Search results

1

Wokół planów organizacji domu księży emerytów w pocysterskim klasztorze w Obrze (1836-1906)

100%

Zając P.

Ecclesia. Studia z Dziejów Wielkopolski

|

2018

|

issue 13

51-72

EN

The responsibilities of diocesan bishops have always included the care of elderly and ill priests who did not have sufficient means of maintenance after retiring from active ministry. In the diocese of Poznań the caring institutions for priests have been evidenced since the 15th century. The bull De salute animarum of 1821 asserts that the Prussian state takes upon itself the maintenance of homes for retired priests. After the dissolution of the Cistercian monastery in Obra at the turn of 1835 and 1836, Archbishop Marcin Dunin planned to use the existing buildings for the needs of care of the elderly priests. However, the then prepared Statues and budget were not put into practice and the institution planned in 1836 began to function only seventy years later. The article describes the discussions around Archbishop Dunin’s plans and the financial aspects of this ecclesiastical caring institution for priests.

PL

Do obowiązków biskupów diecezjalnych należała zawsze opieka nad kapłanami starszymi i chorymi, którzy nie posiadali wystarczających środków do utrzymania się po zakończeniu czynnego duszpasterstwa. W diecezji poznańskiej instytucje opiekuńcze dla księży potwierdzone są od XV w. W bulli De salute animarum z 1821 r. ustalono, że to państwo pruskie przyjmuje na siebie utrzymanie domów księży emerytów. Po kasacie klasztoru cystersów w Obrze na przełomie 1835 i 1836 r. abp Marcin Dunin zaplanował wykorzystanie istniejących zabudowań dla potrzeb opieki nad starszymi kapłanami. Opracowane wówczas Ustawy oraz budżet (etat) nie zostały jednak wcielone w życie, a instytucja planowana w 1836 r. zaczęła funkcjonować dopiero siedemdziesiąt lat później. W artykule opisane są dyskusje wokół planów abpa Dunina oraz aspekty finansowe kościelnej instytucji opiekuńczej dla księży.

2

Pochodzenie i wczesne dzieciństwo przyszłego arcybiskupa gnieźnieńskiego i poznańskiego Floriana Aleksandra Okszy Stablewskiego (1891-1906)

84%

Kufel R. R.

Adhibenda

|

2022

|

issue 09

61-73

EN

On 24 November 2021, a commemorative plaque was unveiled in St. Stanislaus’s Parish Church in Wschowa on the 115th anniversary of the death of Archbishop Florian Oksza Stablewski. The ceremony provided an opportunity to recall the background and early childhood of the future church hierarch. Florian Aleksander was the youngest son of Onufry and Emilia Stablewscy, who came from moderately wealthy Polish nobility. He was born on 16 October 1841 in Wschowa. Florian’s family home still stands today at No. 1 Daszyńskiego Street. It is difficult to determine exactly when Onufry and Emilia Stablewscy resided in Wschowa, as there is no mention of this in the surviving source materials. It can be assumed that it happened between 1836 and 1841, that is, after the birth of the penultimate child. The parents formed the first emotional bonds in young Florian and developed a world of affection. It was also the family home where the future archbishop learned norms and rules of social conduct. He learned to sincerely love God and his homeland and to cherish Catholic and patriotic traditions. Until his death, he remained a faithful son of the Church and Poland, which was controlled by partitioners. Archbishop F. Stablewski is a role model today. The inhabitants of Wschowa are proud of the fact that such a great figure worthy of respect and commemoration in history was born there.

PL

Dnia 24.11.2021 roku w kościele parafialnym pw. św. Stanisława we Wschowie została odsłonięta tablica pamiątkowa w 115. rocznicę śmierci abpa Floriana Okszy Stablewskiego. Uroczystość ta stała się okazją do przypomnienia pochodzenia i wczesnego dzieciństwa przyszłego kościelnego hierarchy. Florian Aleksander był najmłodszym potomkiem Onufrego i Emilii Stablewskich, wywodzących się ze średnio zamożnej szlachty polskiej. Urodził się 16.10.1841 roku we Wschowie. Dom rodzinny Floriana stoi do dziś przy ulicy Daszyńskiego nr 1. Trudno dokładnie ustalić, od kiedy Onufry i Emilia Stablewscy przebywali we Wschowie, ponieważ nie ma żadnej wzmianki na ten temat w zachowanych materiałach źródłowych. Można przypuszczać, że stało się to między 1836 a 1841 rokiem, czyli po urodzeniu przedostatniego dziecka. Rodzice wytworzyli w młodym Florianie pierwsze więzi emocjonalne i rozwinęli świat uczuć. Przyszły arcybiskup poznał w domu rodzinnym wzory zachowań, normy oraz zasady postępowania społecznego. Nauczył się szczerze kochać Boga i ojczyznę oraz pielęgnować tradycje katolickie i patriotyczne. Do śmierci pozostał wiernym synem Kościoła i Polski będącej pod zaborami. Arcybiskup F. Stablewski stanowi dziś wzór do naśladowania. Szczególny powód do dumy mają obywatele Wschowy, która wydała tak wspaniałą postać, godną uszanowania i upamiętnienia w historii.

3

Kościół katolicki i społeczeństwo Wielkopolski od początku XIX wieku do usunięcia abpa Mieczysława Halki Ledóchowskiego (Część 2)

84%

Kufel R. R.

Adhibenda

|

2024

|

issue 11

77-102

EN

This paper focuses on the Catholic Church and society in Great Poland (Wielkopolska) from the beginning of the 19th century until the removal of Archbishop Mieczysław Halka Ledóchowski from his office. This article aims to present Prussia’s hostile policy towards the Catholic Church and society in Great Poland and the reaction of the Polish clergy and the faithful to this Prussian policy up to the removal of Mieczysław Halka Ledóchowski from his office as Archbishop of Gniezno and Poznań in 1876. The study was divided into two parts due to the volume of the text. The first part appeared in ‘Adhibenda’ 10:2023. The second part begins with a presentation of the Archbishops of Gniezno and Poznań, the Primate of Poland, during the period of national captivity until the death of Cardinal Mieczysław Halka Ledóchowski. The study concludes with the circumstances of appointing Juliusz Dinder, a German, to the Primate of Poland. The study deliberately goes beyond the time frame given in the title, because after Cardinal M. Ledóchowski’s removal from office by the invader, he did not cease to perform his activities aimed at the preservation and survival of the Catholic Church on the Polish lands under Prussian rule. The work uses the method of analysis and synthesis as well as the historical method.

PL

Tematem opracowania jest Kościół katolicki i społeczeństwo Wielkopolski od początku XIX wieku do usunięcia z urzędu abpa Mieczysława Halki Ledóchowskiego. Celem jest ogólne przedstawienie wrogiej polityki Prus wobec Kościoła katolickiego i społeczeństwa Wielkopolski oraz reakcji polskiego duchowieństwa i wiernych na tę politykę Prus aż do usunięcia z urzędu abpa gnieźnieńskiego i poznańskiego Mieczysława Halki Ledóchowskiego w 1876 roku. Opracowanie zostało podzielone na dwie części ze względu na objętość tekstu. Pierwsza część ukazała się na łamach „Adhibendy” 10:2023. Drugą część rozpoczęła prezentacja arcybiskupów gnieźnieńskich i poznańskich, prymasów Polski, w okresie niewoli narodowej do śmierci kard. Mieczysława Halki Ledóchowskiego. Opracowanie zakończono okolicznościami powołania na stolicę prymasów Polski, Niemca, Juliusza Dindera. Opracowanie celowo wychodzi poza ramy czasowe podane w tytule, gdyż po usunięciu z urzędu przez zaborcę kard. M. Ledóchowski nie zaprzestał działalności zmierzającej do zachowania i przetrwania Kościoła katolickiego na ziemiach polskich pod zaborem pruskim. W pracy zastosowano metodę analizy i syntezy oraz metodę historyczną.

Refine search results

2 Adhibenda

1 Ecclesia. Studia z Dziejów Wielkopolski

2 Kufel R. R.

1 Zając P.

1 2024

1 2022

1 2018

Wokół planów organizacji domu księży emerytów w pocysterskim klasztorze w Obrze (1836-1906)

Pochodzenie i wczesne dzieciństwo przyszłego arcybiskupa gnieźnieńskiego i poznańskiego Floriana Aleksandra Okszy Stablewskiego (1891-1906)

Kościół katolicki i społeczeństwo Wielkopolski od początku XIX wieku do usunięcia abpa Mieczysława Halki Ledóchowskiego (Część 2)