Search results

1

Типы спряжения в белорусском языке на фоне русского

100%

Рамза Т.

Przegląd Wschodnioeuropejski

|

2010

|

vol. 1

425-446

EN

The verb classification of modern Belarusian Studies is mainly tailored to academic problemс. Its usability for the practical learning of the Belarusian Language is insufficient. A “text book oriented” verb typology should be based on certain verb conjugation regularities that allows for distinguishing of special forms (i.e. types) of verb paradigmс. This approach makes it possible to demonstrate the differences between Russian and Belarusian verb formс. Thus, their mingling whilst speaking can be avoided. Depending on the verb stem and the ending, the I. “Russian” conjugation (е-conjugation) corresponds to three Belarusian “orthographical” variants: the е-conjugation, the а-conjugation and the э-conjugation; the II. “Russian” conjugation (и-conjugation) corresponds to the і- and ы-conjugationс. Within each of these variants, regular types can be identified that alternate vocals, consonants or stress when conjugated. The mingling of endings when speaking Belarusian is caused by the domination of the Russian language in the everyday communication of the Belarusian population and the influence of dialectal speech.

2

Prézentní časování sloves vzorů »kryje« a »kupuje« ve spisovné češtině: variantnost, nebo unifikace?

86%

Sojka P.

Bohemistyka

|

2021

|

issue 1

27-46

EN

The morphological variation in the present-tense conjugation of the kryje and kupuje conjugation types (3rd verb class) as a result of gradual vowel shifts has been in progress since the 15th century. The gradual back shift towards the endings -u and -ou used to be explained as a result of paradigm levelling within the conjugation types of the 1st, 2nd and 3rd verb class. In 1993, these endings were codified alongside with the endings -i and -í. However, this codification act hasn’t met with general approval, because the incidence of the endings -u and -ou in standard language is not equal: while the ending -u has been standardizing, the ending -ou has still retained its markedness or can be even regarded as colloquial, in particular in written standard language. In this paper, we aim to answer the question how the endings -u and -ou are applied in present-day TV journalism, namely in the Interview ČT24 show.

CS

Tvarová konkurence v prézentním časování sloves vzorů kryje a kupuje jako výsledek hláskových změn (v 1sg kryji/kupuji vs. kryju/kupuju; ve 3pl kryjí/kupují vs. kryjou/kupujou) existuje v češtině již od 15. století. Progrese koncovek -u a -ou se tradičně vysvětlovala jako projev tvarového vyrovnávání uvnitř 1.–3. slovesné třídy. V roce 1993 byly proto u vzorů kryje a kupuje koncovky -u a -ou přijaty do kodifikace spisovného jazyka. Toto rozhodnutí se však nesetkalo s všeobecným souhlasem, neboť pozice obou koncovek ve spisovných textech není stejná: zatímco koncovka -u se postupně neutralizuje, koncovka -ou si stále zachovává značný stupeň příznakovosti, či dokonce nespisovnosti (zejména v psaných textech). V tomto příspěvku si klademe otázku, jak se tato tvarová konkurence projevuje v dnešní televizní publicistice, konkrétně v diskusním pořadu Interview ČT24.

3

W sprawie durkheimowsko-saussurowskiego „faktu społecznego”. Dwa exempla z polskiej morfologii

86%

Bogusławski A.

LingVaria : Półrocznik Wydziału Polonistyki UJ poświęcony zagadnieniom języka i językoznawstwa

|

2015

|

issue Numer Specjalny

37-45

EN

The author presents an argument in favour of Durkheimian – Saussurian theory of „social fact” as applied to language. The argument consists in pointing out two examples of morphological facts of Polish that are not easily accessible to native speakers and have not been explicitly verbalized, but are nonetheless invariably and rigorously implemented by all of them in their linguistic practice. This shows that the regularities are superimposed on them in a strongly anti-individualistic way. The first fact can be illustrated with the sequence walka ze zorganizowaną przestępczością ‘struggle of its being followed by the adjacent segment beginning in z + V (rather than by a cluster of consonants beginning in a frontal fricative). Polish has created an analogon of the necessary separation of the prepositions z and w from their right-hand syllabic homophonic partner in the adjacent context. The nature of the analogon can be described in the following way: we have to do with strict functional proportional separability of the right-hand non-syllabic homophonic partner of the preposition, on the one hand, and the rest of the expression the partner belongs to. Here is an example of such a proportion: zorganizowany : organizowany :: zoperowany : operowany. The second fact can be illustrated with the present tense form dozbierywuje (vs. * dozbieruje) of the verb dozbierywać. This shape manifests a strict parallelism with regard to the imperfective forms in -liwać, -liwuje, vs. * -luje, cf. rozstrzelać – rozstrzeliwać – rozstrzeliwuje. Both main spirants, [l] and [r], go here hand in hand. However, there is an additional regularity in play. The point is that the shape -r-ywuje depends on the presence of the preceding sequence which contains a root vowel, cf. przeorać – przeorywać – przeorywuje (here, the vowel is [o]). If this condition is not met, the final -uje does not appear; instead, next to -r-yw- regular endings of the main conjugation of verbs in -ać are used; thus, we have -a in the 3rd person sg, -am in the 1st person sg, and so on, cf.: przegrać – przegrywać – przegrywa – przegrywam.

4

Tendencje w polskiej fleksji werbalnej (na przykładzie form czasu teraźniejszego czasowników zakończonych w bezokoliczniku na -ać)

72%

Stefańczyk W. T., Katedra Języka Polskiego jako Obcego C. J. i. K. P. w. Ś., reinhold5@interia.pl

Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców

|

2014

|

vol. 21

PL

Artykuł jest próbą odpowiedzi na pytanie, czy istnieje korelacja pomiędzy postacią bezokolicznika a odmianą czasownika w czasie teraźniejszym. Podstawę analizy stanowią dwa źródła leksykograficzne: Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego oraz Uniwersalny słownik języka polskiego pod red. S. Dubisza, skąd wyekscerpowano łącznie około 23 000 leksemów werbalnych, w tym ponad 7000 zakończonych w bezokoliczniku na -ać. Z badań wynika, że zdecydowana większość czasowników z analizowanej grupy ma obecnie typ koniugacji -m, -sz. Odmianę -ę, -esz utrzymują jedynie czasowniki zakończone w bezokoliczniku na -bać, -pać, -otać. W języku potocznym leksemy te podlegają dalszym procesom wyrównawczym.

EN

The paper attempts to find the answer to the question to what extent the inflection of the verb in the present tense is predictable on the basis of the form of its infinitive. The conducted research demonstrates that there exists a very high degree of correlation between the form of the infinitive and the conjugational paradigm. The verbs which end in –ać in the infinitive have an almost 98 percent predictable conjugational type.

5

O zasadności wyodrębnienia wzoru přát w czeskiej koniugacji

58%

Wójcik A.

Prace Językoznawcze

|

2020

|

issue XXII/2

217–234

PL

Artykuł poświęcony jest możliwości wyodrębnienia w ramach czeskiego systemu koniugacyjnego nowego wzoru odmiany, tzw. wzoru přát. Propozycja uzupełnienia funkcjonujących w czeskim językoznawstwie klasyfikacji czasowników ma na celu przede wszystkim udoskonalenie metod nauczania gramatyki języka czeskiego jako obcego. Dzięki wyodrębnieniu wzoru přát i porównaniu jego paradygmatu z czasownikami innych wzorów – zarówno w ujęciu synchronicznym, jak i diachronicznym – możliwe stało się usystematyzowanie szeregu problematycznych z punktu widzenia obcokrajowców zagadnień niebędących dotychczas przedmiotem zainteresowania autorów gramatyk języka czeskiego i podręczników do nauki tego języka. Szczególny nacisk położony został na kwestię alternacji ilościowych w rdzeniach czasownikowych, która stanowi podstawę dla wyodrębnienia nowego wzoru přát z wyróżnianego przez czeskich językoznawców wzoru krýt. Najważniejsze ustalenia zostały zebrane w formie listy numerowanej i tabeli, które mogą służyć jako pomoce naukowe w pracy z osobami uczącymi się języka czeskiego jako obcego.

EN

The article is devoted to the possibility of identifying a new conjugation type within the Czech language, the so called přát type. The proposal of complementing verb classifications already existing in the Czech linguistics aims at improving methods of teaching grammar of Czech as a foreign language. Thanks to delineating the přát type and comparing its paradigm to those of other verbs – both synchronically and diachronically – it is possible to systemically approach a number of issues problematic from the point of view of a foreign learner, yet beyond the interest of authors of Czech grammar books and textbooks. A special focus is placed on quantitative alternations in verb roots, which are the basis for separating the new přát type from the krýt type, earlier distinguished by Czech linguists. The most important findings are summarized in a numbered list and in a table, which can be used as a teaching tool when working with learners of Czech as a foreign language.

6

Kategorie honorativu v českých konjugačních paradigmatech

51%

Rosen A., Saloni Z.

Slovo a slovesnost: časopis pro otázky teorie a kultury jazyka (Slovo a slovesnost: A journal for the theory of language and language cultivation)

|

2006

|

vol. 67

|

issue 1

36-45

EN

In Czech, as in many other languages, second person plural forms are used as a means of formal address. As in French, and unlike in Russian, a finite verb predicated of the pronoun vy in this usage agrees with its subject in plural, as expected, while participles and predicative adjectives are singular. It is argued that this pattern of hybrid agreement, present both within analytical verb forms and syntactic constructions and different from regular plural and singular, justifies the introduction of the morphological category of honorific in Czech. As a result, an account of analytical verb forms cannot be complete without providing an explicit description of the forms of second person formal address. Existing Czech grammar reference books are not quite satisfactory in this respect; furthermore they implicitly presuppose the application of rules concerning grammatical gender. We offer a solution to the issue of the adequate presentation of analytical verbal morphology paradigms, including formal address, along the lines of a Polish verbal morphology handbook.

Refine search results

1 Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców

1 Bohemistyka

1 LingVaria : Półrocznik Wydziału Polonistyki UJ poświęcony zagadnieniom języka i językoznawstwa

1 Prace Językoznawcze

1 Przegląd Wschodnioeuropejski

1 Slovo a slovesnost: časopis pro otázky teorie a kultury jazyka (Slovo a slovesnost: A journal for the theory of language and language cultivation)

1 Bogusławski A.

1 Katedra Języka Polskiego jako Obcego C. J. i. K. P. w. Ś.

1 Rosen A.

1 Saloni Z.

1 Sojka P.

1 Stefańczyk W. T.

1 Wójcik A.

1 reinhold5@interia.pl

1 Рамза Т.

1 2021

1 2020

1 2015

1 2014