Search results

1

Przemiana martwego w żywe w balladach Karela Jaromíra Erbena

100%

Pająk P.

Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo

|

2013

|

issue 3(6) cz.2

309-329

EN

In the mid-nineteenth century a Czech writer and folklorist, Karel Jaromı´r Erben, publishes a collection under the title Bouquet, which consists of thirteen ballads inspired by oral folk literature. The leading theme of the collection is the metamorphosis of the dead into the living, which is derived from the primordial conceptions about monistic nature of all phenomena. Erben presents various options for reviving the dead: a metamorphosis into a vampire, a tree, a flower, a bird, and rebirth in a physical form before death. In each case, the metamorphosis involves the action of the elements of nature, which are a tool of moral instruction in the ballads. Reviving the dead is a consequence or a cause of sin, which is the exposure of human life in the name of selfish motives. Erben identifies selfishness with the betrayal of the family. From this point of view, the metamorphosis of the dead into the living reminds us of the value of human life, which is confirmed in family life conducted in accordance with Christian precepts. Erben allegorically extends this Biedermeier message, expressing faith in the rebirth of the Czech nation, which has been politically buried by the Habsburg regime.

2

Zagadka Ucieczki

84%

Libera L.

Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego

|

2016

|

vol. 2

211-231

EN

This sketch has failed to solve the puzzle of Escape [Ucieczka]. Three basic interrelated questions about the time and place of the work’s origin and its message effectively defend themselves against a clear and convincing answer. One cannot exclude the probability of any of the presented hypotheses as to the time and place of the work’s origin. What was Mickiewicz’s purpose while writing and publishing this ballad still remains the mystery the poet took to his grave. The attempts to categorize Escape as an experiment (as Kleiner wants) or a poetry workshop exercise (Maria Żmigrodzka) are rather a testimony of surrender to the text, which – referring indirectly to Bürger’s original – is nothing but a Polish version of Lenora, like Świetlana by Żukowski is its Russian version. However, being taken out of the volume Ballady i romanse of 1822 it gives the impression of an oddly isolated work.

PL

Nie udało się w niniejszym szkicu rozwiązać zagadki Ucieczki. Trzy podstawowe i powiązane ze sobą pytania o czas i miejsce powstania utworu oraz jego przesłanie skutecznie bronią się przed jednoznaczną i przekonującą odpowiedzią. Nie można wykluczyć prawdopodobieństwa żadnych z przedstawionych hipotez co do czasu i miejsca powstania utworu. Jaki cel przyświecał poecie przy pisaniu i publikowaniu tej ballady – tę tajemnicę zabrał Mickiewicz do grobu. Próby klasyfikowania Ucieczki jako eksperymentu (jak chce Juliusz Kleiner) lub ćwiczenia warsztatowego (Maria Żmigrodzka) są raczej świadectwem kapitulacji przed tekstem, który – nawiązując pośrednio do oryginału Bürgera – jest jednak niczym innym, jak polską wersją Lenory, podobnie jak Świetlana Żukowskiego jest jej rosyjską wersją, ale znajdując się poza ramami tomu z Balladami i romansami z roku 1822, robi wrażenie utworu osobliwie osamotnionego.

3

„Czułe morderstwa”. Marta Podgórnik w przestrzeni kultury

84%

Czyżak A.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica

|

2022

|

vol. 10

14-25

EN

The article contains interpretations of poetry written by Marta Podgórnik during last years, especially poems placed in her volume titled Mordercze ballady [“Tender homicides”] (published in 2018). This analysis of Silesian writer’s output lead to recognitions of aspects, themes, images and intertextual connections it includes. Podgórnik creates pictures of individualistic women who must exist out of main discourses: patriarchal and feministic, but have to live in mass-culture reality. But the most important in this poetry is language used for poetic but subversive descriptions of painful experiences. This lyric faculty of speech allows Podgórnik to use a specific strategy that may be called “produce of presence”, seeming full of intertextual references, taken frequently from literary tradition and mass-culture texts, motifs and themes.

PL

Artykuł zawiera interpretacje utworów poetyckich Marty Podgórnik z ostatnich lat, przede wszystkim zebranych w tomie Mordercze ballady (opublikowanym w roku 2018). Analizy twórczości śląskiej poetki prowadzą ku rozpoznaniu jej rozmaitych aspektów, tematów, wizji oraz zawartych w niej nawiązań intertekstualnych. Podgórnik kreuje portrety kobiet indywidualistek, funkcjonujących poza głównymi dyskursami: patriarchalnym i feministycznym, natomiast zanurzonych w przestrzeni komunikacji zdominowanej przez kulturę masową. Najważniejszy w jej artystycznych wyborach okazuje się przepełniony buntem poetycki język, służący przekazywaniu wszelkich, najbardziej nawet bolesnych doświadczeń. Ta szczególna liryczna dykcja umożliwia poetce wykorzystywanie strategii, którą można nazwać „produkcją obecności”, pełną międzytekstowych odniesień, czerpanych głównie z tekstów, tematów i motywów kultury (także masowej).

4

Narodziny romantycznej pamięci. Komentarz do lektury „Ballad i romansów”

84%

Trybuś K.

Pamiętnik Literacki

|

2022

|

vol. 113

|

issue 3

45-57

PL

Autor artykułu wyjaśnia, jaką rolę odegrała problematyka pamięci w „Balladach i romansach”. Pyta także o jej znaczenie dla dokonującego się przełomu romantycznego w literaturze polskiej, dyskutując z dotychczasowym stanem badań nad balladowym cyklem Mickiewicza (zwłaszcza z pracami Zgorzelskiego, Stefanowskiej, Fiegutha i Miłosza). Posługuje się pojęciem pamięci romantycznej z wykorzystaniem refleksji kulturoznawczej Aleidy i Jana Assmannów. Uwzględnia zarówno tradycję retoryczną refleksji o pamięci, jak i tradycję epistemologiczną („oko pamięci”). W swojej lekturze ballad koncentruje uwagę przede wszystkim na podmiocie romantycznej pamięci oraz na miejscach pamięci, wskazując na pamięciotwórcze doświadczenie śmierci. Całość rozważań stanowi uzasadnienie sformułowanej w artykule hipotezy o dwóch punktach kulminacyjnych rozwoju problematyki pamięci w twórczości Mickiewicza – w „Balladach i romansach” oraz w kolejnych częściach „Dziadów”.

EN

The author of the paper explains the role that the problem of memory plays in “Ballady i romanse” (“Ballads and Romances”). He also poses a question about the significance of the romantic turn which is taking place in Polish literature, and in doing so he challenges the state of research completed to this day in Mickiewicz’s cycle of ballads (especially with the works by Zgorzelski, Stefanowska, Fieguth, and Miłosz). Trybuś exploits the issue of romantic memory, resorts to Aleida and Jan Assmann’s cultural studies reflection, as well as allows both for the rhetoric tradition of memory reflection, and the epistemological tradition (“eye of memory”). In his reading of the ballads he concentrates mainly on the subject of romantic memory and on the places of memory, indicating memory-forming experience of death. The considerations are thought of as justification of the paper’s hypothesis about two culminating points of the development of memory problems in Mickiewicz’s creativity—in “Ballady i romanse” and in the consecutive parts of “Dziady” (“Forefathers’ Eve”).

5

Powsinogi beskidzkie Emila Zegadłowicza – ewolucja formy i treści

67%

Kulczyńska-Kruk J.

Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi

|

2022

|

vol. 16

|

issue 1

79-105

EN

The article presents the evolution of formal, graphic and typographic solutions, as well as fundamental changes in the content of the ballads included in the collection entitled Powsinogi beskidzkie by Emil Zegadłowicz. A comparative analysis covered the editions from 1923, 1925, 1927, 1929, 1938 and the editions of the works Ballada o Wowrze (1924) and Ballada o Świątkarzu (1928). The results of the research indicate the important role of the editorial tradition in the formation of Zegadłowicz’s book, confirm the author’s interest in old and Modern Art, and indicate a conscious and deliberate resignation from the latest printing achievements in favor of the former printing workshop. Editions of the Powsinogi beskidzkie are in line with the “idea of a beautiful book”. The evolution of the graphic form of subsequent editions largely testifies to the aesthetic changes that took place in the design of the book in the interwar years.

PL

W artykule przedstawiono ewolucję rozwiązań formalnych, graficznych i typograficznych, jak również zasadniczych zmian obejmujących zawartość treściową ballad zamieszczonych w zbiorze pt. Powsinogi beskidzkie autorstwa Emila Zegadłowicza. Analizie porównawczej poddano wydania z lat 1923, 1925, 1927, 1929, 1938 oraz edycje utworów Ballada o Wowrze (1924) i Ballada o świątkarzu (1928). Wyniki badań wskazują na istotną rolę tradycji edytorskiej w formowaniu dzieła książkowego Zegadłowicza, poświadczają zainteresowania autora sztuką dawną i współczesną oraz wskazują na świadomą i celową rezygnację z najnowszych osiągnięć poligraficznych na rzecz dawnego warsztatu drukarskiego. Edycje Powsinogów beskidzkich wpisują się w „ideę pięknej książki”. Ewolucja formy graficznej kolejnych wydań w dużym stopniu poświadcza przemiany estetyczne, jakie zachodziły w projektowaniu książki w latach międzywojennych.

6

O Leśmianowskiej „Niedzieli” raz jeszcze

67%

Pietrych K.

Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze

|

2018

|

issue 7

129-145

EN

The paper represents an attempt at a multi-aspect analysis and interpretation of Leśmian’s poem entitled Niedziela (Sunday) through putting it firstly in the context of the cycle W chmur odbiciu (In the reflection of clouds) in which it was placed, and then through extracting some immanent meaning contained in the poem. Particular attention was paid to the ballads semantics, the symbolism of Sunday (spelt with a capital letter), Biblical intertextual references and Schopenhauer’s inspirations. Careful analysis of these issues leads to conclusions concerning tasks and obligations of poetry in the world subdued to suffering and death.

PL

Artykuł stanowi próbę wieloaspektowej analizy i interpretacji wiersza Leśmiana Niedziela, poprzez usytuowanie go, najpierw, w kontekście cyklu W chmur odbiciu, w którym został umieszczony, a następnie – poprzez wydobycie znaczeń immanentnie zawartych w utworze. Szczególną uwagę zwrócono na: semantykę ballady, symbolikę Niedzieli (pisanej wielką literą), biblijne nawiązania intertekstualne, Schopenhauerowskie inspiracje. Wnikliwe rozważania dotyczące tych kwestii prowadzą do konkluzji, tyczących zadań i powinności poezji w świecie podporządkowanym cierpieniu i śmierci.

7

Językowy obraz śmierci na Słowacji

59%

Profantová Z.

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

|

1997-1998

|

vol. 9-10

111– 120

PL

Tradycyjny obraz śmierci jest w ludowej kulturze słowackiej odmienny od obrazu naukowego, opiera się bowiem na podstawach religijnych i mitologicznych. Jego korzenie sięgają tradycji prasłowiańskich (śmierć personifikowana jako postać kobiety w bieli) oraz chrześcijańskiej kultury okresu baroku. Obraz śmierci jest kształtowany środkami językowymi w wielogatunkowych tekstach folkloru, a także uobecniany poprzez obrzędy (topienie na wiosnę kukły zwanej Marzanną) i wierzenia (postać demoniczna zwana Smrtką, zoomorficzne przedstawienia śmierci w postaci kota, zająca, kozy itp.). W pieśniach pogrzebowych i balladach śmierć występuje jako postać ukształtowana hiperbolicznie, akcentowana jest jej brzydota i nieprzekupność. Słowackie przysłowia i frazeologizmy kształtują wizję śmierci w zgodzie z tradycją ogólnoeuropejską, o źródłach łacińskich i chrześcijańskich.

EN

Because it is based on religious and mythological foundations, the traditional picture of death in Slovakian culture is different from the scientific one. Its roots go back to pre-Slavonic traditions (death personified as a woman in white) and the Christian culture of the Baroque. The picture of death is shaped through linguistic means in multi-genre folk texts and incarnated through customs (the spring drowning of the doll called Marzanna, the name being derived form mary 'bier') and beliefs (a demonic figure known as Smrlka, the root of the name being the same as that of the word meaning 'death', or zoomorphic representations of death as a cat, hare, goat etc.). In ballads and funeral songs death is portrayed hyperbolically with the stress on its ugliness and indifference to attempts of bribery. Slovakian proverbs and phraseological units shape the image of death in accordance with the European tradition built on Latin and Christian foundations.

Refine search results

1 Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica

1 Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze

1 Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

1 Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego

1 Pamiętnik Literacki

1 Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo

1 Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi

1 Czyżak A.

1 Kulczyńska-Kruk J.

1 Libera L.

1 Pająk P.

1 Pietrych K.

1 Profantová Z.

1 Trybuś K.

3 2022

1 2018

1 2016

1 2013

Przemiana martwego w żywe w balladach Karela Jaromíra Erbena

Zagadka Ucieczki

„Czułe morderstwa”. Marta Podgórnik w przestrzeni kultury

Narodziny romantycznej pamięci. Komentarz do lektury „Ballad i romansów”

Powsinogi beskidzkie Emila Zegadłowicza – ewolucja formy i treści

O Leśmianowskiej „Niedzieli” raz jeszcze

Językowy obraz śmierci na Słowacji