Search results

1

MISCELLANEA Projekt artystyczny „Archetyp – Świadomość – Miejsce” Jacek Kornacki

100%

Kornacki J.

Miscellanea Anthropologica et Sociologica

|

2012

|

vol. 13(1)

2

MISCELLANEA Artistic Project: Consciousness – Archetype – Place

83%

Kornacki J.

Miscellanea Anthropologica et Sociologica

|

2012

|

vol. 13(1)

3

"Don Juan w przemianach kultury", praca zbiorowa pod red. Lidii Wiśniewskiej, Wyd. WSG, Bydgoszcz 2008, 144 s.

59%

Szymańska A.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Rossica

|

2013

|

issue 6

113-117

4

„Moc bowiem w słabości się doskonali” – wizerunek matki w neosentymentalnym opowiadaniu Счастливые Ludmiły Ulickiej

59%

Tarkowska J.

Studia Wschodniosłowiańskie

|

2016

|

vol. 16

EN

The aim of this article is to approach a way by which the author construes semantisation of the mother-woman in a mythological-biblical manner, taking into account a neosentimental context of poetics of the analysed text, including the basic motif of the text which is a child’s death. Apart from that, we are referring to an archetypical image of a woman present in Russian folkloristic tradition as well as in a classical 19th century one, especially the image of “a little man”. A basic idea of the short story is not only a description of a tragic calamity, but also, in connection with the text being situated in the aforementioned tradition and its traits of dialogue with it, adding new contents, a proposal of their new interpretation, mainly considering a mother’s image.

5

Jak zdefiniować mit literacki, czyli o (rozwiązanym) problemie francuskich literaturoznawców

51%

Klik M.

Przegląd Humanistyczny

|

2016

|

vol. 60(1 (452))

147-157

PL

Due to extreme discrepancies in comprehension of the literary myth, many modern literary scholars consider it as a very broad concept which may be used for any occasion to define any research subject. The myth is often identified with an archetype, a theme or a motif, which leads to misunderstandings. The author of this study proposes to apply a term of the literary myth only to stories about certain events, retold in various works, whose heroes are particular people or beings with human features. This “minimum” definition of the literary myth, which does not take into account the characteristics and functions that are usually attributed to the myth, and which at the same time allows to distinguish it from other concepts used in literary studies, may be a starting point for studies of various kinds and is intended by the author to facilitate the theoretical discussion on the myths in literature.

6

[Rec.:] Ирина Бетко. „Души изменчивой приметы”… Избранные тексты украинской и русской классики в зеркале мифо-архетипического анализа. Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, 2016, 296 ss.

51%

Ojcewicz G.

Studia Rossica Gedanensia

|

2016

|

issue 3

491-495

PL

Artykuł stanowi recenzję monografii „Души изменчивой приметы”… Избранные тексты украинской и русской классики в зеркале мифо-архетипического анализа Ireny Betko

7

Mircea Eliade i pojęcie archetypu

48%

Korczak A.

IDEA. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych

|

2016

|

vol. 28/2

357-374

EN

The concept of archetype used by Eliade in religious science investigations derives from his meditational experiences. Eliade, in order to be better understood by Western scholars, referred to the archetype concept by Carl Gustav Jung and the concept of ideal type used by phenomenologists. However, one should not identify Jung's concept of archetype with that of Eliade's. With Jung, it has a psychological meaning, with Eliade a metaphysical one. However, according to the Romanian scholar, the same archetypes are basis of religious, esthetical and literary symbols. It is our intention which decides about how given symbol is to be understood. Any symbols however, owe their power just to the archetypes embedded in the structure of the human psyche.

8

Judas Iscariot’s Semiotic Image in Ukrainian Literature at the Beginning of the Twentieth Century

48%

Khajrulina N.

Perspektywy Kultury

|

2020

|

vol. 28

|

issue 1

37-42

PL

Artykuł poświęcono semiotycznej analizie biblijnej postaci Judasza Iskarioty. Biorąc pod uwagę wieloaspektowość jego przedstawienia religijnego, postać Judasza w kulturze stanowi przedmiot współczesnych badań. Artykuł ukazuje paradygmat semiotyczny obrazu Judasza, na który składa się semiotyka portretu (blada cera, zawstydzenie, skrytość), semiotyka gestu (gwałtowne ruchy) oraz semiotyka symbolu (beznadzieja, rozpacz). Nacisk położono na elementy zdrady i sprzedajności człowieka. Udowodniono, że Judasz Iskariota reprezentuje archetyp zdrajcy.

EN

The article under consideration is devoted to the semiotic analyses of the biblical apostle Judas Iscariot, one of the most contradictory religious characters. The article demonstrates the semiotic paradigm of Judas, including portrait semiotics (paleness, timidity, secrecy and slouch), gesture semiotics (abrupt movements) and symbolic semiotics (hopelessness, suicide). The research stresses the aspect of venality. It is proved that Judas Iscariot became the archetype of venality not only in literature, but in art generally. The article’s summary will be used for students learning literary criticism and philologists.

9

Od archetypu do wielowymiarowości. Refleksje na temat genezy, rozwoju i współczesnej percepcji demokracji

43%

Kamińska E.

Zeszyty Naukowe Zbliżenia Cywilizacyjne

|

2014

|

vol. 10

207-235

PL

„Demokracja” stanowi współcześnie jedną z centralnych kategorii nauki o polityce. Starogrecki archetyp, kojarzony z równością obywateli, rządami prawa i zbiorowym podejmowaniem decyzji, przez wieki uzupełniały nowe konotacje. Demokracja zyskała więc wiele nowych znaczeń i wymiarów. Współcześnie postrzegana jest jako lepszy od innych system wartości, oparty na układzie wspierających go instytucji polityczno-prawnych, które wspólnie wywołują określoną praktykę społeczno-polityczną (efekty demokratyczne). Choć współczesna demokracja ma niewiele wspólnego z greckim archetypem, który pozostaje raczej w zainteresowaniu historii doktryn polityczno-prawnych niż politologii, sięganie do prz eszłości – etymologii, genezy i ewolucji starożytnej demokracji – wydaje się mieć sens poznawczy. Demokracja stała się fenomenem XX wieku jako trwała zasada pejzażu politycznego. Pęd do demokracji przemeblował u schyłku XX wieku polityczny porządek w Europie i na świecie, czego najdobitniejszym wyrazem był rozpad totalitarnego ZSRR i demontaż bloku państw, jego satelitów. Wkład do rozwoju demokracji w dzisiejszym wymiarze wniosło wielu myślicieli. W ślad za ich ideami następował rozwój demokratycznych instytucji – parlamentaryzmu, powszechnego prawa wyborczego, partii politycznych. Pokazanie najistotniejszych momentów w rozwoju demokratycznych idei i wdrażania ich do praktyki politycznej było celem artykułu. Starano się w nim pokazać, że dla demokracji jako katalogu wartości politycznych oraz sposobu politycznej organizacji społeczeństw nie udało się dotychczas stworzyć atrakcyjniejszej alternatywy.

EN

„Democracy” is nowadays one of the central categories of political science. Ancient Greek archetype associated with the equality of citizens, the rule of law and collective decision-making, was constantly enriched with new connotations throughout the ages. Therefore democracy has gained so many meanings and dimensions. At present it is perceived to be better than any other system of values based on a network of political and legal institutions that support it – which altogether cause specific political and social practice (democratic effects). Although modern democracy has little to do with the Greek archetype, which is rather in interest of the historians, reaching into the past – the etymology, the origin and evolution of ancient democracy seems to have a cognitive justification. Democracy has become a phenomenon of the twentieth century as a permanent principle of the political landscape. In the late twentieth century the urge to democracy reorganized political order in Europe and the world. Collapse of the totalitarian Soviet Union and the dismantling of its satellites’ bloc was the most distinct manifestation of that trend. Contemporary democracy is the fruit of thought of many thinkers. In the wake of their ideas development of democratic institutions ensued: parliamentarism, universal suffrage, political parties. Revelation of the most important moments in the development of democratic ideas and ways of their implementation into practical politics was the goal of this article. The thesis is that any attempts to come up with something more attractive than democracy understood as a catalog of political values and the political organization of society have failed.

10

Poezja Stanisława Piętaka w zwierciadle psychoanalizy materialnej Gastona Bachelarda. Rekonesans badawczy

43%

Wieliczko-Paluch K.

Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia

|

2015

|

vol. 33

|

issue 1

EN

The study presents the analysis of representative images in Stanisław Piętak’s writing. The methodology is based on Gaston Bachelard’s psychoanalysis of fundamental material elements of poetic imagination. The first part of article reminds main theses of French philosopher’s conception, formed by ancient Greek philosophy and modified ideas of Freud and Jung. The next parts of the text concern three sets of literary motifs and images characteristic of Piętak. The analysis included: a great complex: water – woman – moon – mirror – death; selected descriptions of sky, flight and birds; a few poetic visions of home. The research leads to the conclusion that discussed creations correlate with Bachelard’s theory and proves that Piętak’s poetic imagination was dominated by archetypal material imaginations, connected with three of the four Empedocles’ classical elements: water, air and earth.

PL

W artykule dokonano analizy obrazów literackich reprezentatywnych dla twórczości Stanisława Piętaka, opierając się na psychoanalitycznej koncepcji wyobraźni poetyckiej Gastona Bachelarda, nawiązującej do koncepcji czterech żywiołów. Pierwsza część pracy stanowi przypomnienie głównych tez francuskiego uczonego, ukształtowanych przez filozofię starożytnej Grecji oraz zmodyfikowane idee Freuda i Junga. Kolejne partie tekstu dotyczą trzech układów motywów i obrazów literackich charakterystycznych dla Piętaka. Analizie poddano egzemplifikację wielkiego zespołu obrazowego: woda – kobieta – księżyc – lustro – śmierć, a także wybrane opisy nieba, lotu i ptaków oraz niektóre poetyckie wizje rodzinnego domu. Badania prowadzą do konkluzji na temat związku między omawianymi kreacjami literackimi a teorią Bachelarda, dowodząc, iż poetycką wyobraźnię Piętaka zdominowały archetypowe obrazy, powiązane z trzema z czterech Empedoklesowych żywiołów: wodą, powietrzem i ziemią.

11

Konstrukcja komunikatu storytellingowego a skuteczna opowieść marki na przykładzie kampanii "Never Alone" firmy Guinness

43%

Kania D.

Studia Medioznawcze

|

2021

|

issue 2

948-961

PL

Storytelling to narzędzie, po które marki w swojej komunikacji z odbiorcami sięgają coraz częściej. Analizując opowieści proponowane przez największe brandy, można dostrzec, że powtarzają się w nich pewne elementy, i na tej podstawie określić konstrukcję komunikatu storytellingowego. Celem niniejszej pracy jest wyznaczenie punktów stałych opowieści, określenie ich wpływu na skuteczność kampanii storytellingowej, a następnie odnalezienie ich w kampanii „Never Alone” firmy Guinness i ewaluacja wykorzystanego w niej komunikatu. Koncepcja: realizacji tego celu posłuży przywołanie przykładów komunikatów, z których czerpać można inspiracje do budowy treści storytellingowych, a także badanie mające stwierdzić skalę zmian wywołanych przez opowieść przedstawioną według przyjętych założeń. Wnioski: omawiana w niniejszej pracy konstrukcja komunikatu storytellingowego pojawia się w licznych produkcjach uznawanych za przykładowe w swojej dziedzinie, także w kampanii „Never Alone”. Przeprowadzone badanie dowiodło, że cele tej kampanii, postawione przed nią przez nadawcę, zostały zrealizowane w pewnym zakresie. Wartość poznawcza: zestawiając praktyczne przykłady storytellingu z tezami naukowymi, można ocenić efektywność konstrukcji komunikatu storytellingowego w kontekście ewaluacji samego komunikatu. Ponadto można określić założenia, których przyjęcie zwiększy prawdopodobieństwo skuteczności przygotowywanych opowiadań. Otrzymane wyniki wskazują na ciekawą rozbieżność pomiędzy odbiorem komunikatu a jego przełożeniem na konkretne zachowania adresatów. Zestawiając wyniki badań z danymi rynkowymi, można wyselekcjonować grupę zmiennych, bez których nawet najlepiej skonstruowana opowieść storytellingowa nie odniesie sukcesu biznesowego.

EN

Storytelling is a tool that brands use more and more often in their communication with recipients. When analyzing the stories proposed by the biggest brands, we can see that certain elements are repeated in them and on this basis, we are able to define the structure of the storytelling message. The aim of this study is to determine the fixed points of the story, determine their impact on the effectiveness of the storytelling campaign, and then find them in the Guinness “Never Alone” campaign and evaluate the message used in it. Concepts and scientific objective: this goal will be achieved by recalling examples of messages from which one can draw inspiration for the construction of a storytelling content, as well as a study to determine the scale of changes caused by the story presented according to the adopted assumptions. Results and conclusions: the structure of the storytelling message discussed in this paper appears in numerous productions considered to be exemplary in their field, including the “Never Alone” campaign. The research showed that the goals of this campaign, set for it by the broadcaster, were achieved to a certain extent. Cognitive value: by comparing practical examples of storytelling with scientific theses, it is possible to assess the effectiveness of the construction of a storytelling message in the context of the evaluation of the message itself. In addition, one can define assumptions, the adoption of which will increase the probability of the effectiveness of the prepared stories. The obtained results indicate an interesting discrepancy between the reception of the message and its translation into specific behaviors of the recipients. By comparing the research results with market data, we can select a group of variables without which even the best structured storytelling story will not be successful in business.

12

The Jewish symbols

43%

Łoziński K.

Przegląd Narodowościowy – Review of Nationalities

|

2016

|

issue 6

269–285

PL

W każdej kulturze od zawsze posługiwano się symbolami nadając im sens i przypisując im określone znaczenie Na przestrzeni wieków, wraz z upływem czasu symbole religijne mieszały się z symbolami świeckimi Chryzmaty judaizmu wzajemnie przenikały się z chrześcijańskimi przybierając nową plemienną lub narodową formę zabarwioną naleciałościami własnej kultury Celem artykułu jest analiza i określenie wpływu symboli judaistycznych na życie religijne i społeczne Żydów Wskazano praźródła symboli od czasów biblijnych do współczesnych Analizie poddano symbole wywodzące się z kultury żydowskiej jak również i te zapożyczone w ramach akulturacji z innymi społecznościami Tekst poprzez pokazanie przykładów przenikania się kultur jest próbą przedstawienia szerokiego spektrum znaczenia symboli od utylitarnych poprzez religijne, aż do symboli narodowych Opisuje również ich oddziaływanie na sferę kultu religijnego, wpływu na pielęgnowanie i utrwalanie tradycji narodowo-etnicznych, poczucia tożsamości oraz na świadomość państwową Omówiona zostanie również wartość polityczna symbolu, jako jednego z elementów genezy powstania państwa Izrael.

EN

In every culture, people have always used symbols giving them sense and assigning them a specific meaning. Over the centuries, with the passage of time religious symbols have mingled with secular symbols. The charisms of Judaism have mutually intermingled with the Christian ones taking on a new tribal or national form with influences of their own culture. The aim of this article is to analyze and determine the influence of Judaic symbols on religious and social life of the Jews. The article indicates the sources of symbols from biblical times to the present day. I analyzed the symbols derived from Jewish culture, and those borrowed within the framework of acculturation with other communities as well. By showing examples of the interpenetration of cultures, the text is an attempt to present a wide range of meanings symbols: from the utilitarian, through religious, to national ones. It also describes their impact on the religious sphere, the influence on nurturing and preserving the national-ethnic traditions, sense of identity and state consciousness. The political value of a symbol as one of the elements of the genesis of the creation of the state of Israel is also discussed.

13

Репрезентация войны как травматического события в поэзии Ю. Кузнецова

43%

Ponamorenko M.

humanistica 21

|

2018

|

vol. 2

329-350

PL

Artykuł poświęcony jest analizie liryki rosyjskiego poety drugiej połowy XX wieku Jurija Kuzniecowa w kontekście teorii traumy (trauma studies). Powstała ona na przełomie XX-XXI wieku i posiada charakter interdyscyplinarny. W literaturze postmodernizmu, do której można również zaliczyć twórczość Kuzniecowa, nabiera ona szczególnej aktualności. Można to zauważyć, na przykład, w monografii Writing History, Writing Trauma. Wykorzystując tą teorię prezentujemy fakt, iż bohater liryczny J. Kuzniecowa wykazuje cechy związane z biografią autora i jest on ściśle związany z koncepcją wojny. Dla poety wojna stanowi nieprzezwyciężoną traumę z dzieciństwa. Dokładna analiza jego biografii pokazuje, iż ojciec poety w 1942 roku uratował ich wioskę przed niemieckimi okupantami, a później umarł w jednym ze starć na Krymie w 1944 roku. Te fakty zostały przez nas ukazane jako mające istotny wpływ na twórczość Jurija Kuzniecowa. W latach 90 XX wieku w badaniach Sz. Felmana, D. Łauba i K. Karuta pojawił się termin trauma historyczna, który wyraża, przede wszystkim, proces przejawiania się traumy w zbiorowej pamięci narodu. Jednakże, w naszej pracy główny cel stanowi rozwiązanie problemu wpływu wojny jako zmitologizowanej rzeczywistości na świadomość i twórczość jednostki. W kontekście twórczego świata Kuzniecowa mówi się o wojnie-post factum, to znaczy o psychologicznej recepcji przez bohatera lirycznego wydarzeń, w których nie brał on bezpośredniego udziału. Indywidualne traumatyczne doświadczenia Jurija Kuzniecowa, związane z utratą bliskiego człowieka – ojca, uruchamiają mechanizm reprezentacji minionego we współczesnym. Proces ten historyk i badacz teorii traumy Dominik La Kapra nazywa przetworzeniem (working trough). Skoncentrowaliśmy naszą uwagę na wewnętrznym doświadczeniu i pamięci Kuzniecowa-syna, które bazują na rodowej ciągłości i bezpośredniej więzi z osobą Kuzniecowa-ojca. W ten sposób, postać ojca występuje w liryce J. Kuzniecowa jako archetyp Ojca, co jest bezpośrednio związane z rzeczywistymi wydarzeniami, które miały miejsce w życiu poety. Rodowa podświadoma więź ojciec-syn pozwala bohaterowi lirycznemu prowadzić dialog z ojcem w granicach świata literackiego. Jednakże taki dialog rekonstruuje w tekście również samą wojnę jako złożone wydarzenie, które autor postrzega tak jakby sam w nim uczestniczył.

EN

The article is to analyse the lyric poetry of a Russian poet Yuri Kuznetsov in the context of trauma studies. This theory was established at the turn of the 19th and 20th centuries and it has interdisciplinary character. In the postmodern literature, to which the writings of Kuznetsov also belong, it becomes especially up to date. It can be seen, for example, in the monograph Writing History, Writing Trauma. Using this theory we show that lyrical protagonist of Kuznetsov is autobiographical and that he is tightly connected with the concept of war. For the poet the war is a childhood trauma which is impossible to overcome. The deep analysis of his biography shows that the father of the poet in 1942 saved their village from the German invaders, yet later on he died in one of the battles on Crimea in 1944. We find those facts having a great influence on the writing of Yuri Kuznetsov. In the 90's in the literary research of S. Felman, D. Laub and K. Karut appears a term historic trauma, which expresses, mainly, the process of realisation of trauma in the collective memory of the nation. However, in this paper the focus is on solving of the problem of the influence of war as mythologized reality on consciousness and art of an individual. In the context of artistic world of Kuznetsov we speak about the war after-the-fact, that is, about the psychological reception of the lyrical protagonist of the events in which he did not participate directly. The individual traumatic experience of Yuri Kuznetsov, connected with the loose of a dear person – his father, initiates the mechanism of representation of the past in the present. The process is described by the historian and the researcher of the trauma theory Dominik La Kapra as working trough. We focused our attention on the inner experience and individual memory of Kuznetsov-the-son, which are based on the continuity of family line and the direct bond with the person of Kuznetsov-the-father. Thus, the figure of the father plays in Kuznetsov's lyric the role of the Father’s archetype, what is directly connected with the real events, which took place in the life of the poet. The subconscious family bound father-son lets the lyrical protagonist to have a conversation with his father within the literary world. However, such conversation reconstructs the war itself in the text as complex incident, which is experienced by the author as if he himself took part in it.

14

Świadomość ponowoczesna i archetyp zmiennokształtnego

34%

Olchanowski T.

IDEA. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych

|

2017

|

vol. 29/2

EN

The archetype of Shapeshifter is expressed by variability and readiness to change, instability and fluidity, permanent transformation and self-improvement (of body and of nature, of mind and of spiritual realm). For this reason, it is worthwhile to look at the Shapeshifter as the patron of postmodernity. The article looks at postmodern culture through the prism of views of James Hillman and the school of archetypal psychology.

15

Топас “дому” ў аднайменным рамане Адама Глобуса

34%

Губская В.

Białorutenistyka Białostocka

|

2017

|

vol. 9

PL

Status domu jako podstawowego archetypu i toposu znajduje się w centrum zainteresowania badaczy różnych dziedzin wiedzy. W artykule omówiono topos domu na przykładzie noweli Adama Globusa o tym samym tytule. Zwrócono uwagę na fakt, że poprzez topos domu ujawniają się takie opozycje takie swój – obcy, krewny – obcy. Za szczególna cechę warsztatu Adama Globusa uznano stosowanie ekfrazy.

EN

The status of “home” as a basic archetype and topos attracts the attention of researchers who represent different branches of science. This article deals with the topos of home based on an example of the novel with the same title by Belarusian writer Adam Globus. It is emphasized that through the topos of home such oppositions as “countryman vs stranger”, “blood-related vs not blood-related” are actualized. The presence of an ekphrasis as an individual manner of Adam Globus’ writing is highlighted.

16

Podświadomość człowieka a jego seksualność w czeskiej międzywojennej twórczości Vítězslava Nezvala na przykładzie utworu Valerie a týden divů

34%

Brzezińska A.

Ogrody Nauk i Sztuk

|

2018

|

issue 8

601-609

PL

Teza: Celem artykułu jest analiza utworu Vítězslava Nezvala pt. Valerie a týden divů [Waleria i tydzień cudów] pod kątem zawartych w nim wątków, powiązanych z psychoanalityczną teorią Zygmunta Freuda. Książka o nastolatce poszukującej własnej tożsamości została napisana w latach trzydziestych XX w. w Czechach, wydana zaś po drugiej wojnie światowej. Utwór należy do gatunku prozy inicjacyjnej, ale charakteryzuje się zastosowaniem elementów surrealistycznej poetyki. Omówione koncepcje: Po opisie atmosfery awangardy i kontekstu historycznego, a także związków nadrealizmu i psychoanalizy, autorka artykułu przechodzi do analizy utworu Valerie a týden divů. Na podstawie wybranych elementów fabuły i poszczególnych bohaterów odwołuje się do koncepcji podświadomości, archetypów, kompleksu Edypa i romansu rodzinnego. Oprócz rozważań Z. Freuda autorka opiera się na pozycji Bruna Bettelheima Cudowne i pożyteczne: znaczenie i doniosłość baśni, aby na podstawie przykładów ukazać drogę inicjacji Valerie w dorosłość oraz poszukiwanie własnej seksualności. Wyniki i wnioski: Analiza bohaterów i wybranych elementów fabuły pozwoliła potwierdzić tezę o istnieniu związków pomiędzy treścią książki a psychoanalizą Zygmunta Freuda. Odnalezione wątki dotyczą szczególnie teorii podświadomości, archetypów, kompleksu Edypa i romansu rodzinnego. Ponadto autorka zwraca uwagę na elementy surrealistyczne czy jungowskie, takie jak inicjacja oraz funkcjonowanie sfery sacrum oraz profanum w utworze. Główna bohaterka Valerie jest rozdarta pomiędzy rzeczywistością a snem oraz między dorosłością a dzieciństwem, i pomimo przebytej podróży w poszukiwaniu własnej tożsamości, dochodzi do konkluzji, że nie zna samej siebie do końca, co jest jasnym nawiązaniem do teorii podświadomości człowieka. Oryginalność/wartość poznawcza podejścia: Analiza pozwoliła dojść do wniosku, że związki z podświadomością są w utworze widocznie zarysowane. Związki V. Nezvala z psychoanalizą są powszechnie znane, brakuje jednak (w szczególności w polskiej bohemistyce) opracowań konkretnych utworów literackich.

EN

Thesis: The aim of the research is to find the connection between Freud’s theory of psychoanalysis and Vitezslav Nezval’s novel Valerie a týden divů [Valerie and Her Week of Wonders]. Story about the teenage girl in the search of her own identity was written in the 30’s of 20th, century in Czechoslovakia and is a part of the identity novels genre, but also contains some surrealistic elements. Concepts: After the description of the czech avant-garde atmosphere, historical context and connections between surrealism and psychoanalysis, the author starts with the analysis of the work Valerie a tyden divu. Basing on the chosen parts of the plot and specific characters she refers to the concepts of subconsciousness, archetypes, Oedipus complex and family romance. The author of the article used as base the Bruno Bettelheim’s book The Uses of Enchantment: The Meaning and Importance of Fairy Tales to show, with selected examples, the Valerie’s entrance into adulthood and search for self-sexuality. Results: Analysis of the characters and selected parts of the novel shows the connections with Freud’s psychoanalysis, especially theory of subconsciousness, archetypes, Oedipus complex and family romance. Author also focuses on the surrealistic aspects or Jung’s theory of initiation and categorisation of the scenes to sacrum and profanum components. The characters and selected elements of the novel shows the connections with psychoanalysis, and leads to the conclusion, that the text refers especially to human subconsciousness, mainly in the erotic scenes and in the archetypal features of the characters. The main character, Valerie is teared apart between reality and dream and between adulthood and childhood. Even though the journey she took in the find of her own identity, she finds out, that she does not know herself at all, which is a clear refferation to the theory of subconsciousness. Originality/value: The analysis lead to conclusion that relations with the human subconscious are clearly mark in the text. V. Nezval's relations with psychoanalysis are widely known, but there is a lack of studies (especially in czech literature studies on polish field) of specific literary texts.

17

Лiрыка Яна Чыквiна: анталагiчны i эстэтычны дыскурс

34%

Саматой I.

Białorutenistyka Białostocka

|

2016

|

vol. 8

PL

W artykule omówiono warunki i czynniki tworzenia dyskursu ontologicznego i estetycznego w twórczości znanego białoruskiego poety w Polsce Jana Czykwina. Uzasadniono pytanie o status bohatera lirycznego jako reakcja polemiczna na niedoskonałości i agresję dyskursu oficjalnego. Zwrócono uwagę, że skala analizy wymaga włączenia tekstów innych przedstawicieli poezji filozoficznej, co zapewni szeroką refleksję nad zjawiskiem i wyjaśnienie specyfiki strategii estetycznej stosowanej przez autora pogranicza polsko-białoruskiego.

EN

In the article conditions and factors of onthological and aesthetic discourse in the works of a well-known modern Belarusian poet in Poland Ian Czykwin are analyzed. The author validates the question concerning the status of the lyrical hero as a polemical answer to limitations and aggressiveness of an official discourse. She also emphasizes that a discoursive broad-range analysis requires texts written by other representatives of philosophical poetry, which guarantees reflections on the phenomenon and explanations of the specific features of aesthetic strategies used by the author of the Polish-Belarusian border.

18

O społecznej koncepcji i jej artystycznym wcieleniu w Ostapie Bondarczuku Józefa Ignacego Kraszewskiego

34%

Abramowycz S.

Zeszyty Wiejskie

|

2021

|

vol. 27

131-153

EN

The article highlights the fact that the author’s deep setting consists in opposing the eddy currents of modernity and the bright “Napoleonic” possibilities of the era to a certain hidden metaphysical program, which would be perceived by positivists as “natural”. Nevertheless, but the writer himself interpreted it more in the spirit of romanticized Christian folk wisdom. Ultimately, Krashevski’s perspective for a person to go beyond the limits of his class and the mentality conditioned by it, to “liberate himself,” is hampered by the persistence of this original program. Theprogram is based on the biblical-folklore archetype of the primordial physical-social inequality of people, equal only in original sin. For all the sincerity of the count’s desire to turn Ostap into “his”, into “Eustachiy”, with all the efforts of the latter to justify the hopes of the new parents, the central character does not show daring, the ability to seriously go beyond the stencil predetermined by birth and the first years of life. And the fact that Ostap, against his will, “changed his fate”, did not make him really free and happy. A genuine change in social role is achieved not by “fabulous” mercy from the outside, but by personal hard work and selfless devotion: this would be of interest to the positivist. In other words, we are still dealing with a fundamentally romantically integral mono-character of the protagonist. On the other hand, J.I Krashevski only partially and very fluently used the positivist individual methods of depicting a person in a dynamic environment as additional material, which enriched the author’s style, but did not change his artistic method.

PL

Autor artykuł rozpatruje powieść J.I. Kraszewskiego Ostap Bondarczuk w scenerii wirowych prądów nowoczesności i nowych możliwości epoki napoleońskiej oraz pewnego ukrytego programu metafizycznego, który w tym ujęciu byłby postrzegany przez pozytywistów jako „naturalny”. Zwraca uwagę, że pisarz swoją powieść zinterpretował raczej w duchu romantycznej chrześcijańskiej mądrości ludowej. Ostatecznie sam Kraszewski wyszedł poza granice swojej klasy i uwarunkowanej przez nią mentalności. „Wyzwolenie samego siebie” jest utrudnione przez przypisanie człowieka do jego oryginalnego programu. Program ten oparty jest na biblijno-folklorystycznym archetypie pierwotnej fizyczno-społecznej nierówności ludzi. Mimo całej szczerości pragnienia hrabiego, aby przekształcić Ostapa w „swojego”, czyli w „Eustachego”, przy wielkich wysiłkach tego ostatniego, aby spełnić nadzieje „nowych rodziców”, główna postać nie wykazuje odwagi, zdolności do zdecydowanego wyjścia poza szablon określony z góry przez narodziny i pierwsze lata życia. Fakt, że Ostap wbrew swojej woli „odmienił swój los”, nie uczynił go naprawdę wolnym i szczęśliwym. Prawdziwa zmiana roli społecznej dokonuje się nie przez „wspaniałe” miłosierdzie z zewnątrz, ale osobistą ciężką pracą i bezinteresowne poświęcenie – takie spojrzenie byłoby interesujące i zgodne z nurtem pozytywizmu. Wciąż jednak mamy do czynienia z romantyczną konstrukcją bohatera. Z drugiej strony J.I. Kraszewski tylko częściowo i bardzo płynnie wykorzystywał pozytywistyczne indywidualne metody przedstawiania osoby w dynamicznym środowisku jako materiale dodatkowym, co wzbogacało styl autora, ale nie zmieniało jego metody artystycznej.

19

A mythological background of the archetypes: „star”, „birdy”, „flower”, „doll” in Ukrainian work, folklore and art

34%

Kulish O.

Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Gospodarki, seria Edukacja - Rodzina - Społeczeństwo

|

2017

|

issue 2

373-384

EN

In the article the problem of the insufficient highlighting of the axiological contents of the concept “Life power” in the old Slavic mythological imaginations is considered on the basis of the ontological analysis of the plots of European cosmogonic myths. Culturological understanding of the origin of existence is associated with the archetypes Goddess-God-star-bird-flower-doll rooted in the collective subconscious. Such archetypes, belonging to the mythological complex, have reflections of the spring and summer calendar holidays in folklore traditions and in folk art of Ukraine.

PL

W artykule rozpatrywany jest – na podstawie analizy ontologicznej fabuł europejskich mitów kosmogonicznych – problem słabego podkreślenia treści aksjologicznej pojęcia „siła życia” w obrazach z dawnych słowiańskich mitów. Zrozumienie kulturologiczne genezy istnienia wiąże się z zakorzenionymi w zbiorowej podświadomości archetypami Bogini i Boga, gwiazdy i ptaszka, kwiatu i lalki. Takie archetypy, należące do kompleksu mitologicznego, odzwierciedlają wiosenne i letnie święta kalendarzowe w tradycjach ludowych i sztuce ludowej na Ukrainie.

20

Próba analizy typologii racji Thomasa Nagela z uwzględnieniem kategorii archetypu

34%

Wojtanowska W.

Logos i Ethos

|

2018

|

vol. 48

|

issue 2

EN

The article is an attempt to look at Thomas Nagel’s proposed typology of reasons for action in the light of the theory of archetypes, carried out in order to investigate whether the category of archetype can contribute to a better understanding of particular types of reasons. The article uses the results of research on the meaning of archetypes in philosophy carried out by Alina Motycka, and takes into account the critical remarks against the legitimacy of using the archetype which were put forward by Stanisław Lem. References to the observations of the above philosophers allowed for a balanced position on this issue, which recognizes the usefulness of archetypes to a deeper understanding of human nature but at the same time emphasizes that their normative potential is limited, not only due to their randomness, but also because there is no algorithm which would allow to draw direct conclusions about norms and values on the basis of existing archetypes.

PL

Artykuł jest próbą spojrzenia na zaproponowaną przez Thomasa Nagela typologię racji do działania w świetle teorii archetypów, w celu wstępnego zbadania, czy kategoria archetypu może przyczynić się do lepszego rozumienia poszczególnych typów racji. W artykule wykorzystane zostały badania nad znaczeniem archetypów w filozofii przeprowadzone przez Alinę Motycką oraz uwagi krytyczne, które przeciwko zasadności posługiwania się kategorią archetypu wysunął Stanisław Lem. Odniesienia do spostrzeżeń powyższych filozofów pozwoliły na zajęcie wyważonego stanowiska. Z jednej strony uwidacznia się przydatność archetypów do pogłębionego rozumienia natury i kondycji człowieka, a z drugiej strony, nie można zaprzeczyć, że ich potencjał normatywny jest ograniczony, nie tylko ze względu na wpisaną w nie przypadkowość, ale również dlatego, że nie istnieje algorytm, który by w sposób jednoznaczny pozwalał na wysuwanie twierdzeń dotyczących norm i wartości w oparciu o istniejące archetypy.

Refine search results

MISCELLANEA Projekt artystyczny „Archetyp – Świadomość – Miejsce” Jacek Kornacki

MISCELLANEA Artistic Project: Consciousness – Archetype – Place

"Don Juan w przemianach kultury", praca zbiorowa pod red. Lidii Wiśniewskiej, Wyd. WSG, Bydgoszcz 2008, 144 s.

„Moc bowiem w słabości się doskonali” – wizerunek matki w neosentymentalnym opowiadaniu Счастливые Ludmiły Ulickiej

Jak zdefiniować mit literacki, czyli o (rozwiązanym) problemie francuskich literaturoznawców

Mircea Eliade i pojęcie archetypu

Judas Iscariot’s Semiotic Image in Ukrainian Literature at the Beginning of the Twentieth Century

Od archetypu do wielowymiarowości. Refleksje na temat genezy, rozwoju i współczesnej percepcji demokracji

Poezja Stanisława Piętaka w zwierciadle psychoanalizy materialnej Gastona Bachelarda. Rekonesans badawczy

Konstrukcja komunikatu storytellingowego a skuteczna opowieść marki na przykładzie kampanii "Never Alone" firmy Guinness

The Jewish symbols

Репрезентация войны как травматического события в поэзии Ю. Кузнецова

Świadomość ponowoczesna i archetyp zmiennokształtnego

Топас “дому” ў аднайменным рамане Адама Глобуса

Podświadomość człowieka a jego seksualność w czeskiej międzywojennej twórczości Vítězslava Nezvala na przykładzie utworu Valerie a týden divů

Лiрыка Яна Чыквiна: анталагiчны i эстэтычны дыскурс

O społecznej koncepcji i jej artystycznym wcieleniu w Ostapie Bondarczuku Józefa Ignacego Kraszewskiego

A mythological background of the archetypes: „star”, „birdy”, „flower”, „doll” in Ukrainian work, folklore and art

Próba analizy typologii racji Thomasa Nagela z uwzględnieniem kategorii archetypu