Search results

1

“A cancer on the planet”: Mountaintop Removal and Environmental Crime in Jonathan Franzen’s Freedom

100%

Miceli B.

Forum Filologiczne Ateneum

|

2019

|

vol. 7

|

issue 1

343-356

PL

Amerykański pisarz Jonathan Franzen zawsze wykazywał duże zainteresowanie problemami środowiskowymi, szczególnie w swoim arcydziele Freedom (2011) oraz w eseju „My Bird Problem” (2005). Powieść Freedom opowiada o dziejach rodziny Berglund, a swego głównego bohatera ukazuje jako szczególnie zaangażowanego w sprawy ochrony środowiska. Walter jest prawnikiem, który aktywnie angażuje się w sprawy środowiskowe. Większość powieści jednak koncentruje się na zagadnieniach wsparcia organizacji o nazwie „Cerulean Mountain Trust”, która ma na celu uratowanie lasówki niebieskiej (cerulean warblers), gatunku małego ptaka śpiewającego i w tym celu stara się stworzyć „rezerwat ptaków” w Zachodniej Wirginii. Przedstawiony został także Vin Haven, milioner z Teksasu, potentat naftowy, który pragnie wdrożyć odkrywkowe wydobycie węgla, a następnie stworzyć rezerwat ptaków jako środek naprawczy. Celem niniejszego artykułu jest przeprowadzenie analizy powieści w kierunku uwypuklenia sposobu przedstawienia przez Franzena rzeczywistych przestępstw przeciwko środowisku, aby rzucić światło na szkodliwe praktyki, takie jak górnictwo szczytów górskich.

EN

The American novelist Jonathan Franzen has always shown a great interest for the environmental problems, mainly in his masterpiece Freedom (2011) and in the essay “My Bird Problem” (2005). Freedom, which recounts three decades of the Berglund family, sees its main character dealing with the environmental themes for his work. Walter is a lawyer who is actively engaged in environmental causes, but the one that occupies most of the novel, is the support of an organization called “Cerulean Mountain Trust”, which aims at saving the cerulean warblers, a small species of songbird, creating a “birds’ sanctuary” in West Virginia. The honorable cause is actually moved by Vin Haven, a Texan millionaire tycoon who wants to implement an extractive coal strip mining operation and afterwards build the birds’ sanctuary as a remedial move. The aim of this paper is to analyze the novel to extract Franzen’s fictional depiction of actual environmental crimes in order to shed light on harmful practices such as the mountaintop removal.

2

“Earth’s Powder/ in the Basilica of the Cosmos:” Ecocatastrophe and its scale in Marcin Ostrychacz’s Cielenie lodowca [Iceberg calving]

84%

Borucki D.

Forum Poetyki

|

2022

|

issue 30

EN

This article is devoted to the analysis of Marcin Ostrychacz’s poems collected in the volume Cielenie lodowca [Iceberg calving]. The article examines the poems using the concepts of the environmental catastrophe and the almost unimaginable scale on which it is taking place. Both concepts play a crucial role in the eco-critical discourse. The author tries to prove that by using the category of the detail, Ostrychacz strives to regain conceptual control over both notions. The poet sees the Earth as a detail in the cosmos and thus is able to process the phenomena which function on a wider planetary plane and find a counterbalance to the apocalyptic visions.

PL

Szkic poświęcony został analizie wierszy Marcina Ostrychacza zebranych w tomie Cielenie lodowca. Celem artykułu jest przyjrzenie się im przy użyciu powracających w ekokrytycznym dyskursie pojęć środowiskowej katastrofy oraz trudnej do wyobraźniowego przetworzenia skali, na której ta się odbywa. Autor stara się dowieść, że wykorzystując kategorię detalu, poeta dąży do odzyskania nad nimi konceptualnej kontroli. Celowe zobaczenie Ziemi jako detalu na kosmicznym obrazie pozwala mu na przetworzenie rozciągniętych na planetarnym planie zjawisk oraz wypracowanie określonej przeciwwagi dla świadomości uczestniczenia w pogłębiającym się kryzysie.

3

Rockowe klimaty? Muzyka popularna wobec antropocenu

84%

Adamczewski T.

Kultura Współczesna. Teoria. Interpretacje. Praktyka

|

2021

|

vol. 114

|

issue 2

74-86

EN

This article analyses Western popular music in terms of content related to climate change. While references to nature have been present in song lyrics and various artistic at least since the 1960s, they seem to be gaining momentum in the view of the current ecological crisis. The discussion focuses on the ecological dimensions of rock defined also as a record of the cultural function of popular music, allowing us to take a closer look at the applications, description methods, and the purpose of environmental references. The aim of this article is not only to identify artists who address these issues, but also to reflect on the actual effects of incorporating the environmental content into popular music and its potential to express the cultural resistance. The paper is not so much interested in the recognition and cataloguing of references to the biosphere and its state or listing protest songs that call for greater care for the environment, but in how these issues have been exploited in recent cultural productions. The discussion focuses on popular music in English-speaking cultures, putting particular emphasis on broadly defined rock music recognised as largely responsible for the globalisation of many stereotypes and lifestyles so willingly copied and developed in other parts of the world.

4

Natura w soczewce pozytywisty. Pleśń świata Bolesława Prusa wobec tradycji przyrodopisarstwa

84%

Piechota D.

Świat Tekstów. Rocznik Słupski

|

2015

|

issue 13

43-54

EN

Summary This text analyses short story – Pleśń świata – written by Bolesław Prus in the context of nature writing. According to the nature writing the most important questions raised by writers are: what is nature? How can we define it? What is the connection between nature and human? Prus in Pleśń świata presents a small ecosystem; the protagonist of the story is a scientist who observes a big stone near Sybilla’s Temple in Puławy. He describes the nature’s world through biocentrism. He rejects antropocentrism. This piece of nature observed by the protagonist symbolises a microcosmos. Prus promotes ecological awareness among readers. People are connected with animals, plants, minerals so they should respect the law of nature. What is more, people need nature which is a source of inspiration.

5

Kilka uwag o pojęciu leksykalnego ekosystemu (na przykładzie języka polskiego)

84%

Sławkowa E.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica

|

2020

|

issue 15

255-264

EN

Bringing together basic assumptions of posthumanism and ecocriticism the essay critically explores the thesis of the fundamentally anthropocentric nature of language pointing at the nonanthroponormative element present in language and, most noticeably, in its vocabulary. We try to present a concept of the lexical ecosystem in which clusters of words are used with reference to people but also to plants and animals. The core of this system is constituted by words connected with life conceived of as zoe – biological duration of living organisms involving the processes of birth, maturation, aging, and dying. Clusters of words of this ecosystem address fundamental activities of living organisms such as breathing, digesting, moving, articulating sounds as well as inner and outer features of man. Hence, the essay suggests that the concept of the lexical ecosystem necessitates a new pedagogical approach towards the question of metaphor and metaphorical nature of language.

6

„Nie z nienawiścią, lecz z pogardą patrzy kot na psa”. Čapkowskie uwagi na temat psychiki zwierzęcej

84%

Gawarecka A.

Porównania

|

2022

|

vol. 31

|

issue 1

159-180

EN

The book by Karl Čapek Měl jsem psa a kočku (I had a dog and a cat) appeared (posthumously) in 1939 in the Czech publishing market. This publication, which consisted of several essays, a story about the fox terrier Dašenka and a humorous guide to dog breeds, was mostly treated by literary scholars as some kind of hybrid bricolage of a miscellaneous texts. The animal stories published in this book draw their thematic material from everyday and empirical observation and do not need to use systems of cultural references and imagination. Their reception, however, requires common knowledge, available to those (i.e., in fact, to everyone) who have ever dealt with domestic animals and thus are able to confirm these observations, confront them with their own experience and, as a result, appreciate the accuracy and insight of the diagnoses offered by the author. The paradoxical conclusions of Čapek’s remarks throw readers out of their cognitive routine and show that the problem of animal emotional and intellectual life is more complicated than is usually considered. The narrative portraits of dog and feline heroes are primarily used to build anthropological models for which the patterns of animal behaviour constitute a convincing (because reduced to simplified “basic” behavioural matrices) exemplification.

PL

Książka Karla Čapka Měl jsem psa a kočku (Miałem psa i kota) ukazała się (pośmiertnie) w 1939 roku na czeskim rynku wydawniczym. Publikacja ta, składająca się z kilku esejów, opowieści o foksterierze Dášeńce i humorystycznego przewodnika po rasach psów, była traktowana przez badaczy literatury głównie jako swego rodzaju hybrydyczny bricolage różnych gatunków literackich i publicystycznych. Zamieszczone w niej opowieści o zwierzętach czerpią materiał tematyczny z codziennej i empirycznej obserwacji i nie wymagają korzystania z systemów kulturowych odniesień i wyobrażeń. Ich odbiór wymaga jednak wiedzy powszechnej, dostępnej dla tych (czyli właściwie dla wszystkich), którzy mieli do czynienia ze zwierzętami domowymi i dzięki temu są w stanie potwierdzić te spostrzeżenia, skonfrontować je z własnym doświadczeniem i w efekcie docenić trafność i wnikliwość diagnoz przedstawionych przez autora. Paradoksalne konkluzje, które Čapek wywodzi ze swych spostrzeżeń, wytrącają czytelnika z rutyny poznawczej i pokazują, że problem życia emocjonalnego i intelektualnego zwierząt jest bardziej skomplikowany, niż to się zwykło uważać. Narracyjne portrety psich i kocich bohaterów służą przede wszystkim budowaniu modeli antropologicznych, dla których wzorce zachowań zwierząt stanowią przekonującą (bo sprowadzoną do uproszczonych „podstawowych” matryc behawioralnych) egzemplifikację.

7

Zwierzęcy cmentarz z „Pana Tadeusza"

84%

Filipowicz A.

Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

|

2019

|

issue 5

185-201

PL

Artykuł jest próbą nieantropologicznej lektury mówiącego o zwierzęcym cmentarzu fragmentu Pana Tadeusza. Odczytywany w świetle wiedzy indygenicznej Mickiewiczowski matecznik okazuje się pod wieloma względami reliktem animistycznej wyobraźni, w której ludzie i nie-ludzie mają podobny ontologiczny status. Czerpiąc z zakorzenionej w bezpośrednim doświadczeniu ludowej wiedzy, poeta antycypuje również całkiem współczesne przyrodoznawcze rozpoznania – te o „duchowym życiu zwierząt” oraz ich zbieżnych z ludzkimi mortualnych zwyczajach.

EN

The article is an attempt to non-anthropological read the fragment of Pan Tadeusz about an animal cementery. In the light of indigenous knowledge, Mickiewicz’s “matecznik” seems to be a relic of the animistic imagination, in which human and non-human persons have similar ontological status. Basing on the folk tradition rooted in the direct experience, the poet also anticipates quite modern natural science diagnoses – about the “spiritual life of animals” and their convergent with human mortual customs.

8

Ekofeministyczna wizja natury w trylogii wiejskiej Elizy Orzeszkowej

84%

Piechota D.

Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego

|

2015

|

vol. 1

187-197

EN

This article is devoted to analyzing and interpreting the image of nature in Orzeszkowa’s novels. The author analyses 3 novels: Niziny, Dziurdziowie, Cham and refers to ecofeminism and ecocriticism articles. Orzeszkowa as a female narrator presents nature as a woman. Nature has huge influence on human’s life. It organizes daily routine. People, who live in the country and are connected with natural cycle of vegetative growth, are called ‘nature people’. They are wise, sensitive. They know the purpose of their existence and their place in ecosystem. The nature is anthropomorphised: it feels and suffers like humans. It is worth mentioning that nature reacts when people’s behaviour is immoral.

PL

Artykuł jest poświęcony analizie i interpretacji wizerunku natury w powieściach Orzeszkowej. Autor analizuje trzy powieści: Niziny, Dziurdziowie, Cham, odnosząc się do artykułów dotyczących ekofeminizmu oraz ekokrytyki. Orzeszkowa jako narrator kobiecy przedstawia naturę jako kobietę. Natura ma olbrzymi wpływ na życie ludzkie. Organizuje codzienną rutynową egzystencję (np. w Dziurdziach i Chamie). Ludzie, którzy mieszkają na wsi i są połączeni z naturalnym cyklem wegetatywnym, są nazwani ludźmi natury; w Nizinach Pietrusia żyje w harmonii z naturą, podobnie jak Paweł w Chamie, który woli przebywać w towarzystwie natury niż ludzi. Protagoniści Orzeszkowej są mądrzy oraz wrażliwi. Znają cel swojej egzystencji oraz miejsce w ekosystemie. W powieściach Orzeszkowej natura jest antropomorfizowana: czuje oraz cierpi podobnie jak ludzie. Warto podkreślić, że natura reaguje na niemoralne zachowania ludzi wobec natury oraz człowieka (w Dzirudziach oraz w Chamie).

9

Ekokrytyczne czytanie powieści Vladana Desnicy Pronalazak Athanatika

84%

Đurđević G.

Forum Poetyki

|

2021

|

issue 24

84-105

EN

The author gives an ecocritical reading of a short, unfinished novel by Vladan Desnica Pronalazak Athanatika (The Discovery of Athanatik). The paper comprises three thematic units: an ecocritical approach to a thematic cycle (life – death – immortality) in the novel, compared with Homo Deus by Yuval Noah Harari; an ecocritical analysis of rain as seen from the point of view of Susan Farrell’s ideas; and an analysis of Pronalazak Athanatika in the context of two dystopian ecological/environmental novels in contemporary Croatian literature, Planet Friedman by Josip Mlakić and Mjesečev meridijan (The Moon Meridian) by Edo Popović, with a comparison to ecocritical readings of Louise Squire. The author concludes that Pronalazak Athanatika – defined in genre terms as speculative fiction – makes Desnica a predecessor to current scientific considerations (Harari) and literary works (Mlakić, Popović) in warning that ecology and ecological factors – immortality and population increases, a lack of food, and ultimately the destruction of the planet – may have destructive effects on social change, the division of power, and the shape of the future.

PL

Autor podejmuje się lektury krótkiej niedokończonej powieści Vladana Desnicy Pronalazak Athanatika z niszowej perspektywy ekokrytycznej. Artykuł składa się z trzech części tematycznych: ekokrytycznego ujęcia cyklu tematycznego: życie – śmierć – nieśmiertelność w porównaniu i nawiązaniu do dzieła Homo deus Yuvala Noaha Harariego. Następnie autor ekokrytycznie analizuje deszcz poprzez pryzmat koncepcji Susan Farrell. W ostatniej części analizuje utwór Pronalazak Athanatika w kontekście dystopijnych współczesnych chorwackich powieści ekologicznych/dotyczących środowiska: powieści Planet Friedman Josipa Mlakicia oraz książki Mjesečev meridijan Edo Popovicia, w odniesieniu do ekokrytycznych tekstów Louise Squire. Autor konkluduje, że Desnica w swoim dziele Pronalazak Athanatika – które zalicza do fikcji spekulatywnej – odwoływał się do aktualnych rozważań naukowych (Harari) i dzieł literackich (Mlakić, Popović). Ostrzegał, że ekologia i czynniki ekologiczne – nieśmiertelność i wzrost populacji, brak żywności, a w ostateczności niszczenie planety – mogą mieć destrukcyjny wpływ na zmiany społeczne, dystrybucję władzy i kształtowanie przyszłości. Desnica stał się dzięki temu prekursorem powieści ekologicznych.

10

Problematyka śmieci w twórczości Olgi Tokarczuk

84%

Jakubowicz K.

Forum Poetyki

|

2021

|

issue 24

210-225

EN

The paper discusses the issue of waste and plastic, especially plastic bags, in the works by Olga Tokarczuk. The author considers what waste is in today’s civilization. Waste is a marginalized, omitted element in the human existence. This character of waste is used by Tokarczuk in her prose, where waste appears in full sight only to disappear a moment later. She presents plastic products as an example of a new, better species, which may prove to have surpassed man in terms of survival of the fittest. In her essays and short stories examples of a new spirituality related to waste segregation can also be observed.

PL

Artykuł przedstawia problem odpadów i plastiku, zwłaszcza plastikowych torebek w twórczości Olgi Tokarczuk. Autorka zastanawia się nad tym, czym są odpady dla współczesnej cywilizacji. Śmieć stanowi element zmarginalizowany i pomijany w ludzkiej egzystencji i jako taki zostaje przejęty przez noblistkę. Przedstawia ona wytwory z plastiku jako przykład nowego, lepszego gatunku, który w walce o byt może okazać się lepszy od człowieka. W jej esejach i opowiadaniach można także dostrzec przejawy wytworzenia się nowej duchowości w związku z segregacją śmieci.

11

Czas, który wypadł z ram. Antropocen i ekokrytyczna lektura tekstów literackich

84%

Szaj P.

Forum Poetyki

|

2021

|

issue 24

6-25

EN

The first part of the paper offers a theoretical consideration of the Anthropocene as an epoch in which human and geological times have radically mixed. It outlines insights formulated within the Anthropocene discourse, as well as findings of climatology. They encourage developing the Anthropocene’s hauntology as an epoch in which “the time is out of joint”. The second part of the paper applies theory to literary studies practice (especially in terms of ecocriticism). Author reconstructs proposals to practice ecocriticism in the times of the Anthropocene formulated by Timothy Clark and Lynn Keller, and undertakes initial attempts at translating them into the Polish context.

PL

Pierwsza część artykułu podejmuje teoretyczny namysł nad antropocenem jako epoką, w której nastąpiło radykalne wymieszanie czasu ludzkiego i geologicznego. W części tej przedstawione są wglądy formułowane w obrębie dyskursu antropocenu, a także ustalenia klimatologii. Skłaniają one do wypracowania widmontologii antropocenu jako epoki, w której „czas wypadł z ram”. Druga część artykułu przekłada ustalenia teoretyczne na praktykę literaturoznawczą (zwłaszcza ekokrytyczną). Autor rekonstruuje propozycje uprawiania ekokrytyki w czasach antropocenu sformułowane przez Timothy’ego Clarka oraz Lynn Keller i podejmuje wstępne próby przełożenia ich na kontekst literatury polskiej.

12

Do źródeł, do gór. Protoekokrytyczne odczytania Waldenu Henry’ego Davida Thoreau i Na przełęczy Stanisława Ignacego Witkiewicza

84%

Budnik A.

Forum Poetyki

|

2021

|

issue 24

162-179

EN

In the article, I focus on the comparative approach to the images of nature in literature at the turn of the 19th and 20th centuries. I analyse H.D. Thoreau’s Walden, or life in the woods and Stanisław Witkiewicz’s Na przełęczy [On the mountain pass]. The starting point for examining the origins of nature writing is a close reading of Henry David Thoreau’s essay, which marks the beginning of ecocriticism: it combines an activist and revisionist approach towards the relationship between human and more-than-human nature. Although nature writing has not developed as a distinct tradition in Polish literary studies, in my analysis I demonstrate that Stanisław Witkiewicz’s Na Przełęczy (1891) is essentially an example of this genre, as discussed by Lawrence Buell in reference to H.D. Thoreau’s essay.

PL

Artykuł przedstawia komparatystyczne ujęcie obrazów przyrody w literaturze przełomu XIX i XX wieku na przykładzieWaldenu, czyli życia w lesie Henry’ego Davida Thoreau oraz Na przełęczy Stanisława Witkiewicza. Punktem wyjścia do rozważań o początkach literatury środowiskowo zorientowanej jest lektura eseju D.H. Thoreau. W założycielskim dla gatunku przyrodopisarstwa tekście Amerykanina upatruje się również korzeni współczesnych badań ekokrytycznych: łączących w sobie postawę aktywistyczną i rewizyjną wobec relacji człowieka i pozaludzkiej przyrody. Choć przyrodopisarstwo nie wykształciło swojej tradycji na gruncie polskiego literaturoznawstwa, lektura Na przełęczy Stanisława Witkiewicza aż nadto zdaje się odpowiadać typologii tekstów zorientowanych środowiskowo, wypracowanej na podstawie eseju H.D. Thoreau przez Lawrence’a Buella.

13

Cybernetyka i ekologia. Pętle relacji Schulz-Onak

84%

Paprotny-Lech M.

Z Teorii i Praktyki Dydaktycznej Języka Polskiego

|

2022

|

vol. 31

1-15

EN

The paper discusses the possible reading of Bruno Schulz’s story called “Sierpień” [August] at school in the context of Leszek Onak’s e-text entitled “Cierniste diody” [Thorny diodes]. The author of the article suggests a need to introduce the latest literature to Polish language lessons. She shows the ways of taming the difficult text of Bruno Schulz and e-literature. The main idea of this interpretation is based on showing the difference visible when the two worlds presented in both narratives are juxtaposed (the garden, the character of Tłuja). In this way, it presents a relation between these two ways of telling about a man and his surroundings and also shows the relationship between man and nature.

PL

W artykule przedstawiono próbę odczytania w szkole opowiadania Brunona Schulza Sierpień w kontekście innego utworu – e-tekstu Leszka Onaka zatytułowanego Cierniste diody. Autorka postuluje potrzebę wprowadzania literatury najnowszej na lekcje języka polskiego. Pokazuje sposoby oswajania trudnego tekstu Schulza i e-literatury. Główny pomysł przedstawionej interpretacji bazuje na tym, aby uwidocznić różnicę między dwoma światami przedstawionymi w tych narracjach (ogród, postać Tłui). Zestawienie fragmentów opowiadania i projektu Onaka ukazuje dwa sposoby opowiadania o człowieku i jego otoczeniu, a także związek człowieka i natury.

14

Ekoglottodydaktyka? Analiza treści podręczników do nauki języka angielskiego jako obcego w świetle założeń krytyki ekologicznej

84%

Mitek-Dziemba A.

Z Teorii i Praktyki Dydaktycznej Języka Polskiego

|

2022

|

vol. 31

1-20

EN

The article is aimed at providing the theoretical background for the foreign language (ESL) environmental education, which is sought in the early manifestations of the environmental movement, as well as presenting the main assumptions of ecological criticism as a benchmark for the educational practice whose major objective is to instil environmental awareness in students at the time of the climate crisis. The second part of the paper includes an analysis of environmental contents in Polish schoolbooks used in the ESL classroom at intermediate and advanced levels. The authors’ decisions regarding the presentation of ecological topics and climate change issues are then investigated in terms of its compliance with ecocritical claims and its support of activist and emancipatory attitudes. The analysis seeks to indicate the best methods and ways of pursuing critical environmental pedagogy which would be able to rise to the challenges of the Anthropocene.

PL

Celem artykułu jest próba wypracowania teoretycznych podstaw dla ekoglottodydaktyki (w obszarze nauczania języka angielskiego), których poszukuje się we wczesnych manifestacjach ruchu środowiskowego, a także próba przedstawienia głównych założeń krytyki ekologicznej jako podstawowego punktu odniesienia praktyki edukacyjnej, która ma na celu rozwój świadomości ekologicznej uczniów w dobie kryzysu klimatycznego. W drugiej części tekstu poddano analizie treści środowiskowe w polskich podręcznikach szkolnych do nauki języka obcego (angielskiego) na wyższych poziomach zaawansowania. Decyzje autorów tych podręczników w zakresie prezentacji tematów związanych z ekologią i ze zmianą klimatu są tu badane pod kątem uwzględnienia postulatów ekokrytyki i możliwości wspierania postaw aktywistycznych oraz emancypacyjnych. Ma to służyć wskazaniu najlepszych metod i dróg realizacji krytycznej pedagogiki ekologicznej na miarę wyzwań antropocenu.

15

Climate fiction w badaniu i nauczaniu literatury w środowisku uniwersyteckim

84%

Obertová Z.

Z Teorii i Praktyki Dydaktycznej Języka Polskiego

|

2022

|

vol. 31

1-10

EN

Zuzana Obertová presents the term climate fiction and points out its relationship to science fiction. She draws attention to the problem of reducing the idea of climate fiction to a type of genre literature. She gives examples of climate fiction by Polish and Slovak authors and presents ecocriticism as a research method for climate fiction as well as climate change literature in a broad sense. She sums up the state of ecocriticism in Poland and Slovakia.

PL

Autorka przedstawia termin climate fiction (fikcja klimatyczna), wskazuje na jego związek z fantastyką naukową i zwraca uwagę na problem ograniczania climate fiction do literatury gatunkowej. Podaje przykłady utworów polskich i słowackich autorów. Wskazując na ekokrytykę jako narzędzie do badania fikcji klimatycznej, ale także literatury związanej ze zmianami klimatu w szerszym rozumieniu, podsumowuje stan badań ekokrytycznych w Polsce i na Słowacji.

16

Zielona edukacja filmowa. Studium dwóch przypadków

84%

Budzik J. H., Szeląg U.

Z Teorii i Praktyki Dydaktycznej Języka Polskiego

|

2022

|

vol. 31

1-16

EN

The paper discusses film education issues in the context of educating on climate. The authors focus on tracing the presence of the concepts of environmental humanities and ecocriticism in educational materials by selecting two lesson projects related to films. In the first part of the paper, the authors give a broader perspective on the theoretical context; in the second and the third part, respectively, they comment on the lesson projects concerning Ága (the New Horizons of Film Education program) and The Biggest Little Farm (distributor’s proposition published on www.edukacjafilmowa.pl).

PL

W artykule poruszono problematykę edukacji filmowej w kontekście klimatycznym. Skoncentrowano się na badaniu obecności założeń humanistyki ekologicznej i ekokrytyki w materiałach edukacyjnych, przede wszystkim na analizie dwóch scenariuszy lekcji bazujących na filmach. Pierwsza część artykułu została poświęcona zagadnieniom teoretycznym, druga dotyczy materiałów dydaktycznych udostępnionych w programie Nowe Horyzonty Edukacji Filmowej odnoszących się do filmu Ága, natomiast ostatnia, trzecia część zawiera uwagi do filmu Nasze miejsce na Ziemi oraz opartego na analizie i interpretacji filmu scenariusza lekcyjnego udostępnionego przez dystrybutora produkcji na stronie EdukacjaFilmowa.pl.

17

Na skałach Calvados Antoniego Sygietyńskiego w świetle humanistyki ekologicznej

84%

Piechota D.

Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia

|

2015

|

vol. 33

|

issue 1

EN

This article is devoted to the analysis and interpretation of Sygietyński’s novel in the perspective of ecological humanities. The world presented in On the Calvados’ rocks is shown as an ecosystem, in which relations between people, animals, plants are very crucial. Fishermen are aware of the fact that their existence depends on nature. Despite this fact they treat nature as an object, they immerse themselves in the process of consumption. Sygietyński anticipates the contemporary ecological thought about rational use of earthly goods.

PL

Artykuł ten poświęcony jest analizie i interpretacji powieści Sygietyńskiego w perspektywie humanistyki ekologicznej. Świat przedstawiony w Na skałach Calvados jest ukazany jako ekosystem, w którym relacje między ludźmi, zwierzętami, roślinami są bardzo ważne. Rybacy są świadomi, że ich egzystencja zależy od natury. Pomimo to traktują naturę w sposób przedmiotowy, pogrążając się w procesie konsumpcji. Sygietyński antycypuje współczesną myśl ekologiczną dotyczącą racjonalnego korzystania z dóbr ziemskich.

18

Body Movin’: Ecocritical and Postcolonial Readings of the Travelling Body in the Tomb Raider Series

84%

Gnat T.

Postscriptum Polonistyczne

|

2021

|

vol. 27

|

issue 1

231-246

PL

Kiedy Lara Croft podróżuje, podróżuje lekko – bez walizki, ale w większości przypadków z wystarczającą siłą ognia, by stawić czoła przeciwnikom, od dinozaurów począwszy a na krwiożerczych autochtonach skończywszy. Jednak jej pokaźna broń wydaje się często niepotrzebnym dodatkiem, ponieważ doskonale radzi sobie bez niej dzięki swoim wyśmienitym umiejętnościom akrobatycznym i walki wręcz. Potrafi przeskoczyć każdą przeszkodę, przepłynąć rwącą rzekę i zjechać po linie z najbardziej stromych wąwozów. Podróże Lary Croft są często tak fizyczne, jak tylko pozwala na to wirtualny świat. Ta fizyczność zwraca naszą uwagę na często zapominany aspekt podróżowania, a mianowicie na ciało podróżnika, nie tylko zdefiniowane przez jego położenie w przestrzeni, ale także przez zwykłe i niezwykłe okoliczności jego biologicznej interakcji z otaczającym środowiskiem. Autor niniejszego szkicu stawia sobie za cel zbadanie wzajemnego oddziaływania pomiędzy ciałem podróżnika a kontekstami, w których się ono znajduje. Konteksty te obejmują narracyjne i gameplayowe aspekty serii Tomb Raider, ale wykraczają również poza granice gry i dają się poznać w transformatywnym i refleksyjnym środowisku kulturowym gry. W szczególności autor koncentruje się na reprezentacjach Lary Croft jako archetypowej bohaterki akcji i archeologa-poszukiwacza przygód oraz na tym, jak te reprezentacje są przedstawiane w odniesieniu do zmieniających się (dojrzewających?) środowisk gier wideo. W ramach teorii postkolonialnych i ekokrytycznych zamierza zbadać dualizmy ciało – rzekoma egzotyka, ciało – środowisko naturalne, a także fizyczne – mentalne aspekty podróżowania.

EN

When Lara Croft travels, she travels light – sans suitcase, but in most cases with enough firepower to take opposing forces ranging from dinosaurs to bloodthirsty locals. However, her big guns seems often unnecessary titillation, for she can manage very well without them thanks to her exquisite acrobatic and hand-to-hand combat skills. She will vault over any obstacle, swim across rapid flowing rivers and abseil the steepest ravines. Lara Croft’s travels are often as physical as the virtual world would allow. That physicality returns our attention to the oft forgotten aspect of travelling namely the body of the traveller, not only defined by its position in space, but also by the ordinary and extraordinary circumstances of its biological interaction with the surrounding environment.In this paper I would like to explore the interplay between the body of the traveller and contexts it is located in. These contexts range from the narrative and gameplay aspects of the Tomb Raider series, but also go beyond the border of the game and are realised in the transformative and reflective cultural milieu of the game. In particular I want to focus on the representations of Lara Croft as an archetypal “action girl” and “adventurer archaeologist” and how these representations are realised in reference to the changing (maturing?) video game environments. In the framework of postcolonial and ecocritical theories I want to explore the dyads of body/the purported exotic, body/natural environment, as well as physical/mental aspects of travelling.

19

Strategie opisu zagadnień ekologicznych i elementy ekokrytyki we współczesnej literaturze ukraińskiej

84%

Rozinkewycz N., Bracki A.

Świat i Słowo

|

2022

|

vol. 38

|

issue 1

435-447

EN

The aim of the article is to present a strategy for describing ecological issues and to identify elements of ecocriticism in selected works of contemporary Ukrainian literature. A concise analysis covers mainly prose works, one play and Ukrainian themes in the work of Olga Tokarczuk. The issues of interdependence between people and the world around them, the literary image of life and death in a known space, were brought to the fore. The problem of occupation of the native land and the hostility of the previously known world were also touched upon. The article contains a short analysis of possible scenarios of nature’s rebirth in the context of creating new relationships with people.

20

Spis treści

67%

Poetica S.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica

|

2020

|

vol. 8

357-359

PL

-

Refine search results

“A cancer on the planet”: Mountaintop Removal and Environmental Crime in Jonathan Franzen’s Freedom

“Earth’s Powder/ in the Basilica of the Cosmos:” Ecocatastrophe and its scale in Marcin Ostrychacz’s Cielenie lodowca [Iceberg calving]

Rockowe klimaty? Muzyka popularna wobec antropocenu

Natura w soczewce pozytywisty. Pleśń świata Bolesława Prusa wobec tradycji przyrodopisarstwa

Kilka uwag o pojęciu leksykalnego ekosystemu (na przykładzie języka polskiego)

„Nie z nienawiścią, lecz z pogardą patrzy kot na psa”. Čapkowskie uwagi na temat psychiki zwierzęcej

Zwierzęcy cmentarz z „Pana Tadeusza"

Ekofeministyczna wizja natury w trylogii wiejskiej Elizy Orzeszkowej

Ekokrytyczne czytanie powieści Vladana Desnicy Pronalazak Athanatika

Problematyka śmieci w twórczości Olgi Tokarczuk

Czas, który wypadł z ram. Antropocen i ekokrytyczna lektura tekstów literackich

Do źródeł, do gór. Protoekokrytyczne odczytania Waldenu Henry’ego Davida Thoreau i Na przełęczy Stanisława Ignacego Witkiewicza

Cybernetyka i ekologia. Pętle relacji Schulz-Onak

Ekoglottodydaktyka? Analiza treści podręczników do nauki języka angielskiego jako obcego w świetle założeń krytyki ekologicznej

Climate fiction w badaniu i nauczaniu literatury w środowisku uniwersyteckim

Zielona edukacja filmowa. Studium dwóch przypadków

Na skałach Calvados Antoniego Sygietyńskiego w świetle humanistyki ekologicznej

Body Movin’: Ecocritical and Postcolonial Readings of the Travelling Body in the Tomb Raider Series

Strategie opisu zagadnień ekologicznych i elementy ekokrytyki we współczesnej literaturze ukraińskiej

Spis treści