Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 29

first rewind previous Page / 2 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  budżetowanie
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 2 next fast forward last
PL
Budżetowanie jest jednym z najważniejszych narzędzi controllingu. Prawidłowy przebieg procesu budżetowania uwarunkowany jest szeregiem zjawisk natury psychologicznej. Celem artykułu jest próba holistycznego spojrzenia na problem uwarunkowań psychologicznych w budżetowaniu. Przeprowadzone rozważania oparto na studiach literaturowych z zakresu budżetowania, ze szczególnym uwzględnieniem aspektów psychologicznych w controllingu, a zwłaszcza w procesie budżetowania, oraz na własnych przemyśleniach autora. W związku z tym wywód zawarty w artykule ma charakter teoretyczny. Wykazano w nim, że zjawiska psychologiczne, na każdym etapie budżetowania, w istotny sposób wpływają na przebieg procesu budżetowania. Psychologiczny wymiar budżetowania dostrzegalny jest na etapie wyboru zasady i metody tworzenia budżetu oraz na etapie realizacji budżetu i oceny wyników jego wykonania poprzez ocenę postaw i zachowań pracowników biorących udział w budżetowaniu. Artykuł stanowi przyczynek do dalszej dyskusji nad psychologicznymi aspektami budżetowania.
PL
W artykule omawia się problematykę związaną z tworzeniem budżetów w przedsiębiorstwach polskich. W pierwszej części zaprezentowano zasady budżetowania, w drugiej – rodzaje budżetów oraz ich typologię w podziale na budżet główny i budżety szczątkowe.
EN
The article discusses issues related to creation of budgets in Polish enterprises. The first part presents principles of budgeting, the second – types of budgets and their typology divided into main budget and residual budgets.
PL
W artykule przedstawiono charakterystykę instrumentów tworzących budżet kapitałowy w rachunku odpowiedzialności dla przedsiębiorstw produkujących konstrukcje budowlane. Opracowanie jest kontynuacją poprzednich publikacji, w których pokazano wdrożenie rachunku odpowiedzialności w ośrodkach odpowiedzialności za koszty, przychody i zyski oraz inwestycje. W tym artykule skoncentrowano się głównie na zaprezentowaniu metod umożliwiających zbudowanie budżetu kapitałowego dla przedsiębiorstw produkujących konstrukcje budowlane. Aby uniknąć niepowodzenia związanego z budową koncepcji budżetu kapitałowego, należy ze szczególną starannością określić procedury z tym związane. Podmioty badawcze zostały z zamiarem wybrane, ponieważ są wyjątkowe dla całej gospodarki, są to również przedsiębiorstwa, które realizują największe kontrakty budowlane w Polsce.
PL
Wszelkie działania prowadzone przez przedsiębiorstwo handlowe mają za zadanie pozyskiwanie nowych i utrzymywanie obecnych klientów. Utrzymywanie relacji z klientami ma sens tylko wtedy, gdy relacje te są rentowne. W związku z tym w przedsiębiorstwach tych należy prowadzić rachunek kosztów klienta, którego głównym celem jest optymalizacja rentowności relacji z klientami. Każde przedsiębiorstwo handlowe może wdrożyć i prowadzić taki rachunek kosztów. Jednak stopień złożoności rachunku kosztów klienta będzie determinował możliwość stosowania danego modelu rachunku kosztów klienta w konkretnym przedsiębiorstwie. W artykule przedstawiono model integracji budżetowania kosztów klienta z rachunkiem kosztów działań. Celem artykułu jest ocena możliwości integracji budżetowania kosztów klienta z rachunkiem kosztów działań w przedsiębiorstwach handlowych. W opracowaniu wykorzystano analizę literatury, dedukcję oraz modelowanie, które w naukach społecznych jest odpowiednikiem doświadczenia.
PL
System controllingu dostarcza wielu narzędzi, które pozwalają efektywnie zarządzać przedsiębiorstwem. Jedną z takich metod zarządzania organizacją jest budżetowanie. W efekcie procesu budżetowania powstają budżety, które pełnią w organizacji różne funkcje i zadania. Sporządzanie budżetów jest procesem bardzo powszechnym, który pozwala skutecznie koordynować działaniami w całości przedsiębiorstwa. Celem artykułu jest ocena systemu budżetowania w przedsiębiorstwie. W pracy opisano istotę budżetowania, etapy tego procesu, zadania, jakie pełni w przedsiębiorstwie, a także jego najważniejsze cele. Zawarto również ocenę koncepcji budżetowania w świetle nie tylko jej zalet, ale również wielu uwag krytycznych ze strony autorów. Budżetowanie to proces, który wymaga dostosowania do aktualnych warunków na rynku, o czym świadczy między innymi powstanie koncepcji Beyond Budgeting, którą również przedstawiono w artykule. Wykorzystane metody badawcze to dedukcja i krytyczna analiza literatury.
PL
Aspekty formalne w zakresie funkcjonowania controllingu w przedsiębiorstwie są zagadnieniem stosunkowo nieczęsto poruszanym. Celem artykułu jest przedstawienie roli oraz zakresu księgi budżetowej w controllingu operacyjnym przedsiębiorstwa, z uwzględnieniem specyfiki działalności podmiotu z branży budowlanej, jako próba formalnego ujęcia procesu budżetowania. Zaprezentowano cele, efekty oraz etapy budżetowania, które znajdują odzwierciedlenie w księdze budżetowej. Wskazano na właściwą organizację procesu budżetowania w przedsiębiorstwie jako warunek decydujący o poprawności sporządzanego budżetu oraz wskazano niezbędne elementy formalne tego procesu. Podjęte badania literaturowe wskazują na konieczność formalizacji procesu budżetowania, który przyjmując postać księgi budżetowej, systematyzuje zasady funkcjonowania budżetowania w przedsiębiorstwie budowlanym.
PL
W artykule przedstawiono koncepcję wdrożenia budżetowania do przedsiębiorstw produkujących konstrukcje budowlane. Celem artykułu jest zaprezentowanie koncepcji wdrożenia budżetowania w ośrodkach odpowiedzialności do przedsiębiorstw produkujących konstrukcje budowlane. W tym celu przeprowadzono badania naukowe, w których wykorzystano następujące metody: dedukcji, wywiady z księgowymi, analizy opisowe systemu ewidencji kosztów, przychodów, analizy zakresu i treści danych liczbowych zawartych we właściwej tematycznie dokumentacji i sprawozdawczości finansowej oraz publikowanych raportach giełdowych. Artykuł ten jest kontynuacją poprzednich publikacji, w których pokazano wdrożenie rachunku odpowiedzialności w ośrodkach odpowiedzialności za koszty, przychody, zyski, inwestycje.
PL
Budżetowanie jest najważniejszym elementem planowania operacji w samo-dzielnych publicznych zakładach opieki zdrowotnej, które pomaga zdefiniować prio-rytety jednostki. Czynność ta informuje zarząd o kosztach i przychodach, co pozwala je stale monitorować. Budżetowanie daje systematyczną i kompleksową informację do wieloaspektowej analizy operacji dokonywanych w spzoz. Ma ona znaczenie także dla zatrudnionych pracowników, motywując ich do zachowań zgodnych z oczekiwa-niami jednostki. Artykuł charakteryzuje istotę usług zdrowotnych świadczonych poza limitem wyznaczonym przez kontrakty z Narodowym Funduszem Zdrowia w budże-towaniu spzoz.
EN
Budgeting is the most important element of planning of operations in independ-ent public health care units (spzoz). It helps to define priorities for the unit and new enterprises. It provides the management with information on income and ex-penses, which makes it possible to monitor them continuously. The budgeting sys-tem provides systematic and comprehensive information for multiaspect analysis of operation of public health care units. It also plays a role in motivating the em-ployees to behave according to the unit's expectations. The article explains the role of health services provided outside the limit set in contracts with the National Health Fund in the budgeting of public health care units.
EN
Capital budgeting is a technique which helps making long term decisions in a company. Moreover, it requires that proper methods of assessing the effectiveness of investment projects should be used. The arms industry in Poland is part of its industrial defence capability. Efficient finance management of enterprises from the Polish national defence industry is essential for the country’s security and defence.
EN
This article reviews the evolution of planning and considers the answer to the question of what the approach to budgeting in uncertain times should look like. According to the author, this problem has gained particular importance during the ongoing crisis, as well as the experience of war, and earlier the pandemic. Looking for an answer to the question of which organizational model is most adequate in the current crisis, Lalux’s typology of organization paradigms and Vilber’s theory of consciousness development were used. Organizational models are represented by colour names – from red to violet. Lalux’s typology, which ends with turquoise organization, was extended by the author with the concept of violet organization. According to the author, the need to indicate a new model of organization results from the effects of the current crisis that a human being must face. The work examines how individual organizational paradigms translate into the approach to budgeting.
PL
W niniejszym artykule dokonano przeglądu ewolucji planowania, a także podjęto próbę udzielenia odpowiedzi na pytanie jak powinno wyglądać podejście do budżetowania w sytuacji niepewności. Problem ten zdaniem autora, nabrał szczególnego znaczenia w okresie trwającego kryzysu, a także doświadczenia wojny, a wcześniej pandemii. Szukając odpowiedzi na pytanie jaki modeli organizacji jest najbardziej adekwatny w obecnej sytuacji kryzysowej wykorzystano typologię paradygmatów organizacji Laluxa oraz teorię rozwoju świadomości Vilbera. Modele organizacji zostały przedstawione przy pomocy nazw kolorów – od czerwonego do fioletowego. Typologia Laluxa, która kończy się na organizacji turkusowej, została przez autora rozszerzona o koncepcję organizacji fioletowej. Potrzeba wskazania nowego modelu organizacji wynika zdaniem autora ze skutków obecnego kryzysu, z jakim musi się mierzyć człowiek. W pracy badano jak poszczególne paradygmaty organizacji przekładają się na podejście do budżetowania.
PL
W artykule omówiono powiązanie budżetowania działalności operacyjnej przedsiębiorstwa z zarządzaniem operacyjnym. W pierwszej części przedstawiono koncepcję budżetowania, zaś w drugiej omówiono etapy procedury wdrożenia budżetu operacyjnego.
EN
The article discusses the link between the budgeting of the company's operations and operational management. The first part presents the concept of budgeting, while the second discusses the stages of the operational budget implementation procedure.
PL
W artykule poddaje się analizie typy budżetów i procedury budżetowania w przedsiębiorstwie. W pierwszej części omawia się zasady kierujące procedurami budżetowania. Druga część charakteryzuje procedury budżetowania nakazowego i partycypacyjnego, a także tworzonego na zasadzie „od zera” oraz przyrostowej.
EN
The article analyzes the types of budgets and budgeting procedures in an enterprise. The first part discusses the principles guiding budgeting procedures. The second part characterizes prescriptive and participatory budgeting procedures, as well as the ones created on a "from zero" and incremental basis.
PL
Duża dynamika otoczenia przedsiębiorstw oraz wzrost konkurencyjności na rynku zmuszają kierownictwo do stosowania takich instrumentów zarządzania, które wspomagają sprawny przebieg procesów gospodarczych i przyczyniają się do skutecznego osiągania założonych celów. Odpowiedzią na takie zapotrzebowanie stał się controlling, który spełnia postulaty ukierunkowania systemu zarządzania na szybkie reagowania na zmiany zachodzące w otoczeniu przedsiębiorstwa (Nowak 2011, s. 11). Zarządzanie jednostką gospodarczą jest procesem złożonym składającym się ze wszystkich aspektów jej działalności, a także ściśle uzależnionym od jej specyfiki. Controlling, który jako instrument zarządzania ukierunkowany jest na kierowanie podmiotem gospodarczym, z punktu widzenia jego określonych celów zarówno operacyjnych jak i strategicznych, może być metodą na zapewnienie przedsiębiorstwu właściwego funkcjonowania zarówno w każdych warunkach. Controlling ukierunkowany jest na sterowanie działaniami w przyszłości, które powinny zapewnić długotrwałą egzystencję firmie i zachowanie miejsc pracy (Siekierski 2010 s. 10). Controlling można określić jako swojego rodzaju drogowskaz dla kierownictwa w zarządzaniu podmiotem gospodarczym, wskazujący kierunek działania. Celem artykułu jest przedstawienie controllingu, jego wybranych narzędzi jako metodę oceniającą przyszłe zagrożenia gospodarcze. Rozwiązania zostały opracowane na podstawie literatury przedmiotu. Artykuł stanowi podstawę do przeprowadzenia dalszych badań w zakresie szeroko rozumianego controllingu, w szczególności określenia wpływu wyboru odpowiednich narzędzi do oceny przyszłych zagrożeń gospodarczych. Zastosowaną metodologię badawczą można ogólnie ująć jako studium literatury, mające na celu ustalenie stanu wiedzy a zarazem niewiedzy określonej dziedziny naukowej, stanowiąc podstawę do dalszych badań.
EN
It is a fast changing environment in which firms are operating as well as the increase in competitiveness on the market that are forcing the management to utilize instruments enhancing efficient economic processes and are successfully contributing to achieving the expected goals. Controlling appears to become one of such instruments, fulfilling all the requirements aimed at quickly reacting to the changes that occur in company’s environment (Nowak 2011, s. 11). Managing the economic entity constitutes a comprehensive process embracing all the aspects of its operations and closely connected to its specific functions. Controlling seen as the management instrument, directed to run the economic entity both from its strategic and operational perspective, may be used as a useful method guarantying the appropriate functioning of the company in any circumstances. Controlling is aimed at steering of future actions which should ensure a long term existence of the firm as well as maintaining job positions (Siekierski 2010 s.10). Controlling may be thus treated as a kind of a direction indicator for the management marking the path to follow in running the given economic entity. The article aims at presenting controlling and its selected tools as a method of assessing the prospective economic threats. The solutions have been proposed on the basis of the subject literature. The article constitutes a basis for further studies of controlling in its broad sense, and especially for assessing the selection of appropriate instruments enabling the evaluation of the future economic threats. The methodology applied here may be described as a review of the literature aiming at determining the level of our perception or ignorance in a given scientific area thus constituting the basis for further research.
PL
Zarządzanie przedsiębiorstwem w ostatnich latach wymaga koncentracji na zmianach otoczenia, tj. wzroście konkurencyjności przedsiębiorstw, postępie techniczno- -technologicznym, zwiększeniu wymagań klientów, zmniejszaniu się cyklu życia produktów oraz wprowadzaniu innowacyjnych produktów. W celu przystosowania się do panujących warunków przedsiębiorstwa poszukują nowoczesnych, a także skutecznych systemów zarządzania. Odpowiedzią na problemy zarządzania stał się controlling oraz budżetowanie, ponieważ spełniają one wymagania dotyczące szybkiego reagowania na zmiany zachodzące w otoczeniu przedsiębiorstwa. Zarządzanie przedsiębiorstwem poprzez budżetowanie obejmuje zorientowanie się, jakimi środkami finansowymi przedsiębiorstwo dysponuje, prognozowanie skutków bieżącej działalności oraz planowanie, jak najefektywniej wykorzystać posiadane środki. Głównym celem artykułu jest przedstawienie budżetowania sprzedaży jako narzędzia do kontrolowania i zarządzania przedsiębiorstwem w zakresie przewidywania skutków bieżącej sprzedaży.
PL
W artykule omawia się problematykę związaną z przyczynami tworzenia jednostkowych budżetów podmiotów gospodarczych, jak i z wdrażaniem systemów budżetowania w przedsiębiorstwach. Analizuje on cele budżetowania jako element usystematyzowanego zarządzania przedsiębiorstwem. Ujęcie celów budżetowania prezentuje się w odniesieniu do klasycznej 5-czynnikowej definicji zarządzania oraz w odniesieniu do klasycznych form budżetu działalności operacyjnej.
EN
The article discusses problems related to the reasons for creating unitary budgets of business entities, as well as the implementation of budgeting systems in enterprises. It analyzes budgeting goals as part of a systematic business management. The conceptualization of budgeting goals is presented in relation to the classical 5-factorial definition of management and in relation to the classic forms of the operating budget.
PL
W artykule omówiono kwestie związane z powstaniem i funkcjonowaniem ośrodków odpowiedzialności za koszty. Procedurę ich definiowania powiązano z budżetowaniem działalności operacyjnej. W pierwszej części zdefiniowano ośrodki odpowiedzialności za koszty, w kolejnej – zasady budżetowania tych ośrodków.
EN
The article discusses issues related to the creation and operation of the centers of responsibility for costs. The procedure of defining them was related to budgeting of operating activities. The first part of the paper defines centers of responsibility for costs, the second part – the rules of budgeting of these centers.
EN
An effective functioning of enterprise based on taking up many economic decisions about cost ex ante and ex post. Budget is the basic instrument of planning and budgeting is a part of process of planning the costs. Traditional budgets like: static budget, zero base budgeting, flexible budgeting, Planning, Programing Budgeting System, incremental budgeting, continuous budgeting, imposed budgets, bottom up budgets have got many drawbacks. The aim of these study is to present major minus of traditional budgets and new methods of budgeting, for example: activity based budgeting, priority based budgeting, multidimensional budgeting, shareholder value budgeting.
PL
Współcześnie specjaliści zarządzania zasobami ludzkimi zyskali miano partnera biznesowego. Rola ta wymaga jednak dobrej znajomości jednostki, by móc nie tylko współtworzyć strategiczne rozwiązania dla pracowników, ale i współuczestniczyć w optymalizacji kosztów pracy. Jedną z możliwości w tym zakresie jest wykorzystanie controllingu personalnego, czyli zaadaptowanego dla funkcji personalnej controllingu. Artykuł dotyczy interdyscyplinarnej i złożonej problematyki z obszaru zarządzania zasobami ludzkimi i rachunkowości. Celem artykułu jest przedstawienie budżetowania kosztów pracy (inaczej to koszty personalne) w kontekście controllingu personalnego, poprzez ukazanie jego istoty oraz kosztów pracy, a także określenie relacji między komórką zajmującą się controllingiem personalnym a komórką zarządzania zasobami ludzkimi. Wnioski wyciągnięte na podstawie krytycznego przeglądu literatury są próbą oceny przydatności budżetowania kosztów personalnych w zarządzaniu oraz zbierają wiedzę na temat budżetowania kosztów pracy. Artykuł może być wskazówką dla badaczy, praktyków oraz dla studentów kierunków ekonomicznych. Zdaniem autorki, budżetowanie kosztów personalnych może mieć kluczowe znaczenie w ich kontrolowaniu.
EN
Contemporary human resource management specialists have the status of business partners. This role requires sufficient knowledge of the organisation, necessary for the specialists to contribute to the development of strategic solutions and cost optimization through, for instance, personal controlling, i.e. controlling adapted to handle the HRM function. The personnel controlling concept comes with a variety of tools, one of which is the labour cost budgeting. This interdisciplinary article presents the complex matter of human resource management in the context of personnel controlling. In particular, it provides an insight into the nature of personnel controlling and labour costs, and describes how personnel controlling units and HRM units are related to each other. Based on a critical review of the literature (mainly international), the article integrates the knowledge of personnel cost budgeting and attempts to evaluate its usefulness for management purposes. Its conclusions can be used as reference by researchers and practitioners (mainly heads of the personnel function and personnel controlling), as well as by economics students. In the author’s opinion, personnel cost budgeting can be a key tool allowing an organisation to control these costs and consequently improving the effectiveness of organisational management.
EN
This paper analyses the organisation of a controlling system in an enterprise, allowing for theoretical and practical aspects of the basic management function, i.e. planning. It presents original controlling tools supporting the organisation activity planning and controlling process in a detailed manner. The analysis pays particular attention to the fact that budgeting is the most frequently applied management accounting and controlling tool. Given the nature of the paper, it has been emphasised that budgeting, similarly to other tools if inappropriately used, may not bring about anticipated results; on the contrary, it may even generate losses. While emphasising the importance of controlling in the company management process, the paper also highlights the employee motivation system.
first rewind previous Page / 2 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.