Search results

1

Spory o dydaktyzm i sposoby jego wyrażania w polskich dziewiętnastowiecznych powieściach historycznych (zarys problematyki)

100%

Żuraszek-Ryś I.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica

|

2016

|

vol. 50

253-262

EN

In this article one has analyzed the opinions on didacticism both of nineteenth-century authors and theorists as well as contemporary scholars writing about the nineteenth century. The quoted statements allow to draw a conclusion that both the nineteenth century theorists and practitioners were aware of the cognitive and didactic potential of historical novel. Attention was drawn to the opportunity to broaden cognitive horizons of the readers, providing them with specific knowledge about life, historical phenomena, shaping their views, ideological sentiments or patriotic attitudes. Therefore, historical novel played an important role in educating the public and shaping its national consciousness.In the case of this genre, didacticism manifests itself in several ways. One of them is a storyline based on historical events subordinated to a particular thesis. Writers taking historical subjects have therefore to face with the past, determine their attitude towards it. This obviously caused various discussions and polemics. The next plane on which didacticism manifests itself is the creation of literary characters. Entering characters into the novel was associated with giving them a distinctive positive or negative personal model. Another plane is language. Historical novel is a genre that is unlikely to do without archaic (although in Polish literature there are known examples of historical novels devoid of archaic words, for example Czerwone tarcze by Iwaszkiewicz). The writers seemed to realize, however, that the realistic representation of past epochs is not based on a comprehensive, total archaisation, but rather moderate, selective use of this type of styling. This attitude was dictated by, among others, attention to adapting the language to the reception possibilities of the readers.

PL

-

2

OD MONOLOGU DO POLILOGU. CZTERY FORMATY PUBLIKACJI EDUKACYJNYCH

84%

Karczewski L.

Muzealnictwo

|

2016

|

vol. 57

216-227

EN

The author, both a practician and a theoretician of museum education, scientifically explores publications on museum education. From among numerous publications he chooses to analyse those published within the past ten years by Polish museums, dealing with art and targeted at children and teenagers. He uses the typology of museums by George E. Hein as his research tool. After an American museologist, he tries to elicit four paradigms of museum publications: didactic, behavioural, explorative and constructivist. He analyses Polish museum publications and describes each paradigm in details. While opting for the last format, the author points out positive and negative aspects of all models.

PL

Autor artykułu – praktyk i teoretyk edukacji muzealnej – prowadzi badawczy rekonesans wśród edukacyjnych publikacji muzealnych. Spośród rozlicznych wydawnictw analizie i interpretacji poddaje te, które ukazały się w ciągu ostatnich 10 lat, dotyczą sztuki, są skierowane do dzieci i młodzieży, oraz zostały wydane przez polskie muzea. Narzędziem badawczym, które pozwala na przegląd publikacji, jest typologia muzeów Georga E. Heina. Za amerykańskim muzeologiem autor proponuje wyróżnić cztery paradygmaty publikacji muzealnych: dydaktyczny, behawioralny, odkrywczy i konstruktywistyczny. Analizując polskie publikacje muzealne szczegółowo charakteryzuje każdy z paradygmatów. Optując jasno za ostatnim formatem autor wskazuje na pozytywne i negatywne uwarunkowania wszystkich modeli.

3

Pozytywny dydaktyzm w twórczości literackiej Teofila Stanisława Nowosielskiego

84%

Chmielewska, M., Biskup A.

Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce

|

2012

|

issue 2(24)

61-72

PL

Celem artykułu jest przedstawienie walorów literackich pisarstwa Stanisława Teofila Nowosielskiego, odnosząc się tylko wyjątkowo do tych utworów, które kierowane są pod adresem dzieci. Sporo uwagi poświęcono pozytywom jego dydaktyzmu. Pierwsza część artykułu dotyczy życiorysu i najważniejszych pozycji pisarza. W drugiej części tekstu wyróżniono dominanty tematyczno-formalne i dokonano charakterystyki każdej z nich. W podsumowaniu zostaje podkreślona konieczność praktycznego wykorzystywania utworów Nowosielskiego w pracy pedagogicznej nauczycieli, wychowawców, opiekunów, jak również rodziców.

EN

The aim of this article is to show the literary values of Stanisław Teofil Nowosielsk's writing, realating only osassionally to the works addressed to children. A lot of attention is devoted to his didacticism. The first part of the article deals with Nowosielski's life and his most important works. The second part lists predominant thematic-formal features and characterizes each of them. In the summary, the author emphasizes the necessity of using Nowosielski's works by teachers, form teachers, carers, on well as parents.

4

"Na dnie sumienia", czyli powieść tajemnic w służbie literatury tendencyjnej

83%

Sadlik M.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica

|

2018

|

vol. 50

|

issue 4

49-62

EN

The topic of this paper is a forgotten novel by Eliza Orzeszkowa At the Bottom of Conscience (which is only known to literary historians), and more specifically, its connection with an incredibly popular genre of the 19 th century – the mystery novel, popularized by Eugeniusz Sue. In Some remarks on the novel, the writer sharply criticized the literary output of the author of The Mysteries of Paris, and she continued her polemic with him in At the bottom of conscience. She used ‘schemes’ characteristic of the mystery novel for the purpose of the didactic novel.

PL

Tematem niniejszego tekstu jest zapomniana, znana jedynie historykom literatury powieść Elizy Orzeszkowej Na dnie sumienia, a uściślając: jej związek z niezwykle popularnym w XIX wieku gatunkiem powieścią tajemnic, który swą karierę zawdzięcza Eugeniuszowi Sue. Pisarka już w Kilku uwagach nad powieścią poddała ostrej krytyce twórczość autora Tajemnic Paryża, a polemikę z nim kontynuowała w Na dnie sumienia. Autorka wykorzystała znamienne dla powieści tajemnic schematy przedstawień na użytek literatury tendencyjnej.

5

Gorzkie łzy nieznośnych dzieci w wersji polskiej, czyli o motywie płaczu w tłumaczeniach zbiorku Struwwelpeter Heinricha Hoffmanna

71%

Frużyńska J.

Transfer. Reception studies

|

2020

|

vol. 5

255-279

EN

The paper makes a comparative analysis on the theme of tears in three Polish translations of Heinrich Hoffmann’s Struwwelpeter. The aim is to interpret the collected data (words related to the theme of tears appear significantly more often in all translations than in the original) and to compare them with the strategies of Polish translators described in earlier research, especially in the studies of Joanna Dybiec-Gajer. The choices made by trans-lators in the field of lexis and syntax, as well as the applied amplifications and transformations, indicate a close connection of the contexts in which the theme of tears appears with the general features of the translation / adaptation, in particular with the tendency to emphasize the didactic function or to encourage reading for pleasure. While, on the other hand, there is an indication the choices made deal with projected reactions of the child reader’s fear, through empathy to non-serious reading. The article also presents briefly the history of Struwwelpeter’s publications in Poland in the 160 years since the first, anonymous edition of the book entitled Złota różdżka, as well as the most important threads of Polish research on the work. The interpretations of Struwwelpeter and Złota różdżka that have appeared in Polish sources and literary criticism are also mentioned as well as the problem of identifying the Polish translation (which is in fact an adaptation) with the original.

DE

Der Artikel ist eine vergleichende Analyse des Motiv des Weinens in drei Übersetzungen von Heinrich Hoffmanns Struwwelpeter ins Polnische. Ziel war es, die gesammelten Daten zu interpretieren (was darauf hindeutet, dass Wörter, die sich auf das Motiv des Weinens beziehen, in allen Übersetzungen deutlich häufiger vorkommen als im Original) und sie mit den Strategien polnischer Übersetzer der in früheren Studien beschriebenen Arbeiten, insbesondere der Arbeiten von Joanna Dybiec-Gajer, in Verbindung zu bringen. Ihre lexikali-schen und syntaktischen Entscheidungen und die angewandten Ausschmückungen und Transformationen deuten auf einen engen Zusammenhang mit den Kontexten, in denen das Motiv des Weinens erscheint, und den allgemeinen Merkmalen einer bestimmten Übersetzung/Adaption hin, insbesondere mit der Tendenz, die didaktische oder verspielte Funktion zu betonen, und andererseits mit den projizierten Reaktionen des kindlichen Lesers: von Angst über Empathie bis hin zur Lektüre „mit einem Augenzwinkern“. Der Artikel stellt auch kurz die Geschichte der Sammlung Struwwelpeter in Polen über 160 Jahre seit der ersten, anonymen Veröffentlichung des Buches mit dem Titel Złota różdżka sowie die wichtigsten Stränge der polnischen Forschung zu diesem Werk vor. Zudem wird über die Interpretationen von Struwwelpeter und Złota różdżka berichtet, die in der polnischen Literatur und Lite-raturkritik funktionieren, sowie über das in diesem Zusammenhang beschriebene Problem der Gleichsetzung der Übersetzung (die in Wirklichkeit eine Adaption ist) mit dem Original.

PL

Artykuł jest analizą porównawczą motywu łez w trzech tłumaczeniach utworu He-inricha Hoffmanna Struwwelpeter na język polski. Celem była interpretacja zgromadzonych danych (wskazujących, że wyrazy związane z motywem łez występują we wszystkich prze-kładach zdecydowanie częściej niż w oryginale) i powiązanie ich z opisanymi w badaniach wcześniejszych, zwłaszcza w pracach Joanny Dybiec-Gajer, strategiami polskich tłumaczy utworu. Ich wybory leksykalne i składniowe oraz zastosowane amplifikacje i przekształcenia wskazują na ścisłe powiązanie kontekstów, w których pojawia się motyw łez, z ogólnymi ce-chami danego przekładu/adaptacji, w szczególności z tendencją do akcentowania funkcji dy-daktycznej lub ludycznej, a z drugiej strony – z projektowanymi reakcjami czytelnika dziecię-cego: od strachu, poprzez empatię – do lektury „z przymrużeniem oka”. W artykule zostały także skrótowo zaprezentowane dzieje zbioru Struwwelpeter w Polsce w ciągu 160 lat od pierwszego, anonimowego wydania książki pod tytułem Złota różdżka, a także najważniejsze wątki polskich badań nad utworem. Zasygnalizowano także funkcjonujące w literaturze przedmiotu i krytyce literackiej w Polsce interpretacje Struwwelpetera i Złotej różdżki oraz opisywany w tym kontekście problem utożsamienia przekładu (będącego w istocie adaptacją) z oryginałem.

6

Świat wartości w twórczości Klementyny z Tańskich Hoffmanowej adresowanej do dzieci i młodzieży (na wybranych przykładach)

67%

Stoch E.

Roczniki Pedagogiczne

|

2017

|

vol. 9(45)

|

issue 1

5-29

PL

Autorka artykułu przybliża twórczość Klementyny z Tańskich Hoffmanowej (1798-1845), pierwszej polskiej autorki oryginalnych tekstów dla dzieci i młodzieży. Pokazuje hierarchię wartości jej w utworach: pobożność, patriotyzm i postulat używania rodzimego języka w opozycji do powszechnej francuszczyzny, miłość do rodziców i rodzeństwa, przyjaźń, dary serca. Materiał egzemplifikacyjny stanowią teksty: Pamiątka po dobrej Matce, czyli ostatnie jej rady dla córki. Przez Młodą Polkę (1819), Powieści moralne dla dzieci (1820), Wiązanie Helenki (1823). Autorka nawiązuje też do wartości postulowanych w „Rozrywkach dla dzieci”, pierwszym polskim czasopiśmie dla młodego odbiorcy. Tańska, pisząc o wartościach podstawowych, odwołuje się do autorytetów z epoki wcześniejszej i jej współczesnych, na przykład w Powieściach moralnych dla dzieci kreśli sylwetkę księdza Grzegorza Piramowicza (1735-1801) oraz upowszechnia kult niezłomnego rycerza, księcia Józefa Poniatowskiego (1763-1813). Przywołane w rozprawie teksty Tańskiej-Hoffmanowej cechuje dydaktyzm i moralizatorstwo, związane z modelem ówczesnej edukacji. Autorka artykułu podejmuje także temat stosunku cenzury rosyjskiej do publikacji Hoffmanowej po powstaniu listopadowym, pokazuje uniwersalność jej dzieł i ich recepcję przez potomnych.

EN

Clémentine Hoffmanowa (1798-1845), maiden name Tańska, a Polish prose writer, one of the first Polish writers for children, the creator of the first Polish children's magazine „Entertainment for Children”. The article aims at the description the values in the work of Clémentine Tańska-Hoffman addressed to children and adolescents. Article gives a view of values: piety, patriotism, love of parents and siblings, praises the use of their mother tongue etc. Based on various sources: literary texts of Reminders of the good mother – latest her advice for her daughter (1819), Moral novels for children (1820), Binging of Helen (1823). Cited texts characterized by didacticism and moralizing, which was related to the education model in the early nineteenth century. Tańska, when was writing about values in Moral novels for children, she recalled silhouette of Father Gregory Piramowicz (1735-1801) and prince Joseph Poniatowski (1763-1813). The article describes, that publications of Hoffman after the November Uprising, were controlled by the Russian censor. Shows the universality of Tańska books and their reception by posterity.

7

Жанр трыялету ў паэзіі Гальяша Леўчыка і Алеся Петрашкевіча

67%

Флейта Г.

Białorutenistyka Białostocka

|

2014

|

vol. 6

XX

Ганна Флейта - Гродна

PL

Trudno przecenić rolę gazety „Nasza Niwa” w procesie kształtowania się literatury białoruskiej czasów najnowszych. Oprócz przyszłych klasyków na stronach gazety swoje teksty publikowało wielu autorów, których twórczość zasługuje na szczególną uwagę. Galiasz Lewczik nie tylko sam pisał triolety lecz także tłumaczył je z innych języków. gatunek ten zajmował też istotne miejsce w twórczości Alesia Pietraszkiewicza. W artykule omówiono triolety w poezji Galiasza Lewczika i Alesia Pietraszkiewicza. Wskazano na dydaktyczny charakter utworów G. Lewczika i zbliżenie do narodowych źródeł trioletów A. Pietraszkiewicza.

EN

The role of “Nasha Niva” newspaper in the development of Belarusian literature in modern time cannot be underestimated. In the newspaper texts of past and future authors are published. Galyash Lyevchik wrote triolets and translated them from other languages. The genre of triolet occupied an important place in Ales Pyetrashkyevich’s poetry. The article discusses Galyash Lyevchik’s and Ales Pyetrashkyevich’s triolets. Didactic character of Lyevchik’s poetry and national values of Pyetrashkyevich’s triolets are emphasized.

8

Idee obywatelsko-narodowe w dziele edukacyjnym dzieci i młodzieży na obczyźnie (ZSRS, Bliski i Środkowy Wschód 1940–1944)

67%

SADOWSKA E.

Edukacja-Technika-Informatyka

|

2018

|

vol. 9

|

issue 1

291-296

PL

Tło podjętych w artykule rozważań stanowi kwestia tożsamości narodowej dzieci polskich, ofiar deportacji na terytorium ZSRS, będącej następstwem agresji ZSRS na Polskę 17 września 1939 r. W artykule szczególnie wyeksponowano edukację i wychowanie w duchu patriotycznym małego dziecka na obczyźnie (Bliski i Środkowy Wschód) w kontekście analizy zawartości treści Elementarza autorstwa Kubskiego, Kotarbińskiego i Zarembiny (Jerozolima, 1946) oraz wybra-nych tytułów prasy polskiej ukazującej się na Wschodzie.

EN

The background for the considerations contained in the article is the issue of national identity of Polish children, victims of deportation to the territory of the Soviet Union, which followed the Soviet invasion on Poland on September 17, 1939. The paper particularly highlights the role of education and upbringing the patriotic spirit of young children in the exile (Middle East) in the context of analysis of the content of the primer written by Kubski, Kotarbiński and Zarembina (Jerusalem, 1946) and selected Polish press titles showing up in the East.

Refine search results

1 Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica

1 Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica

1 Białorutenistyka Białostocka

1 Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce

1 Edukacja-Technika-Informatyka

1 Muzealnictwo

1 Roczniki Pedagogiczne

1 Transfer. Reception studies

1 Biskup A.

1 Chmielewska, M.

1 Frużyńska J.

1 Karczewski L.

1 SADOWSKA E.

1 Sadlik M.

1 Stoch E.

1 Żuraszek-Ryś I.

1 Флейта Г.

1 2020

2 2018

1 2017

2 2016

1 2014

1 2012