Search results - CEJSH

1

Międzynarodowa konferencja „Świat oczyma duszy – dusza w oczach świata. Antropologiczno-językowe wizerunki duszy w perspektywie międzykulturowej” (Warszawa, 15–17 października 2015 r.)

100%

Panasiuk J.

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

|

2016

|

vol. 28

2

Problem duszy dzisiaj.

100%

Siemianowski A.

Filozofia Chrześcijańska

|

2010

|

vol. 7

9-35

EN

The article is a short introduction into a discussion on soul. Not only in psychology, but in the so called empirical sciences the topic of soul is absent or omitted with embarrassment as a metaphysical problem. It is the result of a long process of materialistic and anti-metaphysical tendencies increasing in the European culture. The question about soul includes relevant questionsconcerning man. Thus we should pose them and search for answers anew in the context of essential questions on man, his nature and the sense of existence.

3

Pojęcie duszy w naukach kognitywnych.

88%

Bremer J.

Filozofia Chrześcijańska

|

2010

|

vol. 7

37-63

EN

Do the traditional, commonsense and philosophical concepts of the soul have any place in the contemporary cognitive sciences, which start from the premise that everything is scientifically explainable using naturalistic categories? To answer this question we should mention that most cognitive naturalists today - philosophers and scientists - are materialists, and methodological materialism is probably universally accepted among scientists these days. It is very difficult to find a place in such a picture of the world for the soul as it appears in our commonsense picture of how things are. It is the tension between these two pictures that generates the contemporary problems connected with the soul. In order to try to resolve this tension we first describe the concept of the soul and its close connection with the organic body. Then we present a critical characterisation of two things: 1) the development of the empirical sciences - Galen, Descartes, Newton, Gall, Galvani - and the resulting eliminativistic implications for the philosophical concept of the soul; 2) a pair of naturalistic philosophical explanations of the soul-body problem: the nonreductionist view of the soul and the eliminative materialist view. The third part of the article involves giving a short answer to the question of how Aristotle's doctrine regarding the soul is based on his attempt to explain internal and external movement. After that we compare his explanation of these forms of movement with two kinds of contemporary neurological explanation: a) that of the neurologist R. Llinas, who, for explanatory purposes, postulates the existence of a theoretical (i.e. epiphenomenal) self; b) the more realistic explanation presented by the neurologist A. Damasio, who posits three different versions of the self, before trying to link them to corresponding parts of the human brain that, in turn, are closely connected with the body. It can then be shown that there are several similarities between Aristotle's conception of the soul and Damasio's cognitivist conception of the self, and that, because of the different starting points and explanatory goals involved, the contemporary concept of the self does not completely exclude the traditional concept of the soul.

4

Gombrowicza gra w gęby albo gra gąb

75%

Dybel P.

Przestrzenie Teorii

|

2013

|

issue 20

29-36

EN

The essay concentrates on the opening scenes of Ferdydurke in which Gombrowicz introduces the reader to the world of his fiction. I try to demonstrate that the way in which the author creates the novel’s hero, who is situated between the immature world of youth and the mature world of adults, gives us the key to understanding his writing as a whole. This is because all the protagonists of Gombrowicz’s novels and dramas are constructed in a very similar way – they always distance themselves from the “game of mugs” that is played at the social level.

5

Nouveau témoignage sur l’Origine orphico-pythagoricienne de la métaphore d’Ulysse comme symbole de l’âme (A propos du récent ouvrage de Madeleine Scopello)

75%

Pouderon B.

Vox Patrum

|

2006

|

vol. 49

549-560

EN

BRAK

6

Struktura człowieka w "Scivias" Hildegardy z Bingen

75%

Otlewska M.

Studia Philosophiae Christianae

|

2012

|

vol. 48

|

issue 1

69-85

EN

The article presents an attempt to reconstruct the anthropology which is presented in the thought of Hildegard of Bingen. The attempt is based on her visionary trilogy "Scivias", "Liber vitae meritorum", "Liber divinorum operum". The author focuses on an aspect of the structure of the soul and on the way it is connected with the body. This perspective allows for the demonstration not only of the structure and characteristics of the selected elements of the soul, but also the connection between the soul and the body, and between selected powers of the soul. Hildegard presents five powers of the soul through which the soul reveals itself on the outside. These are: intellect, will, mind, reason and senses. The intellect (intellectus) co–works with the rest of the powers of the soul and informs what is good and what is wrong. The will (voluntas) first considers whether to do the deed or not, according to what it perceives as useful; then it decides whether to do it or not. In this way, the will encourages man to do the action. The mind (mens) gives the will the period of time of consideration whether to do deed or not. The reason (ratio) motivates man to do the deed, which was encouraged by the will and accepted by the mind. The senses (sensus) however do the action, ordered by the powers of the soul and they inform about the consequences of the action.

PL

Dusza obdarzona jest władzami, którymi się posługuje. Dwie podstawowe spośród nich to intelekt (intellectus) i wola (voluntas). Hildegarda wymienia jeszcze: umysł (mens), rozum (ratio), władzę uczuciową (animus) oraz zmysłową władzę poznawczą (sensus). Siedzibą władz duszy, tak poznawczych, jak woli i uczuć, jest serce (Hildegarda nazywa je domus animae, domem duszy). W nim one wzrastają, rozwijają się i łączą ze sobą. Dlatego najwyższym rodzajem poznania dostępnym dla człowieka jest to uzyskiwane sercem: poznanie mądrościowe. Ono pozwala widzieć rzeczy (tak wysokie, jak niskie) we właściwej perspektywie i proporcji, ujmować je w relacji do wieczności. Ono pozwala poznać i kochać inne stworzenia, Boga i drugiego człowieka. Tego typu mądrość jest w sposób konieczny powiązana z miłością. Znakiem, że człowiek posiada duchowe predyspozycje do mądrości i poznania jest fakt, iż zdobywa on i gromadzi wiedzę (scientia), co jest rodzajem cienia czy odblasku mądrości Bożej.

7

Karla Rahnera koncepcja duszy ludzkiej. Poglądy - kontrowersje – kontynuacje.

75%

Machinek M.

Filozofia Chrześcijańska

|

2010

|

vol. 7

101-113

EN

At the heart of Karl Rahner's theological thought lies the relationship between spirit and matter, and his reflection on the soul should be read in this broad context. Since both spirit and matter have their origins in the same Creator, they are both mutually subjected to each other in such a way that matter is directed towards spirit. The qualitative elevation of matter is possible thanks to its active self-transcendence. Though this self-transcendence of matter results from its own dynamic activity, by no means does it happen by the power of its own nature. The driving force behind it, working 'from within it', comes from the creative power of God, who alone is the primal cause of every being. By constructing this concept, Rahner hopes to avert a danger of falling into a trap of anthropological dualism, in which the substantial unity of man gives way to a blend of two distinct elements. He also avoids the anthropomorphism of the Creator's acts, which would mean a reduction of God to a mythological demiurg, who merely perfects those beings that had already been created. Rahner's concept was widely discussed in academic circles, and criticised by some scholars. Despite his unambiguous declarations of adherence to classical metaphysics and the Magisterium of the Catholic Church, some ascribe him the idea of spiritualization of the matter; an idea which would be tantamount to a kind of ontological monism. Moreover, Rahner appears to combine the activities of the primal cause with the secondary ones. Some alternative concepts, while taking into account Rahner's basic proposals, seek to avoid the above mentioned problems by reducing the time gap between the fundamental teachings about the Creation: creatio originalis and creatio continua. Thus the acceptance of the theory of God's direct activity does not necessarily lead to his unacceptable anthropomorphism.

8

Początek życia człowieka. Aspekt bioetyczno-teologiczny animacji

75%

Wolski J.

Łódzkie Studia Teologiczne

|

2007

|

vol. 16

277-284

EN

For ages, there have been discussions over the status of the beginning of human life. This discussion has been conducted on the common ground of many empirical studies such as biology, embryology or genetics, however it is also present in the studies of philosophy and theology. This study will apt to show some of the characteristic elements of this discussion. The study will attend to justify the need to ask questions regarding the beginning of human life. Then it will address the different stance in this regard and what are the subsequent consequences.

9

Nieśmiertelność duszy. O co pytamy, pytając o nieśmiertelność duszy

71%

Kulisz J.

Studia Bobolanum

|

2019

|

vol. 30

|

issue 4

35-50

EN

In history, humans have sought the understanding of themselves and their destiny in three metaphysics: in the monism of idealistic pantheism, in the metaphysics of materialistic monism and in the metaphysics of the relationship of creation. Idealistic monism saw the essence of the human being in the soul, which it considered a part of the divine being. In death, freeing itself from matter, the soul returns to the eternal unity with the deity. For materialistic monism, everything that exists is matter in various structural systems. Also, the human being in his/her spirituality is matter and only matter, which in death returns to the further game of evolutionary development. The metaphysics of the relationship of creation – Christian metaphysics, arising from the content of revelation – shows the human being as a being created by a personal God in His image, as a spiritual and corporeal being called to live together with God. It is in this approach, in spiritual and corporeal essence, that the author looks for a spiritual dimension, which through the metaphysics of the idealistic monism was called the soul. Christianity accepted the word (soul), but the revealed content showed its new and eternal dimension which is a great gift of God’s love.

PL

Człowiek poszukiwał i poszukuje rozumienia siebie i swego przeznaczenia w trzech metafizykach: monizmie panteizmu idealistycznego, w metafizyce monizmu materialistycznego i w metafizyce relacji stworzenia. Monizm idealistyczny widział istotę człowieka w duszy, którą uważał za cząstkę boskiej istoty. W śmierci, wyzwalając się z materii, dusza powraca do wiecznej jedności z bóstwem. Dla monizmu materialistycznego wszystko, co istnieje, to materia w różnych układach strukturalnych. Również człowiek w swej duchowości to materia i tylko materia, która w śmierci powraca do dalszej gry ewolucyjnego rozwoju. Metafizyka relacji stworzenia – metafizyka chrześcijańska, wyrastająca z treści objawienia – ukazuje człowieka jako istotę stworzoną przez osobowego Boga na Jego obraz, jako istotę duchowo-cielesną powołaną do wspólnoty życia z Bogiem. To właśnie w tym ujęciu, w istocie duchowo-cielesnej, autor poszukuje wymiaru duchowego, który przez metafizykę monizmu idealistycznego został nazwany duszą. Chrześcijaństwo przyjęło słowo „dusza”, ale treści objawione ukazały jej nowy i wieczny wymiar, który jest wielkim darem Bożej miłości.

10

Emergencja i jej rozumienie w biologii

71%

Bremer J.

Studia Ecologiae et Bioethicae

|

2019

|

vol. 17

|

issue 2

29-40

EN

After a review of the reductionist theories and the emergency theory, I will present Piotr Lenartowicz SJ’s understanding of the emergence observed in living organisms and his reference to the Aristotelian-Thomistic concept of the ‘soul’ (‘substantial form’). Next, I will compare this understanding to contemporary, philosophical–biological emergency theories that refer to the role of biological limitations in maintaining life and in the functioning of the organism. In conclusion, I will point out the fundamental differences in the understanding of emergency according to Lenartowicz and the authors of the aforementioned theories.

PL

W pierwszej części artykułu zaprezentowano przegląd teorii redukcjonistycznych i teorii emergencji. Następnie przedstawiono rozumienie przez Piotra Lenartowicza SJ emergencji obserwowanej w organizmach żywych i jego nawiązanie do arystotelesowsko-tomistycznego pojęcia „duszy” („formy substancjalnej”). W konsekwencji zestawiono to rozumienie z współczesnymi, filozoficzno-biologicznymi teoriami emergencji odwołującymi się do roli ograniczeń biologicznych w utrzymaniu przy życiu i funkcjonowaniu organizmu. W zakończeniu artykułu wskazane zostały zasadnicze różnice w rozumieniu emergencji według Lenartowicza oraz twórców wspomnianych teorii.

11

Sulzer on the Makeup and Fate of Soul

71%

Drozdek A.

|

2020

|

vol. 67

|

issue 7

19-31

EN

Sulzer, a pastor and also a member of the Berlin Academy of Sciences, presented the problem of the immortality of the soul in a naturalist setting. He claimed that the body is indispensable for the soul for its full functioning since without the body, the soul, although perfect, lacks the sensory material coming from the senses and also lacks self-awareness. The soul is one kind of elementary particles with which the creation is filled. In particular, the body, requires the seed which has the program of the orderly development of the body. Since the soul is immortal, virtuous life is necessary for its happy state after the death of the body and the incorporation in a new body.

PL

Sulzer o naturze i losie duszy Sulzer, pastor, a także członek berlińskiej Akademii Nauk, przedstawił problem nieśmiertelności duszy w ujęciu naturalistycznym. Twierdził, że ciało jest niezbędne dla duszy do pełnego jej funkcjonowania, ponieważ bez ciała dusza, chociaż doskonała, nie ma dostępu do materiału pochodzącego od zmysłów, a także pozbawiona jest samoświadomości. Dusza jest rodzajem cząstek elementarnych, którymi wypełniony jest świat. W szczególności ciało wymaga ziarna, które zawiera program ustrukturowanego rozwoju ciała. Ponieważ dusza jest nieśmiertelna, cnotliwe życie jest konieczne do jej szczęśliwego stanu po śmierci ciała i jej połączenia się z nowym ciałem.

12

„W twarde więzienie wsadzono mi duszę”. Wyobcowanie duszy w ciele w literaturze baroku

63%

Raubo G.

Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo

|

2014

|

issue 4(7)

141-157

EN

The article presents the concept of alienation of a soul in a body present in the literature of Polish Baroque. The sources discussed in the article include: emblematic works, religious poetry, essays, scientific and religious treaties, popular compendia of knowledge. The article covers the following issues: 1) the imagery of a soul trapped in a body as presented in religious poetry; 2) the concepts of alienation of a soul in a body inspired by Cartesian philosophy; 3) the rejection of the dualism of body and soul in the Baroque trend of Aristotelian and Thomistic anthropology.

13

Bernardin de Saint-Pierre and His Place on the Sun

63%

Drozdek A.

Folia Philosophica

|

2020

|

vol. 43

|

issue 1

PL

W swoich Studiach o naturze (1784) i Harmoniach natury (1815) Saint-Pierre przedstawił panoramę przyrody jako dzieła wszechmocnego i życzliwego Boga, którego opatrznościowa troska o stworzenie jest wszędzie widoczna. W ten sposób Saint-Pierre chciał wzywać ludzi do życia godnego Boga, do życia, które ma zostać nagrodzone po śmierci. Artykuł omawia w kontekście duchowej natury człowieka pisanej przez Saint-Pierre’a naturę jego wizji uniwersalistycznej nagrody. Pogląd Saint-Pierre’a na ten temat ewoluował i nie został przedstawiony w sposób całkowicie spójny.

EN

In his Studies of nature (1784) and Harmonies of nature (1815) Saint-Pierre presented a panoramic view of nature as the work of omnipotent and benevolent God, whose providential care about His creation is everywhere visible. In this way, he wanted to call people to the life worthy of God, the life to be rewarded after death. The article discusses the nature of the universalist reward envisioned by Saint-Pierre in the light of his discussion of the spiritual nature of the human being. His view of this nature evolved and was not presented in entirely coherent fashion.

14

Koncepcja ludzkiej duszy i problem animacji w systemie filozoficznym Eriugeny

63%

Grzegorzyca A.

Studia Philosophiae Christianae

|

2021

|

vol. 57

|

issue 1

5-30

EN

Reflection on human life often led to the conclusion that there is a source of life within man, which was called the soul. Various religions and philosophical systems have assumed that man is composed of soul and body. The problem is to determine the exact moment when the soul joins the body and a human being is created. The origin of the human soul is also a problem. In the history of philosophy there have been many attempts to solve these problems. According to Eriugena, man has soul and body. The soul is the essence of man. The essence of the soul is the intellect. The manifestation of the activity of the intellect is the human mind. The soul makes man discover that he was created to learn about his own unknowable intellect and God. The human soul exists prior to the human body. Every human being has a soul since conception, and the moment when the soul descends into the body eludes human cognition. This moment is a secret known only to the Creator.

PL

Rozważania nad ludzkim życiem prowadziły często do wniosku, że w człowieku istnieje pierwiastek życia, który nazwano duszą. Koncepcję człowieka, złożonego z duszy i ciała, przyjęły różne religie i systemy filozoficzne. Z tej koncepcji wynika problem animacji duszy, czyli próba określenia momentu, w którym dusza łączy się z ciałem, tworząc człowieka. W tym kontekście pojawia się również kwestia pochodzenia ludzkiej duszy. Na pytania o pochodzenie duszy i moment jej syntezy z materią ciała w ludzkiej matce proponowano w historii filozofii różne odpowiedzi. W systemie filozoficznym Eriugeny człowiek jest bytem, złożonym z duszy i ciała. Dusza jest istotą człowieka. Istotą duszy jest intelekt. Przejawem aktywności intelektu jest ludzki rozum. Istnienie duszy powoduje, że człowiek odkrywa, iż został stworzony do poznawania niepoznawalnego, własnego intelektu i Boga. Ludzka dusza istnieje przed powstaniem ciała człowieka. Każdy człowiek od chwili poczęcia posiada duszę, a moment zejścia duszy w materię ciała wymyka się ludzkiemu poznaniu. Ten moment jest tajemnicą Stwórcy.

15

AGING THROUGH THE ETERNAL NOW. THE IMMORTALITY OF THE SOUL AND ITS DEFIANCE AGAINST AGING

63%

Sheridan D.

Forum Teologiczne

|

2016

|

vol. 17

173-190

EN

This article is about why and how the soul and mind do not age or change in the same way as the body and brain. Because the soul and body are distinct and separate substances, they must ultimately belong to different realities, and because of this the soul cannot adhere to the rules of a reality of which does not control it. The reality of the body is temporal, and therefore it will age and die, whereas the reality of the soul is eternal and will not age and die. Further to this, because the mind is a faculty of the soul, it necessarily will not age and die like the brain, but it will be effected both positively and negatively by the brain during the reality of the temporal life, unlike the soul. Because the mind needs the brain in order to think and understand in the temporal reality, then it stands to reason that the mind will appear to degenerate like the brain, but in the non-temporal reality the mind remains unaffected. Because of these things, there must also be a realisation that reason is the domain of temporality, whereas revelation is the domain of eternity. Because of this, we will conclude that reason will ultimately fail and revelation will not. The body also needs nourishment, as does the soul, but this is different for each. The body and the soul need nourishment from their own kind; ashes and dust for the body, and God for the soul. The body is made from ashes and dust; the soul is made in God’s image. The changing of the created function of something is what determines its continued existence, and while the body changes, the soul does not. The use of tense-laden grammar is characteristic of the temporal reality, but tense cannot exist in eternity where there is a constant ‘now’. It is demonstrated that these grammar concepts do not even exist in temporality, as there is no past or future ‘existing’. The present, being the only true existing tense, is also the only truth we can assert about the soul whose created function is to live. It exists through the eternal now, while the body ages and dies in temporality.

PL

W artykule przedstawiono kwestię jak dusza i umysł nie starzeją się ani zmieniają tym samym sposobem co ciało i mózg. Ponieważ dusza i ciało są odmiennymi i rozdzielnymi substancjami, muszą ostatecznie należeć do różnych rzeczywistości. Z tego powodu, dusza nie może podlegać regułom tej rzeczywistości, która jej nie kontroluje. Rzeczywistość ciała jest czasowa i dlatego ciało starzeje się i umiera, podczas gdy rzeczywistość duszy jest wieczna, nie zestarzeje się ona ani nie umrze. W konsekwencji tego założenia, umysł, ponieważ jest zdolnością duszy, także się nie będzie starzeć i nie umrze tak jak mózg. Będzie natomiast wpływał pozytywnie i ujemnie na mózg, podczas gdy rzeczywistość życia doczesnego będzie przeciwstawna duszy. Umysł potrzebuje działania mózgu, żeby przeprowadzić procesy myślowe i rozumieniowe, doczesność staje się zatem przyczyną swoistej degeneracji umysłu w mózgu, choć w nie-czasowej rzeczywistości; umysł pozostaje nieporuszony. Ze względu na te zależności, musi istnieć także świadomość, że przyczynę znamionuje czasowość, natomiast ujawnienie znamionuje wieczność. Ciało także potrzebuje pożywienia, ale innego niż dusza. Ciało i dusza potrzebują pożywienia, ale każde w swoim rodzaju; popiół i proch dla ciała, a Bóg dla duszy. Ciało uczynione z popiołów i prochu; dusza uczyniona na Boży obraz. Zmiany zachodzące w funkcjach rzeczy stworzonych są tym, co determinuje kontynuację ich egzystencji i podczas gdy ciało się zmienia, dusza nie. Doczesność charakteryzuje się funkcjonowaniem w oparciu o gramatykę napełnienie-napięcie, ale to napięcie nie istnieje w wieczności, gdzie jest stałe „teraz”. Autor ukazuje, że pojęcia tej gramatyki nawet nie istnieją w tymczasowości, jak nie ma przeszłego lub przyszłego „istniejącego”. Teraźniejszość, będąca jedynym prawdziwie istniejącym czasem, jest także jedną prawdą, którą możemy dowieść o duszy, której funkcją stworzoną jest życie. To życie istnieje w wiecznym teraz, podczas gdy ciało starzeje się i umiera w czasowości.

16

Znaczenie pojęcia duszy dla rozwoju twierdzeń eschatologicznych. Dogmatyczne implikacje reformy liturgicznej Vaticanum II w świetle nauczania J. Ratzingera/Benedykta XVI

63%

Trojnar W.

Teologia w Polsce

|

2018

|

vol. 12

|

issue 1

193-202

EN

In a contemporary theological reflection, recent several dozen years have brought a crisis of the concept of the soul that distinctly influenced the shape of the Roman liturgy. Resignation of the term, treated by Christian anthropology as a component on which immortality is based, consequently led to a change of a man’s image and his final destiny. In response, J. Ratzinger/Benedict XVI, referring to the liturgical tradition, recognized the concept of human soul as a key phrase in explaining eschatological truths. At the same time he indicated some reasons for this phenomenon and noticed its dangers for Christianity.

PL

W ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat we współczesnej refleksji teologicznej zrodził się kryzys pojęcia duszy, który wyraźnie wpłynął na kształt rzymskiej liturgii. Rezygnacja z terminu traktowanego dotąd przez chrześcijańską antropologię jako składnik, na którym opiera się nieśmiertelność, doprowadziła w konsekwencji do zmiany obrazu człowieka i jego ostatecznego przeznaczenia. W odpowiedzi J. Ratzinger/Benedykt XVI, odwołując się do tradycji liturgicznej, uznał pojęcie ludzkiej duszy za kluczowe w wyjaśnianiu prawd eschatologicznych. Jednocześnie wskazał na przyczyny kryzysu pojęcia duszy i dostrzegł płynące z niego zagrożenia dla chrześcijańskiej wiary.

17

Problematyka śmierci w ujęciu Aleistera Crowleya

63%

Fert A.

Amor Fati

|

2015

|

issue 3

87-100

EN

The aim of this paper is to present and interpret the issues connected with Crowleyan perspective on the death motif, which is strictly correlated with the Thelemic geneal-ogy of the mankind. It is also connected with the voluntaristic and pragmatic percep-tion of reality, which can be found in the writings of Aleister Crowley. The analysis comprises the issues of physical death compared with the spiritual one. Moreover, author brings up the question of the consequences of being belong to soul and the shell of the astral world as a flesh at the same time.

18

Problem sposobu poznania duszy ludzkiej według Kazimierza Kłósaka

63%

Mikucki K.

Studia Philosophiae Christianae

|

2012

|

vol. 48

|

issue 1

5-41

EN

Kazimierz Kłósak’s concept of knowing the human soul is based on Aristotelian and Thomistic philosophical traditions. In accordance with the principles of these traditions, this cognition of the soul is attained by cognisance of the intermediary which is reductionist reasoning. This claim, in turn, is justified by the notion that the human soul is favoured by a kind of ontological transcendence towards the physical world. However, this point of departure for knowledge about the soul is the empirical evidence provided by the natural sciences that deal with man and nature especially in terms of psychic and moral phenomena. Since these concepts are within accepted philosophical principles, they can be interpreted as an active expression of the substance of the human soul and its weaknesses. As a result, based on the above means of cognisance, a new approach is needed which will include the three traditions and the basic problems associated with the human soul; namely, its nature (oneness and essence, spirituality and immortality), and its descendancy and union with the body. Since these philosophical reflections are influenced at the point of departure by the limited scope of empirical findings and the character of reductionist interpolations, consequently the approach taken by Kłósak concerning his thesis on the subject of the human soul is regarded by him as a postulate of a mature faith. Furthermore, in view of recent scientific developments, it needs to be said that this thesis needs a new approach.

PL

Koncepcja poznania duszy ludzkiej w ujęciu Kazimierza Kłósaka mieści się w obrębie tradycji filozofii arystotelesowsko-tomistycznej. Odpowiednio do jej zasad, owo poznanie dokonuje się na drodze poznania pośredniego, jakim jest rozumowanie redukcyjne (tłumaczenie). Uzasadnione jest to tym, że duszy ludzkiej przysługuje pewna ontyczna transcendencja wobec świata fizycznego. Punktem wyjścia natomiast tego poznania są dane empirycznych nauk szczegółowych o przyrodzie i człowieku, zwłaszcza zjawiska psychiczne i moralne. W myśl zasad przyjętej filozofii interpretuje się je następnie jako czynnościowy wyraz substancji duszy ludzkiej i jej przypadłości. W oparciu o taką metodę poznania próbuje się tu w nowy sposób ująć trzy tradycyjne i podstawowe problemy związane z duszą ludzką: jej naturę (jedność i substancjalność, duchowość i nieśmiertelność), pochodzenie i związek z ciałem. Ze względu na ograniczony zakres danych doświadczalnych w punkcie wyjścia tejże refleksji filozoficznej oraz z uwagi na charakter rozumowania redukcyjnego, zasadnicze tezy na temat duszy ludzkiej traktowane są przez Kłósaka jako postulaty rozumnej wiary. Trzeba ponadto dodać – w obliczu późniejszych badań naukowych – że owe tezy wymagają nieco nowego opracowania.

19

Dusza a wiara w życie po śmierci w judaizmie

63%

Marcinkowski R.

Studia Gdańskie

|

2021

|

vol. 49

147-160

EN

Abstract: In Judaism various terms already occurring in the Hebrew Bible are used to define the soul: neshamah, ruah, nefesh, yehidah, hayah. They were adopted by Rabbinic Judaism which had its roots in Biblical Judaism and which, however, is fundamentally different in terms of the soul, its immortality, resurrection and life after death. It was not until the post-biblical times that the immortality of the soul came to be one of the main pillars of faith for the followers of Judaism. The Talmud points to resurrection as a dogma of faith (Sanh. 10:1; 90b-91a). In accordance with the Mishnah, and then with the Gemara ‘All Israel have a portion in the world-to-come’ (ibidem). But does it not conflict with the basic Rabbinic message of reward for good and punishment for evil based on biblical foundations that show the way to salvation by keeping the commandments? The Orthodox Judaism maintains both the faith in the resurrection of the flesh as part of the Messianic Redemption and the faith in the immortality of the soul after death. Reform Judaism, however, rejects the literal understanding of the resurrection of the body and is limited to the belief in the spiritual life after death.

PL

Streszczenie: Na określenie duszy stosuje się w judaizmie różne terminy występujące już w Biblii hebrajskiej: neszama, ruach, nefesz, jechida, chajja. Przejął je judaizm rabiniczny wyrosły na pniu judaizmu biblijnego, zasadniczo jednak różniący się w kwestii duszy, jej nieśmiertelności, zmartwychwstania i życia po śmierci. Dopiero w czasach pobiblijnych nieśmiertelność duszy stała się jednym z głównych filarów wiary dla wyznawców judaizmu. Talmud wskazuje zmartwychwstanie jako dogmat wiary (Sanh 10,1; 90b-91a). Zgodnie z Miszną, a następnie Gemarą ‘Cały Izrael ma udział w przyszłym świecie’ (tamże). Czy to jednak nie kłóci się z podstawowym przesłaniem rabinicznym mówiącym o nagrodzie za dobre i karze za złe czyny opartym na biblijnych podstawach wskazujących drogę do zbawienia przez wypełnianie przykazań? Judaizm ortodoksyjny utrzymuje zarówno wiarę w zmartwychwstanie ciał jako część mesjańskiego odkupienia, jak też wiarę w nieśmiertelność duszy po śmierci. Judaizm reformowany zarzuca jednak dosłowne rozumienie zmartwychwstania ciał i ogranicza się do wiary w duchowe życie po śmierci.

20

Mistyka życia versus mistyka śmierci. Porównanie wizji św. Teresy od Jezusa z filozoficznym ujęciem Giorgia Agambena

63%

Moreno-Szypowska J. C.

Filozofia Chrześcijańska

|

2019

|

vol. 16

73-85

EN

Reading the text of the main representative of Spanish mysticism, which is Saint Teresa of Jesus, we can see similarities with the philosophical refl ections of the modern thinker Giorgio Agamben. In both of them we fi nd an analogous approach to the issues that concern them the most: for the mystic it is God, for Agamben, language. Poetic images used by Saint Teresa of Jesus, are transforming into the philosophical concepts used by Agamben. The thinking of both is similar, although the message is completely diff erent. Filled with the “faith, hope and love” of Saint Teresa of Jesus wants to draw a path, a leading soul to God, a synonym for life, and Agamben, infl uenced by the thoughts of Hegel and Heidegger, outlines a situation in which a lost human being is in a cul-de-sac ending with terrifying death wall. Hence the mysticism of the sixteenth century can be called the mysticism of life, while philosophical considerations over the language of the twentieth century, the mysticism of death.

Refine search results