Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 8

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  czyn ludzki
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

The question concerning human action

100%
Bombała B.
Seminare. Poszukiwania naukowe
|
2018
|
vol. 39
|
issue 4
117-128
EN
The paper presents phenomenological and hermeneutical approach of human action in 20th century. There were two important cultural phenomena in the twentieth century. On the one hand, the growing expansion of technopoly, which based its operation on instrumental rationality and therefore affected destructively the spiritual realm of man, was growing, on the other hand, there were attempts to apply to the economy humanistic and personalistic vision of management, based on axiological rationality. Studies and projects belonging to humanistic stream are based on the assumption that at turning points of history human labour became deprived of its human nature. Hermeneutical and phenomenological analysis allows to indicate the sources of this dehumanization. Phenomenological analysis has discovered that in a technopoly human being has been deprived of her/his transcendental dimension and reduced to one of the factors of production. Hermeneutical analysis has discoverd eidos of human action: Norwid’s church of work, Brzozowski’s creation of will, Teilhard de Chardin’ a holy march of mankind, and Tymieniecka’s the human creative act. The essence of the phenomenological approach of human action is to build a “community of work” that allows personal development through work as well as cooperation.
PL
W artykule dokonano fenomenologicznej i hermeneutycznej analizy czynu ludzkiego. W XX wieku miały miejsce dwa ważne zjawiska kulturowe. Z jednej strony narastała ekspansja technopolu, która opierała swoją działalność na racjonalności instrumentalnej, a tym samym niszczyła duchową sferę człowieka, z drugiej podejmowano próby zastosowania w przedsiębiorstwach humanistycznej i personalistycznej wizji zarządzania, opartej na racjonalności aksjologicznej. Badania i projekty należące do nurtu humanistycznego opierają się na założeniu, że w pewnym momencie historii praca została pozbawiona ludzkiej natury. Analiza hermeneutyczna i fenomenologiczna pozwala wskazać źródła tej dehumanizacji. Analiza fenomenologiczna odkryła, że ​​w technopolu człowiek został pozbawiony swojego transcendentalnego wymiaru i zredukowany do jednego z czynników produkcji. Analiza hermeneutyczna odkryła eidos działania człowieka: „kościół pracy” Norwida, „kreację woli” Brzozowskiego, „święty marsz ludzkości” Teilharda de Chardin i Tymienieckiej – „ludzki akt twórczy”. Istotą fenomenologicznego podejścia do ludzkiego działania jest budowanie „wspólnoty pracy”, umożliwiającej osobisty rozwój poprzez pracę i współpracę.
2
Content available remote

OCENA ODPOWIEDZIALNOŚCI ZA DZIAŁANIE OSÓB W STARSZYM WIEKU

100%
Ciuła G.
Forum Teologiczne
|
2016
|
vol. 17
131-141
PL
Pośród wielu okoliczności wpływających na funkcjonowanie człowieka, istnieją również te, wpisane w cykl życia indywidualnego, czyli wiek osoby, a także przypisane do niego cechy i przypadłości. Pośród nich na szczególną uwagę zasługuje okres starzenia się człowieka. W artykule opisano szereg zmian przyjmowanych za symptomy starzenia się i starości, badania potwierdzają bowiem, że mimo czasem znacznych różnic indywidualnych, można mówić o występowaniu pewnych znamiennych cech, określanych jako psychika starcza. Celem prezentowanego wystąpienia jest próba odpowiedzi na pytanie o wpływ zmian, których doświadcza człowiek w starszym wieku, na odpowiedzialność za podejmowane czyny. Poszukiwaniu temu pomaga m.in. przywołanie podstawowych informacji dotyczących czynu ludzkiego, a przede wszystkim ważne rozróżnienie na starzenie się patologiczne i fizjologiczne.
EN
Among many circumstances affecting a person’s functioning there are also those inscribed in the individual life cycle, i.e. person’s age, as well as features and ailments connected with it. The time of ageing is especially interesting. The article describes a set of changes considered to be the symptoms of ageing and age itself, since research confirms that in spite of many individual differences, there is such a thing as a set of features called “the old age psyche”. The aim of this paper is to try to answer the question about the impact of changes experienced by an older person on the responsibility for actions taken. In this research, among other things, the recall of basic information about human acts, and the distinction between ageing pathologically and physiologically is very helpful
3

Dzieje kształtowania się koncepcji sumienia

100%
Greniuk F.
Roczniki Wydziału Nauk Prawnych i Ekonomicznych KUL
|
2005
|
vol. 1
|
issue 1 Prawo
7-22
DE
Das Gewissen kann man vielseitig betrachten. Seine Interpretation kann auf verschiedene Ebene: biologische, soziologische, psychologische, ethnographische, ethische und theologische untersucht werden. Der Verfasser bedrängt sich an diese letzte Möglichkeit. Die Literatur auf Thema des Gewissens ungeheuer ist so auch über die Geschichte der Gestaltung der seine Konzeption. Es ist klar, dass sie das Wesen jedes ethischen- oder moralischen Systems bildet. Der Begriff des Gewissens von einem in der konkreten Lehrmeinung des Menschenverstehung abhängig ist. Die Heilige Schrift das Gewissen in der Kontext der biblischen Anthropologie behandelt. Sie beweist, dass das Gewissen begreift ist als etwas was mit Gott konfrontiert und dass in seinem Urteil nicht nur einige seine psychische Kräfte aber den ganzen Mensch engagiert. Die Lehre über das Gewissen des hl. Apostels Paulus kann man so abfassen: jeder soll gemäß seines Gewissens leben. Der Gewissensurteil man kann von objektiven Wahrheit zu unterscheiden und dass es in der Relation zu Prinzipien des Zusammenlebens in der Gemeinschaft verstehen soll. Philosophische und theologische Vertiefung Gewissenskenntnisse fand in der Epoche der Väter statt, besonders bei hl. Ambrosius und hl. Augustinus. Im Mittelalter entwickelte sich zwei Konzeptionen: die intellektuelle Konzeption der Dominikanerschule (hl. Thomas von Aquin) und voluntaristische Konzeption in der Franziskanerschule (Alexander von Hales, hl.Bonaventura). In der Zeit nach dem Konzil in Trident fand grundsätzliche Wendung der Gewissenskonzeption statt. Bisher verstanden man, dass man soll – in jedem Rechtszweifel – die sicherste Meinung immer folgen. Dagegen Bartholomäus von Medina seinem Standpunkt klargemacht hat, dass im diesem Fall wenige sichere Meinung genug ist, wenn aber sie ist genügend solide und begründet. Zeit XIX. Jahrhundert fand in der Verstehen des Gewissens besondere Abschätzung des emotionellen- und affektiven Aspektes statt. Das hat den ersten Anstoß gegeben zur Subiektiviesierung des Gewissens. Die modernen Moraltheologen überstimmend sind, dass das Gewissen nicht nur eine Funktion der Wissenschaft, des Willens oder der emotionellen und soziologischen Faktoren ist. Soll man das moralische Gewissen betrachten unter Beziehung an die Ganzheit der christlichen Person. Deshalb ist es nicht die Stimme der Natur aber gerade der ganzen Person. „Das Gewissen – das ist die Person in seinem wesentlichen Dynamismus, der zur seinem Höhepunkt eingerichtet ist” (M. Vidal).
4

Struktura aktu moralnego w ujęciu Mieczysława Krąpca

80%
Karaś A.
Studia Philosophiae Christianae
|
2011
|
vol. 47
|
issue 2
157-173
EN
The article analyzes the structure of the moral act as understood by Mieczysław Albert Krąpiec. He bases the structure of the moral act on the structure of the human being. In his analysis of the moral act, he enumerates three elements that constitute it internally; these are the cognitive, volitional and motivating (relating to some real or seeming value) elements. These elements are analyzed in the article. The article shows that the structure of the moral act as understood by Krąpiec is expressed in the concrete content of a practical judgment, which is an element of the act of decision. A practical decisive judgment may be consistent or inconsistent with theoretical judgment(s) about the world of things and people. An act is morally positive when the practical decisive judgment is consistent with the theoretical one.
PL
W artykule podjęto analizę struktury aktu moralnego w ujęciu Mieczysława Krąpca, który strukturę tę opiera na strukturze bytu ludzkiego. W analizie aktu moralnego Krąpiec wymienia trzy elementy, które go wewnętrznie konstytuują: poznawczy, wolitywny i umotywowania, czyli związania z jakąś realną lub pozorną wartością. Elementy te wyznaczają poszczególne części artykułu i stanowią przedmiot analiz. Artykuł ukazuje, że struktura aktu moralnego w ujęciu M. Krąpca wyraża się w konkretnej treści sądu praktycznego, która jest składnikiem aktu decyzji. Praktyczny sąd decyzyjny może być zgodny lub niezgodny z sądem (sądami) teoretycznym, jaki ma człowiek o świecie rzeczy i ludzi. Pozytywna moralność aktu decyzji zachodzi wówczas, gdy sąd praktyczny decyzyjny jest zgodny z sądem teoretycznym człowieka.
5
Content available remote

The Vices against the Virtue of Temperance among the Atyap Cultural Heritage of Africa: A Philosophical Approach

80%
Abui A. A.
Roczniki Kulturoznawcze
|
2019
|
vol. 10
|
issue 4
161-177
PL
W dyskursie moralnym cnoty wciąż zajmują centralne miejsce. Dzieje się tak, ponieważ dyskusje o moralności obracają się wokół pojęć cnoty i wady. Bierze się za pewnik, że wynikiem cnót są czyny dobre moralnie, natomiast wady prowadzą do czynów złych, powszechnie potępianych. Etycy cnót opierają swoje argumenty na założeniu, że czyny ludzkie są bezpośrednio połączone bądź to z cnotą, bądź z wadą. Każdej cnocie odpowiada nadmiar lub deficyt, którego przekroczenie wiąże się z przeciwną jej moralną dyspozycją, nazywaną wadą. W takim wypadku, powinna istnieć jakaś ustalona miara, na której podstawie rozróżniamy między cnotą a wadą. Jakie kryteria obowiązują w przypadku ustalania takiej miary? Co więcej, istnieje tradycyjny podział cnót na kardynalne i poboczne: jakie dokładnie cechy moralne winna mieć cnota, by być określona jako kardynalna? W artykule autor podejmuje próbę analizy jednej z tak zwanych cnót kardynalnych, mianowicie umiarkowania. Szczególny nacisk został położony na pojęciach wstydu i honoru, rozumianych w duchu dziedzictwa kulturowego szczepu Atyap. Celem autora jest znalezienie tych cech, które odpowiadają za ustanowienie umiarkowania cnotą kardynalną oraz podjęcie próby wyznaczenia miary, która odpowiada za wady związane z pojęciem umiarkowania.
EN
The place of virtues in moral discussions continues to occupy a central position. This is because moral arguments revolve around virtues and vices. It is taken for granted that virtues produce commendable good moral actions, whereas vices lead to immoral actions that are widely condemned. Virtue ethicists ground their arguments on the assumption that human actions are directly linked to either virtues or vices. But then, to each of the virtues, there exists a degree of excess or deficit, above or below which we begin to speak of counter habitual predispositions, called vices. If this is so, then there should be a way of ascertaining the measure on the basis of which we distinguish between a virtue and its vice. How do we justify the criteria for arriving at such a measure? More so, there is a traditional classification of virtues into cardinal and peripheral virtues: what exact moral features could a virtue exemplify in order to be classified as a cardinal rather than a peripheral virtue? In this article, the Author attempts the analysis of one of the so-called cardinal virtues, precisely that of temperance. He tries to highlight the concept of shame verses honour as viewed and practiced among the atyap cultural heritage in Africa. The goal is modest, namely: to highlight those moral features which justify the classification of temperance as a cardinal virtue and to account for the standard or measure which account for the distinguishing of the vices associated with temperance.
6
Publication available in full text mode
Content available

Miejsce "osoby" w decyzji medycznej. Analiza zagadnienia w świetle personalizmu Jacques'a Maritaina

80%
Gliniecki W.
Studia Pelplińskie
|
2019
|
vol. 53
163-180
EN
The motion of medical decision refers to the foundational moment of the relationship between the patient and the care provider (a doctor, a nurse, a chaplain etc.) As such, it is based on the specific principles and the ethical standards. We discuss it from the perspective of Jacques Maritain’s personalism. Examining the main anthropological assumptions, the French philosopher shows that the medical depends on how we picture reality, including the concept of a being human. The decision making process comes from an integral and complex view of humanity with its physical and spiritual dimension. Then we analyse the human actions to show that the decisions are related to the normative dimension of what we do. We may conclude that the concept of human dignity is not purely ontological, but it has its consequences in the day-to-day practice. It allows us to improve the patient’s conditions and to enable the therapeutic value of the decision making. We must bear in mind that the human being transcends its own intellect and is still open to knowledge (intellect) and love (will). Any medical decision is therefore closely related to the natural human abilities. Therefore, because of our nature and with the help of others, we can make decisions based on objective premises.
PL
Pojęcie decyzji medycznej stanowi moment konstytutywny relacji między pacjentem a opiekunem (np. lekarzem). To spotkanie dwóch osób opiera się na konkretnych zasadach i normach etycznych. W niniejszym artykule autor dokonuje analizy owej problematyki w oparciu o personalizm Jacques’a Maritaina. Badając jego główne założenia antropologiczne, autor konkluduje, że decyzja zależy od tego, jaki mamy obraz rzeczywistości, w tym obraz człowieka. Następnie autor studiuje pojęcie czynu ludzkiego, aby pokazać, iż decyzja pozostaje w ścisłej relacji z wymiarem normatywnym każdego czynu. Analiza zagadnienia doprowadziła do następujących wniosków: godność ludzka nie może być ujęta tylko ontologicznie, lecz także praktycznie (powinny być stosowane dla chorego godne warunki), a moment spotkania powinien mieć wartość terapeutyczną. 
7
Publication available in full text mode
Content available

„Dobrze działać” i „dobrze żyć” – cnoty jako trwały fundament ludzkiego działania

80%
Gliniecki W.
Studia Pelplińskie
|
2023
|
vol. 57
83-98
EN
In our lives we always want to approach some good and the moral law itself indicates a particular way to achieve it (the purposefulness of action). This article focuses on the practical side of human existence by analysing the following questions: How an action may lead to achieving the good adequate only for the human being? What conditions enable us to live optimally and as fully as possible in accordance with the requirements of the moral law? In the interest of searching for answers to these questions, an analysis of virtues is undertaken understood as specific dispositions that not only direct a person to righteousness, but also determine certain imperatives of human action that should always be followed. The presented analysis guide to the conclusion that virtue allows not only to act well, but also to live well. Virtue is not a an acquired behavior pattern regularly followed until it becomes almost involuntary, yet a specific constant capability that addresses human action while engaging factors typical of a human being: consciousness, reason and free will. Such an approach to virtue reveals its rational dimension and thus shows the specificity of human action. Based on the personalistic view of human existence, it can be state that virtue is equated with the moral good and on that account helps to determine the objective meaning of action.
PL
Człowiek kieruje się w stronę jakiegoś dobra − cel działania. W naszej pracy skupimy się na stronie praktycznej ludzkiej egzystencji analizując następującą problematyką: w jaki sposób można kierować owym działaniem, aby realizować dobro właściwe tylko człowiekowi? Jakie warunki pozwalają człowiekowi możliwie najpełniej żyć zgodnie z wymaganiami prawa moralnego? W tym celu analizujemy cnoty rozumiane jako konkretne dyspozycje, które ukierunkowują człowieka na dobro i wyznaczają pewne imperatywy działania ludzkiego. Dochodzimy do wniosku, że cnoty pozwalają się człowiekowi rozwijać i afirmować jego specyfikę pośród innych stworzeń. Jest ona stałą sprawnością, która kieruje działanie i angażuje władze typowe dla człowieka: świadomości, rozumu i wolnej woli. Pozwala nie tylko dobrze działać, ale również dobrze żyć. W oparciu o personalistyczne ujęcie bytu człowieka stwierdzamy, iż cnota utożsamia się z dobrem moralnym i w ten sposób pomaga określić sens obiektywny tego działania.
8
Publication available in full text mode
Content available

Ku wolności wyzwolił nas Chrystus (Ga 5,1). Teologiczne aspekty ludzkiej wolności

61%
Królikowski J.
Poznańskie Studia Teologiczne
|
2017
|
issue 31
49-66
EN
The discovery of universal freedom is an achievement of Saint Paul, and an achievement of the Church is a consequent propagation of this fact throughout the centuries. The Christian character of this discovery was already noticed by Hegel. In today’s world, so strongly marked by the search of freedom it is necessary to reiterate the Christian vision of freedom which is a universal one. This vision is profoundly theological in character and deeply rooted in the mystery of redemption brought by Jesus Christ. This article touches upon this fact and points out its certain aspects, especially the soteriological one. Bearing in mind the theology of freedom we cannot ignore its abundant anthropological references. The article recalls the proposition of St. Thomas Aquinas, which has been largely accepted by Catholic theology and constitutes a benchmark of anthropological philosophy which has a special application in ethics. Christian tradition stresses the fact that for a human, freedom is above all “a vocation”. Therefore, on the one hand God’s definite design through Jesus Christ concerning man has to find its eschatological realization, on the other hand man’s freedom which is solidifying in this design has to revel and show itself to the full. Undoubtedly, the eschatological issue in Christian vision of freedom is worth mentioning as well.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.