Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 13

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  bezpodstawne wzbogacenie
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
PL
Artykuł omawia wątpliwości dotyczące podstaw, na jakich opiera się ocena bezprawnościprzy instytucji bezpodstawnego wzbogacenia. Powyższa problematyka jest punktem wyjścia do analizywątku etyczno-moralnego: czy poza względami formalnymi kryterium „bezprawności” mogą stanowićwzględy słusznościowe? Czy miernikiem oceny „niesłusznego” nabycia korzyści mogą być kryteriależące poza sferą prawną? Celem niniejszego tekstu jest nie tylko ukazanie stanowiska doktryny w tejkwestii, ale próba zwrócenia uwagi na możliwości zmian zapatrywania na ten temat. Możliwe jest uznanieszerokiego ujęcia podstawy roszczenia o zwrot niesprawiedliwego wzbogacenia, odwołującego siędo oceny słuszności. Wydaje się, że ogólne refleksje teoretyczne mogą dostarczyć inspiracji do dalszychrozważań doktryny i służyć potrzebom praktyki. Instytucja bezpodstawnego wzbogacenia może miećszczególne znaczenie, gdyż ma ona charakter bardzo ogólny, dostosowując się do nowych, niecodziennychsytuacji. Jest częścią prawa cywilnego będącą nośnikiem sprawiedliwości społecznej. Można więcmówić o jej wyjątkowości, czy wręcz powiedzieć, że zajmuje położenie równoważne klauzulom generalnym.
PL
Przedmiotem artykułu jest problematyka dochodzenia przez płatnika roszczeń o zwrot kwoty transakcji płatniczej wykonanej z podaniem nieprawidłowego unikatowego identyfikatora. W tym celu przeprowadzano analizę przepisów ustawy o usługach płatniczych, która w 2018 r. została znowelizowana wskutek implementacji do polskiego porządku prawnego drugiej dyrektywy w sprawie usług płatniczych. Dokonano również przeglądu orzeczeń sądów wydanych w sprawach, w których doszło do wykonania transakcji z podaniem nieprawidłowego unikatowego identyfikatora.
PL
W artykule przedstawiono zasady stosowania instytucji przerzucenia nadmiernego obciążenia przez poszkodowanego naruszeniem prawa konkurencji na własnych klientów (tzw. passing-on). Chodzi o zasady wypracowane w orzecznictwie wybranych państw członkowskich, jak też w stosownych (bazujących na dyrektywie 2014/104/UE) przepisach krajowych, przy czym opracowanie koncentrować będzie się przede wszystkim na judykaturze. Przytoczone i skomentowane zostaną wyroki sądów tych państw członkowskich, w których model prywatnego wdrażania prawa konkurencji (także jeszcze przed wejściem w życie ww. dyrektywy) był relatywnie dobrze rozwinięty (jak np. Niemcy, Wielka Brytania). Opracowanie zawiera także odniesienie do wyroków sądów polskich, których wszakże – w obszarze private enforcement (w tym problematyki passing-on) – jest bardzo mało.
EN
The purpose of the article is to discuss unjust enrichment as a source of obligations, already known in Roman law, which dealt with the most important problems related to the matter in question and ways to solve those problems in practice. The author, aware of the complexity of the issues related to unjust enrichment and the problems that may arise from the application of this institution, will focus on the presentation of the definition and the characteristics of unjust enrichment as a source of obligations. These characteristics are covered only in Article 405 of the Civil Code, but the apparently obvious regulation includes some unnamed elements that need to be taken into account when deciding whether unjust enrichment has actually taken place. The author intends to show that the special nature of unjust enrichment is deter mined first and foremost by the fulfilment of the conditions for its occurrence. These conditions include: an individual’s gain, benefiting at the expense of another person, the relationship between enrichment and impoverishment and the lack of legal grounds for enrichment; it should be added, however, that the Civil Code does not speak of the last of the listed conditions. The knowledge or the will of the enriched person will not be considered such conditions, though. The liability of the enriched person in such circumstances will occur regardless of the cause of the person’s gain.
PL
Celem artykułu jest omówienie instytucji bezpodstawnego wzbogacenia jako źródła zobowiązania, znanego już w prawie rzymskim, któremu nieobce były najistotniejsze związane z nim problemy, a także sposoby rozwiązywania tych problemów. Autorka, mając świadomość złożoności zagadnień związanych z bezpodstawnym wzbogaceniem oraz problemów, których może nastręczać stosowanie tej instytucji, skupia się na przedstawieniu pojęcia oraz cech charakterystycznych instytucji bezpodstawnego wzbogacenia jako zobowiązania. Zostały one wymienione w jednym tylko przepisie – art. 405 Kodeksu cywilnego, jednak na pozór oczywista regulacja zawiera w sobie kilka niewypowiedzianych wprost elementów, które trzeba uwzględnić przy ocenie, czy doszło do bezpodstawnego wzbogacenia. Autorka zwraca uwagę na to, że o szczególnym charakterze bezpodstawnego wzbogacenia świadczą przede wszystkim pozytywne przesłanki jego powstania. Przesłankami tymi są: uzyskanie korzyści przez jedną osobę, uzyskanie tej korzyści kosztem innej osoby, związek między wzbogaceniem a zubożeniem oraz brak podstawy prawnej wzbogacenia, przy czym należy nadmienić, że Kodeks cywilny nie stanowi nic na temat przesłanki związku. Przesłankami nie będą natomiast wiedza ani wola osoby wzbogaconej. Odpowiedzialność wzbogaconego z tego tytułu będzie w takim razie obciążała go bez względu na to, co było przyczyną uzyskania przez niego korzyści majątkowej.
PL
Incorporating the rules inspired by the Roman condictio ob turpem causam into modern regulations of unjustified enrichment provokes criticism. Such regulations are diversified into several models but mostly invoke controversies. The main goal of this paper is evaluating these critical opinions and doubts repeated in legal discourse using historical and comparative methods. Author focuses on five issues: usefulness of condictio ob turpem causam in the light of works of ius commune jurists; doubts concerning the principle in pari turpitudine melior est conditio possidentis; different approach of various European legislators to the idea of condictio ob turpem causam; relation between regulations of unjustified enrichment and unenforceability of agreements contrary to the o law and good customs; importance of the restitution of payments contrary to the law and good customs for today’s legal practice. The conclusions of such analysis allow to admit that doubts concerning the continuation of the Roman condictio ob turpem causam are justified. From the other side, in times of multicultural societies and increasing number of legal regulations the growth of disputes resulted from the payments contrary to law and good customs can be observed. The rejection of repayment based on the contrary to the objective good faith offers – according to the author – the best compromise between weak points of Roman condictio ob turpem causam and challenges of modern practice. In the legal reasoning it is expressed by the maxime „no one shall be heard, who invokes his own guilt”.Incorporating of this maxime into the unjustified enrichment is all the more justified when higher could be in legal practice doubts concerning the acceptability of rejection of restitution of the payment with has been made without legal ground but in the contrary to the principle of good faith.
6
72%
Zeszyty Naukowe KUL
|
2018
|
vol. 61
|
issue 2
307-319
EN
The aim of the present study is to clarify the term droit de suite, as defined in the Act on Copyright and Related Rights. The aforementioned set of regulations is intended to serve a noble purpose: to ensure the just distribution of profit in the event of a rise in the value of a work of art. Droit de suite (resale right) is in force through article 19-195 of the Act on Copyright and Related Rights. It is an inalienable right which entitles the creator and his heirs to an additional remuneration (in the form of a percentage of the profit) in the case of professional resale of original copies of an artwork or photograph. The present paper discusses the rules and regulations applicable to droit de suite, as well as related issues, such as: the legal nature of droit de suite, the liability of sellers in the case of non-compliance, the justifiability of the regulations’ existence in view of the authorities’ inability to enforce them, the advantages and disadvantages stemming from the intermediation of copyright collectives in the sale of works of art.
PL
Celem niniejszego opracowania jest przybliżenie zawartej w ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych instytucji droit de suite – będącej wyrazem szczytnej idei zachowania sprawiedliwego podziału zysków z ewentualnego wzrostu wartości dzieł artystycznych. Droit de suite (prawo ciągłości) zostało implementowane i uregulowane w art. 19-195 pr. aut. Zgodnie z ustawą jest to niezbywalne uprawnienie przysługujące twórcy i jego spadkobiercom do dodatkowego, procentowo naliczanego wynagrodzenia, w przypadku dokonanych zawodowo odsprzedaży oryginalnych egzemplarzy utworu plastycznego lub fotograficznego. W artykule omówione zostały przepisy oraz zasady funkcjonowania prawa droit de suite, a także związane z tym kwestie, dotyczące: charakteru prawnego instytucji droit de suite, odpowiedzialności sprzedawców za nieprzestrzeganie przepisów, zasadności ich stosowania w związku z brakiem możliwości egzekwowania tych praw, korzyści oraz wad związanych z korzystaniem z pośrednictwa OZZ przy sprzedaży dzieł sztuki.
EN
The first part of this article is about banks` condiction claim regarding the reimbursement for non-contractual use of capital provided by banks in the situation of acknowledgement of invalidity (ex tunc) of credit agreement. The aim of the article is to show - based on the analysis of the existing judicature - that if a credit agreement is declared invalid ex tunc, the bank, as part of its condition, is entitled to reimbursement for noncontractual use of the capital by the borrower. This issue arose on the basis of the jurisprudence concerning mortgage loan agreements denominated or indexed to a foreign currency. This approach to the subject is the result of the fact that the problem which is the subject of this paper has been created on the basis of court case law (where it was "initiated" in a way by the judgment of the Court of Appeals in Białystok on 20 February 2020; reference: I ACa 635/19) and is a strictly practical problem; thus, its solution should be drawn from the hitherto judicial output. This article discusses the doubts that have arisen as well as proposes specific solutions.
PL
Przedmiotem pierwszej części niniejszego artykułu jest problematyka dotycząca roszczenia kondykcyjnego banków o zwrot kosztów z tytułu bezumownego korzystania przez kredytobiorców z kapitału pieniężnego udostępnionego przez banki w przypadku stwierdzenia nieważności (ex tunc) umowy kredytu. Celem artykułu jest wykazanie - na podstawie analizy dotychczasowego dorobku judykatury - że w przypadku stwierdzenia nieważności ex tunc umowy kredytu bankowi w ramach jego kondykcji należny jest zwrot kosztów z tytułu bezumownego korzystania przez kredytobiorcę z kapitału. Takie ujęcie tematu jest wynikiem tego, że będący przedmiotem niniejszego opracowania problem powstał na gruncie orzecznictwa sądowego (został on niejako „zainicjowany” wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 20.02.2020 r.; sygnatura: I ACa 635/19) i jest problemem stricte praktycznym. W niniejszym artykule omówiono powstałe wątpliwości, a także zaproponowano konkretne rozwiązania.
EN
The subject of the commentary is the judgment of the District Court in Gdańsk, which dismissed the appeal brought by the bank against the judgment of the Court of firstinstance. This judgment ordered the bank to pay the consumer a sum of money for unjustenrichment, together with interest and litigation costs. As rightly stated by the courts of both instances, upon the transfer of the debt confirmed by the bank enforcement order by the bank to the entity other than the bank, the vendor of the claim should notify the enforcement bailiff of this fact with a request for its remission. The continuation of the enforcement constitutes an unlawful act of the bank, resulting in unjustified enrichmentat the expense of the former debtor. Such an assessment is not changed by the fact that the bank transfers the enforced funds to the buyer of the debt, as the latter cannot benefitfrom the former, but should bring an action against the debtor for payment on generalrules. The judgment deserves approval, and due to its practical dimension, also an in-depth commentary and dissemination.
PL
Przedmiotem glosy autor uczynił wyrok Sądu Okręgowego w Gdańsku, mocą którego oddalono apelację wniesioną przez bank od wyroku Sądu I instancji. Wyrokiem tym zasądzono od banku na rzecz konsumenta kwotę pieniężną z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia wraz z odsetkami i kosztami procesu. Jak słusznie stwierdziły sądy obu instancji,z chwilą przelewu wierzytelności stwierdzonej bankowym tytułem egzekucyjnym dokonanego przez bank na rzecz podmiotu niebędącego bankiem, zbywca wierzytelności powinien powiadomić o tym fakcie komornika prowadzącego egzekucję i zwrócić się z wnioskiem o jej umorzenie. Kontynuacja egzekucji stanowi bezprawne działanie banku, skutkujące bezpodstawnym wzbogaceniem kosztem byłego dłużnika. Takiej oceny nie zmienia fakt przekazania przez bank wyegzekwowanych środków nabywcy wierzytelności, gdyż ten nie może korzystać z dobrodziejstwa b.t.e., lecz powinien wystąpić przeciwko dłużnikowi z powództwem o zapłatę na zasadach ogólnych. Wyrok zasługuje na aprobatę, a z uwagi na jego praktyczny wymiar także na pogłębiony komentarz i upowszechnienie.
EN
This second part of the article is about banks` condiction claim regarding the reimbursement for noncontractual use of capital provided by banks in the situation of acknowledgement of invalidity (ex tunc) of credit agreement. The issue arises on the basis of judicial practice on mortgage credit agreements denominated in or indexed to foreign currencies. This issue arose on the basis of the jurisprudence concerning mortgage loan agreements denominated or indexed to a foreign currency. This part of article discusses the doubts that have arisen, based on - which requires an explicit reservation - the body of case-law, as well as proposing specific solutions. Such a solution is the result of the fact that the problem which is the subject of this paper has been created on the basis of court case law (where it was "initiated" in a way by the judgment of the Court of Appeals in Białystok on 20 February 2020; reference: I ACa 635/19) and is a strictly practical problem; thus, its solution should be drawn from the hitherto judicial output. As a result of the above, both the doctrinal considerations and the analysis of the doctrine acquis will be reduced here to the necessary minimum.
PL
Przedmiotem niniejszej, drugiej części artykułu jest zagadnienie istnienia roszczenia kondykcyjnego banków o zwrot kosztów z tytułu bezumownego korzystania przez kredytobiorców z kapitału pieniężnego udostępnionego przez banki w przypadku stwierdzenia nieważności (ex tunc) umowy kredytu. Kwestia ta powstała na gruncie orzecznictwa dotyczącego umów kredytów hipotecznych denominowanych albo indeksowanych do waluty obcej. W tej części artykułu omówiono powstałe wątpliwości, bazując na - co wymaga wyraźnego zastrzeżenia - dorobku orzecznictwa, a także proponując konkretne rozwiązania. Takie ujęcie zagadnienia wynika stąd, że będący przedmiotem niniejszego opracowania problem powstał na gruncie orzecznictwa sądowego (został niejako zainicjowany wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 20.02.2020 r., sygnatura: I ACa 635/19) i ma charakter stricte praktyczny; tym samym jego rozwiązanie powinno być niejako zaczerpnięte z dotychczasowego dorobku judykatury. W rezultacie rozważania doktrynalne, jak i analiza dorobku doktryny zostaną tutaj ograniczone do niezbędnego minimum.
EN
The article deals with the mutual relations between wrongful contractual provisions (unfair clauses) and undue performance. The former was introduced into the Polish civil law by an amendment made to the Polish Civil Code in connection with the 93/13/EC Directive entry into force. In turn, the institution of undue performance has long been recognised in Poland as the method of pursuing claims under the unfair clauses. Mutual relations of provisions pertaining to the above-mentioned notions still have not been thoroughlyexamined. Nonetheless, the simultaneous analysis of the provisions reinforces the statement that the undue performance claim may be useful in pursuing claims for enrichment arising from performance of service based on unfair clauses. To be exact, condictio indebiti claim shall be invoked to successfully pursue the claim. On the other hand, only a few scholars and courts deem so. The reason why this type of undue performance claim is applied lies within the pain of ineffectiveness for setting forth unfair clauses. Moreover, the provisions ought to be interpreted in a way that reflects the European Union law application.
PL
Artykuł dotyczy wzajemnej relacji instytucji niedopuszczalnych postanowień umownych (klauzul abuzywnych) i nienależnego świadczenia. Pierwsza z nich została wprowadzona do polskiego prawa cywilnego poprzez nowelizację polskiego kodeksu cywilnego w związku z wejściem w życie dyrektywy 93/13/WE. Z kolei instytucja nienależnego świadczenia od dawna uznawana jest za metodę dochodzenia roszczeń z tytułu klauzul abuzywnych w Polsce. Wzajemne relacje przepisów dotyczących wymienionych pojęć nie zostały jeszcze dokładnie zbadane. Niemniej jednak jednoczesna analiza tych przepisów wzmacnia stwierdzenie, żeroszczenie o nienależne świadczenie może być użyteczne w dochodzeniu roszczeń o wzbogacenie wynikające z wykonania świadczenia na podstawie nieuczciwych klauzul. Dokładnie rzecz ujmując, w celu skutecznego dochodzenia roszczenia należy powołać się na condictio indebiti. Tak uważa jednak mniejszość. Powodem, dla którego właściwą podstawą dochodzenia roszczeń jest condictio indebiti, jest sankcja bezskuteczności zastrzeżenia klauzul abuzywnych. Ponadto przepisy powinny być tak interpretowane, aby uwzględnić kontekst unijny.
11
58%
EN
In the article the author’s opinion on the employee’s liability regulated by the Labour Code provisions regarding unjust enrichment regulated in Articles 405–414 of the Civil Code is presented. First both forms of liability are identified and the earlier views of the case law and scholars on the employee’s liability for unjust enrichment are analysed. The author ultimately aims at entering into polemics with the current views of the representatives of science and the judiciary, to end with the thesis pointing to the need for the regulation of the Civil Code in matters relating to employee’s unjust enrichment.
PL
W artykule przedstawiono opinię na temat styku odpowiedzialności pracowniczej uregulowanej przepisami Kodeksu pracy oraz odpowiedzialności z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia z art. 405–414 Kodeksu cywilnego. Przedstawiono obie omawiane instytucje oraz dotychczasowe poglądy orzecznictwa oraz doktryny na temat odpowiedzialności pracowniczej z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia, a nadto polemikę z aktualnymi poglądami przedstawicieli nauki i judykatury. Artykuł zamyka autorska teza o konieczności stosowania przepisów Kodeksu cywilnego do stosunku pracy w zakresie kondykcji.
PL
Rola współczesnego prawa międzynarodowego w odniesieniu do polityki prawnokarnej polega przede wszystkim na harmonizowaniu systemów karnych różnych państw oraz przyjmowaniu reguł dotyczących współpracy międzynarodowej. Dotyczy to także przestępczości korupcyjnej. W opracowaniu poddano analizie dokumenty odnoszące się do zjawiska korupcji przyjmowane pod auspicjami międzynarodowych organizacji rządowych o charakterze powszechnym i regionalnym. Przedmiotem analizy prawniczej są postanowienia umów oraz przepisy prawa krajowego. W opracowaniu przedstawiono formy, pod jakimi występują w dokumentach międzynarodowych podstawowe typy przestępstw korupcyjnych, tj.: łapownictwo w sektorze publicznym w obu jego odmianach (przekupstwo i sprzedajność), handel wpływami (platan protekcja), nadużycie uprawnień oraz bezpodstawne wzbogacenie, będące najbardziej kontrowersyjnym typem przestępczości korupcyjnej. Głównym zamierzeniem było określenie znamion strony podmiotowej i przedmiotowej poszczególnych typów czynów przestępczych. Najwięcej uwagi poświęcono omówieniu podstawowej formy przestępczości korupcyjnej - łapownictwu. Rozważania poczynione przy omówieniu tego typu przestępczości korupcyjnej mają jednak zastosowanie bezpośrednio lub pośrednio także w przypadku pozostałych typów przestępstw korupcyjnych.
EN
The current role of international law, in relation to criminal policy, is harmonization of criminal justice of different states and rules relating to international cooperation. This also applies to the crime of corruption. The paper focused on documents about corruption adopted by international governmental organizations in the global and regional level. Objects of legal study are provisions of agreements and polish law. The paper presents basic types of corruption offences stipulated by international instruments, such as: bribery in the public sector (in both its forms passive and active), trading in influence, abuse of power and illicit enrichment, which is the most controversial type of corruption offences. The main aims of the paper are to determine the subjective features and objective features of corruption offences. Main attention is devoted to basic form of corruption offences - bribery. Considerations made in the area of bribery are applicable directly or indirectly also in remaining types of corruption crimes.
RU
Роль современного международного права по отношению к уголовно-правовой политике, в первую очередь по оптимизации системы уголовного правосудия в различных странах и принятие правил для международного сотрудничества. Это также относится и к преступлению коррупции. В исследовании были проанализированы документы, относящиеся к коррупции, принятой под эгидой международных правительственных организаций в целом и на региональном уровнях. Производится юридический анализ указов договоров и принципов национального права. Приведены формы, в которых выступают в международных документах основные типы коррупционных правонарушений, а именно: взяточничество в государственном секторе в обеих его формах (получение взятки и продажности), торговля влияниями (Платан фаворитизм), злоупотребление властью и неосновательное обогащение, которое является наиболее спорным типом преступления коррупции. Основной целью было определение обективных и субективных признаков сторон различных типов преступных деяний. Наибольшее внимание уделено обсуждению основной формы преступления коррупции - взяточничество. Соображения, высказанные в ходе обсуждения данного вида преступлений коррупции могут быть применены, непосредственно или косвенно, в случае других видов коррупции.
EN
This article presents the evolution of the Polish case law concerning protection of an image in the event of a breach of contract regarding the time and place of the use of an image. So far, courts in Poland have only awarded compensation for the personal injury. Recently, the Warsaw Court of Appeal (29.07.2014, VI ACa 1657/13) awarded damages in the amount corresponding to remuneration owed for an unconsented use (lucrum cessans) of an image. The most important statement of the Court concerns the qualification of this payable sum being due for an enrichment at the expense of the depleted. This means that the Court recognised a possibility of unjust enrichment at the expense of a person entitled to the right of an image being a subject of a personal right. The article deals with consequences of this recent judgment for the perception ofthis right as a personal right with economic value, but not as a property right. It is suggested that the right to use an image in advertising should be treated as a publicity right (property right).
PL
Artykuł omawia skutki reklamowego wykorzystania wizerunku poza granicami umownego zezwolenia. Na tle wcześniejszego orzecznictwa przedstawiony został przełomowy wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 29 lipca 2014 r. (VI ACa 1657/13) i jego skutki dla ochrony dóbr osobistych w Polsce. Po raz pierwszy w Polsce sąd zasądził wynagrodzenie za bezprawne wykorzystanie zamiast zwykle zasądzanego zadośćuczynienia. Sąd Apelacyjny nazwał to wynagrodzenie korzyściami (zaoszczędzonym wynagrodzeniem) uzyskanymi kosztem zubożonego. Autorka zwraca uwagę, że hipotetyczne wynagrodzenie, obliczone jako lucrum cessans, różnić się może od wysokości wynagrodzenia odpowiadającego rynkowej wartości korzystania z danego wizerunku. Przyznawanie takiego wynagrodzenia jako wydania uzyskanych korzyści będzie możliwe tylko w odniesieniu do naruszeń niektórych dóbr osobistych. Autorka omawia ponadto skutki wykorzystania w reklamie innych niż umówiono wizerunków kontrahenta, w powiązaniu z dwoma rozumieniami wizerunku (w art. 23 k.c. i art. 81 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych).
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.