Search results

1

Współczesne państwowe normatywy kancelaryjno-archiwalne

100%

Trojanowska M.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

1995

|

vol. 64

67-80

EN

-

2

Szukała, Maciej. Archiwum Państwowe w Szczecinie w latach 1914–1945: ludzie i działalność. Szczecin: State Archives in Szczecinie; Warsaw: Head Office of State Archives in Warsaw, 2019

84%

Degen R.

Archiwa – Kancelarie – Zbiory

|

2020

|

issue 11(13)

225-230

PL

Recenzja monografii Macieja Szukały pt. Archiwum Państwowe w Szczecinie w latach 1914–1945: ludzie i działalność (Szczecin-Warszawa 2019).

EN

Review of monograph by Maciej Szukała Archiwum Państwowe w Szczecinie w latach 1914–1945: ludzie i działalność, (Szczecin-Warsaw 2019).

3

Archiwalia Państwowego Banku Rolnego jako źródło do badań nad historią gospodarczą polskiej wsi i rolnictwa w I poł. XX w.

84%

Kłusek M.

Archeion

|

2020

|

vol. 121

271-305

EN

The body of work of historians regarding the Polish countryside and agriculture in the first half of the 20th century is relatively extensive. The majority of studies on farming primarily address the post-war period, discuss the interwar period to a lesser degree, with barely touching upon the Nazi occupation. The situation is similar when it comes to publications regarding particular areas of agriculture and the means of production. Unfortunately, what those publications have in common is that none of them uses materials connected to agricultural banking. The objective of the article is to encourage those who study or intend to study the economic history of the Polish countryside and agriculture of the first half of the 20th century to research the records of the State Agricultural Bank (1919–1949) kept by the National Archives. Analysis of the publications related to the State Agricultural Bank (hereinafter the PBR) and the archive materials connected with its activity, kept by the National Archives, suggests that: 1. The BPR had a key role in implementing the farming policy of the national authorities and was crucial to the development of agriculture and the countryside; 2. the legacy of the PBR in the National Archives is remarkably vast (tens of thousands of archive units) and covers a wide range of issues, from banking through the development of farming to the situation in the countryside in the first half of the 20th century; 3. the vast credit records of the PBR kept by the National Archives offer a wide range of possibilities for the researchers focused on the economic history of the Polish countryside and agriculture, as they provide a plethora of interesting information on the situation of agriculture and farmers between 1919 and 1949.

PL

Dorobek historyków na temat polskiej wsi i rolnictwa polskiego w pierwszej poł. XX w. jest stosunkowo obszerny. Większość opracowań problematyki rolniczej dotyczy przede wszystkim okresu powojennego, w mniejszym stopniu dwudziestolecia międzywojennego, a w znikomym okupacji niemieckiej. Podobnie przedstawia się sytuacja w odniesieniu do publikacji odnoszących się do poszczególnych działów rolnictwa i środków produkcji. Niestety cechą wspólną tych publikacji jest brak wykorzystania materiałów związanych z bankowością rolniczą. Celem artykułu jest zachęcenie osób zajmujących się – lub zamierzających się zajmować – historią gospodarczą polskiej wsi i rolnictwa polskiego w pierwszej poł. XX w. do zainteresowania się dokumentacją Państwowego Banku Rolnego (1919–1949) znajdującą się zasobach archiwów państwowych. Z analizy publikacji dotyczących Państwowego Banku Rolnego (dalej: PBR) oraz materiałów archiwalnych związanych z jego działalnością, które znajdują się w archiwach państwowych wynika, że: 1. PBR odegrał kluczową rolę w realizacji polityki rolnej władz państwowych oraz miał istotne znaczenie dla rozwoju rolnictwa i wsi; 2. spuścizna po PBR znajdująca się w archiwach państwowych jest wyjątkowo obszerna (kilkadziesiąt tys. jednostek archiwalnych) i charakteryzuje się bardzo szerokim spektrum poruszanych kwestii dotyczących zarówno bankowości, jak i również rozwoju rolnictwa i sytuacji wsi w pierwszej poł. XX w.; 3. bogata dokumentacja kredytowa PBR zgromadzona w archiwach państwowych stwarza szerokie możliwości wykorzystania przez badaczy zajmujących się historią gospodarczą polskiej wsi i polskiego rolnictwa, gdyż dostarcza wiele istotnych informacji na temat sytuacji rolnictwa i położenia rolników w latach 1919–1949.

4

Archiwa włoskie i Archiwum Watykańskie

84%

Kiełbicka A.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

1988

|

vol. 56

95-130

EN

-

5

Verba volant, scripta manent. Spuścizna dokumentacyjna powstania styczniowego

84%

Krochmal A.

Teka Komisji Historycznej Towarzystwa Naukowego KUL

|

2023

|

vol. 5

27-74

EN

The aim of this article is to recall the complicated fate of the legacy documentation of the January Uprising and to assess its current research potential. Special attention was paid to source materials concerning the role of churches of various denominations in the Uprising, the attitude of the church hierarchy towards the events and the participation of the clergy in the Uprising. The subject of interest were both archival materials collected by archives and rememberance institutions in Poland and beyond its current borders. The documentation was created by both the authorities of the newly created Underground State and people involved in the insurgent movement, as well as the partitioning authorities. The documents that were essential for reconstructing the history of the national movement were created as part of the current activities of the central and local insurgent authorities. Its principal part is stored in the Central Archives of Historical Records in Warsaw and in 2014 it was entered on the prestigious national list in UNESCO’s “Memory of the World” program. Important resources are held by state archives in 13 cities: Kalisz, Płock, Lublin, Łódź, Częstochowa, Kielce, Radom, Piotrków Trybunalski, Warszawa, Siedlce, Zamość, Białystok and Suwałki. Materials concerning Galicia’s reaction to the 1863 Uprising are stored in the State Archives inPrzemyśl, the State Archives in Rzeszów and the National Archives in Kraków. Fragments of the documentary legacy of the uprising have been preserved in the archives of Polish diaspora institutions outside the country and in the archives of the countries currently neighboring Poland. These are materials stored in state archives in Ukraine (mainly in Lviv and Kiev), Belarus (archives in Minsk), Lithuania (in archives and libraries in Vilnius) and Russia (in the archives in Moscow and St. Petersburg and the state regional archives in Irkutsk, Omsk, Tobolsk).

PL

Celem niniejszego artykułu jest przypomnienie skomplikowanych losów spuścizny dokumentacyjnej powstania styczniowego oraz ocena jej obecnego potencjału badawczego. Szczególną uwagę poświęcono materiałom źródłowym dotyczącym roli w powstaniu styczniowym Kościołów różnych wyznań, postawy hierarchii kościelnej wobec toczących się wydarzeń oraz udziału duchowieństwa w działaniach powstańczych. Przedmiotem zainteresowania były zarówno materiały archiwalne zgromadzone przez archiwa i instytucje pamięci w Polsce, jak i poza jej obecnymi granicami. Twórcami spuścizny dokumentacyjnej powstania styczniowego były zarówno organy władzy utworzonego państwa podziemnego i osoby zaangażowane w ruch powstańczy, jak i władze zaborcze. Najważniejsza dla odtworzenia dziejów ruchu narodowego część dokumentacji powstała w toku bieżącej działalności centralnych oraz terenowych władz powstańczych. Główna jej część jest przechowywana w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie i w 2014 r. została wpisana na prestiżową listę krajową w programie UNESCO „Pamięć Świata”. Ważne źródła gromadzą archiwa państwowe w 13 miastach: Kalisz, Płock, Lublin, Łódź, Częstochowa, Kielce, Radom, Piotrków Trybunalski, Warszawa, Siedlce, Zamość, Białystok i Suwałki. Materiały dotyczące reakcji Galicji na wybuch powstania 1863 r. są przechowywane w Archiwum Państwowym w Przemyślu, Archiwum Państwowym w Rzeszowie oraz Archiwum Narodowym w Krakowie. Fragmenty spuścizny dokumentacyjnej powstania zachowały się w archiwach instytucji polonijnych poza krajem oraz w zasobach archiwów państw sąsiadujących obecnie z Polską. Są to materiały przechowywane w archiwach państwowych w Ukrainie (głównie we Lwowie i w Kijowie), Białorusi (archiwa w Mińsku), Litwie (w archiwach i bibliotekach w Wilnie) oraz Rosji (w archiwach w Moskwie i Petersburgu oraz państwowych archiwach obwodowych w Irkucku, Omsku i Tobolsku).

6

Sprawa archiwów wyodrębnionych w tezach i projekcie ustawy o archiwach i materiałach archiwalnych z lat 1970–1971 – pierwsze starcie kompetencyjne Archiwów Państwowych z Ministerstwem Spraw Wewnętrznych

84%

Magier D.

Res Historica

|

2023

|

issue 55

557-572

EN

In Poland, on the basis of archival law, some of the archives belong to the state network, but at the same time are beyond the supervision and control of the State Archives. These are the so-called separated archives in the Polish archival network. They were created after World War II and their existence is related to the communist system, when some ministries (especially the Ministry of Public Security, and then the Ministry of Internal Affairs) in the realities of the Polish People's Republic constituted a kind of state within the state. After the collapse of the communist rule, these archives not only were not subject to the control of the chief director of state archives, but their number was also expanded. Polish archivists realized the dysfunctionality of this situation. In the years 1970–1971, still in the reality of the Marxist dictatorship, the State Archives made the first attempt to gain control over the documents stored in the separated archives in the Polish archival network during the work on the new Act on National Archive Resources and Archives. This sparked a clash with the Ministry of Internal Affairs, which eventually blocked these activities. Based on the documents of the Ministry of Internal Affairs and scientific literature, the author presents the course of this clash, which took place under the guise of consulting theses and the draft of a new archival law.

PL

W Polsce, w oparciu o prawo archiwalne, funkcjonują archiwa należące co prawda do sieci państwowej, ale jednocześnie pozostające poza nadzorem i kontrolą Archiwów Państwowych. Są to tzw. archiwa wyodrębnione. Stworzono je po II wojnie światowej, a ich istnienie związane jest z systemem komunistycznym, kiedy to niektóre resorty (zwłaszcza Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego, a potem Ministerstwo Spraw Wewnętrznych) stanowiły w realiach PRL swoiste państwo w państwie. Po upadku władzy komunistycznej archiwów tych nie tylko nie poddano kontroli naczelnego dyrektora archiwów państwowych, ale jeszcze rozszerzono ich liczbę. Z dysfunkcyjności tej sytuacji zdawali sobie sprawę polscy archiwiści. W latach 1970–1971, jeszcze w realiach dyktatury marksistowskiej, Archiwa Państwowe podjęły pierwszą próbę uzyskania kontroli nad dokumentami przechowywanymi w archiwach wyodrębnionych przy okazji prac nad nową ustawą archiwalną. Wywołało to starcie z Ministerstwem Spraw Wewnętrznych, które ostatecznie zablokowało te działania. Autor, w oparciu o dokumenty MSW oraz literaturę naukową, przedstawia przebieg tego starcia, które odbywało się pod pozorem konsultacji tez i projektu nowego prawa archiwalnego.

7

Z problematyki scalania archiwaliów w Polsce w okresie międzywojennym

84%

Mamczak-Gadkowska I.

Res Historica

|

2023

|

issue 55

499-515

EN

The aim of this article is to present the issue of consolidation of archival materials in Poland in the interwar years (1918–1939). After Poland regained independence, the problem of merging archives became particularly important for Polish state archives, both in the context of ongoing revindication process of archival records and library collections and the need for their rational distribution in the archives as well as in the context of arranging and making archival resources accessible for scientific research. The author discusses the main problems that accompanied this process. She draws attention to the initiatives of the State Archives Department and the most prominent Polish archivists in this regard. She also points out the legal aspects of this process and the main difficulties associated with its implementation. The author emphasizes the role and efforts of archives and scientific libraries in the process of consolidating archival materials in Poland during the said period.

PL

Artykuł przedstawia problematykę scalania archiwaliów w Polsce w okresie międzywojennym (1918–1939). Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości problem scalania archiwów stał się w polskich archiwach państwowych szczególnie ważny, zwłaszcza w kontekście prowadzonej akcji rewindykacji archiwaliów i zbiorów bibliotecznych oraz konieczności ich racjonalnego rozmieszczania w archiwach, jak również w kontekście opracowania i udostępniania zasobu archiwalnego do badań naukowych. Autorka przedstawia najważniejsze problemy, jakie towarzyszyły temu procesowi. Zwraca uwagę na inicjatywy Wydziału Archiwów Państwowych oraz najwybitniejszych archiwistów polskich w tym zakresie. Wskazuje również na aspekty prawne tego procesu oraz na najważniejsze trudności, jakie były związane z jego realizacją. Podkreśla także rolę i wysiłek archiwów i bibliotek naukowych, przede wszystkim uniwersyteckich, w procesie scalania archiwaliów w Polsce w tym okresie.

8

Biuro „C” MSW a Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych w latach 1976–1990. Wzajemne relacje i zależności

84%

Borysiuk P.

Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989

|

2023

|

issue 21

139-179

EN

The aim of this article is to discuss the most important problems in relations at the central level between the archival division of the Ministry of the Interior and the Supreme Directorate of the State Archives between 1976 and 1990, primarily the transfer of archival materials and the regulation of controversial issues. The transfers of documentation are presented against the background of analogous processes taking place in archives outside the Ministry of the Interior, such as: the Archives of the Central Committee of the Polish United Workers’ Party; the Central Military Archives; the archives of the Central Commission for the Investigation of Nazi Crimes in Poland – the Institute of National Remembrance; and the Archives of the Border Guard. An important section of the article provides a detailed description of the procedure of the law of 14 July 1983 on national archival resources and archives, together with discussions on this topic that took place inside the Ministry of the Interior. An attempt was made to analyse the contacts of Colonel Kazimierz Piotrowski, director of the Bureau “C” of the Ministry of the Interior, with Professor Marian Wojciechowski, chief director of the state archives, especially the hidden dimension of these relations, and to analyse the activities of the Security Service in the archival field at the time of the 1989–1990 transition. In discussing the latter issue, the hypothesis of concealing the unregulated removal of documentation within the Ministry by means of archival transfers outside the Ministry of the Interior was raised and submitted for consideration.

PL

Celem artykułu jest omówienie najważniejszych problemów w relacjach na szczeblu centralnym między pionem archiwalnym MSW a Naczelną Dyrekcją Archiwów Państwowych w latach 1976–1990, przede wszystkim przekazywania materiałów archiwalnych oraz regulacji kwestii spornych. Transfery dokumentacji zostały zaprezentowane na tle analogicznych procesów w archiwach spoza sfery MSW, takich jak Archiwum Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, Centralne Archiwum Wojskowe, archiwa Głównej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce – Instytutu Pamięci Narodowej oraz Archiwum Wojsk Ochrony Pogranicza. Istotną częścią artykułu jest szczegółowe opisanie procedowania ustawy z 14 lipca 1983 r. o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach wraz z dyskusją na ten temat, która odbyła się wewnątrz resortu spraw wewnętrznych. Podjęto próbę przeanalizowania kontaktów płk. Kazimierza Piotrowskiego, dyrektora Biura „C” MSW, z prof. Marianem Wojciechowskim, naczelnym dyrektorem archiwów państwowych, zwłaszcza ukrytego wymiaru tych relacji, oraz działań Służby Bezpieczeństwa na polu archiwalnym w momencie transformacji lat 1989–1990. Przy omawianiu tego ostatniego zagadnienia postawiono i poddano pod rozwagę hipotezę o maskowaniu nieregulaminowego brakowania dokumentacji wewnątrz resortu poprzez transfery archiwalne poza resort spraw wewnętrznych.

9

Administrowanie dokumentacją w podmiotach realizujących zadania publiczne w świetle najważniejszych i najnowszych regulacji prawnych

67%

Sikorski J.

Studia Administracji i Bezpieczeństwa

|

2017

|

issue 2

217-229

PL

Podstawą prawa archiwalnego w Polsce jest Ustawa o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach z 1983 r., którą wielokrotnie nowelizowano. Ostatnia zmiana ustawy (2015) m.in. rozszerzyła uprawnienia kontrolne administracji archiwalnej, a także pociągnęła za sobą konieczność wydania do niej nowych aktów wykonawczych. Zmodyfikowały one funkcjonujące dotąd regulacje, chociażby w zakresie brakowania dokumentacji nie archiwalnej. Ten zestaw aktów prawnych, obejmujących państwowe i samorządowe organy i jednostki organizacyjne, uzupełniają instrukcje kancelaryjne, wykazy akt i instrukcje archiwalne. Te, wydane przez Prezesa Rady Ministrów w 2011 r., po raz pierwszy określiły także sposób obiegu dokumentacji elektronicznej. Podstawy do posługiwania się tą dokumentacją obowiązują już jednak od ponad dziesięciu lat.

EN

Polish archives law is based on the provisions of the Act on National Archive Resources and Archives of 1983, which has subsequently been numerously amended. The latest amendment (2015) included the expansion of monitoring powers for archive administration and necessitated the adoption of new implementing acts. They modified previous regulations, e.g., in the field of weeding. This set of legislative acts binding on state and local authorities and institutions is supplemented by office instructions, lists of files and archive instructions. The legislation issued by Poland’s Prime Minister in 2011 for the first time regulated the circulation of electronic documentation. However, legal bases for the use of electronic documentation have been in force for over ten years.

10

O archiwach społecznych i ich znaczeniu dla polskiego dziedzictwa narodowego oraz tożsamości lokalnej

67%

Czarnota T.

Archiwa – Kancelarie – Zbiory

|

2014

|

issue 5(7)

125-143

EN

Community archives display notable activity, especially during last years. Due to that they have become a significant element of the system of archives in Poland. But there are still a number of basic problems, not only theoretical, concerning their activity, that must be set down: their formal status (also: their holdings status), their place in system of Polish archives (in the broad sense), and shape of their relations to other archives (especially state ones). Moreover, corresponding to problems mentioned above, their fundamental meaning to national heritage and local identity must be looked into. Taking a thesis of Jerzy Skowronek, that the archival national heritage are all archival materials produced by a particular nation and state, regardless of place of keeping, the holdings of community archives must be seen as that. But not always they are simply associated with phenomena, processes or events that are crucial from the point of view of a nation as a whole. Whereas these holdings, according to a scope of their collection, are direct and very accurate reflection of local history. This makes community archives main creators and protectors of local identity, especially with common practice among community archives, that consists in dragging local communities into cooperation in making the history and, in general, into cooperating with them. Their mission, in both of these spheres, is carried out in a condition of a dichotomy. On the one hand there is intentional using of assets: creativity, enthusiasm and a special ability to reach to sources that are unavailable to other potential rivals. On the other hand, a full success is impediment due to various limitations, especially often observed financial fragility and lack of certainty of existence in a longer time perspective. Whereas state archives, having no problems in that area, due to some formal and organizational reasons cannot impact the non-state branch of the national archival holdings effectively. That, and a number of other reasons should induce both types of archives to strengthen contacts between them and to take up or intensify collaboration in various fields. It will result in increasing efficiency of archival activity performed by them separately.

PL

Archiwa społeczne przejawiają zwłaszcza w ostatnich kilku latach znaczną aktywność. Dzięki temu zdołały wyraźnie wpisać się jako element systemu archiwów w Polsce. Jednak szereg podstawowych problemów, bynajmniej nie tylko teoretycznych, związanych z ich działalnością, tj. ich formalny status (w tym takiż status ich zbiorów) i miejsce przypadające im w szerzej rozumianej sieci archiwów polskich oraz kształt relacji z innymi archiwami (zwłaszcza państwowymi) wymaga jeszcze sprecyzowania. Obok tego – co zresztą wiąże się z niejedną z ujętych materii – rozpatrzenia wymaga także kwestia ich zasadniczego znaczenia z punktu widzenia dziedzictwa narodowego i tożsamości lokalnej. Przyjmując tezę Jerzego Skowronka, że archiwalne dziedzictwo narodowe odpowiada wszelkim archiwaliom wytwarzanym przez dany naród i państwo niezależnie od miejsca ich przechowywania, zasób archiwów społecznych należy za takowe uznać. Nie zawsze jednak jest on w oczywisty i wyraźny sposób kojarzony z kluczowymi z punktu widzenia narodu jako całości zjawiskami, procesami bądź wydarzeniami. Natomiast zasób ów, ze względu na zakres gromadzonych zbiorów, jest bezpośrednim, a zarazem bardzo wiernym odzwierciedleniem dziejów lokalnych. To wraz z powszechną u archiwów społecznych praktyką wciągania miejscowych społeczności do współtworzenia tych dziejów i ogólnie do współdziałania z nimi w sposób niekwestionowany ustawia je w roli czołowych kreatorów i opiekunów lokalnej tożsamości. Realizacja ich misji, widocznej w obu tamtych sferach, przebiega w warunkach swoistej dychotomii. Z jednej strony widoczne jest świadome wykorzystywanie posiadanych atutów, tj. kreatywność, zapał i szczególną umiejętność docierania do niedostępnych innym ewentualnym konkurentom źródeł. Z drugiej osiągnięcie pełnego powodzenia utrudniają im różne ograniczenia, zwłaszcza zauważalna często finansowa chwiejność i brak pewności trwania w dłuższej perspektywie czasowej. Z kolei archiwa państwowe, których egzystencja pod tym względem nie jest problematyczna, z przyczyn formalno-organizacyjnych nie mogą w pełni efektywnie oddziaływać na niepaństwową „odnogę” narodowego zasobu archiwalnego. To wraz z szeregiem innych przesłanek powinno skłaniać oba typy archiwów do zagęszczenia kontaktów i podejmowania lub intensyfikacji współpracy co najmniej na kilku polach. Jej rezultatem będzie zwielokrotnienie skuteczności prowadzonej przez nie z osobna działalności archiwalnej.

11

Ogólnopolska konferencja naukowa Archiwa kościelne w niepodległej Polsce. Łódź, 14-16 października 2019 roku

67%

Hamryszczak A.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2019

|

vol. 112

533-540

EN

-

12

Czy zmierzamy w stronę McArchiwum? Archiwa a makdonaldyzacja

67%

Ciechanowski H.

Archiwa – Kancelarie – Zbiory

|

2019

|

issue 10(12)

99-109

PL

Artykuł zatytułowany „Czy zmierzamy w stronę McArchiwum? Archiwa a makdonaldyzacja” porusza zagadnienie wpływu zjawiska makdonaldyzacji na funkcjonowanie archiwów, w tym przede wszystkim archiwów państwowych. Pierwsza część artykułu przybliża czytelnikom zjawisko opisane przez Georga Ritzera, a następnie zostało odniesione do wybranych aspektów rozwoju archiwów w Polsce i na świecie.

EN

The article touches the issue of the impact of McDonaldization on archives, especially state archives. The first part of the article presents the phenomenon of McDonaldization, described by George Ritzer. Later, the phenomenon was applied to chosen aspects of archives development in Poland and around the world.

13

Nieznane starodruki ulotne w bibliotece Archiwum Państwowego w Toruniu

67%

Superczyński M.

Folia Toruniensia

|

2019

|

vol. 19

183-199

PL

W artykule zawarto katalog zbioru 27 starodruków ulotnych, które odnaleziono w bibliotece Archiwum Państwowego w Toruniu. Stanowi on pewne uzupełnienie prac nad starodrukami w tej instytucji, które umożliwia dotarcie do szerzej nieznanych zbiorów bibliotecznych liczniejszej grupy użytkowników. Opublikowanie niniejszego katalogu starodruków jest o tyle celowe, że zawiera on pozycje szerzej nieznane, unikatowe, występujące często tylko w nielicznych bibliotekach europejskich na terenie Niemiec, czy Szwecji. W pierwszej części artykułu omówiono w skrócie najciekawsze egzemplarze, na które składają się rozprawy o tematyce teologicznej (demonologia), filozoficznej, historycznej, a także dzieła retoryczne i polityczne traktujące o sytuacji społeczeństwa toruńskiego w XVIII w. Interesującą grupę tworzą drukowane umowy, dokumenty i przywileje odnoszące się do sporu cechu piwowarów z rada miasta Gdańska w końcu XVII w., którego rozjemcą był król Jan III Sobieski. W omawianym zbiorze znalazły się także drukowane dokumenty-obwieszczenia magistratu miasta Torunia z XVIII stulecia, które stanowią cenne źródła do dziejów Torunia w dobie jego kryzysu.

EN

The article contains a catalogue of a collection of 27 jobbing old prints, which were found in the library of the State Archive in Toruń. They constitute a kind of supplement to the work on old prints in this institution, which allows a larger group of users to reach less known library collections. The publication of this catalogue of old prints is deliberate because it contains items that are unknown, unique, and often found only in a few European libraries in Germany or Sweden. The first part of the article briefly discusses the most interesting copies, which include dissertations on theological issues (demonology), philosophical and historical themes, along with rhetorical and political works dealing with the situation of Toruń’s society in the 18th century. Printed contracts, documents and privileges constitute an interesting group relating to the dispute between the brewers' guild and the city council of Gdańsk at the end of the 17th century, whose conciliator was King Jan III Sobieski. The discussed collection also includes printed documents – announcements of the city hall of Toruń of the 18th century, which are valuable sources for the history of Toruń during its crisis.

DE

Im Beitrag findet man einen Katalog von 27 Flugschriften (alten Drucken), die in der Bibliothek des Staatsarchivs in Thorn entdeckt wurden. Er ergänzt gewissermaßen die Arbeiten an den alten Drucken dieser Institution, was ermöglicht, die bisher unbekannten Bibliotheksbestände vielen Benutzern bereitzustellen. Die Veröffentlichung des genannten Katalogs der alten Drucke ist soweit zweckmäßig, als er die unbekannten, einmaligen, häufig nur in wenigen europäischen Bibliotheken in Deutschland oder Schweden vorhandenen Schriften enthält. Im ersten Teil des Beitrags schilderte man kurz die interessantesten Exemplare, darunter theologische Traktate (Dämonologie), philosophische und historische Schriften, aber auch rhetorische und politische Drucke, die die Situation der Thorner Gesellschaft im 18. Jahrhundert darstellten. Eine interessante Gruppe bilden unter ihnen die gedruckten Verträge, Urkunden und Privilegien, die sich auf den Streit der Bierbrauerzunft mit dem Stadtrat Danzigs am Ende des 17. Jahrhunderts beziehen, welcher vom König Jan III. Sobieski entschieden wurde. Im Bestand findet man auch gedruckte Urkunden-Kundgebungen des Stadtmagistrats Thorns aus dem 18. Jahrhunderts, die als wertvolle Quelle zur Stadtgeschichte Thorns in seiner Krisenzeit gelten.

14

Dokumentacja elektroniczna w archiwach państwowych – wyniki ankiety przeprowadzonej w maju 2015 r.

59%

Staszewska H., Woźniak W.

Archiwa – Kancelarie – Zbiory

|

2015

|

issue 6(8)

153-193

PL

Tekst zawiera podsumowanie wyników ankiety przeprowadzonej w dniach 6–29 maja 2015 r. w archiwach państwowych. Celem ankiety było zebranie informacji o ilości dokumentacji elektronicznej przechowywanej obecnie w archiwach państwowych, stanie jej zewidencjonowania, opracowania i przechowywania oraz zdiagnozowanie problemów i trudności napotykanych przez archiwistów w pracy z dokumentacją elektroniczną. Wyniki ankiety posłużyć mają do prac analitycznych w zakresie metod i procedur postępowania z dokumentacją elektroniczną.

EN

The text contains a summary of results of a survey performed in state archives between 6th and 29th May, 2015. The objective of the survey was to gather information on amount of electronic records held currently by state archives, on their state of register, arrangement and description and storage, and to diagnose problems and difficulties met by archivists while working on electronic records. The results of the survey are supposed to serve for analysis of methods and procedures used while dealing with electronic records.

15

Narodowe dziedzictwo archiwalne z perspektywy stulecia odzyskania państwowości

59%

Stępniak W.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2020

|

vol. 27

275-286

EN

The process of rebuilding sovereign statehood after more than 120 years of captivity is a complicated phenomenon for a country with several centuries of history, encompassing a whole range of problems. One of the conditions for independent statehood was organizing archives and providing access to documents concerning both the distant past and the current functioning of the administration taken over after the collapse of the partitioning states. Since 1917, while still under German occupation, legislative works were carried out in Poland with the participation of outstanding representatives of the academic world. They were archivists, historians and lawyers. Thanks to this, it was possible to adopt the Decree on the Organization of State Archives and Care of Archival Materials on 7 February 1919. It was a very modern legal act. It enabled creation of a network of state archives, managed and operated with a high level of professionalism appreciated internationally. The 1919 decree remained in force in Poland until 29 March 1951, when, under changed political conditions, the democratic principles of organizing and functioning of the archival field were abandoned. They were restored in the current archival law. Thus, when celebrating the centenary of the restoration of sovereignty, and at the same time the centenary of the decree, we must be aware that it is not an „expired” letter of the law. Drawing conclusions from the achievements of our predecessors and creatively continuing their achievements is the highest form of commemoration of this important historical fact.

PL

Proces odbudowy niepodległej państwowości po ponad 120 latach niewoli w przypadku kraju o kilkusetletniej historii, to zjawisko skomplikowane, obejmujące cały szereg problemów. Jednym z warunków niepodległego bytu państwowego była organizacja archiwów i zapewnienie dostępu do dokumentów dotyczących zarówno odległej przeszłości, jak też bieżącego funkcjonowania administracji przejmowanej po upadku państw zaborczych. Od 1917 r., jeszcze w warunkach okupacji niemieckiej, w Polsce prowadzono prace legislacyjne, w których uczestniczyli wybitni przedstawiciele świata nauki. Byli to archiwiści, historycy i prawnicy. Dzięki temu możliwe było przyjęcie 7 II 1919 r. „Dekretu o organizacji archiwów państwowych i opiece nad archiwaliami”. Był to bardzo nowoczesny akt prawny. Umożliwił stworzenie sieci archiwów państwowych, których zarządzanie i funkcjonowanie cechował wysoki profesjonalizm doceniany w skali międzynarodowej. Dekret z 1919 r. obowiązywał w Polsce do 29 III 1951 r., kiedy w zmienionych warunkach ustrojowych nastąpiło odejście od demokratycznych zasad organizacji i funkcjonowania dziedziny archiwalnej. Zostały one przywrócone w obowiązującym obecnie prawie archiwalnym. Obchodząc jubileusz 100-lecia odzyskania niepodległości, a zarazem jubileusz 100-lecia tego dekretu, musimy być świadomi iż nie jest on „wygasłą” literą prawa. Wyciągnięcie wniosków z dokonań naszych poprzedników i twórcza kontynuacja ich dokonań to najwyższa forma uczczenia tego ważnego faktu historycznego.

16

Prezentacja nagrań audio i wideo w Internecie przez archiwa państwowe wobec wybranych problemów wynikających z poszanowania praw autorskich i praw pokrewnych. Kilka uwag środowiska akademickiego

51%

Pencarski K.

Archeion

|

2020

|

vol. 121

82-101

EN

This paper focuses on signalling the most important problems related to sharing the special group of archive materials consisting of sound and image recordings in the context of the information needs of users, including school and university students. The author lists specific possibilities that archives have in the light of the existing legislation, including the Law on Archival Fonds and Archives (as amended) and the Copyright and Related Rights Law. He also draws attention to the need to adapt the existing solutions in the area of sharing audiovisual materials to the actual needs of users and suggests abandoning the solutions that come down to sound and image presentation (i.e. descriptions only) in favour of improving the appeal of the existing websites and, first and foremost, interacting with users. The author also presents the services offered by national archives in terms of reprography of sound and image materials, and he addresses the inconsistency between such offering and the declaration to provide them. The author addresses the use of audiovisual materials by national archives, arriving at a conclusion that this special type of archive materials receives relatively poor promotion. He also identifies the most urgent legislative changes required to allow archives to use sound and image in order to perform their statutory tasks of sharing and promoting archival fonds and building a positive image of archives.

PL

Przedmiotem niniejszej pracy jest próba zasygnalizowania najistotniejszych problemów wynikających z udostępniania szczególnej grupy materiałów archiwalnych, jakimi są nagrania dźwiękowe i wizyjne w kontekście potrzeb informacyjnych użytkowników, w tym na przykładzie uczniów i studentów. Autor wskazał na konkretne możliwości, jakie dają archiwom istniejące akty prawne, w tym ustawa o zasobie archiwalnym i archiwach (z późniejszymi zmianami) oraz ustawa o prawach autorskich i prawach pokrewnych. Zwrócił również uwagę na konieczność dopasowania istniejących rozwiązań związanych z udostępnianiem materiałów audiowizualnych do rzeczywistych potrzeb użytkowników z sugestią, by odejść od rozwiązań proponujących jedynie możliwość prezentacji dźwięku i obrazu jako sprawy samej w sobie (czyli wyłącznie ich opisów), lecz uatrakcyjnić istniejące witryny, a przede wszystkim wejść w interakcję z użytkownikami. Autor dokonał również zestawienia propozycji archiwów państwowych w kontekście usług związanych z reprografią materiałów dźwiękowych i wizyjnych, jak i wskazał na niezgodność ofert usług z deklaracją ich wykonania. Autor nieco uwagi poświęcił ponadto kwestii wykorzystania materiałów audiowizualnych przez archiwa państwowe, dochodząc do wniosku, że ten szczególny rodzaj materiałów archiwalnych jest promowany stosunkowo słabo, a także wskazał na najpilniejsze potrzeby w sprawie zmian prawnych, umożliwiających archiwom wykorzystanie dźwięku i obrazu do realizacji ich statutowych zadań, odnoszących się do udostępniania i promocji zasobu archiwalnego, jak i budowania pozytywnego wizerunku archiwów.

Refine search results

Współczesne państwowe normatywy kancelaryjno-archiwalne

Szukała, Maciej. Archiwum Państwowe w Szczecinie w latach 1914–1945: ludzie i działalność. Szczecin: State Archives in Szczecinie; Warsaw: Head Office of State Archives in Warsaw, 2019

Archiwalia Państwowego Banku Rolnego jako źródło do badań nad historią gospodarczą polskiej wsi i rolnictwa w I poł. XX w.

Archiwa włoskie i Archiwum Watykańskie

Verba volant, scripta manent. Spuścizna dokumentacyjna powstania styczniowego

Sprawa archiwów wyodrębnionych w tezach i projekcie ustawy o archiwach i materiałach archiwalnych z lat 1970–1971 – pierwsze starcie kompetencyjne Archiwów Państwowych z Ministerstwem Spraw Wewnętrznych

Z problematyki scalania archiwaliów w Polsce w okresie międzywojennym

Biuro „C” MSW a Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych w latach 1976–1990. Wzajemne relacje i zależności

Administrowanie dokumentacją w podmiotach realizujących zadania publiczne w świetle najważniejszych i najnowszych regulacji prawnych

O archiwach społecznych i ich znaczeniu dla polskiego dziedzictwa narodowego oraz tożsamości lokalnej

Ogólnopolska konferencja naukowa Archiwa kościelne w niepodległej Polsce. Łódź, 14-16 października 2019 roku

Czy zmierzamy w stronę McArchiwum? Archiwa a makdonaldyzacja

Nieznane starodruki ulotne w bibliotece Archiwum Państwowego w Toruniu

Dokumentacja elektroniczna w archiwach państwowych – wyniki ankiety przeprowadzonej w maju 2015 r.

Narodowe dziedzictwo archiwalne z perspektywy stulecia odzyskania państwowości

Prezentacja nagrań audio i wideo w Internecie przez archiwa państwowe wobec wybranych problemów wynikających z poszanowania praw autorskich i praw pokrewnych. Kilka uwag środowiska akademickiego