków. Norwid mógł zaznajomić się ze sporym wyborem tych prac w Bibliotece Uniwersyteckiej w Berlinie, a także w samej Italii. Wydaje się wszakże, że jego pasja etruska zrodziła się już w Polsce, w malarni Aleksandra Kokulara. W latach warszawskich poeta zapewne wizytował wspaniałą Galerię starożytności w Wilanowie (gdzie jego nauczyciel – Kokular, wykonywał różne prace malarskie) i jako „student” sztuk pięknych musiał znać pionierskie dzieło (i zbiory) S.K. Potockiego O sztuce u dawnych, czyli Winckelmann polski, którego trzy rozdziały były poświęcone sztuce etruskiej. Nie bez znaczenia były też kontakty Norwida (krajowe i paryskie) z kolekcjonującymi „etruski” rodzinami Potockich, Czartoryskich i Działyńskich. Ślady Etrusków znajdujemy zarówno w notatnikach, jak i w twórczości autora Quidama, od tej z lat włoskich (co oczywiste) aż po przedśmiertną nowelę Tajemnicę lorda Singelworth; fascynacja kulturą i sztuką etruską trwała więc do końca życia Norwida. Co ciekawe, w notatkach zachował się też potwierdzony przez samego poetę ślad jego bytności na jednym z najświeższych stanowisk archeologicznych tamtych czasów: w domniemanym grobowcu etruskiego władcy Porsenny. Wszystkie te fakty czynią Norwida jednym z nielicznych polskich romantyków (obok J.I. Kraszewskiego), którzy byli głęboko i merytorycznie zainteresowani tym archeologiczno-kulturowym tematem. Norwidowskie „etruski” literacko-plastyczne to także ważny, równorzędny wobec wizji artystów brytyjskich, włoskich czy francuskich, wkład polskiego „sztukmistrza” w ocalenie i utrwalenie dziedzictwa Etrusków w kulturze (świadomości) Europy nowożytnej.

EN

Norwid’s stay in Florence – the capital of the former Etruria – in the 1840s coincided with the height of European interest in Etruscan culture. In Italy, there were numerous Etruscan museums, mainly private ones, with magnificent collections from excavations. In Europe (Italy, France, Germany and Great Britain) a lot of interesting and usually richly illustrated publications on the Etruscans were published. Norwid could have become familiar with a good selection of these works at the University Library in Berlin, and also in Italy itself. It seems, however, that his Etruscan passion was born in Poland, in the paint shop of Aleksander Kokular. In the Warsaw years, the poet must have visited the magnificent Gallery of Antiquity in Wilanów (where his teacher – Kokular, produced various paintings) and as a “student” of fine arts he had to know the pioneer work (and collections) of S.K. Potocki O sztuce u dawnych, czyli Winckelmann polski, three chapters of the book were devoted to Etruscan art. Not without significance were Norwid’s contacts (domestic and Parisian) with the “Etruscan” collectors: the Potocki, Czartoryski and Działyński families. The Etruscans left their mark both in the notebooks and in the works of the author of Quidam, from his Italian period (which is obvious) to the novel Tajemnica lorda Singelworth written shortly before his death; thus Norwid’s fascination with Etruscan culture and art lasted until the end of his life. Interestingly, the notes also confirm his presence at one of the most recent archaeological sites of that time: in the presumed tomb of the Etruscan ruler Porsenna. All these facts make Norwid one of the few Polish Romantics (alongside J.I. Kraszewski) who were deeply and substantively interested in this archaeological and cultural theme. Norwid’s literary and plastic “Etruscan” works also constitutes an important – equal to the vision of British, Italian and French artists – contribution of the Polish “magician” to saving and preserving the Etruscan heritage in the culture (and awareness) of modern Europe.

16

Król tesalski przegląda się w lustrach. Reinterpretacje mitu o Admecie i Alkestis

51%

Janus-Sitarz A.

Edukacja

|

2013

|

issue 2(122)

90–99

PL

Artykuł prezentuje przegląd dzieł literackich, operowych i malarskich podejmujących temat greckiego mitu o Admecie i Alkestis. Jego celem jest uwrażliwienie czytelnika na różne sposoby odczytania antycznej opowieści zawartej w dramacie Eurypidesa, począwszy od prób łagodzenia kontrowersyjnej historii, przez twórcze dopowiedzenia, aż po reinterpretację mitu w powieści Władysława Odojewskiego Oksana. Autorka rekomenduje Oksanę jako lekturę, która stawia trudne pytania i może sprowokować młodych ludzi do głębszej refleksji.

EN

The article presents the review of literary, opera and painting works undertaking the topic of Greek myth of Admetos and Alcestis. Its aim is to make the reader sensitive to different interpretations of ancient tale in Euripides drama beginning with attempts to soothe controversial story, through creative supplements until the reinterpretation of myth in Władysław Odojewski novel Oksana. The author recommends Oksana for school reading as the book that puts the difficult questions and can provoke young people to deeper reflexion.

17

Rozważania o różnorodności kolorów i ich łacińskich oraz greckich nazwach w Nocach attyckich (2.26) Aulusa Gelliusza

45%

Piechocka-Kłos M.

Studia Warmińskie

|

2016

|

issue 53

319-329

PL

W niniejszym artykule omówiono treść dwudziestego szóstego rozdziału zawartego w drugiej księdze Nocy attyckich autorstwa Aulusa Gelliusza. Rozdział ten nie doczekał się jeszcze opracowania w języku polskim. Jednakże podjęta w nim kwestia rozważań na temat różnorodności kolorów i ich łacińskich oraz greckich nazw sprawiła, że wątek ten poddano badaniom pod kątem historyczno-filologicznym. Co ważne, Noce attyckie to bogaty materiał z różnych dziedzin, takich jak filozofia, etyka, literatura, gramatyka, etymologia, nawet krytyka tekstu, historia, retoryka i prawo. Tak więc jest to niezwykle cenne źródło wiedzy o antyku.

EN

This publication presents the contents of Chapter 26 of Book II of Attic Nights by Aulus Gellius. This chapter has not been discussed yet in the Polish language. However, because of the issue of the variety of colours and their Latin and Greek names that the chapter explores, this thread has been studied from the historical and philological perspective. It should be remembered that Attic Nights contains a rich amount of material pertaining to various disciplines, such as philosophy, ethics, literature, grammar, etymology and even textual criticism, history, rhetoric and law. Therefore, it constitutes an extremely precious source of knowledge about antiquity.

DE

Die vorliegende Publikation befasst sich mit dem Inhalt des 26. Kapitels im zweiten Buch der Noctes Atticae von Aulus Gellius. Dieses Kapitel erfuhr bisher keine Behandlung in polnischer Sprache. Da jedoch die in ihm enthaltene Fragestellung bezüglich der Verschiedenartigkeit der Farben und der Bezeichnungen von Farben in lateinischer und griechischer Sprache von Bedeutung ist, wurde das Kapitel mit Untersuchungen im Hinblick auf historisch-philosophische Themen belegt. Es ist zu beachten, dass die Noctes Atticae reich an Material aus verschiedenen Wissensbereichen sind, da in dem Werk Themen der Philosophie, der Ethik, der Literatur, der Grammatik, der Etymologie und sogar der Textkritik, der Geschichte, der Rhetorik und der Rechtswissenschaften angesprochen werden. Dieses Werk stellt sich daher als außerordentlich wertvolle Quelle des Wissens über die Antike dar.

18

Беседы с Алексеем Федоровичем Лосевым

45%

Шестаков В. П.

ΣΟΦΙΑ. Pismo Filozofów Krajów Słowiańskich

|

2015

|

issue 15

403-416

PL

Autor w formie wspomnienia o przyjacielu prezentuje postać i dokonania rosyjskiego filozofa, znawcy antyku i muzykologa Aleksjeja Fiodorowicza Łosiewa (1893–1988). Pisze o ich spotkaniu i pierwszych latach przyjaźni, wspólnych dyskusjach filozoficznych i współpracy naukowej. Przywiązuje dużą uwagę do samej prezentacji osoby filozofa, jego kolejach losu, zainteresowaniach a także jego miłości do książek i gromadzonej biblioteki. A.F. Łosiew w jego opinii to jeden z ostatnich przedstawicieli tzw. srebrnego wieku kultury rosyjskiej. Nazwisko Łosiewa widzi on obok takich rosyjskich myślicieli jak Władimir Sołowiew (+1900), Sergiej Bułhakow (+1944), Mikołaj Bierdiajew (+1948). We wspomnieniach zostaje przekazana atmosfera intelektualna oraz towarzyska w rosyjskich kręgach akademickich w czasach stalinizmu. Autor pisze także o powodach ochłodzenia ich wzajemnych kontaktów oraz zerwaniu łączących ich więzi intelektualnych.

EN

The author depicts the character and the achievements of the Russian philosopher, scholar on antiquity and musicologist Aleksei Fedorovich Losev (1893–1988) in the form of the reminiscences about a friend. He writes about their acquaintance and first years of their friendship, common philosophical discussions and scientific cooperation. He pays special attention to the presentation of the personality of the philosopher, his turns of fate, his interests and his book addiction and his library. In his opinion A.F. Losev is the last representative of the era of so called Silver Age of Russian culture. The name of Losev is located in the same row as the names of such Russian thinkers as Vladimir Solovyov (+ 1900), Sergiej Bulhakov (+1944), Nikolai Berdyaev (+1948). The reminiscences show us the intellectual and friendly ambience in the Russian academic circles during the times of Stalinism. The author also writes about the reasons of cooling down the mutual contacts and break-off of their intellectual bonds.

Refine search results

Arcadia, The Golden Age, and The locus amoenus idyllic poetic landscapes of early Rome and their later repercusion, „Acta Antiqua” 53:2013

Kilka słów o roli rekinów, galeoi (γαλεσί), w kuchni greckiej antyku i wczesnego Bizancjum

Polska bibliografia antyku chrześcijańskiego 2007-2008

Koncepcja artysty i konflikt pokoleniowy w "Liście do Pizonów" Horacego. Glosa do antycznej krytyki literackiej

Muzeum. Historia światowa: Krzysztofa Pomiana opowieść o świecie ludzi i przedmiotów (1)

Stan liturgii chrześcijańskiej pod koniec starożytności w Europie – aspekt historyczny i liturgiczny

Mirabilia animalia w Nocach attyckich Aulusa Gelliusza. Wybrane przykłady

Starożytny ideał i wyzwania nowoczesności. Antyk w cywilnej edukacji architektonicznej konstytucyjnego Królestwa Polskiego (1815–1830)

Ślady żeglugi po Morzu Martwym w tekstach antycznych (IV BC-II AC)

The concept of Security in ancient philosophy

War and peace in ancient philosophy

Leszka Dunina Borkowskiego dyskurs o wolności w tragedii „Arnalda de Rocas, czyli zdobycie Nikozji”

Norwid’s literary “Etruscan” works

Herberta antyk postkolonialny i nacjonalizm defensywny

Norwidowskie „etruski” literackie

Król tesalski przegląda się w lustrach. Reinterpretacje mitu o Admecie i Alkestis

Rozważania o różnorodności kolorów i ich łacińskich oraz greckich nazwach w Nocach attyckich (2.26) Aulusa Gelliusza

Беседы с Алексеем Федоровичем Лосевым