Search results

1

Z tygodnia na tydzień, z powieści na powieść, z meczu na mecz jako przykłady nieswobodnych grup syntaktycznych

100%

Gębka-Wolak M., Moroz A.

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza

|

2014

|

vol. 21

|

issue 2

9-24

PL

The article has verified a hypothesis suggesting that the sequences mentioned in the title and similar to them are constrained syntactic groups, i.e., they do not form a regular combination of simple signs. The verification has been conducted on the basis of a three-stage procedure taking into account the semantic features and inner qualities of the studied expressions, namely, their composition as well as the structural and linear links between segments. It has been indicated that the components of the studied sequences jointly express meaning which can be considered as a form of perlocution: ‘something changes within fragments of time undergoing observation whose measure is determined by a variable component’. Moreover, it has been demonstrated that the two components of a sequence that can be exchanged can be realized not only by standard measures of time (second, minute, hour, week), but also by nouns referring to events (match, meeting, term). Also, there is a presentation of the basic limitations in the realization of a variable component and a mutual linear arrangement of variable and constant components. A characteristic of the expressions of the type from week to week, from novel to novel, from match to match is supplemented by the remarks concerning their external syntax.

2

O jednostkach trójargumentowych z ciągiem czuć

100%

Cejmer A.

Linguistica Copernicana

|

2014

|

issue 11

69-86

EN

The paper constitutes a semantic analysis of the unit of language containing the verb of perception czuć (feel). The aim of the analysis is to establish the proper shape of the lexical unit. The author aubstantiates the recognition of two shapes: [ktoś] czuje [coś] [czymś] and [ktoś] czuje [coś] [gdzieś], and then she demonstrates the semantic adequacy of these two, while simultaneously, pointing to the difference in the form of the argument relating to the sensory organ. The remainder of this article consists in the comparison of Polish units with their English and French equivalents. As a result of this comparison, certain similarities between the Polish and foreign units are indicated: the similar three argument shape of the discussed units, as well as, possible alternative formal realizations of the argument relating to the sensory organ.

3

Kiklewicz, Aleksander (2021) Lingwistyka na bieżąco. Wypisy i komentarze Lublin: Episteme; pp. 277

100%

Giwojno P.

Academic Journal of Modern Philology

|

2022

|

issue 15

343-344

EN

The author of the reviewed book skillfully interconnects two linguistics components, namely interesting extracts from the corpus of contemporary Polish, as well as professional and substantive linguistic analyses, both of which make this book a perfect popular–scientific compendium. This well thought–out combination of the above-mentioned components undoubtedly makes Professor Kiklewicz’s work an excellent introduction to the broad domain of contemporary linguistic studies, as well as a vivid illustration of changes noticed in contemporary Polish. As such, it fits perfectly to the trend of popularizing knowledge about the contemporary Polish language.

4

Neologizmy słowotwórcze w Obserwatorium Językowym Uniwersytetu Warszawskiego (na materiale haseł opracowanych do lutego 2022 roku). Część 1: Substantywne derywaty proste

88%

Rybarski M.

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza

|

2023

|

vol. 30

|

issue 2

129-149

EN

This article constitutes the first part of paper cycle devoted to 1,117 Polish derivational neologisms in Obserwatorium Językowe Uniwersytetu Warszawskiego (Language Observatory of University of Warsaw). Its aim is to present and analyze 572 new substantival derivatives in the Polish language. The author divides them into groups of derivational neologisms created by the use of the same formative technique and affix. He states that 529 of them were formed by the use of 37 suffixes, 19 – with 8 prefixes, 16 – by the change of paradigm and 8 – by adding prefix and suffix simultaneously. The study concludes that the biggest class of described new substantival derivatives in contemporary Polish language consists of suffixal structures. As for morphemes used to create them, suffixes -ka, -(ów)ka and -(ow’)ec turned out to be the most productive.

5

O konstrukcjach typu anoreksja, anorektyk, anorektyczka we współczesnej polszczyźnie

75%

Seniów A.

Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny

|

2018

|

vol. 17

291-302

PL

W artykule omówiłam korelację między rzeczywistością pozajęzykową a językiem na przykładzie dwunastu obecnych w najnowszej polszczyźnie rzeczowników: alkoreksja, anoreksja, bigoreksja, brideoreksja, ciążoreksja, drunkoreksja, manoreksja, ortoreksja, permareksja, pregoreksja, tanoreksja, vigoreksja oraz powstałych od nich derywatów. Wymienione leksemy nazywają różnego typu zaburzenia psychiczne i wiążą się z dominującym współcześnie modelem życia, na który składa się m.in. dążenie człowieka do doskonałości w wielu obszarach społecznego funkcjonowania, nadmierną samokontrolą własnych zachowań, co z kolei staje się jedną z przyczyn występowania różnego typu chorób. Odzwierciedleniem tych zjawisk w języku jest szereg nowych, obecnych w polszczyźnie od niedawna, nazw zaburzeń określających te zjawiska oraz nazw osób nimi dotkniętych. Z przeprowadzonej analizy wynika, że można mówić o występowaniu serii nazw zaburzeń z członem -reksja (tanoreksja), utworzonych od nich derywatów mutacyjnych z formantem -yk (tanorektyk), od których powstają derywaty modyfikacyjne z sufiksem -ka (tanorektyczka). Mechanizm ten jest produktywny i możne w przyszłości prowadzić do pojawienia się w polszczyźnie kolejnych, nowych leksemów realizujących ten schemat.

EN

The article presents a correlation between the extra-linguistic reality and the language exemplified with twelve nouns functioning in the present-day Polish language: alkoreksja, anoreksja, bigoreksja, brideoreksja, ciążoreksja, drunkoreksja, manoreksja, ortoreksja, permareksja, pregoreksja, tanoreksja and vigoreksja and their derivatives. The above mentioned lexemes refer to various psychological disorders and are connected with the model of life, dominant at the moment, in which the human being strives after perfection in many spheres of social functioning and after excessive self-control over their own behaviour, which – in turn – leads to many ailments. Those phenomena are reflected in a series of new nouns depicting such disorders and the people suffering from them. According to the analysis that has been carried out it may be claimed that there are names for psychological disorders with the suffixes -reksja (tanoreksja), created from the mutational derivatives with the formant -yk (tanoretyk), which are the basis for modificational derivatives with the suffix -ka (tanorektyczka). This mechanism is productive and in the future may lead to other new lexemes based on the same pattern.

6

Poszczególne wśród operatorów kwantyfikacji

75%

Grochowski M.

LingVaria : Półrocznik Wydziału Polonistyki UJ poświęcony zagadnieniom języka i językoznawstwa

|

2016

|

issue 22

83-95

EN

The paper presents a syntactic and semantic analysis of a Polish lexical unit poszczególne ‘individual’. It contains a description of the limits of its use, and a proposition of representation of its meaning. Moreover, it justifies the hypothesis that the meaning of poszczególne implies the notions of multitude, ordering, and openness of the set, and that the unit is one of the operators of distributive quantification.

7

Sukienka w kolorze zmrożonego sorbetu mango – czyli kilka słów o barwach na blogu modowym Macademian Girl

75%

Zarzeczna D.

Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny

|

2017

|

vol. 16

283-297

PL

Celem niniejszego artykułu była analiza i interpretacja niepodstawowych nazw barw, które wyekscerpowano z 91 postów zamieszczonych na blogu modowym Macademian Girl, czyli Tamary Gonzalez Perei, w okresie od 3 stycznia 2015 roku do 9 czerwca 2016 roku. Klasyfikacji materiału badawczego dokonano na podstawie podziału znaczeniowych źródeł niepodstawowych nazw barw zaproponowanego przez Ryszarda Tokarskiego, który rozbudowano o inne typy motywacji, jakie ujawniły się w toku prowadzonej analizy. Wyekscerpowany do analizy materiał stanowiło łącznie 117 leksemów, które autorka bloga zastosowała w 322 realizacjach tekstowych. Wśród analizowanych jednostek językowych znalazły się pojedyncze leksemy, konstrukcje analityczne, a także struktury deskrypcyjne, wyrażane najczęściej w formie porównań. Przeprowadzona analiza wykazała, że Tamara Gonzalez Perea wykazuje niezwykłą wrażliwość na zjawisko barw – dostrzega drobne różnice w tonacjach i nasyceniu poszczególnych kolorów, zwraca uwagę na niuanse, odróżnia subtelne odcienie, z wyjątkowym znawstwem łączy kolory. Interpretacja wyekscerpowanego materiału pozwoliła wykazać, że wszystkie zastosowane przez autorkę bloga techniki opisu poszczególnych stylizacji, w których właściwe zdefiniowanie koloru odgrywa pierwszorzędną rolę, mają na celu wskazanie czytelnikom, że styl prezentowany przez blogerkę jest godny naśladowania, szykowny i modny. Macademian Girl celowo i świadomie wykorzystuje możliwości, jakie otwiera przed nią język, co powoduje, że to właśnie opis słowny – nie fotografia – zaczyna odgrywać pierwszoplanową rolę.

EN

The purpose of the article is the analysis and interpretation of the non-basic colour names, excerpted from 91 posts published on the fashion blog by Macademian Girl, i. e. Tamara Gonzalez Perea, from 3rd January 2015 to 9th June 2016. The classification of the research material was made based on the division of the semantic sources of the non-basic names of colours proposed by Ryszard Tokarski, supplemented with the other types of motivation, revealed during the analysis. The material excerpted for analysis comprised together 117 lexemes used by the authorin 322 text realisations. The analysed linguistic units included the single lexemes, analytic constructions, and the descriptive structures expressed most frequently in the form of comparisons. The performed analysis demonstrated that Tamara Gonzalez Perea displays a remarkable sensitivity to colours. She perceives slight differences in colour schemes and saturation, pays attention to nuances, distinguishes subtle hues, and matches colours with excellent expertise. The interpretation of the excerpted material has shown that all the description techniques used by the author to depict the particular fashion creations in which the proper defining of colour is of primary importance, are intended to convince the readers that the style presented by the blogger is worth imitating, smart, and fashionable. Macademian Girl deliberately and consciously takes advantage of the possibilities offered by language, as a result of which it is the verbal description – and not the photography – that begins to play a crucial role.

8

Nowe użycia przymiotnika „humanistyczny” we współczesnej polszczyźnie

75%

Kucharzyk R.

Język Polski

|

2018

|

vol. 98

|

issue 3

75-83

PL

Przedmiotem artykułu jest rozwój semantyczny przymiotnika humanistyczny. Wyraz ten coraz częściej występuje w kolokacjach odbiegających od tradycyjnie utrwalonych w polszczyźnie, np. ślub humanistyczny, pogrzeb humanistyczny. Wiąże się to z pojawieniem się nowych zjawisk w przestrzeni społecznej (alternatywne formy ślubu, pogrzebu itp.) i oddziaływaniem języka angielskiego.

EN

The subject of the article is the semantic development of the adjective “humanistyczny”. This word is more and more often found in collocation that differ from those traditionally recorded in Polish e.g. humanist wedding, humanist funeral. It is connected with the appearance of new phenomena in the social realm (alternative forms of marriage, funeral, etc.) and the impact of English.

9

Nazwy ubiorów damskich (na podstawie postów na blogu modowym Macademian Girl z lat 2017–2019)

75%

Zarzeczna D.

Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny

|

2021

|

vol. 20

229-241

EN

The purpose of this study is to investigate the mechanisms of functioning of the latest fashion vocabulary belonging to the professiolect of the fashion industry. Fifty lexemes were selected for analysis (of which a vast majority were loanwords from English), not found neither in the contemporary Polish language dictionaries nor in the National Corpus of the Polish language. Included were also metaphoric and metonymic neosemanticisms of which many acquired new meaning under the influence of English. The purpose of the analysis was also to demonstrate that Tamara Gonzalez Perea in her blog posts largely uses loanwords form foreign languages out of her desire to become part of the global fashion trends. From among 197 names of clothes (including accessories) used by the blog’s author, the proper and semantic loanwords constitute nearly 25 per cent of the vocabulary (47 names). The performed analysis demonstrated that the fashion vocabulary is strongly affected by the English influences, as today English is used by the greatest and best known fashion houses in the world. This makes possible to build a community of same likes and reach the largest potential audience. It is also in line with the common tendency to internationalize the vocabulary in order to overcome communication barriers.

PL

Celem niniejszych badań jest prześledzenie mechanizmów funkcjonowania najnowszego słownictwa modowego, należącego do profesjolektu grupy zawodowej związanej z branżą modową. Do analizy wybrano 50 leksemów (z których przeważająca większość to zapożyczenia cytatowe z języka angielskiego), które nie mają poświadczenia we współczesnych słownikach języka polskiego ani w Narodowym Korpusie Języka Polskiego. Do badań włączono również neosemantyzmy o charakterze metaforycznym oraz metonimicznym, z których wiele nabyło nowe znaczenie pod wpływem języka angielskiego. Celem analizy jest również wykazanie, że Tamara Gonzalez Perea, tworząc posty na blogu w dużej mierze, posługuje się pożyczkami z języków obcych, pragnąc w ten sposób wpisywać się w światowe trendy modowe. Spośród 197 używanych przez autorkę bloga nazw określających części garderoby (łącznie z dodatkami) zapożyczenia właściwe i semantyczne stanowią niemal 25% słownictwa (47 nazw). Przeprowadzona analiza pokazuje, że słownictwo związane z modą jest silnie uzależnione od wpływów angielskich, ponieważ obecnie angielszczyzna jest właśnie tym językiem, którym posługują się największe i najbardziej znane domy mody z całego świata. Stwarza to możliwość zbudowania wspólnoty związanej tożsamymi upodobaniami, a także dotarcia do jak największej liczby potencjalnych odbiorców. Pozostaje również w zgodzie z panującą powszechnie tendencją do internacjonalizacji słownictwa, która ma niwelować bariery w komunikowaniu się między ludźmi.

10

Co jest kobietą we współczesnej polszczyźnie?

75%

Młynarczyk E.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica

|

2021

|

vol. 55

195-206

EN

The purpose of this paper is to characterise formally and semantically the metaphorical word combination Coś jest kobietą, which has not been registered in phraseological dictionaries yet. The author presents contexts in which this phraseme has been attested, establishes its fixed form, as well as the most important elements of the global meaning.

PL

Celem artykułu jest charakterystyka pod względem formalnym i semantycznym metaforycznego połączenia wyrazowego Coś jest kobietą nierejestrowanego dotychczas w słownikach frazeologicznych. Autorka przedstawia konteksty, w których frazem ten został poświadczony, określa jego ustabilizowaną postać, a także najważniejsze składniki znaczenia globalnego.

11

Zakłócenia w komunikacji językowej w dzisiejszej Polsce

75%

Handke K.

Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny

|

2009

|

vol. 8

13-27

EN

Disturbances in communication have been inherent to the Polish society during the period of political transformation after 1989, which coincided with the electronic “revolution” in civilization and the growing domination of visual message transmission over verbal means of communication. In those conditions a new variety of the Polish language has emerged, for which I use the term “turn of the 21st century everyday communication Polish”, which is replete with foreign-language elements and numerous neologisms and semantic neologisms. As a result, primarily due to various external non-linguistic factors, the entire Polish language community has stratified. The most significant divisions are consistent with age group boundaries. Younger generations are more easily adaptable to modern ways of communication and have incomparably more extensive knowledge regarding the general area of electronics. However, they frequently lack general humanistic knowledge and traditional verbal communication skills. Conversely, older generations adapt to the new reality with lesser or greater difficulty, including the acceptance and acquisition of the multiplicity of new lexemes and forms, which constantly pour in as they are created in the surrounding world. However, they maintain a higher level of general knowledge and more traditional patterns of social communication than their younger counterparts. In the article I discuss the most prominent properties of everyday Polish language (lexical, semantic, phraseological, and derivational) and linguistic behaviors specific to contemporary social communication.

12

Kto jest dzisiaj autorytetem językowym?

75%

Kołodziejek E.

Język Polski

|

2013

|

vol. 93

|

issue 5

339-343

PL

Autorka zadaje pytanie o to, kto jest dla użytkowników współczesnej polszczyzny autorytetem językowym, i kwestionuje pojawiające się sugestie zrezygnowania z kryterium autorytetu kulturalnego w ocenie faktów językowych. Na podstawie analizy pytań przychodzących do poradni językowej Uniwersytetu Szczecińskiego uznaje, że współcześnie autorytetem są dla użytkowników językoznawcy, którzy upowszechniają wiedzę o poprawnej polszczyźnie w prasie, w radiu, telewizji i w Internecie.

EN

The authoress poses the question of who the language authority is for users of the contemporary Polish language, and she challenges occurring suggestions to abandon the criterion of cultural authority in assessing the language facts. Based on the analysis of the inquiries coming to the Language Advisory Office of the University of Szczecin, she argues that for the contemporary language users the linguists who promote awareness of the correct Polish language in the press, radio, television and the Internet are the authority.

13

Współczesny język polski w oczach ludzi starszych

75%

Łuczyński A.

Forum Filologiczne Ateneum

|

2020

|

vol. 8

|

issue 2

111-127

EN

The aim of the article is to present older people's opinions on the contemporary Polish language and the changes occurring in it. The research material comes from a survey conducted in a group of 43 people aged 57 to 83. Older people show a keen interest in what is happening in today's Polish. This is confirmed by the results of the questionnaire as well as by the willing participation of respondents in the survey. Seniors react vividly to current phenomena taking place in the language. They are able to indicate them, evaluate and offer comments on them.

PL

Celem artykułu jest przedstawienie poglądu ludzi starszych na temat współczesnej polszczyzny i zmian w niej następujących. Materiału na potrzeby niniejszych analiz dostarczyły badania ankietowe, przeprowadzone w grupie 43 osób w wieku od 57 do 83 lat. Starsi ludzie wykazują żywe zainteresowanie tym, co się dzieje w dzisiejszej polszczyźnie, co potwierdzają zarówno same wyniki ankiety, jak również chętny udział respondentów w badaniu. Seniorzy żywo reagują na aktualne zjawiska pojawiające się w języku, są w stanie wskazać je wskazać, ocenić i skomentować.

14

Neologizmy swoich epok. Słownictwo i frazeologia języka polskiego II połowy XX – początku XXI wieku świadectwem realiów życia i pracy

63%

Wysoczański W.

Język Polski

|

2022

|

vol. 102

|

issue 2

36-48

PL

Wychodząc z uznawania neologizmów za charakterystyczne „rejestratory epok”, obiektem rozpatrzenia czyni się nową leksykę języka polskiego II poł. XX – pocz. XXI w., traktowaną jako świadectwo konkretnego czasu społecznego. Przedstawiając − zgodnie z celem artykułu − realia życia i pracy w świetle słownictwa i frazeologii, ukazuje się określone sfery życia społecznego i okoliczności funkcjonowania w przestrzeni społecznej.

EN

Starting with the recognition of neologisms as characteristic “recorders of epochs”, the object of consideration is the new lexis of the Polish language of the second half of the 20th century through early 21st century, treated as a testimony to a specific social time. By presenting, in line with the aim of the article, the realities of life and work in the light of vocabulary and phraseology, it is to demonstrate the specific spheres of social life and the circumstances of functioning in the social space.

15

Neosemantyzacja wyrazów "premiera" i "premierowy" we współczesnej polszczyźnie

63%

Kucharzyk R.

Język Polski

|

2020

|

vol. 100

|

issue 3

87-99

PL

Przedmiotem artykułu jest rozwój semantyczny wyrazów premiera i premierowy. Większość słowników języka polskiego odnotowuje tylko jedno znaczenie leksemu premiera ‘pierwsze przedstawienie utworu dramatycznego; także: wyświetlenie po raz pierwszy nowego filmu’. Premierowy jest definiowany jako ‘przymiotnik od premiera’. Okazuje się jednak, że we współczesnej polszczyźnie te dwa wyrazy funkcjonują w nowych znaczeniach. Premiera bywa używana do nazwania jakichkolwiek czynności i rzeczy wykonywanych po raz pierwszy. Wyraz ma także znaczenie przedmiotowe: ‘obiekt po raz pierwszy pokazany publicznie lub wystawiony na sprzedaż; nowość’. Premierowy to ‘zajmujący w pewnym ciągu lub porządku miejsce, które można opisać, używając liczby 1; pierwszy’, ‘najlepszy, najważniejszy, przewyższający inne pod jakimś względem’, ‘taki, który powstał niedawno; nowy’, ‘taki, który zastępuje coś poprzednio spełniającego daną funkcję; nowy’. Neosemantyzacja tych leksemów to zapewne rezultat oddziaływania języka angielskiego, ale niewykluczony jest też rozwój semantyczny na gruncie rodzimym.

EN

The subject of the article is the semantic development of the words "premiera" and "premierowy". Most dictionaries of the Polish language note only one meaning of the lexeme "premiera": ‘the first performance of a dramatic work; also: the first screening of a new film’. "Premierowy" is defined as an ‘adjective from the premiere’. It turns out, however, that in the contemporary Polish language these two words function in new meanings. "Premiera" is sometimes used to name any activities and things performed for the first time. The word also has an objective meaning: ‘object first shown publicly or put up for sale; novelty’. "Premierowy" is, inter alia ‘occupying in a certain order or place a position that can be described using the number 1; first’, ‘the best, the most important, superior to others in some way’, ‘one that has recently been created; new’, ‘the one that replaces something previously fulfilling a given function; new’. The semantic development of these lexemes is probably the result of the influence of English, but semantic changes in Polish are also possible.

16

Wybór i nieokreśloność jako komponenty semantyczne przymiotnika dowolny

63%

Grochowski M.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica

|

2017

|

issue 12

104-111

EN

The choice and indefiniteness as semantic features of the adjective dowolny ‘any’

17

Przekraczanie granic składni semantycznej Stanisława Karolaka

63%

Kleszczowa K., Termińska K.

Linguistica Copernicana

|

2017

|

vol. 14

EN

The authors – participants of the seminar devoted to the “Comparative syntax of predicative expressions in Polish, French and Italian”, conducted by Stanisław Karolak in the 1970s – decided to suggest an extension of the PSPA concept of syntax (podstawowa struktura predykatowo-argumentowa – the basic predicativeargumentative structure). They selected the predicates of persuasion because they studied them during their work with Professor Karolak (consult the Bibliography). For this purpose, they developed the abstract predicative-argumentative structure for a greater class, thus nullifying the requirement of the identity of the root as well as the differences in the content of the particular predicates. Therefore we may say that it is a model of the concept of persuasion. The validity of linking the exponents of the abstract predicate which have dissimilar roots is accounted for by the semantic morphological-syntactic restrictions, therefore the model that is put forward may be referred to as the conceptual model which is supported by the paradigmatic syntax. The model covers powodować ‘to cause something’, which is a clear indication that the predicates of persuasion belong to a more general class of causatives. In order to reject the plethora of various types of causation, the authors applied a morphologicalsyntactic filter.In the further part of the text the authors put forward an internal division of the concept of persuasion on the basis of syntactic and morphological exponents. Therefore a separate class is constituted by the predicates of the benefit for x (prosić ‘to ask for something’, błagać ‘to beg’, the former modlić kogoś o coś); a different group is constituted by the predicative expressions such as the following radzić ‘to advise somebody to do something’, zalecać ‘to recommend somebody to do something’, podszeptywać ‘to suggest something to somebody’, in which the resultative event is beneficial to y; the class of predicates with the meaning ‘x acts intentionally so that y does not do Z2’ (odciągać ‘to dissuade from’, odwodzić ‘to discourage from’, ostrzegać ‘to warn against’, wyperswadować ‘to reason somebody out of something’, zabraniać ‘to forbid’, powstrzymywać ‘to keep somebody from doing something’). The focus of the authors is on the class of predicates which takes into account evaluation, especially negative evaluation: podpuszczać ‘to lead somebody on’, judzić ‘to incite’, podżegać ‘to instigate’ etc.The model that is presented in the article enables us to establish and interpret the area of language in question not only in the modern Polish language, but also in the historical Polish language. Moreover, the model may be applied to comparative studies.

PL

Autorki, uczestniczki konwersatorium nt. „Składnia konfrontatywna wyrażeń predykatywnych w języku polskim, francuskim i włoskim”, prowadzonym przez Stanisława Karolaka w latach siedemdziesiątych, postanowiły zaproponować rozszerzenia koncepcji składni PSPA (podstawowej struktury predykatowo-argumentowej). Wybrały predykaty nakłaniania, bo takimi zajmowały się w czasie prac z Profesorem Karolakiem (zob. bibliografia). W tym celu zbudowały abstrakcyjną strukturę predykatowo-argumentową dla większej klasy, uchylając wymóg identyczności rdzenia, także różnice w treści poszczególnych predykatów, powiedzieć zatem można, że to model pojęcia nakłaniania. Zasadność wiązania różnordzennych wykładników abstrakcyjnego predykatu tłumaczą semantyczne restrykcje morfologiczno-składniowe, zatem zaproponowany model można nazwać schematem myślowym podpartym składnią paradygmatyczną. W modelu mieści się powodować, co jest wyraźnym sygnałem, że predykaty nakłaniania należą do ogólniejszej klasy kauzatywów. Żeby odrzucić bogactwo różnych typów kauzacji, stosują filtr morfologiczno-składniowy.W dalszej części tekstu autorki proponują wewnętrzny podział pojęcia nakłaniania na podstawie wykładników składniowych i morfologicznych. Tak więc osobną klasę tworzą predykaty korzyści dla x-a (prosić, błagać, dawne modlić kogoś o coś); inną grupę tworzą wyrażenia predykatywne typu radzić, zalecać, podszeptywać, w których zdarzenie skutkowe jest korzystne dla y-a; wyraźnie kształtuje się klasa predykatów znaczeniu ‘x działa intencjonalnie, aby y nie robił Z2’ (odciągać, odwodzić, ostrzegać, wyperswadować, zabraniać, powstrzymywać). Najwięcej uwagi poświęcają klasie predykatów uwzględniających wartościowanie, zwłaszcza wartościowanie negatywne: podpuszczać, judzić, podżegać itd. Zaproponowany w artykule model pozwala zakreślić i zinterpretować interesujący nas obszar języka nie tylko we współczesnej polszczyźnie, ale również w polszczyźnie historycznej, co więcej - daje się stosować do studiów konfrontatywnych.

18

O możliwości wykorzystania filmowych list dialogowych w opisie leksykograficznym współczesnej polszczyzny

63%

Bobrowski J.

Język Polski

|

2019

|

vol. 99

|

issue 1

81-91

PL

W artykule omówiona została możliwość wykorzystania filmowych list dialogowych w tworzeniu słowników współczesnej polszczyzny. Okazuje się, że leksykograf może w nich odnaleźć wiele słów rzadkich,substandardowych czy zapomnianych.Scenarzyści używają tego rodzaju słownictwa w celach stylistycznych. Szczególnie interesują ich socjolekty, często słabo zbadane. Z tego powodu listy dialogowe powinny być włączane do korpusów tekstowych wykorzystywanych przez redaktorów słowników. Teoretyczne ustalenia zostały dopełnione analizą kilku rzadkich wyrazów zaczerpniętych przez autora z popularnego serialu 07 zgłoś się.

EN

The article discusses the possibility of using film dialogue lists for creating dictionaries of the contemporary Polish language. It turns out that a lexicographer may find a lot of rare, substandard or forgotten words in them. Screenwriters use this kind of vocabulary for stylistic purposes, but they take it from authentic language. They are especially interested in sociolects which are often poorly researched. Because of that, film dialogue lists should be incorporated into text corpora which are exploited by editors of dictionaries. Theoretical findings were completed by analyses of some rare words taken by the author from a popular Polish TV series “07 Come In” (07 zgłoś się).

19

Szyk operatorów kwantyfikacji ogólnej w języku polskim

63%

Grochowski M.

Slavica Wratislaviensia

|

2017

|

vol. 165

125-135

EN

The pronouns każdy and wszyscy are the basic operators, distributive and collective respectively, of the general quantification in Polish. At the beginning of the paper grammatical differences between them are discussed. I accept the model of the linear order of the Polish nominal phrase components proposed by Zuzanna Topolińska in 1984 as still valid. According to this model the pronouns każdy, wszyscy are in the first position in the basic nominal string. I extend Topolińska’s model so that it includes particles and metapredicative operators. I justify three hypotheses. Firstly, numerous particles appear primarily in direct anteposition to the pronouns każdy, wszyscy. Secondly, intensifiers and the majority of approximators cannot co-occur with każdy, wszyscy because the meanings of the operators and pronouns are contradictory. Thirdly, only a few approximators such as prawie, niemal can co-occur with the operators of general quantification; they appear in the anteposition to the pronouns.

HR

Заменице każdy, wszyscy су основни оператори опште квантификацијe (колективне и дистрибутивне) у пољском језику. На почетку чланка представљам граматичке разлике између њих. Прихватам модел линеарног реда компонената пољске номиналне фразе који је предложила Зузанна Тополинска у 1984 години и који је актуелан до данас. Према овом моделу, атрибутивне придевске заменице każdy, wszyscy заузимају прву линеарну позицију у фрази. У чланку допуњавам овај модел честицама, метапредикативним операторима и образлажем три хипотезе. Прво, много честица се примарно појављује у непосредној антепозицји у односу на јединице każdy, wszyscy. Друго, оператори градације и већина оператора апроксимације не могу да се повезују са овим заменицама зато што су им значења јединица од ових класа супротна. Треће, само неколико оператора апроксимацијe, као на пример prawie, niemal, могу да се повезују с операторима опште квантификације и појављују се у антепозицији уодносу на њих.

Refine search results

Z tygodnia na tydzień, z powieści na powieść, z meczu na mecz jako przykłady nieswobodnych grup syntaktycznych

O jednostkach trójargumentowych z ciągiem czuć

Kiklewicz, Aleksander (2021) Lingwistyka na bieżąco. Wypisy i komentarze Lublin: Episteme; pp. 277

Neologizmy słowotwórcze w Obserwatorium Językowym Uniwersytetu Warszawskiego (na materiale haseł opracowanych do lutego 2022 roku). Część 1: Substantywne derywaty proste

O konstrukcjach typu anoreksja, anorektyk, anorektyczka we współczesnej polszczyźnie

Poszczególne wśród operatorów kwantyfikacji

Sukienka w kolorze zmrożonego sorbetu mango – czyli kilka słów o barwach na blogu modowym Macademian Girl

Nowe użycia przymiotnika „humanistyczny” we współczesnej polszczyźnie

Nazwy ubiorów damskich (na podstawie postów na blogu modowym Macademian Girl z lat 2017–2019)

Co jest kobietą we współczesnej polszczyźnie?

Zakłócenia w komunikacji językowej w dzisiejszej Polsce

Kto jest dzisiaj autorytetem językowym?

Współczesny język polski w oczach ludzi starszych

Neologizmy swoich epok. Słownictwo i frazeologia języka polskiego II połowy XX – początku XXI wieku świadectwem realiów życia i pracy

Neosemantyzacja wyrazów "premiera" i "premierowy" we współczesnej polszczyźnie

Wybór i nieokreśloność jako komponenty semantyczne przymiotnika dowolny

Przekraczanie granic składni semantycznej Stanisława Karolaka

O możliwości wykorzystania filmowych list dialogowych w opisie leksykograficznym współczesnej polszczyzny

Szyk operatorów kwantyfikacji ogólnej w języku polskim