Search results

1

Schodzenie do Hadesu jako dramat wygnania. Na marginesie siedmiu sonetów do Persefony Jerzego Stanisława Sity

100%

Guty Z.

Roczniki Humanistyczne

|

2014

|

vol. 62

|

issue 1: Literatura Polska

145-155

PL

Autorka interpretuje cykl sonetów Stanisława Jerzego Sity jako dzieło podejmujące problem wygnania. Wskazuje na obecność warstwy mitu o Persefonie oraz na kreacje podmiotu lirycznego przeżywającego tę opowieść. Zdaniem badaczki Sito stosuje strategie demitologizacyjne mające na celu reinterpretację mitycznej opowieści. Autorka zauważa obecność odwołań biblijnych: wygnanie z raju, psalamiczne lamentacje, księga Ezechiela oraz słowa świętego Pawła oraz dialog z Sonetami krymskimi Adama Mickiewicza. Ponadto, wskazuje na paralele pomiędzy sytuacją podmiotu a sytuacją Persefony – życie jako wygnanie.

EN

The author interprets the series of sonnets by Stanisław Jerzy Sito as a work that tackles the problem of exile. She points to the presence of the layer of the myth of Persephone and to the creations of the lyrical ego experiencing the tale. In the author’s opinion Sito uses demythologizing strategies aiming at reinterpretation of the mythical story. The author notices the presence of Biblical references: expulsion from Eden, Psalmic lamentations, the Book of Ezekiel and St Paul’s words as well as a dialogue with Adam Mickiewicz’s The Crimean Sonnets. Moreover, she point to parallels between the situation of the subject and that of Persephone – life as exile.

2

Hodrová, Urban, Macura – ponowoczesne spojrzenia na czeskie mity narodowe

100%

Gawarecka A.

Porównania

|

2015

|

vol. 17

43-54

EN

After the Velvet Revolution of 1989 the Czech literature, released from the duty of ideological commitment (both in its official version and dissident imperative of unmasking/accusing com-munistic deformation and repressions), faced the situation when hitherto – obvious from the times of National Revival – ideas of tasks and the important role of the writer lost their validity. This situation obliged the artists to reconsider their opinions about the position of writers in society and to reconstruct the system of the traditional myths and stereotypes which until then had defined the Czech collective identity. Their interest was naturally fixed on the beginning of the national project, which means the return to the times of forming the Revival imaginary struc-ture which is still up-to-date, although not dominating, in the area of the interpretation of the history and still influences the literary representation of the present day. In the novels of Vladi-mír Macura, Daniela Hodrová or Miloš Urban this imaginary structure is partly called in ques-tion and brought under the process of demythologization and multiplication of senses.

PL

Po aksamitnej rewolucji 1989 roku literatura czeska, uwolniwszy się z więzów ideo-logicznego zaangażowania (zarówno w reżimowej, oficjalnej wersji, jak i w postaci dysydenc-kiego imperatywu demaskowania/oskarżania komunistycznych deformacji i represji) znalazła się w sytuacji, gdy dotychczasowe – obowiązujące od czasów dziewiętnastowiecznego ruchu emancypacyjnego określanego mianem Odrodzenia Narodowego – wyobrażenia na temat zadań i eksponowanej roli pisarza straciły ważność. Sytuacja ta zmusiła twórców do zrewidowania poglądów dotyczących własnej pozycji w społeczeństwie i do ponownego przyjrzenia się dotąd powszechnie respektowanym mitom i stereotypom definiującym czeską wspólnotową tożsa-mość. W naturalny sposób ich uwaga zwróciła się w stronę epoki kształtowania podwalin naro-dotwórczego projektu, a zatem w stronę czasów konstruowania odrodzeniowego imaginarium, do dziś w istotnej, choć już nie dominującej mierze dostarczającego narzędzi postrzegania i interpretacji historii i – co za tym idzie – oddziałującego na modele literackiego reprezentowa-nia współczesności. W twórczości Vladimíra Macury, Danieli Hodrovej czy Miloša Urbana ima-ginarium to zostaje jednak częściowo zakwestionowane i poddane skomplikowanym procesom demitologizacji i uwieloznacznienia.

3

Vergangenheit und Gegenwart in der Deutschschweizer Literatur – zwei Sammelbände von einem internationalen Forscherteam (D. Sośnicka, M. Pender (Hg.): Ein neuer Aufbruch? 1991–2011: Die Deutschschweizer Literatur nach der 700-Jahr-Feier. Würzburg: Königshausen & Neumann, 2012, 225 S.; B. Burns, M. Pender (Hg.): Konstruktionen der Vergangenheit in der Deutschschweizer Literatur. Würzburg: Königshausen & Neumann, 2015, 232 S.)“ (Rezensionsartikel)

80%

Matuszewska K.

Colloquia Germanica Stetinensia

|

2016

|

issue 25

357-377

DE

Der Beitrag ist zwei Sammelbänden gewidmet: „Ein neuer Aufbruch? 1991–2011: Die Deutschschweizer Literatur nach der 700-Jahr-Feier“ (2012), herausgegeben von Dorota Sośnicka und Malcolm Pender sowie „Konstruktionen der Vergangenheit in der Deutschschweizer Literatur“ (2015) von Barbara Burns und Malcolm Pender. Aus dem gemeinsamen Werk von zwanzig Kennern der deutschsprachigen Schweizer Literatur schält sich das Bild eines Landes heraus, das voll von Kontrasten, ethnisch differenziert und auch vom Beitrag derjenigen Autoren bereichert ist, für die die Schweiz zur Wahlheimat wurde. Eine wichtige Rolle spielt die Frage nach der Geschichte, auch jener unrühmlichen, d. h. nach dem Zweiten Weltkrieg oder der ,Fichen-Affäreʻ aus dem Jahre 1989 sowie der Entmythologisierung der Geschichte.

EN

The article was dedicated to two anthologies “Ein neuer Aufbruch? 1991–2011. Die Deutschschweizer Literatur nach der 700-Jahr-Feier” (2012), published by Dorota Sośnicka and Malcolm Pender and “Konstruktionen der Vergangenheit in der Deutschschweizer Literatur” (2015) by Barbara Burns and Malcolm Pender. From the joint work of twenty experts in the German-speaking Swiss literature emerges a picture of a country full of contrasts, diverse in ethnicity and enriched by contributions from authors for whom Switzerland is the home of choice. A significant role is played by the question of history, including the infamous moments, i.e. The Second World War or Secret files scandal of 1989, and its demythologization.

PL

Artykuł poświęcony jest dwóm tomom zbiorowym „Ein neuer Aufbruch? 1991–2011. Die Deutschschweizer Literatur nach der 700-Jahr-Feier“ (2012) pod redakcją Doroty Sośnickiej i Malcolma Pendera oraz „Konstruktionen der Vergangenheit in der Deutschschweizer Literatur“ (2015) Barbary Burns i Malcolma Pendera. Ze wspólnego dzieła dwudziestu znawców niemieckojęzycznej literatury szwajcarskiej wyłania się obraz kraju pełnego kontrastów, zróżnicowanego pod względem etnicznym i ubogaconego dodatkowo wkładem wniesionym przez autorów, dla których Szwajcaria jest ojczyzną z wyboru. Znaczącą rolę odgrywa kwestia historii, także tej niechlubnej, tj. drugiej wojny światowej czy skandalu podsłuchowego z 1989 roku, oraz jej demitologizacja.

4

Biblijne i dogmatyczne podstawy nauki o szatanie oraz współczesne kryteria jej oceny

80%

Jaskóła P.

Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego

|

2018

|

vol. 38

|

issue 1

85-101

EN

In the ancient East one used to assign personal character to thousands of mysterious powers, whose presence one used to link to every kind of evil haunting man. The Bible does not only mention good spiritual beings – the angels – as described, but ones that also harm people, bring illness and cause temptation towards evilness are also spoken about. These spirits were called demons, and their commander was called Satan or the devil. The article depicts four points taken from biblical teachings about demons and Satan. The main development trends of this teaching in the history of Christian thought and the criteria applied in contemporary hermeneutics are looked at and linked to biblical texts about demons and Satan.

PL

Starożytny Wschód przypisywał personalny charakter tysiącom tajemniczych sił, których obecność wiązano z wszelkim złem, jakie nawiedza człowieka. Także w Biblii mówi się nie tylko o dobrych istotach duchowych – aniołach, ale i o takich, które szkodzą ludziom, przynoszą choroby i kuszą do złego. Duchy te nazywano demonami, a ich przywódcę szatanem lub diabłem. Artykuł w czterech punktach ukazuje biblijną naukę o demonach i szatanie, główne trendy rozwoju tej nauki w historii myśli chrześcijańskiej oraz kryteria stosowane we współczesnej hermeneutyce związanej z biblijnymi tekstami o demonach i szatanie

5

MODIFICATION OF THE SOCIALIST REALISTIC CANON OF UKRAINIAN LITERATURE: PROBLEM OF DEMYTHOLOGIZATION

80%

Fedoriv U.

Porównania

|

2018

|

vol. 23

|

issue 2

173-186

PL

XXI wiek wymaga od współczesnego literaturoznawstwa rewizji wielu warstw ignorowanej od lat kultury ukraińskiej. Do kategorii zapomnianych przez długi czas należał problem kanonu socrealizmu. Dzisiejsze punkty orientacyjne uległy zmianie. Świadczy o tym ukazanie się szeregu literaturoznawczych, kulturologicznych, socjologicznych, antropologicznych badań nad radzieckim. Potrzeba ponownego przeczytania i ponownego przemyślenia literatury socrealizmu jest jednym z kluczowych zadań w dziedzinie aktualnych przedmiotów badań naukowych we współczesnym literaturoznawstwie. Mimo aktywnych badań wymienionego tematu, wciąż pozostaje wiele nieomówionych momentów, w tym problem modyfikacji kanonu socjalizmu oraz osobliwości procesu jego demitologizacji.

EN

The XXI century demands from the modern literary criticism a revision of many strata of the Ukrainian culture that have been ignored for years. For a long time, the problem of Socialist Realism has belonged to the category of forgotten. Modern landmarks have changed. This is evidenced by the publication of a number of literary, cultural, sociological, anthropological studies of the Soviet times. The need to re-read and re-think socialist realistic literature is one of the key tasks in the field of topical objects of the scientific study in modern literary criticism. However, actively exploring this topic, there are still many ambiguous moments, including the problem of modification of the socialist realistic canon and the peculiarities of the process of its demythologization.

6

Sprachliche ›Recycling‹strategie

80%

Sadziński R.

Colloquia Germanica Stetinensia

|

2015

|

issue 24

89-102

DE

Es werden so gut wie keine von Grund auf neuen Wortkörper aus dem Boden gestampft – sie haben in der Regel…ihre Geschichte. Sie werden meist aus bereits vorhandenen einheimischen und/oder fremden lexikalischen und Wortbildungsmorphemen gebildet, sodass sie oft einen hybriden Charakter angedeihen bekommen. Zu diesem Ziel werden nicht zuletzt mythologisch markierte Namen herangezogen. Im vorliegenden Beitrag wurde dies an der germanischen Mythologie veranschaulicht. Solche Begriffe, wie Walküre, Walhall(a), Tarnkappe oder Troll, aber auch Waberlohe bzw. Breidablik – um nur einige wenige zu nennen – werden entmythologisiert und in einen Ko(n)text gesetzt. Auch im naturgemäßen Alterungsprozess des Wortschatzes entstehen “(fossile) Ablagerungen“, die aufs Neue verwertet werden können. Als Beispiel kann man Testimonium heranziehen, das zugunsten des juristischen Fachwortes Zeugnis aufgegeben wurde, um als Testimonial wie ein Phönix aus der Asche in neuer Rolle aufzusteigen, und zwar als Lückenbüßer für die inzwischen –durch den technischen und zivilisatorischen Fortschritt bedingt – fällige Benennung für ‘zu Werbezwecken verwendetes Empfehlungsschreiben eines zufriedenen Kunden, bes. eines Prominenten’ (vgl. DUDEN 2000).

EN

New names are not created out of nothing, new names tend to have their ... history. They are created from existing native and/or foreign formative particles which causes them to appear as hybrids. Even mythological elements can be used for this purpose. This article presents an example of the Germanic mythology. Concepts like Walküre, Walhall(a), Troll, Tarnkappe and even Waberlohe and Breidablik - to use only a few examples - are subject of demythologization and function in the new circuit. Also the natural aging process of the vocabulary provides some material for reuse. An example can be the word Testimonium, which disappeared in the German language for the native word Zeugnis (,witness‘) to be reborn in a new constellation as Testimonial (,marketing recommendation of the satisfied (prominent) client‘) for filling the semantic gap resulting from technological advances.

PL

Nowe nazwy nie powstają z niczego, nowe nazwy mają z reguły swoją … historię. Tworzone są z istniejących już rodzimych i/lub obcych cząstek znaczeniowych i formantów słowotwórczych, co powoduje, że mają często charakter hybrydalny. Do tego celu wykorzystuje się nawet elementy mitologiczne. W artykule pokazano to na przykładzie mitologii germańskiej. Takie pojęcia jak Walküre, Walhall(a), Tarnkappe czy Troll, a nawet Waberlohe i Breidablik – żeby posłużyć się tylko kilkoma przykładami – poddawane są demitologizacji i funkcjonują w nowym obiegu. Również w procesie naturalnego starzenia się słownictwa odkłada się materiał do ponownego wykorzystania. Przykładem może być Testimonium, zanikłe w języku niemieckim na rzecz rodzimego terminu prawniczego Zeugnis ,zeznanie‘, by odrodzić się w nowej konstelacji jako Testimonial dla wypełnienia powstałej w wyniku postępu technologicznego luki znaczeniowej: ,rekomendacja marketingowa zadowolonego (prominentnego) klienta‘.

7

O Brunona Schulza demitologizacji rzeczywistości

71%

Wiktoria D.

Roczniki Humanistyczne

|

2014

|

vol. 62

|

issue 1: Literatura Polska

157-184

PL

Artykuł jest próbą analizy zmian zachodzących w obrębie konstytuowania się Schulzowskiej tożsamości narracyjnej. Zakłada się, że punktem zwrotnym dla Schulzowskiego mitu osobistego stały się przede wszystkim sukces Sklepów cynamonowych oraz wiele wydarzeń wżyciu prywatnym (zerwanie z narzeczoną, śmierć brata, kłopoty zdrowotne). Każdy z owych czynników na własny sposób zaczyna wpływać na kwestionowanie przez pisarza możliwości dalszego pisania, czyli interpretacji świata, wydobywania historii, „usensowniania” rzeczywistości. Sukces Sklepów cynamonowych staje się w nowych warunkach wyzwaniem, któremu trudno sprostać. Kończy się „genialna epoka”, epoka pisania „dla siebie”. Sprawa „Schulz” grozi odejściem w niepamięć. Przestrzeń narracji przeistacza się stopniowo w przestrzeń uporania się z alienacją, wykluczeniem, samotnością. W szczególny sposób owe motywy wyartykułowane zostały w opowiadaniach Dodo, Emeryt, Samotność. Jeżeli we wspomnianych opowiadaniach przezwyciężenie klęski życiowej jest czymś wręcz niemożliwym (Dodo) lub odbywa się dzięki „pasożytowaniu” na czyimś życiu (Emeryt), „pasożytowaniu na metaforach” (Samotność), to w Ojczyźnie ma miejsce przepisywanie mitu indywidualnego ab origine. Akt owego przepisywania pojmowany jest jako konsekwentne oddalanie się od podstawowych zasad Schulzowskiej hermeneutyki literackiej oraz filozofii literatury. Rzeczywistość, wyłaniająca się w rezultacie owego oddalania się, to rzeczywistość niezakorzeniona w doświadczeniu autentycznym, quasi-rzeczywistość „wartości negatywnych”, rzeczywistość katastrofy narracyjnej, sygnalizująca definitywną „śmierć Brunona Wielkiego”.

EN

The article is an attempt at an analysis of the changes occurring in the area of Schulz’s narration identity that is being constituted. It is assumed that the turning point for Schulz’s personal myth was first of all the success of The Street of Crocodiles and a number of events in his personal life (splitting up with his fiancée, his brother’s death, his health problems). Each of these factors starts to influence in its own way the writer’s questioning the possibility to continue writing, that is interpreting the world, discovering history, “making reality sensible”. The success of The Street of Crocodiles becomes a challenge that is difficult to respond to in the new conditions. The writer’s “brilliant epoch”, the epoch of “writing for himself” comes to an end. The “Schulz” case is in danger of sinking into oblivion. The narration space is gradually transformed into a space of coping with alienation, divide, loneliness. In a special way these motifs are articulated in the stories: Dodo, The Pensioner, and Loneliness. If in the mentioned stories overcoming the life failure is indeed impossible (Dodo) or proceeds owing to “sponging off somebody’s life” (The Pensioner), or “parasitizing metaphors” (Loneliness), in Homeland rewriting an individual myth ab origine takes place. The act of this “rewriting” is understood as consequently going away from the basic principles of Schulz’s literary hermeneutics and philosophy of literature. Reality appearing as a result of this going away is reality that is not rooted in a genuine experience, quasi-reality of “negative values”, reality of a narrative disaster signaling the definitive “death of Bruno the Great”

Refine search results

2 Colloquia Germanica Stetinensia

2 Porównania

2 Roczniki Humanistyczne

1 Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego

1 Fedoriv U.

1 Gawarecka A.

1 Guty Z.

1 Jaskóła P.

1 Matuszewska K.

1 Sadziński R.

1 Wiktoria D.

2 2018

1 2016