Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 7

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  czeski
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Josef Kainar v České knižnici

100%
Průša L.
Bohemistyka
|
2020
|
issue 1
131-134
CS
.
2
Publication available in full text mode
Content available

Ivana Bozděchová jubilující

83%
Hasil J.
Bohemistyka
|
2021
|
issue 1
129-131
3
Publication available in full text mode
Content available

Phonology and Attrition: Sociolinguistics of (Ukrainian) Sound Perception

34%
Chybras Y.
Półrocznik Językoznawczy Tertium
|
2023
|
vol. 8
|
issue 2
147-164
PL
Celem badawczym tego artykułu jest zbadanie roli czynników socjolingwistycznych w połączeniu z percepcją opartą na fonologii. Wstępna hipoteza głosi, że czynniki socjolingwistyczne, takie jak dwujęzyczność i interferencja L2 (atrycja), mogą odgrywać decydującą rolę w procesie percepcji dźwięku i opiera się na przykładzie przypadków adaptacji zapożyczeń angielsko-czesko/słowackich i angielsko-ukraińskich z udziałem fonemów /ɡ/, /h/, /ɦ/ i /x/: użytkownicy języka czeskiego i słowackiego adaptują [h] jako [ɦ], podczas gdy użytkownicy języka ukraińskiego mają tendencję do adoptowania tego samego fonemu jako [x], pomimo posiadania /ɦ/ w swoim zasobie fonologicznym. Wydaje się, że ta tendencja koreluje z atrycja fonologiczną (interferencja języka rosyjskiego jako L2) i była tematem licznych dyskusji, zwłaszcza od czasu rosyjskiej pełnoskalowej inwazji na Ukrainę w 2022 roku. Metoda badawcza opiera się na kwestionariuszu z próbkami dźwiękowymi zawierającymi zarówno istniejące, jak i wymyślone nazwy własne i słowa. Połowa testowanych jednostek słownictwa ma zawierać wybrane dźwięki, pozostałe jednostki są reprezentowane przez ustalone, już istniejące nazwy, a jednostki, które nie zawierają wybranych dźwięków, pomagają jedynie ukryć cel eksperymentu. Respondenci proszeni są o odsłuchanie próbek audio i zapisanie jednostek tak, jak je słyszą, używając alfabetu ukraińskiego. Przedstawiono im nieprawdziwy opis i cel eksperymentu, aby wykluczyć ewentualne uprzedzenia.
EN
This article’s research question is to explore the role of sociolinguistic factors in combination with phonology-driven perception. The preliminary hypothesis is that sociolinguistic factors like bilingualism and L2 interference (attrition, as in de Leeuw, E., Chang, C. 2023) may have a decisive role in the process of sound perception and is based on the example of English-Czech/Slovak and English-Ukrainian loanword adaptation cases involving the phonemes /ɡ/, /h/, /ɦ/, and /x/: Czech and Slovak speakers adapt [h] as [ɦ] while Ukrainian speakers tend to adapt the same phoneme as [x] despite having /ɦ/ in their phonological inventory. This tendency seems to correlate with phonological attrition (L2 interference of Russian) and has been a topic of active discussions, especially so since the 2022 full-scale Russian invasion of Ukraine. The research method is based on a questionnaire with audio samples containing both already existing and made-up proper names and words. Half of the test vocabulary units are designed to contain the chosen sounds, the rest of the units are represented by established, already existing, names, and units that do not contain the chosen sounds to provide a cover for the experiment. The respondents are asked to listen to the audio samples and write down the units as they hear them using Ukrainian alphabet. The respondents were provided with a fake description, and a fake goal of the experiment to exclude possible bias.
4

De beperkingen van de audiovisuele omgeving en hun invloed op ondertitelen in Nederlands-Tsjechische context

34%
van der Horst P.
Roczniki Humanistyczne
|
2018
|
vol. 66
|
issue 5: Neofilologia. Zeszyt specjalny
225-239
PL
Niniejszy artykuł analizuje tworzenie napisów jako formy tłumaczenia, a dokładniej ograniczenia audiowizualne, które są nakładane na proces tworzenia napisów. Po omówieniu niektórych najważniejszych ograniczeń technicznych środowiska audiowizualnego przedstawiono taksonomię strategii tłumaczeniowych, jakie tłumacz napisów może wykorzystywać, aby skutecznie poradzić sobie z wyżej wymienionymi ograniczeniami. Taksonomia została następnie umieszczona w kontekście niderlandzko-czeskim i zilustrowana przykładami na podstawie dwóch filmów: niderlandzkiego filmu pt. „Czarna Księga” (Zwartboek) z czeskimi napisami oraz czeskiego filmu pt. „Obsługiwałem angielskiego króla” (Obsluhoval jsem anglického krále) z napisami niderlandzkimi. Przykłady te umożliwiają wgląd w praktyczne zastosowanie wspomnianych strategii tłumaczeniowych i pokazują, w jaki sposób tłumacz napisów poradził sobie z ograniczeniami środowiska audiowizualnego.
EN
This contribution explores subtitling as a form of translation, and more specifically the constraints of the audiovisual environment, which are imposed on the process of subtitling. After a discussion of some of the most important technical constraints of the audiovisual environment a taxonomy of translation strategies is presented, which the translator-subtitler can apply to effectively deal with the aforementioned constraints. This taxonomy is subsequently placed in a Czech-Dutch context and illustrated by examples from the Czech subtitled edition of the Dutch movie Zwartboek and the Dutch subtitled version of the Czech movie Obsluhoval jsem anglického krále (I served the king of England). These examples will provide insight in the practical application of the mentioned translation strategies and show in which way the translator-subtitler has dealt with the constraints of the audiovisual environment.
NL
Deze bijdrage onderzoekt ondertiteling als een vertaalvorm, en meer specifiek de beperkingen van de audiovisuele omgeving die worden opgelegd aan het ondertitelingsproces. Na bespreking van een aantal van de belangrijkste technische beperkingen van de audiovisuele omgeving wordt een taxonomie van vertaalstrategieën gepresenteerd die de vertaler-ondertitelaar kan toepassen om effectief om te gaan met de genoemde beperkingen. Deze taxonomie wordt vervolgens in een Tsjechisch-Nederlandse context geplaatst en geïllustreerd met voorbeelden uit de Tsjechisch ondertitelde editie van de Nederlandse film Zwartboek en de Nederlands ondertitelde versie van de Tsjechische film Obsluhoval jsem anglického krále (Ik diende de koning van Engeland). Deze voorbeelden zullen inzicht geven in de praktische toepassing van de genoemde vertaalstrategieën en aantonen op welke manier de vertaler-ondertitelaar met de beperkingen van de audiovisuele omgeving is omgegaan.
5

“Is het zo klaar als een klontje?” Over het vertalen van Nederlandse vaste vergelijkingen in het Tsjechisch

34%
Křížová K.
Roczniki Humanistyczne
|
2018
|
vol. 66
|
issue 5: Neofilologia. Zeszyt specjalny
169-181
PL
Niderlandzkie związki frazeologiczne, tak jak inne rodzaje idiomów, nie mogą być tłumaczone dosłownie. Zawsze należy brać pod uwagę specyficzny szerszy kontekst, w którym występują. Z drugiej strony tłumacze mogą czerpać korzyści ze stałej struktury składniowo-semantycznej porównań oraz z wielu podobieństw między językami w zakresie frazeologii. W niektórych przypadkach tłumacze mogą także inspirować się tłumaczeniami, które są częścią różnych korpusów równoległych. Niniejszy artykuł opisuje i charakteryzuje pokrótce niderlandzkie porównania, następnie prezentuje sposoby tłumaczenia tych wyrażeń na inne języki. System tłumaczeniowy w artykule ilustrowany jest przykładami niderlandzkich porównań i ich czeskich odpowiedników. Na koniec, w oparciu o fragmenty tekstów z korpusu równoległego InterCorp, zbadano sposób, w jaki zostały przetłumaczone niderlandzkie porównania przymiotnikowe w czeskich przekładach niderlandzkich tekstów literackich.
EN
The Dutch similes cannot—similarly to other types of idioms—be translated literally word by word. The specific, broader context in which they occur, must always be taken into account. On the other hand, the translators can benefit from the fixed syntactic-semantic structure of the similes and from the many similarities between languages in the field of phraseology. In various cases they can also get inspired by the translations that are part of the different parallel corpora. In this article the Dutch similes are briefly described and characterized. Then the possibilities are discussed how these specific idioms can be translated into other languages. This system is illustrated with several examples of the Dutch similes and their Czech equivalents. Finally, on the basis of the excerpts from the parallel corpus InterCorp, the way is investigated in which the Dutch adjective-based similes were translated in the Czech translations of Dutch literary texts.
NL
Nederlandse vaste vergelijkingen kunnen — net als andere typen idiomen — niet letterlijk woord voor woord worden vertaald. De specifieke, bredere context waarin ze voorkomen, moet altijd in aanmerking worden genomen. Aan de andere kant kunnen vertalers profiteren van de vaste syntactisch-semantische structuur van de vergelijkingen en van de vele overeenkomsten tussen talen op fraseologisch gebied. In verschillende gevallen kunnen ze zich ook laten inspireren door vertalingen die deel uitmaken van verschillende parallelle corpora. In dit artikel worden Nederlandse vergelijkingen kort beschreven en gekarakteriseerd. Vervolgens worden de mogelijkheden besproken om deze specifieke idiomen in andere talen te vertalen. Dit systeem wordt geïllustreerd aan de hand van verschillende voorbeelden van Nederlandse vergelijkingen en hun Tsjechische equivalenten. Ten slotte wordt op basis van fragmenten uit het parallelle corpus InterCorp de manier onderzocht waarop Nederlandse adjectivische vergelijkingen werden vertaald in Tsjechische vertalingen van Nederlandse literaire teksten.
6

Invloed van het Europees recht op de Nederlandse en Tsjechische rechtstaal: Een vergelijking

30%
Knap-Dlouhá P.
Roczniki Humanistyczne
|
2016
|
vol. 64
|
issue 5: Neofilologia. Numer specjalny
139-154
NL
Het onderwerp van deze bijdrage is het belang van juridische vertaling in een meertalig Europa. Na het in kaart brengen van de kenmerken van juridische vertaling en juridische communicatie wordt aandacht besteed aan de specifieke situatie van de Europese Unie met het oog op meertaligheid en vertaaldiensten. Hoewel alle officiële talen van de Europese Unie op papier dezelfde status hebben, kijken we naar de echte situatie en vooral naar de vorming van zogenaamde “werktalen” en het gebruik ervan in de belangrijkste instellingen van de Europese Unie. Hierbij biedt de vergelijking van het officiële aantal brontalen in vertaling in 1997 en in 2013 en het aantal vertaalde pagina’s per doeltaal een interessant perspectief. De sterk dominante positie van Engels zal duidelijk zijn. Als casestudy wordt de positie onderzocht van twee minder gesproken Europese talen, het Nederlands en het Tsjechisch.
PL
Przedmiotem niniejszego artykułu jest znaczenie tłumaczenia prawniczego w wielojęzycznej Europie. Po scharakteryzowaniu specyfiki tłumaczeń prawniczych i komunikacji prawniczej autor artykułu koncentruje uwagę na specyficznej pozycji, jaką zajmuje Unia Europejska w kontekście wielojęzyczności i usług tłumaczeniowych. Chociaż oficjalnie wszystkie języki Unii Europejskiej mają ten sam status, autor artykułu bada faktyczną sytuację i podejmuje temat formowania się tzw. „working languages” używanych w najważniejszych instytucjach Unii Europejskiej. Ciekawą perspektywę badawczą daje autorowi porównanie oficjalnej liczby tłumaczonych w 1997 i 2013 roku języków źródłowych z liczbą przetłumaczonych stron na każdy język docelowy. Silnie dominująca pozycja języka angielskiego nie budzi zdziwienia. Autor bada pozycję dwóch europejskich języków niszowych, niderlandzkiego i czeskiego.
EN
The subject of the following contribution is the importance of legal translation in multilingual Europe. After mapping the characteristics of legal translation and legal communication, attention will be paid to the specific situation of the European Union in the context of multilingualism and translation services. Even though all the official languages of the European Union have the same status on paper, we will take a look at the real situation and especially at the forming of the so called “working languages” and the use of them in the most important institutions of the European Union. An interesting perspective will give us the comparison of the official amount of source languages in translation in 1997 and in 2013 and the amount of translated pages per target language. The strong dominating position of English will be obvious. As a case study, the position of two less spoken European languages, Dutch and Czech, is explored.
7

Lidwoorden op z’n Tsjechisch: Problematisch lidwoordgebruik van volwassen Tsjechische leerders Nederlands

26%
Kluková M.
Roczniki Humanistyczne
|
2016
|
vol. 64
|
issue 5: Neofilologia. Numer specjalny
47-62
NL
Deze bijdrage analyseert het gebruik van het lidwoord in het Nederlands door volwassen Tsjechische leerders. Aangezien het Nederlands de categorie lidwoorden bezit en Tsjechisch, zoals de meeste Slavische talen met uitzondering van Bulgaars en Macedonisch, niet, is het verwerven van dit grammaticale fenomeen zeer problematisch. Doel van deze bijdrage is om de belangrijkste problemen te definiëren die bij de verwerving van lidwoordgebruik in het Nederlands door Tsjechische leerders opduiken. De bijdrage geeft eerst kort recent onderzoek weer naar de tweede taalverwerving van lidwoorden op basis van de mentale en behavioristische dichotomie. Voorts wordt het lidwoordgebruik in het Nederlands beschreven en de manier om dergelijke problemen in het Tsjechisch uit te drukken. Bepaalde kenmerken van lidwoorden, zoals bepaaldheid, specificiteit en grammaticaal geslacht worden bediscussieerd. Tenslotte wordt een foutenanalyse uitgevoerd om de grootste struikelblokken van het lidwoordgebruik in het Nederlands door volwassen Tsjechische leerders te bepalen.
PL
Artykuł analizuje użycie niderlandzkich rodzajników przez dorosłych Czechów w procesie nauki języka niderlandzkiego. Z uwagi na to, że język niderlandzki posiada kategorię rodzajnika, a język czeski, jak większość języków słowiańskich — z wyjątkiem bułgarskiego i macedońskiego — nie, opanowanie tego zjawiska gramatycznego może być bardzo problematyczne. Celem niniejszego opracowania jest określenie głównych problemów związanych z przyswojeniem wiedzy w zakresie niderlandzkich rodzajników przez czeskich uczniów. Na wstępie autorka artykułu odnosi się krótko do ostatnich badań nad rodzajnikami w zakresie akwizycji drugiego języka opartych na dychotomii mentalnej i behawioralnej. Następnie opisuje użycie rodzajnika w języku niderlandzkim i wyrażanie podobieństw w języku czeskim. W dalszej kolejności omówione zostały niektóre cechy rodzajników, takie jak kategoria określoności, swoistości i rodzaju gramatycznego. Na koniec przeprowadzona została analiza błędów w celu określenia największych problemów związanych z użyciem rodzajnika w procesie nauki języka niderlandzkiego przez dorosłych Czechów.
EN
This paper examines article use in Dutch by adult Czech learners. Since Dutch does have the category of articles and Czech, as the majority of Slavic languages with the exception of Bulgarian and Macedonian, does not, the acquisition of this grammatical phenomenon can be very problematic. The aim of this paper is to define the main issues involved in the article acquisition in Dutch by Czech learners. Firstly, the paper briefly refers to recent research on second language acquisition of articles based on the mentalistic and behavioristic dichotomy. Further, the article use in Dutch and the way to express similar issues in Czech are described. Some characteristics of articles, such as definiteness, specificity and grammatical gender, are discussed. Finally, an error analysis is carried out in order to determine the biggest stumbling blocks of the article use in Dutch by adult Czech learners.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.