Search results

1

Geneza i klasyfikacja antropogenicznych zagłębień bezodpływowych w Górach Świętokrzyskich

100%

Sobczyńska K.

Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio B – Geographia, Geologia, Mineralogia et Petrographia

|

2015

|

vol. 70

|

issue 1

EN

This paper presents the problem of depressions without surface outflow, created as a result of human influence on terrain relief in the Świętokrzyskie Mountains. Identification of the abovementioned landforms was carried out on the basis of cartographic materials and field mapping. 1,276 anthropogenic closed depressions were found within the borders of mesoregion, covering an area of 13.37 km2 which represents 0.7% of the entire mesoregion’s area. The work is also an attempt to classify identified depressions. Due to their genesis, depressions were divided into four main types: post-mining, caused by backpressure levels, earthworks and land improvement or regulation of natural water courses. In subsequent parts, sub-types of these depressions were identified as well. In the Świętokrzyskie Mountains, depressions resulting from backpressure levels of the area caused by road embankments are represented the most as they constitute about 51% of all depressions. however, in terms of occupied area, the post-mining depressions are prevailing, covering 77% of all anthropogenic closed depressions in the Świętokrzyskie Mountains. The classification includes only those types of depressions which were found on the analyzed area and are not universal.

PL

W pracy przedstawiono problem zagłębień pozbawionych odpływu powierzchniowego, powstałych w wyniku ingerencji człowieka w rzeźbę terenu w Górach Świętokrzyskich. Na podstawie materiałów kartograficznych i kartowania terenowego przeprowadzono identyfikację powyższych form terenu. W granicach mezoregionu stwierdzono występowanie 1276 antropogenicznych zagłębień bezodpływowych, które obejmują powierzchnię 13,37 km2, stanowiącą 0,7% powierzchni całego mezoregionu. W pracy dokonano również próby klasyfikacji zidentyfikowanych zagłębień. Ze względu na genezę zagłębienia podzielono na cztery główne typy: poeksploatacyjne, spowodowane podpiętrzeniami terenu, pracami ziemnymi oraz melioracją lub regulacją cieków. W dalszej części wydzielono również podtypy genetyczne tychże zagłębień. W Górach Świętokrzyskich najliczniej reprezentowane są zagłębienia związane z podpiętrzeniami terenu spowodowanymi przez nasypy drogowe i stanowią one ok. 51% wszystkich zagłębień. Jednakże pod względem zajmowanej powierzchni dominują zagłębienia poeksploatacyjne wyrobiskowe, obejmując 77% powierzchni wszystkich antropogenicznych zagłębień bezodpływowych w Górach Świętokrzyskich. Przedstawiona klasyfikacja obejmuje wyłącznie typy zagłębień, których występowanie stwierdzono na analizowanym obszarze i nie ma charakteru uniwersalnego.

2

Cechy litologiczne wypełnień wybranych zagłębień bezodpływowych obszaru Wysoczyzny Łódzkiej

100%

Forysiak J., Majecka A., Marks L., Tołoczko-Pasek A., Okupny D.

Acta Geographica Lodziensia

|

2017

|

vol. 106

195-210

PL

Małe zagłębienia bezodpływowe są powszechnym elementem rzeźby terenu środkowej Polski. Ich powstanie wiąże się głównie z procesami glacjalnymi, rzecznymi czy eolicznymi, ale większość form położonych w obszarach wysoczyznowych jest wynikiem wytapiania brył martwego lodu w fazie recesji lądolodu stadiału warty (zlodowacenia odry). Prace badawcze prowadzone były na Wysoczyźnie Łódzkiej, w czterech stanowiskach z zespołami zagłębień. Miały na celu porównanie cech litologicznych wypełnień. Badania osadów pozwoliły na wyróżnienie czterech zespołów litologicznych i ukazanie zróżnicowania wypełnień badanych zbiorników. Część zagłębień nie zawierała osadów biogenicznych interglacjału eemskiego czy wczesnego vistulianu. Wskazuje to na zróżnicowanie lokalnych warunków geologicznych i odmienny przebieg zapełniania zbiorników.

EN

Small closed depressions are a common feature of the landscape of Central Poland. Their origin has been connected to various morphogenetic processes but most of the forms located in upland areas are the result of the melting of buried ice in the recession phase of the ice sheet of the Warta Stadial. A study of four sites with clusters of depressions, is being carried out in the Łódź Upland to compare the lithological features of their infillings. The analyses of the sediments have allowed to distinguish four lithological units and to display the variation between the infillings of the studied basins. Some of the depressions do not contain biogenic sediments of the Eemian Interglacial or the Early Vistulian. It indicates the presence of differences in the local geological conditions and a different course of the process of filling in of the basins.

3

Zagłębienia bezodpływowe obszarów lessowych Polski. Stan i perspektywy badań

80%

Kołodyńska-Gawrysiak R.

Acta Geographica Lodziensia

|

2017

|

vol. 106

105-116

PL

Zagłębienia bezodpływowe stanowią typowe formy rzeźby obszarów lessowych Europy, a ich geneza jest szeroko dyskutowana w literaturze. Artykuł prezentuje stan dotychczasowych badań, dotyczących zagłębień bezodpływowych obszarów lessowych Polski, istniejące hipotezy genetyczne oraz kierunki przyszłych badań. Dotychczas w literaturze opisane zostały cechy morfometryczne, rozmieszczenie i warunki geologiczne występowania tych form. W wybranych zagłębieniach zbadano gleby kopalne i osady koluwialne wypełniające formy. Zróżnicowane procesy (pierwotne i wtórne): deflacja, nierównomierna akumulacja lessu, sufozja, wyciskanie poziomów kurzawkowych, termokras były opisywane jako możliwe procesy morfogenetyczne. Zagłębienia bezodpływowe pełnią funkcję sedymentologicznych archiwów, umożliwiających rekonstrukcję naturalnych i antropogenicznych procesów zachodzących w przeszłości. Niezbędne są dalsze badania genezy i ewolucji zagłębień bezodpływowych. Pozwoli to na lepsze zrozumienie znaczenia okresu późnego glacjału i holocenu dla morfogenezy obszarów lessowych Europy.

EN

Closed depressions (CDs) are typical geomorphological features of the loess belts in Europe and their origin is highly debated in literature. This paper presents the current state of research on CDs in the loess belts in Poland. A review was conducted of several studies describing CDs. The existing genetic hypothesis and the scope of future research are described. Morphometric features of CDs, distribution and geological conditions were described in several publications so far. In the selected CDs, colluvial sediments and fossil soils were studied. Various processes (primary and secondary): deflation, uneven loess deposition, suffosion, extrusion of strongly saturated layers, thermokarst were reported as probable genetic processes. CDs act as important archives allowing a reconstruction of natural and anthropogenic processes operating in the past. More research is needed for a better understanding of the origin and evolution of CDs. This will help better understand the importance of the Late Glacial and Holocene stages for the morphogenesis of the loess belts in Europe.

Refine search results

2 Acta Geographica Lodziensia

1 Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio B – Geographia, Geologia, Mineralogia et Petrographia

1 Forysiak J.

1 Kołodyńska-Gawrysiak R.

1 Majecka A.

1 Marks L.

1 Okupny D.

1 Sobczyńska K.

1 Tołoczko-Pasek A.

2 2017

1 2015

Geneza i klasyfikacja antropogenicznych zagłębień bezodpływowych w Górach Świętokrzyskich

Cechy litologiczne wypełnień wybranych zagłębień bezodpływowych obszaru Wysoczyzny Łódzkiej

Zagłębienia bezodpływowe obszarów lessowych Polski. Stan i perspektywy badań