Search results

1

Вибрані атрибутиви Бога у світлі українського перекладу псалтиря Івана Огієнка

100%

Barabasz-Rewak O.

Roczniki Humanistyczne

|

2022

|

vol. 70

|

issue 7

169-183

PL

Artykuł zawiera analizę sposobów i środków językowych, które eksplikują semantykę terminu „atrybuty Boga” w pierwszych dwudziestu psalmach ukraińskiego przekładu Pisma Świętego autorstwa Iwana Ohijenki. Ten wybitny tłumacz, naukowiec oraz dydaktyk języka ukraińskiego dążył do stworzenia doskonałego przekładu Biblii, kierując się przy tym naukową skrupulatnością, jednocześnie tworząc podstawy współczesnego ukraińskiego języka literackiego. Etnolingwistyczna analiza sposobów werbalizacji ogólnego znaczenia „atrybuty Boga”, oparta na metodologii Jerzego Bartmińskiego, ujawniła, że w celu dokładnego oddania myślowych schematów narodów Wschodu, odnoszących się do cech Boga Izraela, Iwan Ohijenko zastosował bardzo szeroki zakres zarówno elementarnych środków leksykalnych, jak i różnorodnych struktur leksykalno-‑gramatycznych. Spośród najważniejszych, wyodrębnionych w wyniku analizy atrybutów Boga, które stanowią jeden z głównych filarów językowego obrazu jedynego bóstwa Izraelczyków, warto wymienić następujące: „nieosiągalny, przebywający na niebiosach”, „wszechmogący”, „obrońca” i jego korelat „zbawiciel”, „miłujący sprawiedliwych”, „Bóg, który słucha/odpowiada”, „doskonały” oraz „zwycięzca”, korelujący z pojęciami „sprawiedliwy sędzia”, „gniewny” i „straszny”. Analiza sposobów werbalizacji semantyki terminu „atrybuty Boga” ukazuje szeroki kontekst dalszych badań nad językowym obrazem Boga w tekstach psalmów, m.in. w kontekście szczegółowej analizy zestawień, np. „Bóg–człowiek (grzesznik/sprawiedliwy)” czy „Bóg–diabeł”.

EN

This article is an examination of the linguistic means used to denote the term “some of God’s attributes” in the first twenty psalms of the Ukrainian translation by Ivan Ohienko. The ethnolinguistic analysis (based on the methodology of Jerzy Bartmiński) of the ways of verbalising this meaning shows that the translator – in his efforts to translate with scientific accuracy and, at the same time, create the basis for a Ukrainian literary language – used a whole treasury of Ukrainian lexical and lexical-grammatical means, implementing the thought patterns of the Eastern nations concerning the characteristics of God. These include, in particular: “unreachable” – being at the highest part of the “top-down” sacral conceptual model; “almighty” – the source of human power; “defense” – protection against enemies; “the one who loves the righteous”, “impeccable,” “irascible, fearsome,” and others. Research on the ways of verbalising the most common conceptual models opens up a broad field for further studies of the linguistic image of God in the context of a detailed analysis of the actions of the members of the groups “God–Man (sinner/righteous)” and “God–the devil”.

UK

У статті досліджено мовні засоби на позначення поняття «атрибутиви Бога» у перших двадцяти псалмах українського перекладу Івана Огієнка. Етнолінгвістичний аналіз способів вербалізації цього значення (за методологією Єжи Бартмінського) показує, що Огієнко, намагаючись перекласти з науковою точністю і водночас створити основу для української літературної мови, використовував цілу скарбницю українських лексичних і лексико-граматичних засобів, що втілюють в життя мисленнєві схеми східних народів щодо ознак Бога. До них, зокрема, належать: «недосяжний» – перебування у найвищій частині сакральної концептуальної моделі «верх – низ»; «всемогутній» – джерело людської сили; «захисник» – захист від ворогів; «той, хто любить праведного», «бездоганний», «запальний, страшний» та ін. Дослідження способів вербалізації найпоширеніших концептуальних моделей відкриває широке поле для подальших досліджень мовного образу Бога в контексті детального аналізу дій учасників груп «Бог–людина (грішник/праведник)» та «Бог–диявол».

2

Autorytet polityczny w Ukrainie w ujęciu atrybutywnym

84%

Kęsek R.

Horyzonty Polityki

|

2022

|

vol. 13

|

issue 45

53-70

EN

RESEARCH OBJECTIVE: The scientific aim of the article is to examine the characteristics inherent in political authority in Ukraine, as well as the factors and contextual conditions influencing the evolution of this category in the Ukrainian political system. THE RESEARCH PROBLEM AND METHODS: The article uses an attributive approach that allows to combine the analysis of features attributed to political authority with reflection on the effectiveness of its impact while taking into account different time perspectives with an emphasis on current conditions and trends. THE PROCESS OF ARGUMENTATION: Based on the analysis of sociological data, the article discusses the key contextual conditions that affect the evolution of political authority in Ukraine. The first part of the study focuses on the historical context and specific features of political authority during the two Ukrainian revolutions. The second part is devoted to the changes that political authority experiences during the period of Russian aggression against Ukraine. RESEARCH RESULTS: The analysis identified the main features, conditions and factors constituting political authority in Ukraine. The mutual correlation of these elements, as well as the causes and sources of the emergence and crisis of political authorities on Ukrainian soil, was explained. CONCLUSIONS, INNOVATIONS, AND RECOMMENDATIONS: The article can be treated as an introduction to the discussion on political authorities in Ukraine, as well as the dynamics of the internal political process as such, in particular in the post-revolutionary period and in the context of Russian aggression against Ukraine.

PL

CEL NAUKOWY: Celem naukowym artykułu jest zbadanie cech właściwych dla autorytetu politycznego w Ukrainie, a także czynników i uwarunkowań kontekstowych wpływających na ewolucją tej kategorii w ukraińskim systemie politycznym. PROBLEM i METODY BADAWCZE: W artykule zastosowano ujęcie atrybutywne, pozwalające łączyć analizę cech przypisywanych autorytetowi politycznemu z refleksją nad skutecznością jego oddziaływania przy jednoczesnym uwzględnieniu różnych perspektyw czasowych, z naciskiem na uwarunkowania i trendy bieżące. PROCES WYWODU: Opierając się na analizie danych socjologicznych, w artykule omówiono kluczowe uwarunkowania kontekstowe, które wpływają na ewolucję autorytetu politycznego w Ukrainie. W pierwszej części opracowania skupiono się na kontekście historycznym oraz cechach specyficznych autorytetu politycznego w okresie dwóch ukraińskich rewolucji. Część druga została poświęcona zmianom, jakich autorytet polityczny doświadcza w okresie agresji rosyjskiej przeciwko Ukrainie. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: W analizie zidentyfikowano główne cechy, uwarunkowania i czynniki konstytuujące autorytet polityczny w Ukrainie. Wyjaśniono korelację wzajemną tych elementów, a także przyczyny i źródła powstawania oraz kryzysu autorytetów politycznych na gruncie ukraińskim. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Artykuł może być potraktowany jako wstęp do dyskusji na temat autorytetów politycznych w Ukrainie, a także dynamiki procesu wewnątrzpolitycznego jako takiej, w szczególności w okresie postrewolucyjnym oraz w kontekście agresji rosyjskiej na Ukrainę.

3

JĘZYKOWE SZATY GRZESZNIKA W ZWIERCIADLE WYBRANYCH PSALMÓW W TŁUMACZENIU IWANA OHIJENKI

67%

Barabasz-Rewak О.

Studia Ukrainica Posnaniensia

|

2021

|

vol. 9

|

issue 1

21-33

EN

The proposed article is one of the stages of a comprehensive study aimed at identifying and analyzing the language tools that explicate the language image of God in the psalms translated by Ivan Ohienko. It is established that one of the key fragments of the Old Testament image of God is the concept of the sinner as an element of the thought triangle ‘God – sinner – righteous’. The study, carried out within the field of cognitive ethnolinguistics and based on Jerzy Bartmiński’s methodology, is an attempt to reconstruct the linguistic image of the sinner on the basis of selected translated texts of the psalter. As a result of the analysis of the initial psalms, it was possible to partially recreate the complex linguistic system of elements of the image of the sinner: from numerous names of the mental construct through the extensive network of attributes up to the description of actions according to the semantic roles of the agent or benefactive. According to the principles of cognitive definition, an integral element of the analysis is the evaluative component.

PL

Proponowany artykuł jest kolejnym etapem kompleksowego opracowania mającego na celu wyodrębnienie i analizę werbalnych sposobów opisu językowego obrazu Boga w wybranych psalmach ukraińskiego przekładu Iwana Ohijenki. Jednym z kluczowych fragmentów obrazu Boga Starego Testamentu jest pojęcie grzesznika jako elementu myślowego schematu ‘Bóg – grzesznik – prawy’. Praca wykonana w nurcie kognitywnej etnolingwistyki, oparta na metodologii Jerzego Bartmińskiego, jest próbą rekonstrukcji językowego obrazu grzesznika na podstawie wybranych przetłumaczonych tekstów psalmów. W wyniku analizy początkowych psalmów udało się częściowo odtworzyć złożony system elementów językowych obrazu grzesznika: od licznych nazw mentalnego konstruktu, poprzez rozbudowaną sieć atrybutów, po opis działań według semantycznej roli sprawcy lub beneficjenta. Zgodnie z zasadami definicji kognitywnej integralnym elementem analizy jest komponent aksjologiczny.

4

Les dénominations polonaises et françaises des outils d’artisanat en tant qu’attributs des Saints et des Bienheureux dans l’iconographie

67%

Bar W.

Roczniki Humanistyczne

|

2019

|

vol. 67

|

issue 8: Lingwistyka korpusowa i translatoryka

81-103

EN

The article contains an analysis of the attributes in iconographies of Saints, in particular tools, and their Polish and French names. In the first part the dictionary definitions of the word “attribute” are given, and then the indicated term “attribute” that designates essential elements of the form, is analyzed in relation to other terms and to the reality as designating elements in various fields over the centuries and now in informatics. In the following chapters – in historical perspective – attributes are described as identifiers of the presented figure in Christian culture and their classification according to form and subject. The criteria for their specification have been determined on the basis of the definition of “craft” included in the Polish Crafts Act and the organizational structure of the Polish Craft Association. The characterized groups of tools appearing as the attributes were illustrated with selected images of saints and blesseds from the 5th to the 13th century. For today’s man, the man of the digital era and robotics, more and more of these tools remain unknown, and their names become archaisms or are the subject of semantic evolution. The article finishes with the reflection on the contemporary iconographic composition of saints, sometimes secondary to other techniques of perpetuating official images accompanying the beatification and canonization. In these icons written according to the iconographic pattern of the East, the decreasing role of individual attributes (including tools) and the meaning of the spiritual element symbolically expressed by universal and common attributes are observed.

PL

Artykuł zawiera analizę atrybutów w ikonografiach świętych, w szczególności narzędzi, oraz ich nazwy w języku polskim i francuskim. W pierwszej części podane są definicje słownikowe wyrazu atrybut, a następnie wskazany termin atrybut desygnujący istotne elementy postaci analizowany jest w relacjach znaczeniowych do innych terminów oraz w relacji do rzeczywistości jako desygnujący elementy w różnych dziedzinach na przestrzeni wieków a współcześnie w informatyce. W kolejnych rozdziałach omówione są w perspektywie historycznej atrybuty jako identyfikatory przedstawianej postaci w kulturze chrześcijańskiej oraz podana ich klasyfikacja według formy i według tematu. Kryteria do ich wyodrębnienia zostały ustalone na podstawie definicji rzemiosła zawartej w polskiej ustawy o rzemiośle oraz struktury organizacyjnej Związku Rzemiosła Polskiego. Opracowane grupy narzędzi występujące w funkcji atrybutów zostały ilustrowane wybranymi wizerunkami świętych i błogosławionych z okresu od V do XIII wieku. Dla dzisiejszego człowieka, ery cyfrowej i robotyzacji, coraz więcej z wymienionych narzędzi pozostaje nieznanych, a ich nazwy stają się archaizmami lub poddane są ewolucji znaczeniowej. Artykuł zamyka refleksja nad współczesną kompozycją ikonograficzną świętych, nieraz wtórną do innych technik utrwalania oficjalnych wizerunków towarzyszących uroczystościom beatyfikacji i kanonizacji. W ikonach tych pisanych według wzoru ikonograficznego Wschodu obserwuje się malejącą rolę atrybutów (w tym narzędzi) indywidualnych a zaznaczanie elementu duchowego wyrażanego symbolicznie przez atrybuty uniwersalne i wspólne.

FR

L’article présente une analyse des attributs des saints dans l’iconographie et, en particulier, leurs outils d’artisans ainsi que leurs dénominations en polonais et en français. Dans la première partie, nous empruntons la définition du lexème attribut aux dictionnaires. Ensuite, le terme attribut, représentant les éléments importants des figures des saints, est analysé par rapport à d’autres termes, leurs significations ainsi que par rapport à la réalité. Dans les chapitres suivants, les attributs sont décrits d’un point de vue historique comme l’élément identifiant le personnange présenté dans la culture chrétienne. Ils sont également classés selon leur forme et leur thème. Les critères utilisés pour les distinguer ont été empruntés aux définitions des métiers fournies par la loi polonaise relative à l’artisanat ainsi que sur la base des statuts de l’Association Polonaise de l’Artisanat (Związek Rzemiosła Polskiego). Les groupes d’outils étudiés qui apparaissent comme attributs sont illustrés par les figures choisies des Saints et des Bienheureux de la période du Ve au XIIIe siècles. Pour l’homme d’aujourd’hui, de l’époque du numérique et de la robotique, un nombre de plus en plus important de ces outils est inconnu, et leurs noms semblent archaïques ou leur sens évolue. L’article se termine par une réflexion sur la représentation iconographique des saints aujourd’hui, bien différente des représentations officielles des saints et des bienheureux affichées pendant les cérémonies de canonisation et de béatification. Dans ces représentations, inspirées par les modèles iconographiques de l’Orient, nous pouvons observer un rôle de moins en moins important des attributs individuels, dont les outils font partie. En revanche, d’autres attributs symboliques, à caractère universel, permettent de mieux exprimer les éléments spirituels.

Refine search results

2 Roczniki Humanistyczne

1 Horyzonty Polityki

1 Studia Ukrainica Posnaniensia

1 Bar W.

1 Barabasz-Rewak O.

1 Barabasz-Rewak О.

1 Kęsek R.

2 2022

1 2021

1 2019

Вибрані атрибутиви Бога у світлі українського перекладу псалтиря Івана Огієнка

Autorytet polityczny w Ukrainie w ujęciu atrybutywnym

JĘZYKOWE SZATY GRZESZNIKA W ZWIERCIADLE WYBRANYCH PSALMÓW W TŁUMACZENIU IWANA OHIJENKI

Les dénominations polonaises et françaises des outils d’artisanat en tant qu’attributs des Saints et des Bienheureux dans l’iconographie