Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 14

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  category
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Content available remote

Mniejszość narodowa jako kategoria polityczna i socjologiczna

100%
Makaro J.
Przegląd Zachodni
|
2013
|
issue 3(348)
19-30
EN
The article aims to draw attention to the political character of the category of national minorities and the consequences this has for sociological reflection. The political character of the national minority category consists, among others, in the method of officially distinguishing them, their institutionalization and legitimization. Sociologists dealing with ethnic issues to a greater or lesser degree, more or less consciously – in the process of creating theory and empirical practice – succumb to categories developed in the sphere of politics. The examples of a thus problematized relation discussed in the article pertain on the one hand to the sociological distinguishing of the category of minorities, while on the other hand, concern the usage of data gathered in the National Census with his all political implications.
2

Wortarten in der Generativen Grammatik

100%
Turysheva O.
Germanica Wratislaviensia
|
2016
|
vol. 141
349-360
DE
Die Frage nach der qualitativen und daraus folgenden quantitativen Charakteristik der Wortarten ist eine uralte Frage, die Jahrtausende lang behandelt wird. Mit der Zeit werden neue Methoden der Wortarteneinteilung vorgeschlagen. Der vorliegende Beitrag setzt sich zum Ziel, den Status der Wortarten in der generativen Grammatik zu bestimmen, den Inhalt und die Bedeutung der Merkmale [+/–N/V] klarzustellen. In der Untersuchung wird gezeigt, ob die syntaktischen Interpretationen der Merkmalsbündelkombinationen einheitlich und für alle Sprachen relevant sind.
EN
The problem of the qualitative and quantitative characteristics of the parts of speech is an age-old question. Within the course of time new methods of classifications of parts of speech have been proposed. The present article aims to determine the status of parts of speech in generative grammar and to clarify the content and the significance of the features [+/–N / V]. The paper tries to show whether the syntactic interpretations of the feature bundles are uniform and pertinent to all languages.
3
Content available remote

Erroneous selection of a non-target item improves subsequent target identification in rapid serial visual presentations

88%
Yamada Y., Ariga A., Miura K., Kawabe T.
Advances in Cognitive Psychology
|
2010
|
vol. 6
35-46
EN
The second of two targets (T2) embedded in a rapid serial visual presentation (RSVP) is often missed even though the first (T1) is correctly reported (attentional blink). The rate of correct T2 identification is quite high, however, when T2 comes immediately after T1 (lag-1 sparing). This study investigated whether and how non-target items induce lag-1 sparing. One T1 and two T2s comprising letters were inserted in distractors comprising symbols in each of two synchronised RSVPs. A digit (dummy) was presented with T1 in another stream. Lag-1 sparing occurred even at the location where the dummy was present (Experiment 1). This distractor-induced sparing effect was also obtained even when a Japanese katakana character (Experiment 2) was used as the dummy. The sparing effect was, however, severely weakened when symbols (Experiment 3) and Hebrew letters (Experiment 4) served as the dummy. Our findings suggest a tentative hypothesis that attentional set for item nameability is meta-categorically created and adopted to the dummy only when the dummy is nameable.
4
Publication available in full text mode
Content available

Quelle serait la quantité d’informations nécessaire et suffisante pour une définition ?

88%
Alic L.
Studia Romanica Posnaniensia
|
2012
|
vol. 39
|
issue 4
7-17
EN
In this paper we intend to prove the importance of cognition in the difficult and complex task of finding the right definition for a term or a collocation. The principles of categorization can be successfully applied in order to find the needed and structured information about the perceived world. They can also help finding the attributes that distinguish representatives of one category. Categorizing by using prototypes contributes to the development of individuals’ vocabulary in various fields and also in discovering the most important distinctive features in order to define object, beings or abstract notions of the perceived world. A good definition must contain not only distinctive features but also specific attributes, in order to increase its accuracy.
5
Publication available in full text mode
Content available

Vyjadrovanie fyzických stavov živej substancie v slovanských jazykoch

75%
Tibenská E.
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
|
2017
|
vol. 52
EN
Expressing physical conditions of a living substance in Slavic languagesThe article presents a new a didactically conditioned method of description and explanation of simple Slavic sentences. The approach is based on the comparative research of a common base, constituted by a congruent semantic logical-gnoseological structure, which I term the “macro-situation.” This macro-situation consists of several micro-situations, which constitute different viewing angles of the macro-situation’s thought-linguistic processing. The depiction of a micro-situation is constituted by congruent types of semantic-formal structures, which represent the existing variations as well as the thought-linguistic potential. Wyrażanie fizycznych warunków żywych substancji w językach słowiańskichArtykuł przedstawia nową, nastawioną dydaktycznie metodę opisu i analizy prostych zdań w językach słowiańskich. Podejście to opiera się na porównawczej analizie wspólnej podstawy. Podstawa ta przedstawia sobą strukturę logiczno-gnozeologiczną, którą nazywam „makrosytuacją”. Każda makrosytuacja dzieli się na pewną liczbę mikrosytuacji, stanowiących różne myślowo-językowe punkty widzenia na daną makrosytuację. Na opis mikrosytuacji składają się przystające typy struktur semantyczno-formalnych, zarówno występujące w języku, jak i potencjalne.
6
Publication available in full text mode
Content available

Категорія нижчої міфології в системі світоглядних уявлень карпатських українців

63%
Наугольник Д.
Poznańskie Studia Slawistyczne
|
2012
|
issue 3
EN
‘Lesser  mythology’  played  an  important  role  in  the  worldview  notions  of  the  Carpathian Ukrainians (Hutsuls, Boykos and Lemkos) during the nineteenth and twentieth centuries. It combines notions  about  various  demonic  figures,  which  may  be  divided  into  three  types: figures  of unearthly  origin;  transformed  human  souls;  people  in  possession  of  secret knowledge and supernatural qualities. The terms used to define the representatives of lesser mythology  varied from region  to  region.  A  range  of  euphemisms  was  also  used.  The coexistence between the living and the undead gave rise to many taboos relating to magic. 
7
Publication available in full text mode
Content available

Освоение лексики в ситуации двуязычия

63%
Sarsiekiejewa N., Kasymowa R., Miejramgalijewa R.
humanistica 21
|
2018
|
vol. 2
227-246
PL
Na współczesnym etapie rozwoju metodyki wykładania języka rosyjskiego jako nauki zachodzą zmiany tradycyjnego rozumienia poznawczych procesów. Ponieważ w podstawie kształtowania obrazu świata jako całokształtu reprezentacji kognitywnych leży przyrodnicze zapotrzebowanie na poznanie świata, to podstawą poznawczych dążeń młodszych uczniów powinien być aktywny twórczy początek z użyciem takich myślowych operacji, jak porównanie, analiza (utożsamienie/ analogia), rozgraniczenie/inność), systematyzacja (klasyfikacja przedmiotów, kategoryzacja pojęć). Autorka artykułu rozpatruje tematyczne związki słów, które służą odzwierciedleniu zasad klasyfikacji zjawisk rzeczywistości, formujących się w świadomości ucznia w jego poznawczej działalności. Podkreśla, że podstawą tematycznego ugrupowania słów jest nie tylko przedmiotowy szereg i jego oznaczenie, ale również interpretacja przedmiotów i pojęć o przedmiotach w przedmiotowej i/albo poznawczej działalności ucznia. Ponieważ wszystkie rodzaje związków semantycznych pomiędzy leksemami służą najważniejszej zasadzie organizacji słownika w świadomości człowieka, to wiedza tematycznej grupy słów jako komponent językowej wiedzy o świecie pozwala uczniowi zrozumieć rzeczywistość, wyrażoną w kategoriach pojęciowych, które mogą mieć, w większym czy mniejszym stopniu, charakter szczególny. Tezaurus młodszych ludzi opiera się na wiedzy grup tematycznych jako komponentów językowej wiedzy o świecie, co pozwala uczniowi w konkretnej sytuacji posługiwać się językiem rosyjskim i wybrać najbardziej odpowiednie leksykalne jednostki w ramach leksykalnego tematu; wykorzystać elitarne leksykalne jednostki w tekście z uwzględnieniem łączności ich z innymi wyrazami; wykorzystać tematyczną leksykę stosownie z zaistniałą sytuacją i komunikacją. Jądrową część leksykalnej kompetencji młodszego ucznia przedstawiają przedmiotowe imiona, mogące być zestawionymi z rzeczywistością. Zwrócenie do tezaurusa młodszego ucznia jako osoby językowej pozwala uwzględniać jego potrzeby komunikacyjne i zdolności do opanowania języka rosyjskiego, a również proces kształtowania ucznia jako osoby językowej.
EN
At the present stage of development of a technique of teaching Russian as sciences there is a reconsideration of traditional understanding of informative processes which are considered as the concept (mechanism) of reflection. As at the heart of formation of an image of the world as sets of cognitive representations the natural need for knowledge of the world, is the cornerstone of cognitive interest of younger school students there has to be an active creative beginning with use of such cogitative operations as comparison, the analysis (identification / analogy), differentiation / distinction), systematization (classification of objects, a categorization of concepts). In article thematic communications of words which serve as reflection of the general principles of classification of the phenomena of reality which are formed in consciousness of the trainee in cognitive activity are considered. It is noted that is the cornerstone of thematic group of words not only a subject number and designation, but also judgment of objects and concepts about objects during subject and/or cognitive activity of the trainee. As all types of semantic links between lexemes serve as the most important principle of the organization of the dictionary in consciousness of the person, knowledge the trainee of a theme group of words as component of language knowledge of the world allows it to comprehend reality, the idea of reality expressed in conceptual categories which can be more or less fractional. The Tezaurusny type of the organization of knowledge of younger school students assumes knowledge of theme groups as components of language knowledge of the world that allows the pupil in a concrete situation of communication in Russian: to choose the most suitable lexical units within a lexical subject; to use the chosen lexical units in the text taking into account their compatibility with in other words and the transferred cogitative information; to use thematic lexicon according to communication situations. A nuclear part of lexical competence of the younger school student is represented by the subject names having correlation to reality. The addressing the thesaurus of the language identity of the younger school student allows to consider his communicative requirements and to connect in one uniform process of assimilation of Russian as nonnative and process of formation of the language identity of the trainee.
8
Publication available in full text mode
Content available

Пограничье как понятийная категория

63%
Kamalova A.
humanistica 21
|
2017
|
vol. 1
41-52
EN
The article “Border Zone as a Conceptual Category” is devoted to the word пограничье which has actively functioned in texts of different fields of knowledge and different methodological perspectives within the past twenty five years. The author claims that its full resonance is not reflected in dictionaries of Russian language.and givess a short overwiew of the word пограничье in order to point out that it is a conceptual wideranging and multifarious category functioning in the context of contemporary political, social and cultural processes characteristic not only for Russia. Key words: word, concept, category, border, frontier
PL
Zjawisko przekraczania granic wiąże się nierozerwalnie z koncepcją pogranicza, wszechstronnie analizowaną na przestrzeni ostatnich dwudziestu pięciu lat z różnych perspektyw i w ramach odmiennych pól badawczych. Obracając się w sferze filozofii języka, autorka artykułu Пограничье как понятийная категория pokrótce zarysowuje historię użycia koncepcji pogranicza, by dalej pokazać szerokie spektrum semantyczne słowa pogranicze wynikające z faktu, że funkcjonuje ono w kontekście współczesnych procesów kulturowych i społecznych, charakterystycznych nie tylko dla Rosji, stając się tym samym koncepcją pojemną i wieloaspektową.
9

O dywergencjach systemu językowego

63%
Skubalanka T.
Roczniki Humanistyczne
|
2014
|
vol. 62
|
issue 6: Językoznawstwo
051-057
PL
Artykuł omawia różne typy relacji dywergentnych (tj. zaburzonych) w systemie języka. Autorka dochodzi do wniosku, że istnieją one we wszystkich podsystemach, przy czym najbardziej nieregularny okazuje się podsystem leksykalny. W pracy podaje się liczne przykłady dywergencji.
EN
This article discusses various types of divergent (that is disturbed) relations in the language system. It is claimed here that such disturbances are a regular matter of fact in all language strata, yet the lexical level seems the least regular of all. The article shows numerous cases of the divergences in question.
10
Publication available in full text mode
Content available

Становление антропоцентристских теорий в современном языкознании

63%
Лабащук [Labashchuk] М. M.
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
|
2015
|
vol. 50
EN
The development of anthropocentric theories in modern linguisticsThe article highlights the unique position of anthropocentric theories within modern linguistics. To exemplify tendencies in the forming of idiolec­tic language theories in their functional aspects, I analyse the gnoseological approach in Alexander Kiklevich's linguistics. Modern linguistics differentiates between anthropocentric and anthropological theories of language. The base category of the latter is sociolect as a supraindividual phenomenon. Anthropo­centric linguistic theories are, in their turn, based on the category of idiolect as the ontologically unique category from which stems the existence of both the individual and society. In the functional approach of anthropocentric theories, sociolect itself is seen as a part of idiolect, whereas sociological theories, on the contrary, consider the idiolect a part of sociolect.The two basic approaches, or sets of criteria, traditionally applied to defin­ing the notion of category have been: (1) logical (adopting the perspective of the rational and logical capacities of consciousness) and (2) empirical (representing the perspective of the sensual experience of the individual). Beginning in the late 19th century, a new approach, or criterion, appeared and has been growing in importance. It might be referred to as: (3) the linguistic approach, which focuses on the exceptionality of how the necessarily unified rational-logical,sensual-imaginary and emotional experiences of the individual are categorised. It is namely that third aspect, or criterion, that is actualised in the studies of the individual's cognitive and mental capacities. Such actualisation is fostered by the researchers' awareness of the focusing role of individual language in regulating the cognitive and communicative manifestations of behaviour.Within the structure of the sign, comprising of the signifying and the signified, the signified is itself a complex structure, essentially describable on three logical and prototypical levels:– the hypernimic (generic, abstract-logical) level,– the base (generic-particular, mental-imaginary) level (whose prototypical structure is the centre-periphery), and– the hyponymic (particular, mixed, syncretic) level.Alexander Kiklevich's theory proposes a classification of scientific paradigms; discusses the pragmatics and functionality of language in communication; emphasises the peculiarity of the conceptualising of information on the basic, supra-basic and sub-basic levels of communication; criticises the content of modern conceptology; finally, it develops and elaborates a distinctive approach to the issues of language polysemy and metaphor. Anthropocentric theories of modern linguistics strengthen the long-stipulated leading position of the discipline among the human sciences. Kształtowanie się teorii antropocentrycznych we współczesnym językoznawstwieArtykuł zwraca uwagę na specyfikę teorii antropocentrycznych we współczesnym językoznawstwie. Jako przykład tendencji rządzących kształtowaniem się funkcjonalnych aspektów idiolektycznych teorii języka analizie poddane zostaje podejście gnozeologiczne w językoznawstwie Aleksandra Kiklewicza. Antropocentryczne teorie lingwistyczne przeciwstawiane są w dzisiejszym językoznawstwie antropologicznym teoriom języka. Podstawową kategorią tych ostatnich jest socjolekt jako zjawisko ponadjednostkowe. Podstawową kategorią teorii antropocentrycznych w językoznawstwie jest z kolei idiolekt jako ontologicznie niepowtarzalna kategoria wyjściowa istnienia jednostki i społeczeństwa. W przypadku podejścia funkcjonalnego w ramach teorii antropocentrycznych sama kategoria socjolektu uznana zostaje za część idio­lektu, nie zaś odwrotnie, jak ma to miejsce w teoriach socjologicznych.Termin kategoria określa się tradycyjnie za pomocą dwóch kryteriów czy też podejść: 1) logicznego (z pespektywy racjonalno-logicznych zdolności, jakimi dysponuje świadomość), 2) empirycznego (z perspektywy zmysłowego doświad­czenia jednostkowej osobowości). Poczynając od końca XIX wieku, pojawiło się, a następnie umocniło trzecie podejście – 3) kryterium językowe, które koncentruje się na swoistości kategoryzowania (ujmowanego jako nierozdzielna całość) doświadczenia jednostki: racjonalno-logicznego, sensoryczno­-obrazowego i emocjonalnego. Właśnie ów trzeci aspekt ulega aktualizacji w związku z badaniami kognitywno-myślowych zdolności jednostki. Aktualizacji tej sprzyja wiedza o ogniskującej roli indywidualnego języka w procesie regulacji kognitywnych i komunikacyjnych przejawów zachowania.Znak dzieli się na znaczące i znaczone, jednakże samo znaczone przedstawia sobą złożoną strukturę odnoszącą się do trzech poziomów logicznych i prototypowych:– hiperonimicznym (rodzajowym, abstrakcyjno-logicznym),– podstawowym (gatunkowo-rodzajowym, mentalno-obrazowym, o prototypowej strukturze centrum-peryferia),– hiponimicznym (gatunkowym, mieszanym, synkretycznym).Teoria Aleksandra Kiklewicza proponuje klasyfikację paradygmatów lingwistycznych, opisuje pragmatykę i funkcję języka w komunikacji, akcen­tuje swoistość konceptualizowania informacji na podstawowym, wyższym i niższym poziomie komunikacji, krytykuje treść współczesnej konceptologii, a także rozwija i konkretyzuje problematykę polisemii i metaforyki języka. Teorie antropocentryczne we współczesnym językoznawstwie wzmacniają od dawna postulowaną pozycję lingwistyki jako wiodącej dyscypliny nauk humanistycznych. Становление антропоцентристских теорий в современном языкознанииВ статье отмечается своеобразие антропоцентристских теорий в современном языкознании. Как пример тенденций в становлении функциональных аспектов идиолектных теорий языка анализируется гносеологический подход в языкознании А. Киклевича. Антропоцентристские лингвистические теории в современном языкознании противопоставлены антропологическим теориям языка. Базовой категорией антропологи­ческих теорий в языкознании является социолект как надличностное явление. Напротив, базовой категорией антропоцентристских теорий в языкознании является идиолект как единственная онтологически исходная категория существования личности и общества. При функ­циональном подходе в антропоцентристских теориях сама категория социолекта признается частью идиолекта, а не наоборот, как в социоло­гических теориях идиолект признается частью социолекта.Традиционно термин категория определялся, в основном, двумя кри­териями, или подходами: 1 – логическим (со сторонырационально-логиче­ских способностей сознания); 2 – эмпирическим (со стороны чувственного опыта личности). Начиная с конца ХIХ-го века появился и последовательно укреплялся третий подход, или критерий 3 – языковой критерий, который акцентирует внимание на своеобразии категоризирования (в их единстве) рационально-логического опыта личности,сенсорно-образногоопыта иэмоционального опыта личности. Именно третий аспект, или критерий актуализируется в связи с исследованием когнитивно-мыслительных способностей личности. Этой актуализации способствует понимание фокусирующей роли индивидуального языка в регуляции когнитивных икоммуникативных проявлений поведения.Помимо дифференциации знака на означающее и означаемое, само означаемое знака является сложной структурой, соотносимой прежде всего с тремя логическими и прототипическими уровнями:– гиперонимический (родовой,абстрактно-логический),– базовый (родо-видовой, ментально-образный, с прототипической структурой центр – периферия),– гипонимический (видовой, смешанный, синкретичный).В теории А. Киклевича представлена классификация лингвистических парадигм, прагматика и фукнции языка в коммуникации, акцентируется своеобразие концептуализации информации в базовом, надбазовом и подбазовом уровнях коммуникации, критикуется содержание современной концептологии, а также развивается и уточняется проблематика языковой полисемии и метафорики. Антропоцентристские теории в современной лингвистике укрепляют давно утверждаемую позицию лингвистики как ведущей дисциплины среди гуманитарных наук.
11
Publication available in full text mode
Content available

Potrzeba wyodrębniania samodzielnej kategorii umów mieszanych w polskim prawie obligacyjnym

55%
Krzemiński G.
Studia Prawnicze
|
2020
|
issue 1(221)
51-63
EN
An important consequence of the principle of freedom of contract is the function in trade of named contracts, unnamed and mixed contracts. The practice of data circulation shows the emergence of new contractual categories, whichdo not fit into any traditional form of property rights, while not being appropriate to classify in the category of unnamed contracts. A complex problem cannot be eliminated by simply shifting these new contract forms to the category of unnamed contracts. Many agreements that result in disputes, subsequently settled by courts, are not completely deprived of normative regulations, and these should therefore be used accordingly. The doctrinal isolation of independent categories of named, unnamed and mixed contracts is not a purely theoretical measure, since it is the sole way of achieving useful results in the process of law application. The doctrinal isolation of independent categories of named, unnamed and mixed contracts is not a purely theoretical measure, since it is the sole way of achieving useful results in the process of law application.
PL
Doniosłą konsekwencją zasady swobody umów, jest funkcjonowanie w obrocie obok umów nazwanych, umów nienazwanych i mieszanych. Praktyka obrotu gospodarczego wykazuje, że pojawiają się wciąż coraz to nowe typy umowne, które nie dają się zaszeregować się do żadnej tradycyjnej postaci prawa zobowiązań, zaś klasyfikowanie ich do kategorii umów nienazwanych nie jest właściwe. Nie można bowiem pochopnie likwidować skomplikowanego problemu przez proste przesunięcie tych nowych postaci umownych do kategorii umów nienazwanych. Wiele bowiem rodzajów umów, które aktualnie stają się źródłem sporów spory, rozstrzyganych następnie przez sądy, nie jest zupełnie pozbawiona uregulowania normatywnego. Reguły te należy tylko odkryć i odpowiednio wykorzystać. Doktrynalne wyodrębnianie samodzielnych kategorii umów nazwanych, nienazwanych i mieszanych, nie jest zabiegiem wyłącznie teoretycznym, bowiem tyko w ten sposób można osiągnąć rezultaty przydatne w procesie stosowania prawa.
12
Content available remote

Szkoły wyższe wobec mitu indywidualizacji

51%
Andrukowicz W.
Pedagogika Szkoły Wyższej
|
2016
|
issue 2
EN
This article is showing the need of connecting historical and theoretical researches as well as need of introducing a new professional teacher and researcher, connecting what is discursive and intuitional. The central plot although, is showing main difference between aiming individualism (teacher, student) which makes him creative and original only for an exclusive group of people or makes him different from others and the same time discover objectively better form of human existence in which freedom is defnite for solidarity.
13
Publication available in full text mode
Content available

Nastrój

45%
Ronge G.
Forum Poetyki
|
2016
|
issue 3
78-83
EN
This text on the keyword “mood” offers an attempt to define that category in the context of poetics. Though the term itself frequently appeared in discussions of literature in the eras of Romanticism and Symbolism, its meaning was then understood more intuitively and arbitrarily and it constituted rather a means of aesthetic evaluation of literary works than a strictly defined concept in the field of literary studies. A new approach to the idea of mood proposed by Hans Ulrich Gumbrecht and his simultaneous exhortation to examine it within the categories of literary and cultural theory and poetics demands a clear definition of its position among poetics concepts and an effort to define the function in scholarly discourse that could be performed by this category-a traditional one, but read by Gumbrecht in a completely new fashion.
PL
Hasło „nastrój” stanowi próbę zdefiniowania tej kategorii na gruncie poetologicznym. Choć sam termin pojawiał się często w dyskusjach o literaturze już w epoce romantyzmu i symbolizmu, jego znaczenie odczytywano raczej intuicyjnie i arbitralnie i stanowił on bardziej środek estetycznego wartościowania dzieł literackich niż ściśle określone pojęcie z zakresu literaturoznawstwa. Postulowane przez H. U. Gumbrechta nowe spojrzenie na nastrój i zaproszenie do rozważania go w kategoriach teorii literatury i kultury oraz poetyki wymaga jasnego określenia jego pozycji w repertuarze pojęć poetologicznych i podjęcia próby zdefiniowania naukowych funkcji, które ta tradycyjna, ale odczytywana przez Gumbrechta w zupełnie nowy sposób, kategoria mogłaby realizować.
14
Publication available in full text mode
Content available

Особенности миграционной политики России в 1990 гг.

45%
Morozov S.
Path of Science
|
2016
|
vol. 2
|
issue 7(12)
2.1-2.11
RU
В статье рассматриваются основные направления миграционной политики России после распада СССР. Выполнен анализ динамики размещения беженцев и вынужденных переселенцев на территории России.
EN
The article considers the main directions of Russia migration policy after the Soviet Union collapse. The analysis of the dynamics of the accommodation of refugees and internally displaced people on the territory of Russia is made.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.