Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Refine search results

Journals help
Authors help
Years help

Results found: 46

first rewind previous Page / 3 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  dorosłość
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 3 next fast forward last
|
2020
|
vol. 2(83)
|
issue 2
85-100
PL
Pomimo licznych opracowań i badań nad dorosłością andragodzy nieustannie poszukują odpowiedzi na pytania: czym jest dorosłość? jakie są jej atrybu- ty? jakie znaczenia przypisują dorosłości osoby dorosłe (wkraczające w dorosłość)? Z kolei jednym z interesujących poznawczo kierunków refleksji nad dorosłością jest poszukiwanie jej istoty w perspektywie muzyki popularnej. W tym miejscu warto podkreślić, iż w andragogice aktywności poznawcze ukierunkowane na (roz)pozna- wanie edukacyjnego potencjału muzyki popularnej czy też (roz)poznawanie jej jako obszaru nieformalnego uczenia się są wciąż incydentalne. Prezentowane treści są wyrazem poszukiwań odpowiedzi na pytania: jak rozumiana jest dorosłość przez osoby dorosłe? jakiego rodzaju skojarzenia utożsamiane są z terminem „dorosłość”? jakie znaczenia osoby dorosłe przypisują (własnej) dorosłości? Tekst służy prezen- tacji refleksji studentów pedagogiki na temat dorosłości – refleksji (za)inicjowanej poprzez słuchanie i namysł nad treścią utworów muzycznych. W artykule została także opisana praktyka akademicka dotycząca wykorzystania muzyki popularnej w pracy z dorosłym.
|
2020
|
vol. 2(83)
|
issue 2
63-84
PL
Kultura hip-hop stanowi interesujące źródło uczenia się dla osób, które mają kontakt z wybranymi jej przejawami. Jest ona aktualna, żywa i dynamiczna, a jej właściwością jest to, iż bezpośrednio odnosi się do życia codziennego działają- cych w niej podmiotów. W niniejszym artykule autorka skoncentruje się na muzyce rap, która jest nośnikiem wielu istotnych opisów dorosłego życia we współczes- nym świecie. Rap posiada cechy zarówno muzyki, jak i poezji (Kukłowicz, 2014), a rapowanie jest formą rytmicznego wypowiadania się lub recytowania rymujących się słów przy określonym akompaniamencie (lub bez ścieżki dźwiękowej). Raperzy przybliżają problemy codziennego życia, dzięki połączeniu treści oraz tzw. flow, czyli rytmu i rymu, a także nawijki (Miszczyński, 2015). Autorka zainteresowa- ła się utworami rapowymi (hip-hopowymi) traktując je jako istotne teksty kultury popularnej, których przekaz posiada niewątpliwy potencjał andragogiczny. Są one przejawem aktywności twórczej dorosłych, a ich treści bezpośrednio odnoszą się do dorosłości. Przedmiotem swojej analizy uczyniła obraz dorosłości wyłaniający się z wybranych polskich utworów rapowych (por. Węcławek, Flint, Kleyff, Cała, Jaczyński, 2014). Przy czym głównym problemem badawczym było dla autorki na- stępujące pytanie: Jaki obraz dorosłości wyłania się z wybranych utworów muzyki rap? Autorkę zastanowiło również, jaki potencjał posiadają utwory rapowe dla ludzi dorosłych? Owa analiza wydaje się szczególnie interesująca i wartościowa w kontek- ście refleksji nad przestrzeniami uczenia się dorosłych. Podejmując tę problematykę, autorka zastosowała analizę dokumentów skoncentrowaną na utworach rapowych. Wyniki analizy ukazują, iż raperzy przedstawiają krytyczną diagnozę codziennego życia Polaków. Komentują rzeczywistość, odwołując się do indywidualnych do-świadczeń, a także zapośredniczają je z własnej grupy odniesienia lub wspólnoty, z którą się utożsamiają. Obraz dorosłości stanowi pewnego rodzaju mozaikę złożoną z tych różnych, opisywanych doświadczeń. Stanowią one jednocześnie przestrzenie uczenia się dorosłych, podejmujących próby budowania własnych światów życia.
EN
The research presented regards the issue of adults with diagnosed autism spectrum disorder, the presence of which in the scientific literature has been insufficient so far. For the object of my research I have chosen special people: individuals who were diagnosed with the autism spectrum disorder as adults. Their biographies are the focus of my research interest. In the analysis of the biographical narratives I obtained, my interest is centred primarily on the biographical structure referred to as the biographical breakthrough. In the narratives of adults with autism spectrum disorder, the diagnosis appears as a turning point in their biography, exerting a significant impact on the life of the story protagonists by changing its course and/or transforming their personal identity.
PL
Prezentowane badania dotyczą nieobecnego w dostatecznym stopniu w literaturze naukowej wątku dorosłych osób z diagnozą zaburzeń ze spektrum autyzmu. Ich podmiotem uczyniłam osoby szczególne: takie, które swoją diagnozę otrzymały będąc osobami dorosłymi. W centrum mojego badawczego zainteresowania znajdują się ich biografie. Analiza uzyskanych wywiadów narracyjnobiograficznych skoncentrowana jest przede wszystkim na strukturze biograficznej zwanej biograficznym przełomem. W narracjach dorosłych osób ze spektrum autyzmu diagnoza jawi się jak punkt zwrotny w biografii, który wywiera zasadniczy wpływ na życie nosicieli opowieści poprzez zmianę jego biegu i/lub transformację tożsamości.
PL
Tekst jest głosem w dyskusji nad nieprawidłowościami w działaniu systemu instytucjonalnego wsparcia dorosłych osób z niepełnosprawnością intelektualną, które ze względu na specyfikę ich dysfunkcji napotykają na zasadnicze problemy w procesie uzyskiwania autonomii społecznej, instytucje zaś powołane do wspierania tego procesu niejednokrotnie, ze względu na braki w przygotowaniu personelu, nie wywiązują się należycie ze swych zadań. Tekst, w formie prezentacji studium przypadku, analizuje wspomniane zjawiska i stanowi próbę wskazania źródeł zła, tkwiących w systemie.
EN
This article is a voice in the discussion on irregularities in the operation of the institutional support system for adults with intellectual disabilities, who, due to the specificity of their dysfunction, face fundamental problems in the process of obtaining social autonomy. Often the institutions established to support this process, due to shortcomings of properly educated staff, are not able to perform their tasks properly. The text, in the form of a case study presentation, analyses these phenomena and attempts to indicate the sources of evil inherent in the system.
EN
Nowadays autism spectrum disorder (ASD) is one of the most frequently diagnosed disordersamong children. First reports concerning autism were focused on children, that is why little isknown about adults with this disorder. Recent years have however provided interesting data on thistopic, also in context of diagnosis in adulthood. The article presents similarities and differencesbetween men and women within diagnostic field, functioning difficulties and adulthood challenges. Studies have shown that there are some differences in core symptoms of ASD depending onsex. Meta-analyses have indicated that gender differences issue especially in context of clinicalmanifestation of symptoms should still be intensely explored in order to improve diagnostic process and as a result achieve more effective support system for those people.
PL
Obecnie zaburzenia ze spektrum autyzmu (ASD) są jednym z częściej diagnozowanych zaburzeń rozwoju u dzieci. Pierwsze jego opisy dotyczyły dzieci, dlatego obszar badań nad dorosłymi z tym zaburzeniem jest słabiej poznany. Ostatnie lata dostarczyły jednak interesujących danych na ten temat. Coraz więcej uwagi poświęca się także osobom, które diagnozę ASD otrzymały w dorosłości. W artykule omówiono różnice oraz podobieństwa międzypłciowe wśród osób z ASD, zwłaszcza dorosłych, w obszarze diagnostycznym, doświadczanych trudności oraz mierzenia się z wymaganiami dorosłości. Badania wskazują na pewne różnice w obrazie klinicznym kobiet i mężczyzn w zakresie osiowych objawów ASD. Metaanalizy pokazują, że kwestia różnic międzypłciowych w obrazie klinicznym ASD jest obszarem, który wymaga dalszych intensywnych badań z uwagi na możliwość przełożenia wyników na praktykę kliniczną chociażby w obszarze usprawnienia procesu diagnozy i efektywniejszego wspierania tych osób.
PL
Artykuł podejmuje zagadnienie przygotowania do dorosłości i sytuuje go jako problem andragogiki. W tekście autor przytacza niepublikowane dotąd wyniki badań prowadzonych w ramach rozprawy magisterskiej pt. „Stawanie się dorosłym”, które stały się przyczyną zainteresowania autora zagadnieniem przygotowania do dorosłości zarówno w aspekcie teoretycznym, jak i praktycznym. Ten drugi zaowocował szeregiem podjętych działań o charakterze edukacyjnym, których ogólny opis znajdzie Czytelnik w niniejszym artykule.
EN
The article raises the subject of preparation for the adulthood and situates it as a problem of andragogy. In the text the author quotes unpublished outcomes of research which was done as a part of master’s dissertation entitled: ‘Becoming an adult’ which became the reason of author’s interest in the issue of preparation for the adulthood both in theoretical and practical aspect. The second facet resulted in very many educational activities and general description will be found in this article by the reader.
PL
Tekst dotyczy podmiotowości człowieka dorosłego w powiązaniu z procesem uczenia się z własnej biografii, ujmowanym z perspektywy andragogicznej w biograficznym podejściu badawczym. W pierwszej jego części autor przedstawia ogólne informacje o podmiotowości, następnie prezentuje podmiotowość w ujęciu pedagogicznym i andragogicznym. W kolejnej części odnajduje atrybuty podmiotowości człowieka dorosłego w procesie uczenia się z własnej biografii, w odniesieniu do wyników projektu badawczego pt.: Uczenie się z własnej biografii, realizowanego w latach 2008–2010, z udziałem badaczy z wielu ośrodków akademickich w Polsce. W analizach tych koncentruje się na powiązaniach podmiotowości z procesem uczenia się, realizowanym w kontekście refleksji nad własną biografią, z procesem rozwoju oraz z kategorią dorosłość.
EN
This article discuss the subjectivity of an adult person in relation to process of learning from one`s own biography viewed from andragogical perspective with biographical approach. The first part shows: general informations about the subjectivity, then discuss subjectivity in pedagogical and andragogical approach. In the next part of this text author reveals attributes of adult person subjectivity in process of learning from one`s own biography in relation to results of research project: Learning from one`s own biography, realised in 2008–2010 with participation of researchers from many academics centres in Poland. In these analysis she concentrates on connections between subjectivity and learning process in context reflections about one`s own biography, connected with development process and with category of the adulthood.
PL
Analizując treść włoskiego czasopisma „Adultita”, które wychodziło w latach 1995-2008 autorka koncentruje się na niezwykle zróżnicowanej problematyce, w której centrum stał człowiek dorosły. Promotorami i redaktorami pisma wychodzącego dwa razy w roku byli – Ducio Demetrio, Ettore Gelpi i Pierre Dominice. Obok bolączek ludzi dorosłych i sposobów radzenia sobie z nimi w społeczeństwie włoskim, znajdujemy w piśmie także ważne treści natury metodologicznej. Nie ulega wątpliwości, iż dorosłość współcześnie żyjącego człowieka coraz bardziej i częściej przypomina podróż po wzburzonym oceanie niż płynięcie po spokojnych wodach.
EN
During the analysis of the content of the Italian magazine “Adultita” issued in 1995-2008 the author focuses on the highly diverse range of problems revolving around adults. The promoters and editors of the periodic, issued twice a year, were Ducio Demetrio, Ettore Gelpi and Pierre Dominice. The magazine’s content involves, along with the problems of adults in the Italian society and solutions, important methodological issues. There is no doubt that adulthood of contemporary humans reminds ever more and often of a journey through a turbulent ocean rather than floating on the peaceful waters.
EN
In the article, a question of what is the meaning of a paid job for grown-up persons with moderate or severe intellectual disability is discussed. On the basis of in-depth interviews, 19 case studies were analyzed, which describe experiences related to the employment of intellectually disabled Warsaw district inhabitants.
PL
W artykule omówione zostało znaczenie, jakie ma praca zarobkowa dla dorosłych osób niepełnosprawnych intelektualnie w stopniu umiarkowanym bądź znacznym. Na postawie wywiadów pogłębionych dokonano analizy 19 studiów przypadków opisujących doświadczenia związane z zatrudnieniem niepełnosprawnych intelektualnie mieszkańców Warszawy.
EN
Cultural competences are components of social competences, the development of which is an important task in human life. The aim of the study was to show the development of cultural competences of adults with severe intellectual disability through their participation in cultural events. The study was conducted as part of the “Cultured in Toruń” scientific grant project. The practical aim of the project was for participants to acquire new social competences, including cultural ones, through their active participation in cultural events. The research on the cultural competences of the participants was conducted through a semi-structured interview and the Socio-Professional Competency Questionnaire for people with mental disabilities and their carers, and also a participant observation. Five adults with intellectual disability took part in eleven events selected by themselves. The results of the study showed changes in the definition of “culture” by the participants, their knowledge of places related to culture, development of new practical skills during participation in cultural events, and development of decision-making skills. The results confirm that participation in culture has an impact on social competences.
PL
Kompetencje kulturalne są składową kompetencji społecznych, których rozwijanie jest istotnym zadaniem w życiu człowieka. Celem badania było ukazanie rozwoju kompetencji kulturalnych dorosłych osób z umiarkowaną oraz znaczną niepełnosprawnością intelektualną dzięki ich uczestnictwu w wydarzeniach kulturalnych. Badanie zostało przeprowadzone w ramach naukowego projektu grantowego „Kulturalni w Toruniu”. Celem praktycznym projektu było zdobycie nowych kompetencji społecznych, w tym kulturalnych, przez dorosłe osoby z umiarkowaną oraz znaczną niepełnosprawnością intelektualną poprzez ich czynny udział w wydarzeniach kulturalnych. Podczas trwania projektu zrealizowano badania wstępne oraz badania końcowe dotyczące kompetencji kulturalnych uczestników projektu z wykorzystaniem wywiadu częściowo ustrukturyzowanego, obserwacji uczestniczącej oraz Kwestionariusza Kompetencji Społeczno-Zawodowych (KKSZ) dla ONU i ich opiekunów. W projekcie uczestniczyło pięć dorosłych osób z niepełnosprawnością intelektualną, którzy wzięli udział w – samodzielnie wybranych – jedenastu wydarzeniach kulturalnych. Wyniki badań wykazały zmiany w definiowaniu pojęcia kultura przez uczestników badań, poszerzenie ich wiedzy dotyczącej miejsc związanych z kulturą, zdobycie nowych umiejętności praktycznych podczas uczestnictwa w wydarzeniach kulturalnych, a także rozwój umiejętności decyzyjnych. Rezultaty potwierdzają, iż uczestnictwo w kulturze oddziałuje na kompetencje społeczne.
EN
The paper includes an analysis of rank-and-file social movement aiming at reform of Manual Workshops for intellectually disabled participants. This movement is an answer on long termed system negligence. The conceptual base of the movement is a new way of understanding of intellectual disability. Instead of traditional depiction stressing necessity of rehabilitation and therapy, there is stressed here the specificity of mental retardation treated as a manifestation of human diversity which should be respected and protected.
PL
Tekst stanowi analizę rodzącego się oddolnego ruchu społecznego dążącego do reformy funkcjonowania Warsztatów Terapii Zajęciowej. Ruch ten jest odpowiedzią na wieloletnie zaniedbania systemowe związane z działalnością WTZ. Podstawą tworzenia się ruchu jest nowy sposób rozumienia niepełnosprawności intelektualnej. W miejsce tradycyjnego ujęcia, akcentującego konieczność rehabilitacji i terapii, uwypukla się specyfikę upośledzenia umysłowego jako przejawu różnorodności natury ludzkiej, którą należy szanować i chronić.
PL
Artykuł dotyczy wyznaczników dorosłości oraz sposobów jej doświadczania. Badania zrealizowano za pomocą wywiadu swobodnego pogłębionego. Przebadano trzy kobiety pochodzące z tej samej rodziny, reprezentujące trzy pokolenia. Sformułowano dwa problemy badawcze: Jakie są wyznaczniki dorosłości według badanych kobiet? oraz W jaki sposób badane kobiety doświadczały dorosłości? Kobiety, mimo że pochodziły z jednej rodziny, opisywały dorosłość i doświadczały jej raczej odmiennie. Wskazane trzy przypadki ilustrują proces dojrzewania emancypacji – w każdym z wywiadów widać jego inne oblicze.
EN
The article concerns the determinants of adulthood and the ways of its experiencing. The research was carried out by in-depth interview. Three women from the same family, representing three generations were interviewed. Two research problems were formulated:What are the determinants of adulthood in women’sopinion? and In what way women experienced adulthood? Although they came from the same family, women described and experienced adulthood rather differently. Three indicated cases illustrate the maturation process of emancipation – in each of the interviews can be seen the other aspect of it.
PL
Celem opracowania jest ukazanie znaczenia tworzenia w środowisku kontekstu sprzyjającego uczeniu się oraz podejmowaniu pracy zawodowej przez dorosłe osoby z niepełnosprawnością intelektualną, co przyczynia się do ich społecznej inkluzji. Praca umożliwia osobom z niepełnosprawnością intelektualną uwalnianie się od stereotypu jednostek nieprzydatnych, wymagających pomocy, doświadczanie satysfakcji emocjonalnej i finansowej z aktywności zawodowej, a także utrwalanie statusu dorosłego człowieka. Podjęty w opracowaniu problem przeanalizowano w kontekście założeń paradygmatu normalizacyjnego i emancypacyjnego, koncepcji zadań rozwojowych według Roberta J. Havighursta, koncepcji kontekstu rozwoju jednostki opracowanej przez Frances D. Horowitz, a także współczesnych ujęć społecznej inkluzji. W artykule zaprezentowano wycinek materiału empirycznego umożliwiającego ukazanie, na czym polega tworzenie kontekstu sprzyjającego pracy zawodowej oraz społecznej inkluzji osób z niepełnosprawnością intelektualną na przykładzie organizacji Zakładu Aktywności Zawodowej w Szprotawie.
EN
The purpose of the paper is to show the importance of creating an environment that supports learning and the taking up of jobs by adults with intellectual disability which facilitates their social inclusion. Work makes it possible for people with intellectual disabilities to escape the stereotype of a useless individual requiring assistance and helps them experience emotional and financial satisfaction from working. It also confirms their status of being adults. The problem undertaken in the paper was analyzed in terms of the normalisation and emancipation paradigms, the concept of developmental tasks by Robert J. Havighurst, the concept of the background of an individual’s development by Frances D. Horowitz as well as the contemporary approaches to social inclusion. The paper also presents a section of empirical material explaining the process of creating an environment that supports professional work and social inclusion of people with intellectual disabilities as exemplified by the organization of the Occupational Activity Centre.
EN
Becoming blind in adulthood, which is a serious permanent disability, is considered to be a critical life event that lowers a person’s well-being and increases the need for social support. The effectiveness of support depends on many interrelated factors, among which the following are of fundamental importance: the nature of the problems experienced, individual traits of the person with acquired blindness and social networks’ characteristics. Effective support facilitates the process of adaption to vision loss as well as prevents mental disorders and a permanent deterioration of the quality of life. Lack of or inadequate social support as well as support that is not adapted to the current needs and capabilities of the person losing his or her vision in terms of its scope and type has a negative impact on the coping process. This article’s purpose is to review and analyze selected research on relationships between various aspects of social support - emotional and tangible support in particular – and adaptation to vision loss in adulthood. It presents studies whose findings have high application value in designing effective rehabilitation models for adults with acquired blindness and in supporting their family members.
PL
Nabycie w fazie dorosłości poważnej, trwałej niepełnosprawności, jaką jest niewidzenie, uznaje się za krytyczne zdarzenie życiowe, które obniża dobrostan osoby i zwiększa zapotrzebowanie na wsparcie społeczne. Efektywność wsparcia zależy od wielu wzajemnie powiązanych czynników, wśród których zasadnicze znaczenie mają: charakter doświadczanych problemów, indywidualne cechy osoby ociemniałej oraz właściwości sieci społecznych. Skuteczne wsparcie ułatwia proces przystosowania do utraty wzroku oraz zapobiega zaburzeniom psychicznym i trwałemu pogorszeniu jakości życia. Brak lub niedostatek wsparcia społecznego, jak również jego niedostosowanie pod względem zakresu i rodzaju do aktualnych potrzeb i możliwości osoby tracącej wzrok odgrywa negatywną rolę w procesie radzenia sobie. Celem niniejszego artykułu jest dokonanie przeglądu i analizy wybranych badań dotyczących związków zachodzących między różnymi aspektami wsparcia społecznego, zwłaszcza emocjonalnego i instrumentalnego, a adaptacją do utraty wzroku w dorosłości. W tekście zaprezentowano badania, których wyniki mają dużą wartość aplikacyjną dla projektowania efektywnych modeli rehabilitacji dorosłych osób z nabytym niewidzeniem oraz wspomagania członków ich rodzin.
PL
Rodzicielstwo, jak każdy inny obszar aktywności człowieka, można analizować z perspektywy sposobu jego realizowania. Biorąc pod uwagę, że pełnienie roli rodzicielskiej ma znacznie zarówno dla dorosłych, jak i dla zachowania i rozwoju dziecka, poszukiwanie metod opisujących styl realizacji rodzicielstwa wydaje się szczególnie istotne. Zauważalny deficyt metod empirycznych odnoszących się do działań rodzicielskich, tym bardziej uzasadnia takie poszukiwania. Z tego względu podjęto próbę stworzenia narzędzia, w którym kategorią różnicującą sposób pełnienia roli matki lub ojca uczyniono zaangażowanie w rodzicielstwo. W artykule zaprezentowano pojęcie zaangażowania, jego operacjonalizację oraz autorski Kwestionariusz Zaangażowania Rodzicielskiego.
EN
Parenting, like any other area of human activity, can be analyzed from the perspective of how the fulfillment of role is. Taking into account that the parental role is important both for adults and for the behavior and development of the child, the search for methods of describing the implementation of the parenting style seems to be particularly important. Noticeable deficit of empirical methods relating to parental actions, the more justified the search. For this reason, an attempt to create a tool, in which differentiating category of mother’ and father’s role is involvement in parenting was taken. The paper presents the concept of involvement, the operationalization and author’s Parental Involvement Questionnaire.
EN
Having addressed the topic of the preparation of youth to adulthood the author refers to Malcom Knowles concept in which he pointed out several aspects of this process. The author also refers to main components of the European lifelong guidance policy. References to the European guidelines with respect to youthwork lays the background for the review of threes projects. Main assumptions of each project and an outline of their implementation have been laid out in the article. The author puts major attention on the review of achievements of youth on their way to adulthood. They have been illustrated with reflections of the participants who reported on their benefits and transformations which young people experienced.
PL
Podejmując tematykę przygotowania młodzieży do dorosłości, autorka nawiązuje do koncepcji Malcolma Knowlesa, który wskazał na różne aspekty tego procesu. Autorka przytacza ogólne założenia europejskiej polityki dotyczącej doradztwa uwzględniającego perspektywę całego życia. Nawiązanie do europejskich zaleceń dotyczących pracy z młodzieżą stanowi kontekst do przeglądu trzech projektów. W artykule zostały zaprezentowane główne założenia każdego z projektów oraz zarys ich przebiegu. Więcej miejsca poświęca autorka przeglądowi osiągniętych postępów na drodze do dorosłości. Są one zilustrowane refleksjami uczestników relacjonujących pozyskane korzyści i przemiany, których młodzież doświadczyła.
EN
The aim of the paper is to indicate elements of social environments that both include a person with autism spectrum disorder into their group and provide support, as well as those elements that exclude them, whether explicitly, in a declared way or in a hidden, outwardly inclusive way. Based on a comparison of in- and exclusive environments, the retrospective narratives of the mothers of two autistic males who experienced the above-mentioned phenomena are presented. The presented analyses of the results of foreign surveys and in-depth interviews show that both inclusive and special schools contain elements that include and exclude people who are on the spectrum of autistic disorders. The inclusive elements of the environment include teachers who have pro-integration attitudes and shape positive social behaviors among peers which in turn integrate and protect people vulnerable to victimization. Negative experiences of victimization can lead to the aggravation of neurotic disorders and the sense of social isolation and loneliness. However, positive school experiences and participation in organized social activities is a predictor of a higher number of people with autism spectrum disorder taking part in spontaneous social activities in adulthood.
PL
Celem artykułu jest wskazanie zarówno na te elementy środowiska społecznego, które włączają osobę ze spektrum zaburzeń autystycznych do swego grona, udzielając jej wsparcia, jak i te elementy, które mają charakter wykluczający, czy to w sposób jawny, deklarowany, czy też ukryty, pozornie włączający. Na tle rozważań dotyczących porównania środowiska włączającego i wyłączającego zaprezentowano opisy przeżyć dwóch dorosłych mężczyzn z zaburzeniami autystycznymi doświadczających konsekwencji obu omawianych zjawisk w retrospektywnej narracji ich matek. Z prezentowanych analiz wyników badań zagranicznych i pogłębionych wywiadów wynika, że zarówno środowiska z założenia włączające (szkoła inkluzyjna), jak i segregacyjne (szkoła specjalna) zawierają elementy społecznie włączające oraz wykluczające osoby ze spektrum zaburzeń autystycznych. Do włączających elementów środowiska można zaliczyć nauczycieli - prezentujących nastawienia pro- integracyjne i kształtujących wśród rówieśników pozytywne zachowania społeczne o charakterze integracyjnym i chroniącym osoby narażone na wiktymizację. Negatywne doświadczenia wiktymizacji mogą prowadzić do nasilenia zaburzeń nerwicowych i poczucia osamotnienia, i izolacji społecznej. Natomiast pozytywne doświadczenia szkolne i udział w zorganizowanych działaniach społecznych jest predykatorem większego udziału osób ze spektrum zaburzeń autystycznych w niezorganizowanych działaniach społecznych w życiu dorosłym.
EN
The paper presents the results of research on the symptoms of social capital in relation to people with light intellectual disability. The article takes up the problem of social capital values that are pro-inclusive. The theoretical background of the author’s own research is made up of the selected concepts of social capital and social inclusion coverage. The research was carried out by means of a dialogue method involving 10 people with a light intellectual disability. The obtained research material was then developed following the assumptions of the hermeneutical-phenomenological method. The selected analytical categories show that the research participants are positively received by the community, establish social contacts, know about the available forms of institutional support, yet are still not dependent on it. Only involvement in cultural life and social-political participation have been found to be an area which is not available to all. The research results prove that intellectual disability is not a factor that constrains social capital, especially good relations with the community and social participation which, in consequence, contributes to social inclusion of the researched group members.
PL
W artykule zaprezentowano wyniki badań dotyczące przejawów kapitału społecznego w odniesieniu do osób z lekką niepełnosprawnością intelektualną. W opracowaniu przyjęto założenie na temat proinkluzyjnych walorów kapitału społecznego. Teoretyczne podstawy badań własnych stanowią wybrane koncepcje kapitału społecznego oraz ujęcia społecznej inkluzji. W badania zrealizowanych z wykorzystaniem metody dialogowej udział wzięło dziesięć osób z lekką niepełnosprawnością intelektualną. Uzyskany materiał badawczy opracowano zgodnie z założeniami metody hermetyczno-fenomenologicznej. Wyodrębnione kategorie analityczne świadczą o tym, że badani są pozytywnie odbierani przez otoczenie, nawiązują kontakty w środowisku, wiedzą o dostępnych formach wsparcia instytucjonalnego, ale nie są jeszcze od niego uzależnieni, uczestniczą na miarę możliwości w życiu kulturalnym. Jedynie partycypacja społeczno-polityczna okazała się obszarem nie dla wszystkich badanych dostępnym. Niepełnosprawność intelektualna nie jest czynnikiem ograniczającym kapitał społeczny, a w szczególności dobre relacje z otoczeniem oraz społeczną partycypację, co sprzyja społecznej inkluzji badanej grupy osób.
EN
This paper aims at identifying models of adulthood dominating in the discourse concerning care leavers. The conducted qualitative analysis of reports devoted to the process of gaining independence by care leavers from the period 2010-2020 indicates that the present institutional model of adulthood is not adequate to the social, cultural, and economic conditions in which transition to adulthood of contemporary young people occurs. It is also not conducive to the flexibility and multiplicity of life paths constructed by care leavers. Alternative models of adulthood implied in the conclusions and recommendations formulated in the analyzed reports evidence the need for an open discussion concerning the change of policies and practices as regards the organization and course of the process of gaining independence by care leavers.
PL
W artykule podjęto próbę identyfikacji modeli dorosłości dominującychw dyskursie usamodzielnienia wychowanków pieczy zastępczej. Przeprowadzonajakościowa analiza treści raportów dotyczących procesu usamodzielnienia wychowanków instytucjonalnej pieczy zastępczej z lat 2010–2020 sugeruje, że obecny instytucjonalny model dorosłości nie jest adekwatny do warunków społeczno-kulturowych i ekonomicznych, w jakich przebiegają tranzycje w dorosłość współczesnych młodych ludzi, nie sprzyja wielości i elastyczności konstruowania ścieżek życiowych wychowanków. Alternatywne modele dorosłości występujące we wnioskach i rekomendacjach analizowanych raportów dowodzą potrzeby otwartej dyskusji nad zmianą polityk i praktyk w zakresie organizacji i przebiegu procesu usamodzielniania wychowanków instytucjonalnej pieczy zastępczej.
EN
The article analyzes the problem of dependence of adult children on their parents. The aim of the research was to determine to what extent bringing up in a specific environment of the family of origin determines obtaining or delaying the independence of young adults from their own parents. A survey esearch was conducted among 428 adults using the David H. Olson Family Assessment Scale and the quality scale of relations between adult children and their parents. The obtained data confirmed the hypotheses that growing up in a balanced family system in terms of Cohesion and Flexibility positively correlates with the feeling of psychological independence from parents in adulthood, and growing up in homes with unbalanced systems, i.e. in Disengagement, Enmeshment, Regidity and Chaotic families, simultaneously communicating in an ineffective manner hinders the process of psychological separation from parents. Due to the fact that the correct family environment determines the development of maturity to take on autonomous roles in adulthood, and the incorrect one hinders the acquisition of such maturity, it is necessary to strengthen the parents' ability to build optimal ties and relationships in the family in order to properly shape the process of independence from their children.
PL
W artykule podjęto analizę problemu zależności dorosłych dzieci od rodziców. Celem podjętych badań było określenie, w jakim stopniu wychowywanie się w określonym środowisku rodziny pochodzenia warunkuje uzyskiwanie lub odraczanie niezależności młodych dorosłych od własnych rodziców. Przeprowadzono badania sondażowe wśród 428 dorosłych osób za pomocą Skal Oceny Rodziny Davida H. Olsona i skali jakości relacji dorosłych dzieci z rodzicami własnego autorstwa. Uzyskane dane potwierdziły założone hipotezy, że wzrastanie w zrównoważonym systemie rodzinnym pod względem spójności i elastyczności koreluje dodatnio z poczuciem niezależności psychologicznej od rodziców w dorosłości, a wychowywanie się w domach o systemach niezrównoważonych, czyli w rodzinach niezwiązanych, splątanych, sztywnych i chaotycznych, komunikujących się równocześnie w sposób mało efektywny utrudnia proces psychologicznej separacji od rodziców. Ze względu na to, że prawidłowe środowisko rodzinne warunkuje kształtowanie dojrzałości do podejmowania autonomicznych ról w dorosłości, a nieprawidłowe utrudnia nabywanie takiej dojrzałości należy wzmacniać zdolność rodziców do budowania optymalnych więzi i relacji w rodzinie, by prawidłowo kształtować trwający w całym okresie rozwojowym proces uniezależniania się od nich ich dzieci.
first rewind previous Page / 3 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.