Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 11

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  culturology
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Content available remote

Модель этоса современного белоруса: опыт культурологического исследования в интернете

100%
Чернявская Ю.
Przegląd Wschodnioeuropejski
|
2010
|
vol. 1
313-329
EN
The article is devoted to the changes in the ethos of contemporary Belarusians. It is based on the research of the Belarussian blogosphere. It shows transformations of traditional values and models of behaviour (passivity, calmness, common sense, mutual gender relations, contact installations, etc.) on the example of modern blogs. Values and models are grouped in relation to the cultural-semantic fields defining the ethnic picture of the world: space – chaos, good – bad, male – female, etc. Thus the ethos of the people remains steady despite changes. Yet, the modern heterostatic ethos of a Belarusian blogger differs from the traditional ethos of a Belarusian. The traditional ethos reveals centripetal features, the modern one – centrifugal. It results from a much wider range of possibilities for young people, if not real, then at least virtual. Thus there appear new characteristics of a Belarusian blogger’s ethos: considerable weakening of isolationist tendencies; a central position of Western cultural models, which replace Eastern, i.e. Russian, ones – which is characteristic of the young Internet users society; deprecation of the value of work and overvaluation of free time, which would suggest a hedonist motivation behind thinking and acting, new to Belarus; levelling of gender positions in the Belarusian society.
2
Publication available in full text mode
Content available

Der „kommunikative Raum“ in der kulturologischen (Un)Höflichkeitsforschung

100%
Bonacchi S.
Glottodidactica
|
2013
|
vol. 40
|
issue 1
35-47
EN
-
PL
The paper attempts to define the term "communicative space” for (im)politeness research. “Communicative space” is a crucial notion for the definition of concepts such as “ritual balance”, “discursive rule”, “discursive position”, “territoriality”, “field of action” and “co-construction of communicative interaction” (Jacoby, Ochs 1995). “Communicative space” cannot be reduced to the mere physical space in which an (im)polite communicative interaction takes place (“transactional space” according to Kendon 1990). It is a mental space, which is “co-constructed” in so far as it is the result of the convergence of the mental worlds of interactants mediated by utterences. In this sense it can be defined as a “phenomenal space” which is ruled by structuring principles and field laws. The capacity of creating convergent communicative spaces is a key competence which lays the foundations for dialogue capacity and permits successful communicative interactions; therefore it is defined as a very important educational goal in the Common European Framework of Reference for Languages (2001).
3
Publication available in full text mode
Content available

Od alabastronu do flakonu René Lalique’a… Kilka lingwistyczno-kulturologicznych uwag o naczyniach na wonności, pachnidła, zapachy, perfumy…

72%
Węgorowska K.
Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego
|
2018
|
vol. 4
293-306
EN
The article is a linguistic-culturological reflection on the subject of names and descriptions of vessels in which various fragrant substances have been kept from the antiquity. Verbal exemplifications cited in the text show that these artefacts are permanently inscribed in the history of world cosmetics and they document human creativity and sensitivity.
PL
Szkic stanowi lingwistyczno-kulturologiczną refleksję na temat nazw oraz opisów naczyń, w których od starożytności do czasów współczesnych przechowywano i przechowuje się różne wonne substancje. Przytoczone w nim werbalne egzemplifikacje dowodzą, że artefakty te na trwałe wpisały się w historię światowej kosmetyki, dokumentując tym samym kreatywność i wrażliwość człowieka.
4
Content available remote

Названия польских водок

72%
Stelmach H.
Annales Neophilologiarum
|
2014
|
issue 8
171-185
EN
This article is devoted to the brand names of contemporary Polish vodka. The rich history of Polish vodka provides the inexhaustible source of inspiration for them. The producers are eager to draw from the source while searching for the best ways of launching their brands on the market and trying to encourage the consumers to purchase them. Since consumer behaviour is to the large extent influenced by the information about the country of origin, many brand names are directly associated with Poland which has a reputation for being a high-quality vodka manufacturer. There are also names referring to quality. They have connotations of tradition, especially the Noble’s Republic times. Someof the brand names indicate the consumer suggesting that, because of its characteristics, vodka affects people’s behaviour but also adds pleasure to social occasions.
PL
Niniejszy artykuł poświęcony został nazwom współczesnych wódek polskich. Niewyczerpanym źródłem i inspiracją dla nich jest bogata historia polskiej wódki. Z tego źródła chętnie czerpią producenci, szukając sposobów wprowadzenia swojej marki na rynek i chcąc zachęcić konsumenta do nabycia trunku. Ponieważ na zachowania konsumenckie duży wpływ ma informacja o kraju pochodzenia produktu, wiele nazw jednoznacznie kojarzy się z Polską, która w świecie ma opinię producenta wódki wysokiej jakości. Nie brakuje nazw odwołujących się do jakości. Nazwy te wykazują konotacje z tradycją, a zwłaszcza z czasami Rzeczpospolitej szlacheckiej. Można wyodrębnić także nazwy wskazujące na konsumenta trunku, mówiące, że z powodu własności wódka wpływa na ludzkie zachowania, ale również uprzyjemnia spotkania i uroczystości.
5
Content available remote

Ностальгические названия водок

72%
Stelmach H.
Annales Neophilologiarum
|
2015
|
issue 9
199-206
RU
Статья посвящена названиям водок польских, русских и производимых в странах, которые вышли из состава СССР во время его распада. Анализируются названия, созданные в духе ностальгии по ПНР и СССР.
EN
The article is devoted to the brand names of Polish and Russian vodkas and also to those produced in the former Soviet republics. The purpose is to show which names dating from the socialist times are still in use and why, as well as to describe the phenomena of socialist reality which, in the spirit of nostalgia for the PRL and the USSR, were the inspiration for the brand names of vodka produced today.
PL
Artykuł został poświęcony nazwom wódek polskich, rosyjskich oraz wysokoprocentowych alkoholi produkowanych w byłych republikach ZSRR. Celem było pokazanie, jakie nazwy z czasów socjalistycznych przetrwały i dlaczego używane są one nadal oraz jakie zjawiska socjalistycznej rzeczywistości były inspiracją dla nazw wódek obecnie produkowanych w duchu nostalgii za czasami PRL i ZSRR.
6
Publication available in full text mode
Content available

V MIĘDZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA Z CYKLU „UKRAINISTYKA: WCZORAJ, DZISIAJ, JUTRO…”

58%
Janczura D.
Studia Ukrainica Posnaniensia
|
2021
|
vol. 9
|
issue 1
227-233
EN
This article presents the course of the 5th International Scientific Conference “Ukrainian studies: yesterday, today, tomorrow…” work, which is organized every two years by the Department of Ukrainian Studies at Adam Mickiewicz University. The conference took place on October 22–23, 2020 and was entirely online, using the Microsoft Teams platform. 47 researchers from Poland and abroad participated in the conference. The meetings were divided into five different thematic sections, the languages of the sessions were Polish and Ukrainian. The aim of the conference was to discuss the current problems of Ukrainian studies, including linguistics, literary studies, culturology. The culmination of the conference was round table discussion “Ukrainian noir and Oles Ulyanenko’s creative work”.
UK
Стаття присвячена ознайомленню читачів з роботою V Міжнародної Наукової Конференції „Україністика: вчора, сьогодні, завтра…”, організованої щодва роки Кафедрою Україністики Університету ім. Адама Міцкевича в Познані. Конференція відбулася 22–23 жовтня 2020 року і повністю була проведена в онлайн-форматі, для роботи використано платформу Майкрософт Тімс. У конференції брало участь 47 вчених з Польщі і з-за кордону. Наукову зустріч було поділено на п’ять різноаспектних секцій, робочими мовами визначено польську й українську. Конференція мала на меті обговорення актуальних питань україністики у широкому значенні цього поняття – мовознавства, літературознавства, культурології. Акордом конференції став круглий стіл „Український нуар і творчість Олеся Ульяненка”.
7
Content available remote

Dvosmislenosti zbog reda riječi u hrvatskoj i poljskoj rečenici

58%
Pintarić N.
Annales Neophilologiarum
|
2015
|
issue 9
167-188
EN
The autoress analyses differences and ambiguities about Croatian and Polish word order in their grammars or media. In both languages there are no precise rules about order of subordinate words in sentences, which causes ambiguit meanings. The paper consists of 4 parts: 1. description of word order in Croatina grammars; 2. description of word order in Polish grammars; 3. ambiguities during communication in Polish and Croatian media; 4. as a result of this research the autoress shows 10 rules that should be considered in the sentences without ambiguities or mistakes.
PL
Autorka omawia szyk wyrazów w chorwackich i polskich zdaniach lub wyrażeniach zapisanych w gramatykach obu języków lub zasłyszanych w chorwackich i polskich mediach (radio, TV, czasopisma, książki). W niniejszym artykule porusza zagadnienie dwuznaczności szyku wyrazów w zdaniu chorwackim i polskim. Stwierdza, że w gramatykach obu języków nie istnieją dokładne reguły dotyczące miejsca pobocznych części zdania, co może być powodem dwuznaczności w odbiorze treści. Artykuł zawiera cztery rozdziały: 1. opis szyku wyrazów w garamatykach chorwackich; 2. opis szyku wyrazów w gramatykach polskich; 3. dwuznaczność w użyciu przykładów zasłyszanych w mediach polskich i chorwackich; 4. podsumowanie wyników badań w zakresie różnic dotyczących użycia szyku wyrazów w zdaniach polskich i chorwackich.
8
Publication available in full text mode
Content available

Mit Gai: diachronia aspektu kulturowego

58%
Abramowycz S.
Zeszyty Wiejskie
|
2022
|
vol. 28
|
issue 2
7-34
EN
The author of the article argues that archaic myths about Mother Earth do not die in our subconscious, especially the Greek myth of Gaia, who gave birth to everything up to heaven, the ocean and gods; it is later transformed into a materialist view of being. These myths are full of both admiration for the life-giving power of the Earth and fear of its mysterious depths, which were identified with the realm of the dead. The earth gave birth to and devoured its children, which was embodied in the images of the gods who died and rose again; it symbolized eternal natural cycles, and the figures of dii minoris were the embodiment of the mysterious generosity and hostility of the Earth. With the change from paganism to Christianity, all matter began to be understood as a temporary Creation of the transcendent God, capable of rebelling against the Creator under the influence of the devil. This desecrated nature and stimulated the desire to conquer it and develop positive knowledge. The secularized culture of the New Age has created the myth of a titan man designed to make the world a better place. The myth of Gaia is syncretized with the Promethean myth, transforming into utopian concepts and postulates of secular religions; all this is imbued with the idea of “renewing the world”. Accordingly, in the literature and art of Modernity grows the heroization of “Prometheanism” and the functional role of the image of the earth and nature in general, which is beginning to be seen as a kind of relative criterion of truth and as a human environment that it improves. With the strengthening of the positions of utilitarian scientific and engineering thought and the parallel depletion of natural resources, as well as with the global humanitarian catastrophes of the twentieth century, the myth of Man as the Ruler of the Earth degrades. The dream of renewing the world turned into a pathological fear of the rebellious reality and the struggle against it by all means, mainly deception and violence. Instead of the expected Titan Man, Messianic missions are increasingly being pursued by lowly and immoral mentally ill people, in whom the “insurgent masses” demoralized by propaganda naively see the embodiment of their own notion of world domination, greatness and vocation. The situation is represented by the figure of Putin, an ordinary, uneducated and complex man who is obsessed with territories that he turns into lifeless deserts. Fragments of this mythology are used in geopolitical information wars: mythologems such as the “unclean West” are galvanized; “Big” and “small” lies, fakes are already perceived as the norm, and all this indicates a global systemic crisis of culture as a whole.
PL
Autor artykułu przekonuje, że archaiczne mity o Matce Ziemi nie umierają w naszej podświadomości, zwłaszcza grecki mit Gai, ktora zrodziła wszystko – aż po Niebo, Ocean i bogow, ulegając przekształceniu w materialistyczny pogląd na świat. Mity te pełne są zarowno podziwu dla życiodajnej mocy Ziemi, jak i lęku przed jej tajemniczymi głębinami, ktore utożsamiano z krolestwem zmarłych. Ziemia zrodziła i pochłonęła swoje dzieci, co zostało ucieleśnione w obrazach bogow, ktorzy umarli i zmartwychwstali; symbolizują wieczne naturalne cykle, a postacie dii minoris były ucieleśnieniem tajemniczej hojności i wrogości Ziemi. Wraz z przejściem od pogaństwa do chrześcijaństwa wszelka materia zaczęła być rozumiana jako tymczasowe stworzenie transcendentnego Boga, zdolne do buntu przeciwko Stworcy pod wpływem diabła. To zdesakralizowało naturę i pobudziło chęć jej podboju i rozwijania pozytywnej wiedzy. Zsekularyzowana kultura Nowego Czasu stworzyła mit o Człowieku – Tytanie, ktory musi uczynić świat lepszym. Mit Gai został zmodyfikowany według mitu prometejskiego, nabywając charakteru idei „przemiany świata” i przekształcając się w utopijne koncepcje i postulaty religii świeckich. W związku z tym w literaturze i sztuce nowoczesności narasta heroizacja „prometeizmu” i funkcjonalna rola obrazu ziemi i przyrody w ogole, ktory zaczyna być postrzegany jako rodzaj względnego kryterium prawdy i jako środowiska człowieka, ktory ją poprawia. Wraz z umacnianiem pozycji utylitarnej myśli naukowej i inżynierskiej oraz rownoległym wyczerpywaniem się zasobow naturalnych, a także globalnymi katastrofami humanitarnymi XX w. mit Człowieka jako Władcy Ziemi się degraduje. Marzenie o odnowieniu świata przerodziło się w patologiczny lęk przed zbuntowaną rzeczywistością i walką z nią wszelkimi sposobami, głownie oszustwem i przemocą. Zamiast oczekiwanego Tytana misje mesjanistyczne coraz częściej realizują ludzie bezwartościowi i niemoralni, czasami nawet chorzy psychicznie, w ktorych zdemoralizowane propagandą „masy zbuntowane” naiwnie widzą ucieleśnienie własnego wyobrażenia o dominacji nad światem, wielkości i powołaniu. Sytuację reprezentuje postać Władimira Putina, zwykłego, niewykształconego i złożonego człowieka, ktory ma obsesję na punkcie terytoriow, ktore zamienia w martwe pustynie. Fragmenty tej mitologii są wykorzystywane w geopolitycznych wojnach informacyjnych: mitologemy takie jak „nieczysty Zachod” są galwanizowane w propagandzie; „duże” i „małe” kłamstwa, falsyfikaty i fake newsy są już postrzegane jako norma, i wszystko to wskazuje na globalny systemowy kryzys kultury.
9
Publication available in full text mode
Content available

«Над кем смеётесь?», или о специфике создания комического в украинском языке (на примере романа О. Черногуза «Аристократ из Вапнярки»)

58%
Savchenko A., Khmelevskiy M.
Językoznawstwo
|
2017
|
vol. 11
57-70
PL
Zjawisko humoru można badać na różnych poziomach jego manifestacji, zarówno w ujęciu jednostkowym, jak i globalnym. Jednocześnie indywidualny aspekt humoru nie zaprzecza swoistości jego narodowego kolorytu, ponieważ rozumienie humoru, śmieszność i komizm kształtuje się historycznie w ramach wyobrażenia osoby o konkretnym tle kulturowym, poglądzie świata, ideologii i faktach dotyczących rzeczywistości, które otaczają nie tylko jedną osobę, ale grupę jednostek, a szerzej - naród. W artykule omówiono lingwistyczną analizę specyfiki humoru narodowego. Zdefiniowane zjawisko jest uważane za indywidualne na ogólnopolskim przykładzie dwóch blisko spokrewnionych języków: ukraińskiego i rosyjskiego, w ujęciu porównawczym. Jako konkretny przykład przejawu takiej specyfiki narodowej została przytoczona powieść współczesnego ukraińskiego satyryka, pisarza O. Czornohuza. Liczne przykłady zaczerpnięte z tekstu (w większości stałe porównania), a także osobiste spostrzeżenia na temat mowy potocznej Ukraińców, opisywane są w sposób kontrastywny jako specyfika ukraińskiego humoru. Podkreślona została narodowa tożsamość ukraińskiego humoru, dokonano analizy narodowych obrazów związanych z tworzeniem komicznego efektu charakterystycznego dla ukraińskiej kultury śmiechu, zakorzenionej w specyfice sztuki ludowej.
EN
The phenomenon of humor can be examined at the different levels of its manifestation, both at the individual and at the universal. At the same time, the individual aspect of humor does not deny the fact of its nation color, as understanding of humorous, ridiculous, and comical is formed historically within the framework of a person‘s imagination of the concrete cultural background, world view, ideology and facts of reality which surround not only the one individual, but the group of individuals, and wider – a nation.Given article deals with linguistic analysis of specific of national humor. Marked phenomenon is regarded as individual one within the nationwide example of two closely related languages: Ukrainian and Russian, in their comparative analysis. As an concrete example of the manifestation of such national specific was taken the novel of modern Ukrainian satirist, writer O. Chornohuz. Numerous examples taken from the text (mostly stable comparisons), as well as personal observations on the colloquial speech of the Ukrainians, are described in a contrasting manner as the specific nature of Ukrainian humor. It is emphasized national identity of the Ukrainian humor, analyzes the national images involved in the creation of comic effect, characteristic for the Ukrainian laughter culture, rooted in the depth of folk art.
10
Publication available in full text mode
Content available

Javni natpisi i javne obavijesti kao sociokulturne i pragmatičke jedinice

51%
Pintarić N.
Socjolingwistyka
|
2014
|
issue 28
67-92
HR
Nakon određivanja definicije i termina javni natpis autorica provodi klasifikaciju verbalnih, neverbalnih i kombiniranih oblika javih natpisa i javnih obavijesti navodeći primjere u hrvatskoj i poljskoj sociokulturnoj zajednici. Predlaže se da se u javne natpise ubroje pisani jezični oblici, a da se ostali neverbalni i kombinirani oblici nazovu javnim obavijestima ili javnim informacijama. Brojni opisani oblici javnih natpisa razlikuju se po materijalnom ostvaraju: na metalu, papiru, platnu, u kamenu, na automobilima, zidovima, ljudima, na internetu. Kao tekstne vrste javni su natpisi minimalni komunikacijski žanrovi (savjeti, upozorenja, molbe, zahvale, naredbe, dopuštenja, želje i čestitke). Neverbalne javne obavijesti podijeljene su na vizualne, auditivne i kombinirane (opisuju se prometni znakovi realizirani bojom, svjetlosnim signalima, pozicijom, brojevima te ostale informacije izražene logotipom, ukrasima na tijelu, ljudima-spomenicima, gardom, maskama). Auditivne su javne obavijesti: sirene, crkvena zvona, razni oblici pucnjeva (grički top, počasni plotuni) te glazbeni znakovi (intoniranje himni, koračnice, limena glazba).
PL
Po sprecyzowaniu definicji oraz terminu zawiadomienie publiczne autorka przeprowadza klasyfikację werbalnych, niewerbalnych i kombinowanych form zawiadomień publicznych, przywołując przykłady zaczerpnięte z wspólnot społeczno-kulturowych chorwackiej i polskiej. Proponuje, by do zawiadomień publicznych zaliczyć językowe formy werbalne, natomiast pozostałe znaki niewerbalne i kombinowane nazwać informacjami publicznymi. Liczne opisane formy zawiadomień publicznych różnią się sposobem przedstawienia: na metalu, papierze, płótnie, w kamieniu, na samochodach, murach, ludziach, w Internecie. Jako formy tekstowe napisy publiczne są minimalnymi gatunkami komunikacyjnymi (porady, ostrzeżenia, prośby, podziękowania, polecenia, zezwolenia, życzenia). Niewerbalne informacje publiczne funkcjonujące w przestrzeni publicznej dzielą się na audytywne i kombinowane (opisane zostały znaki drogowe oddziałujące kolorem, poprzez sygnały świetlne, usytuowanie, znaki numeryczne oraz pozostałe informacje wyrażone logotypem, ozdobami na ciele, formy pomników przestawiających ludzi, osłony, maski). Audytywne znaki publiczne: syreny, alarmy, dzwony kościelne, różne formy wystrzałów (działo z Griča, salwy honorowe) oraz znaki muzyczne (intonacje hymnów, marsze, orkiestry dęte).
EN
The author has described and classyfied in a lapidary way verbal, nonverbal and combined forms of public signs such as sign boards, graffiti, epigraphs on metal, paper, cloth, stone, walls, cars, men and Internet. These signs could be named as minimal communicative genres, such as: advise, warning, demand, regulation, thanksgiving, wishes, greetings. Nonverbal public signs are all kinds of traffic signs which can be formed by color, ligtening, position, numbers, logotypes, tattooings, alive monuments, guard, masks and uniforms. Auditive signs are represented by sirens, alarms, church-bells, various forms of shooting (Zagreb’s cannon at noon, gunsalute) and musical signs (national anthems, millitary, funeral and wedding marches, brassbands).
11
Content available remote

Мемуары как источник лингвокультурологической информации в преподавании РКИ (на материале «Записок М.Н. Волконской»)

51%
Черкес Т. В.
Studia Rossica Gedanensia
|
2014
|
issue 1
167-178
EN
The article examines the RFL classroom work with memoir literature as a rich source of culturological and sociocultural information for foreign students of intermediate and advanced levels. An adapted version of the Memoirs of Princess M.N. Volkonskaya is proposed for a methodologically developed lesson within the theme “Human Biography in literature and art”. The material of this work, in addition to broadening of students’ vocabulary and improvement of speech competence, acquaints the audience with the problems of the Russian society in the first half of the nineteenth century, thus increasing the interest in history, literature and cultural traditions of Russian people.
RU
В статье рассматривается работа на занятиях по русскому языку как иностранному (РКИ) с мемуарной литературой, как с богатым источником культурологической и социокультурной информации для студентов-иностранцев среднего и продвинутого уровней владения языком. Предлагается вариант методической разработки урока по адаптированному варианту Записок М.Н. Волконской в рамках темы «Биография человека в художественной литературе и искусстве». На материале этого произведения, помимо пополнения лексического запаса учащихся и повышения уровня их речевой компетенции, происходит знакомство слушателей с проблемами российского общества первой половины XIX в., что повышает интерес к истории, литературе, культурным традициям русского народа.
PL
W artykule omówiono metody nauczania języka rosyjskiego jako obcego z wykorzystaniem memuarystyki, stanowiącej bogate źródło informacji kulturologicznej i socjokulturowej dla studentów cudzoziemców na etapie średniozaawansowanym i zaawansowanym. Autorka zaproponowała scenariusz lekcji oparty na adaptacji fragmentu Записки М.Н. Волконской w ramach tematu "Biografia w literaturze i sztuce". Celem tego typu zajęć jest wzbogacenie leksyki i podwyższenie poziomu kompetencji językowej oraz zapoznanie z problematyką rosyjskiego społeczeństwa 1 poł. XIX wieku. Metoda ta wpływa również na zainteresowanie studentów historią, literaturą, tradycjami kultury narodu rosyjskiego.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.