Search results

1

Konstytucyjne spory kompetencyjne (wybrane zagadnienia teoretyczne)

100%

Czarny P.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2014

|

issue 2 (18)

73-85

PL

Artykuł dotyczy kilku wybranych problemów teoretycznych związanych z pojęciem sporów kompetencyjnych między najwyższymi organami państwa, których rozstrzyganie Konstytucja RP powierza Trybunałowi Konstytucyjnemu. W początkowej części przedstawione są różne znane z historii metody rozstrzygania tego rodzaju konfliktów. Następnie autor stara się przedstawić różne definicje sporów kompetencyjnych dotyczących wykładni i stosowania konstytucji (konstytucyjnych sporów kompetencyjnych) oraz niektóre ich typologie, jak również polityczne aspekty oraz przyczyny powstawania. W końcowej części artykułu zawarto krótkie refleksje dotyczące oceny z teoretycznego punktu widzenia obowiązującej regulacji w Polsce (konstytucyjnej i ustawowej), jak również propozycji zawartych w zgłoszonym przez prezydenta RP projekcie nowej ustawy o Trybunale Konstytucyjnym.

EN

This article applies to a few selected theoretical problems associated with the concept of conflict of jurisdiction between the highest authorities of the state. Polish Constitution entrusts the settlement of such conflicts to the Constitutional Court. In the initial section describes the author the various methods known in the history of the settlement of such conflicts. Next, the author tries to present different definitions of competence disputes concerning the interpretation and application of the Constitution (constitutional conflict of jurisdiction) and some of their typologies, as well as the political aspects and causes. The final part of the article contains a brief reflection on the assessment from a theoretical point of view, the applicable regulation in Poland (constitutional and statutory), as well as the proposals contained in the draft of the new law on the Constitutional Court.

2

Sądownictwo konstytucyjne w państwie polskim w XX wieku

100%

Jastrzębski R.

Zeszyty Prawnicze BAS

|

2021

|

issue 2(70)

50-81

EN

The article concerns the constitutional judiciary in the Polish state in relation to the formation of the rule of law in Europe. The author describes the history of systemic postulates regarding examining the compliance of laws with the constitution, shows the provisions of successive constitutions of the interwar period and after 1945, and indicates that the economic, social and political crisis in the late 1980s and early 90s forced changes in the system. The result was the amendment of the 1952 Constitution in 1982, the Constitutional Tribunal having been established as late as 1985. Nowadays the activities of the Constitutional Tribunal are regulated by the Constitution of 1997 and its rulings are final.

3

Wtórna niekonstytucyjność przepisów ustawowych w orzecznictwie sądów administracyjnych

100%

Lis-Staranowicz D., Kopacz M.

Przegląd Sejmowy

|

2022

|

issue 6(173)

115–135

EN

The defect of secondary unconstitutionality of the law (manifest unconstitutionality) is an issue growing out of judicial practice, and its determination is a multi-stage process. In this process, the judgment of the Constitutional Tribunal performs the function of a predicate ruling (prejudykat) for the court, for which it is binding not only in the operative part of the judgement, but also in the justification. This is of particular importance for the determination of manifest unconstitutionality. What is important is not the wording of the provision affected by the defect in question, but its meaning, normative environment, purpose and legal effect. The linguistic concurrence of the juxtaposed provisions argues for secondary unconstitutionality. It is, however, a prerequisite, but not a sufficient condition for its determination by the court.

4

Trybunał Konstytucyjny de lege ferenda — propozycje nowelizacji ustawy w odpowiedzi na opinię Komisji Weneckiej

88%

Szymanek J.

Przegląd Sejmowy

|

2016

|

issue 4(135)

43-64

EN

The article presents the proposals for the new statutory defi nition of the position of the Constitutional Tribunal in response to the opinion of the Venice Commission criticizing the so-called “repair law”, adopted in December 2015 to amend the Constitutional Tribunal Act of 25 June 2015. The starting point for comments in the article is a critique of the position of Venice Commission which claims that there is only one universal and always repeatable model of constitutional judiciary. It is obviously wrong, as the extra-parliamentary review of the constitutionality of law it is a heterogeneous and strongly pluralistic institution. It may have either a judicial (as in the USA), a quasi-judicial (Austria) or clearly extrajudicial (France) character. Each particular model of constitutional judiciary is the result of a country’s own experiences, the impact of foreign models of governance and the approach to constitutional review, which treats it as both an institution and a legal-political idea. It is also worth mentioning that disputes over constitutional courts are by no means Poland’s exclusive domain, as they took place (to a larger or smaller extent) everywhere, including in the USA, France, Italy, Hungary and South Korea. Later in the article, the author formulates the proposals concerning the new Constitutional Tribunal Act relating to issues such as the composition of the Tribunal; procedure for the nomination of candidates for judges of the Tribunal; the majority required to elect a judge; procedure for taking oaths from those elected to the post of judge; the adjudicating panels and the majority required to take a decision by the Tribunal; as well as the term of offi ce of the President of the Constitutional Tribunal. The above-mentioned topics do not exhaust the whole potential list of issues, but address those matters that have aroused the most controversy and which became the object of scrutiny from the Venice Commission.

5

The Presidential and Semi-Presidential System of Government and the Model of Control of Legal Norms. Reflections on Political Dependencies

75%

Szymanek J., Zaleśny J.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2019

|

issue 5 (51)

27-50

EN

The analysis focuses on the relations between the presidential and semi-presidential system of government and the model of control of legal norms. The authors formulate question, is there a correlation between these government systems and the model of constitutional review of the law? The authors argue that there is no such dependence. They justify that the system of government is created independently of the model of law constitutional re- view. They justify why it is and what are the consequences for the system of government.

PL

W artykule poddano analizie sposób ukształtowania kontroli konstytucyjności prawa w prezydenckim i pół-prezydenckim systemach rządów. Bada się w nim zależność mię- dzy tymi systemami rządów a realizowanym w nich modelem kontroli konstytucyjności prawa. Dowodzi się, że są to komponenty ustroju państwa tworzone niezależnie od siebie, nieoddziałujące na siebie aksjologicznie, instytucjonalnie czy behawioralnie. Stwierdza się, że w prezydenckim i pół-prezydenckim systemie rządów nie ustanowiono wyjątko- wego, właściwego dla nich, modelu kontroli konstytucyjności prawa.

6

Stanowisko Komisji Weneckiej dotyczące pozycji ustrojowej sądownictwa konstytucyjnego w demokratycznym państwie prawa

71%

Suchocka H.

Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny

|

2016

|

vol. 78

|

issue 1

5-18

EN

The debate on the Constitutional Tribunal in Poland that has been going on in recent months concerns one of the principal foundations of a state governed by the rule of law: the place of the constitution in the system of sources of law and the related role of the constitutional judiciary in a political regime founded on the separation of powers. Throughout recurrent discussions in Poland since 1989 the axiom of the role of the constitution and the autonomy of the court adjudicating on the compliance of laws with the constitution, which is an element of the European and democratic constitutional tradition, has always remained intact. The current political debate would appear to undermine this axiom today. The constitutional judiciary is an important foundation of democracy; consequently the concern of European institutions about changes implemented in this area in any European state is not surprising. The European Union Commission, commonly referred to as the Venice Commission, plays a special role here. This role may be described as that of a specific body giving legal advice on matters of public law. The Commission acts at the request of an interested state or other European body. In its opinions it indicates certain substantive issues that are essential for ensuring the autonomy and impartiality of constitutional courts. Although the opinions of the Venice Commission are not binding, the soft law that the Commission makes is relevant not only for its member states but also for other states which work with it and which wish to be perceived as members of a community of states sharing ideals of human rights, democracy and the rule of law as set out by the Venice Commission. As a reputation-enhancing community, the Venice Commission provides an opportunity for states to participate in the preparation of these standards, at the same time treat the recommendations of the Commission as part of their sovereign responsibility for the shape of their legal system.

PL

Debata, jaka toczy się od kilku miesiącu wokół Trybunału Konstytucyjnego, dotyczy jednego z zasadniczych fundamentów państwa prawa, jakim jest miejsce konstytucji w systemie źródeł prawa i związana z tym rola sądownictwa konstytucyjnego w systemie ustrojowym opartym na podziale władz. W toku wielu dyskusji ustrojowych, jakie toczyły się w naszym państwie od 1989 r., aksjomat dotyczący roli konstytucji i autonomii sądu oceniającego zgodność prawa z konstytucją, jako należący do europejskiej i demokratycznej tradycji konstytucyjnej, był nietknięty. Trwająca debata polityczna wydaje się ten aksjomat podważać. Skoro mamy do czynienia z tak ważnym fundamentem demokracji, jakim jest sądownictwo konstytucyjne, trudno się dziwić zainteresowaniu instytucji europejskich zmianami dokonywanymi w tym obszarze w jakimkolwiek państwie europejskim. Szczególną rolę w tym obszarze pełni Komisja Rady Europy nazywana potocznie Komisją Wenecką. Można ją określić jako swoisty organ udzielający doradztwa prawnego państwom z zakresu prawa publicznego. Działa na wniosek danego państwa albo organów europejskich. Komisja wskazuje w swoich opiniach na cały szereg merytorycznych kwestii istotnych dla zapewnienie autonomii i bezstronności sądów konstytucyjnych. Opinie Komisji nie mają charakteru wiążącego. Mimo niewiążącego charakteru, tworzone przez Komisję wenecką soft law jest istotne nie tylko dla państw będących jej członkami, ale także dla państw współpracujących z Komisją. Państwa te bowiem chcą być postrzegane jako należące do wspólnoty państw przywiązanej do idei praw człowieka, demokracji i rule of law w granicach nakreślonych przez Komisję Wenecką. Jako reputation-enhancing community, Komisja Wenecka stwarza państwom możliwość współudziału w przygotowywaniu tych standardów, a zarazem traktowania rekomendacji Komisji jako części swojej suwerennej odpowiedzialności za kształt system prawnego.

7

Sądy konstytucyjne w państwach Kaukazu Południowego (Armenia, Azerbejdżan, Gruzja)

63%

Czachor R.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2023

|

issue 1(71)

77-88

PL

Funkcjonowanie wyodrębnionych organów sądownictwa konstytucyjnego jest w Europie obecnie powszechnym standardem, również w państwach postradzieckich. Poniższy artykuł jest próbą ogólnego spojrzenia na ustrój sądów konstytucyjnych w Armenii, Azerbejdżanie i Gruzji. O ile Armenia i Gruzja podejmują demokratyczne reformy, Azerbejdżan pozostaje skonsolidowaną autokracją, co uzasadnia podjęcie porównania istniejących tam rozwiązań. Wskazano, że ich rozwiązania są zgodne z europejską praktyką, aczkolwiek nie ma tam jednolitego modelu. Różnice dotyczą sposobu wyboru sędziów, zakresu kompetencji sądów i podmiotów uprawnionych do składania skarg. Nie znalazła potwierdzenia hipoteza, że model azerbejdżański, jako funkcjonujący w państwie autorytarnym, będzie znacząco różnić się od rozwiązań obowiązujących w Armenii i Gruzji.

EN

The functioning of the constitutional courts is a European standard, widely accepted also in post-Soviet countries. The following paper looks at the basic legal provisions of the constitutional courts in Armenia, Azerbaijan, and Georgia from a comparative perspective. While Armenia and Georgia undertake some democratic reforms, Azerbaijan remains a consolidated autocracy, what justifies such comparisons. It argues that despite being in line with European practice, there is no one model of a South Caucasus of the constitutional judiciary. The most important differences affect the nomination of judges, the scope of competencies, and the subjects eligible to submit the complaints. The study did not confirm the hypothesis that the model of the constitutional judiciary in Azerbaijan, as an authoritarian state, differs significantly from the more democratic models of Armenia and Georgia.

8

Recenzja: Aleksandra Kustra-Rogatka, Iwona Wróblewska, Wojciech Wołoch, Osobliwy Sąd. Idea sądownictwa konstytucyjnego w kontekstach rządów prawa, demokracji i praw jednostki, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2021, ss. 242.

63%

Kiełpiński K.

Miscellanea Historico-Iuridica

|

2023

|

vol. 22

|

issue 2

625-633

EN

Constitutional judicature is a subject of dispute in the field of legal science, mainly at the level of philosophy of law and legal theory. In this connection, a book has been reviewed which deals with an interesting topic. In the individual chapters of the book, the authors provide answers to many questions, in the field of constitutional justice. Many of the problems indicated by the authors can be encountered in social, political and scientific life. The aim of the published review is to present the thoughts of the authors who, by means of analysis, reconstruction and critical reflection, have linked constitutional justice to three ideas: the rule of law, democracy and individual rights. It is worth emphasizing that the three ideas cited do not form a harmonious triad, nor an a priori reality. The creation of this type of monograph was possible thanks to the use of various research methods, dogmatic-legal, philosophical, historical, philological. The singularity of the court (judicial review) is not a point of reference, to create groups of supporters and opponents of constitutional justice. A comprehensive examination of the idea of constitutional justice creates a new catalogue of arguments for the use of, inter alia, the development of scientific research, the conduct of public debate and the broad education of the public.

PL

Sądownictwo konstytucyjne stanowi przedmiot sporów w obszarze nauk prawnych, głównie na poziomie filozofii prawa i teorii prawa. W związku z tym została poddana recenzji monografia, która porusza obecnie interesującą tematykę w obszarze zasad konstytucjonalizmu. Autorzy w poszczególnych rozdziałach udzielają odpowiedzi na wiele pytań z zakresu sądownictwa konstytucyjnego. Z wieloma zasygnalizowanymi problemami można spotkać się w życiu społecznym, politycznym i naukowym. Celem opublikowanej recenzji jest zaprezentowanie myśli autorów, którzy za pomocą analizy, rekonstrukcji i krytycznej refleksji połączyli sądownictwo konstytucyjne z trzema ideami: rządów prawa, demokracji i praw jednostki. Warto podkreślić, że przywołane trzy idee nie tworzą harmonijnej triady, ani apriorycznej rzeczywistości. Stworzenie tego typu monografii było możliwe dzięki wykorzystaniu różnych metod badawczych: dogmatycznoprawnej, filozoficznej, historycznej, filologicznej. Osobliwość sądu (judical review) nie stanowi punktu odniesienia, do tego, aby stworzyć grupy zwolenników oraz przeciwników sądownictwa konstytucyjnego. Zbadanie wszechstronne idei sądownictwa konstytucyjnego tworzy nowy katalog argumentów do wykorzystywania m.in. w rozwoju badań naukowych, prowadzenia debaty publicznej oraz szeroko pojętej edukacji społeczeństwa.

Refine search results

3 Przegląd Prawa Konstytucyjnego

2 Przegląd Sejmowy

1 Miscellanea Historico-Iuridica

1 Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny

1 Zeszyty Prawnicze BAS

2 Szymanek J.

1 Czachor R.

1 Czarny P.

1 Jastrzębski R.

1 Kiełpiński K.

1 Kopacz M.

1 Lis-Staranowicz D.

1 Suchocka H.

1 Zaleśny J.

2 2023

1 2022

1 2021

1 2019

2 2016

1 2014

Konstytucyjne spory kompetencyjne (wybrane zagadnienia teoretyczne)

Sądownictwo konstytucyjne w państwie polskim w XX wieku

Wtórna niekonstytucyjność przepisów ustawowych w orzecznictwie sądów administracyjnych

Trybunał Konstytucyjny de lege ferenda — propozycje nowelizacji ustawy w odpowiedzi na opinię Komisji Weneckiej

The Presidential and Semi-Presidential System of Government and the Model of Control of Legal Norms. Reflections on Political Dependencies

Stanowisko Komisji Weneckiej dotyczące pozycji ustrojowej sądownictwa konstytucyjnego w demokratycznym państwie prawa

Sądy konstytucyjne w państwach Kaukazu Południowego (Armenia, Azerbejdżan, Gruzja)

Recenzja: Aleksandra Kustra-Rogatka, Iwona Wróblewska, Wojciech Wołoch, Osobliwy Sąd. Idea sądownictwa konstytucyjnego w kontekstach rządów prawa, demokracji i praw jednostki, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2021, ss. 242.