Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 7

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  epika
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Heroikomika w poematach dygresyjnych Juliusza Słowackiego

100%
Dąbrowski R.
Prace Polonistyczne
|
2016
|
vol. LXXI
57-67
EN
The starting point of the considerations which constitute the core of the article is the similarity between two genres: mock heroic poem and digressive poem. As mock heroic category is vital for the former, the question is whether it plays a part in the latter. The aim of this article is to scrutinise this issue on the basis of The voyage to the Holy Land from Naples by J. Słowacki. The focus is put on those fragments of the poem in which mock heroic category manifests itself clearly. The poet`s stance on the evoked conventional elements of epic tradition, such as invocation to Muse, introduction or Homeric simile, and their place in the poem is crucial. The presented analyses in the article lead to a conclusion that in a Romantic digressive poem, mock heroism functions as a subject of ironical poet`s play, who in this way demonstrates the power of his talent.
2
Content available remote

Příběh kmene: pásmové skladby jako archiv české meziválečné avantgardy

100%
Říhová Z.
Česká literatura (Czech Literature)
|
2020
|
vol. 68
|
issue 6
677-696
EN
In the history of the European avant-garde, zone compositions have appeared along the seams between entities. Likewise Czech avant-gardists saw Apollinaire’s Zone as a poem of transition, and it is essential to identify whence and whither, and to subsequently correct the established explanation of the Czech historical avantgarde’s attitude towards memory and the past. The early Czech avant-garde saw itself as a movement without a history, emerging from point zero, but zone compositions are substantially oriented towards the past. Memory, past and myth form an integral part of zone compositions — the forms of the modern-age epic. Within the context of the long compositions of European modernism, this study analyses Czech zone compositions as a special form of the epic, as an alternative pole of the Czech historical avant-garde.
3
Publication available in full text mode
Content available

Epicki poemat czy epicki melanż? Przegląd znaczeń i stabilność ekspresywna przymiotnika epicki

100%
Śmiełowska N.
Orbis Linguarum
|
2018
|
issue 51
211-222
EN
Epic poem or epic party? Review of meanings and expressive stability of the adjective epic (epicki) This paper concerns the description and expressive evaluation of the word epicki (epic). In Polish, a new meaning appeared in the adjective epic, which was borrowed from English and gained popularity among users. The article contains an overview of the meanings of the adjective epicki based on book sources and web space, and illustrates its functioning in Polish. In addition, expressive characterization of the latest meanings of word and its stability has been characterized. The work also draws attention to other literary terms that have penetrated into colloquial Polish.
4
Publication available in full text mode
Content available

Literackość zamknięta w figurze retorycznej, czyli jak wyliczają reporterzy, a jak prozaicy, poeci i dramatopisarze

80%
Biernacka J.
Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego
|
2023
|
vol. 9
19-46
EN
Recently, literary journalism has become a critical genre of Polish literature. Its growing popularity has also resulted in a significant number of studies, comments and analyses devoted to both individual works or specific authors, as well as more universal problems concerning all representations of the genre. Among the most frequently discussed issues, one can mention the case of the literariness of reportage, acceptable (?) elements of fiction, or the boundaries of the genre. In addition, many literary and press experts also analyse reportages regarding subject matter, functions, composition or style. The latter issue, i.e. the stylistics and linguistic structure of reportage, is the least frequently discussed. On the one hand, this is understandable. After all, each artist has their style and language, and the right to use various artistic means generally used in epics was granted to reportage a long time ago. On the other hand, however, it is impossible to resist the impression that researchers have neglected the problem of reportage style, that the same phrases are constantly repeated in reviews or analyses of works belonging to this genre. Journalists are praised for being restrained and laconic. These features are manifested by their avoidance of adjectives and favouritism towards nouns and verbs, prioritising storytelling over description, focusing on and giving voice to the individual, and maintaining a dynamic narrative pace (achieved by appropriate proportions of single and complex sentences and coordinates). All these features allow us to presume that there may be a general style of Polish literary journalism, which is why it is worth asking questions about it. This article will be devoted to one specific rhetorical figure, namely enumeration. I think it has a unique function in Polish reportage and has a special structural affinity with it. Reporters extremely often use it: it was Ryszard Kapuściński’s “favorite ploy” (as noticed by J. Jastrzębski, B. Nowacka and Ziątek or M. Horodecka), it is Wojciech Tochman’s “hallmark” (M. Wiszniowska), in Hanna Krall’s works it dominates on a par with repetition (M. Ratajczak). Furthermore, Artur Rejter states that the enumeration is “a very characteristic exponent of the precision of the description of travel reportage texts”. However, the prevalence of enumeration in Polish reportage is not the only reason why the relationship between the rhetorical figure and the genre seems worth closer examination and discussion. Enumeration can be both the domain of chaos and order; it combines the general and the detailed, can reveal excess and deficiency, and can present a unique view and a supra-individual, universal perspective, just like a reportage. The aim of this article is to check whether enumerations appearing in reportage differ in structure, function or frequency of occurrence from those appearing in other literary genres. This research will be conducted based on the works of three Polish reporters: Hanna Krall, Ryszard Kapuściński and Krzysztof Kąkolewski. Comparison of reportage and drama, poems, novels and short stories published by these authors will, I hope, indicate whether the roles of enumeration are reserved for one genre or universal in both fiction and non-fiction literature. Or, journalism and literature, would mean that the boundary between them isn’t style.
PL
Reportaż stał się w ostatnich latach kluczowym gatunkiem polskiego życia literackiego. Jego rosnąca od kilku dekad popularność zaowocowała również znaczącą liczbą badań, komentarzy i analiz poświęconych zarówno pojedynczym utworom czy konkretnym autorom, jak i bardziej uniwersalnym problemom dotyczącym wszystkich reprezentacji gatunku. Wśród tych najczęściej poruszanych zagadnień można wskazać choćby kwestię literackości reportażu, dopuszczalne (?) elementy fikcji czy też granice gatunku. Wielu literaturoznawców oraz prasoznawców analizuje reportaże również pod względem tematyki, funkcji, kompozycji czy stylu. To ostatnie zagadnienie, tj. stylistyka i językowe ukształtowanie reportażu, jest jednak najrzadziej poruszane przez badaczy. Z jednej strony jest to zrozumiałe: w końcu każdy twórca ma swój własny styl i odrębny język, a prawo do korzystania z rozmaitych środków artystycznych ogólnie stosowanych w epice zostało przyznane reportażowi już bardzo dawno temu. Z drugiej jednak strony nie sposób oprzeć się wrażeniu, że problem stylistyki reportażu został przez badaczy zaniedbany, że w recenzjach czy analizach utworów zaliczanych do tego gatunku powtarzają się nieustannie te same frazy. Dziennikarze są chwaleni za powściągliwość i lakoniczność (co przejawia się w unikaniu przymiotników i faworyzowaniu rzeczowników oraz czasowników), przedkładanie opowiadania nad opis, skupienie się na jednostce i oddanie jej głosu, utrzymywanie dynamicznego tempa narracji (osiąganego dzięki odpowiednim proporcjom zdań pojedynczych oraz złożonych podrzędnie i współrzędnie). Te wszystkie cechy pozwalają domniemywać, że może jednak istnieje jakiś ogólny styl polskiego reportażu, dlatego też warto zadawać pytania o to, jakie są jego właściwości i z czego one wynikają. Niniejszy artykuł jest poświęcony jednej konkretnej figurze retorycznej, która, moim zdaniem, pełni wyjątkową funkcję w polskim reportażu i którą łączy z nim szczególne strukturalne pokrewieństwo. Mowa o enumeracji. Jest ona wyjątkowo często i chętnie wykorzystywana przez reporterów: była „ulubionym chwytem” Ryszarda Kapuścińskiego (co zauważają choćby J. Jastrzębski, B. Nowacka i Z. Ziątek czy M. Horodecka), jest „znakiem rozpoznawczym” Wojciecha Tochmana (M. Wiszniowska), u Hanny Krall dominuje na równi z powtórzeniem (M. Ratajczak). Artur Rejter stwierdza zaś, że wyliczenie jest to „bardzo charakterystyczny wykładnik precyzji opisu tekstów reportażu podróżniczego”. Powszechność występowania enumeracji w polskich reportażach to jednak nie jedyny powód, dla którego związek pomiędzy figurą retoryczną a gatunkiem wydaje się warty bliższego zbadania i omówienia. Wyliczenie bywa bowiem zarówno domeną chaosu, jak i porządku, łączy w sobie ogół i szczegół, może ujawniać nadmiar i niedostatek, służyć zaprezentowaniu jednostkowego spojrzenia oraz ponadindywidualnej, uniwersalnej perspektywy. Tak samo jak reportaż. Celem niniejszego artykułu będzie zatem sprawdzenie, czy wyliczenia występujące w reportażach faktycznie się różnią, czy to pod względem budowy, funkcji, czy częstotliwości występowania od tych pojawiających się w innych gatunkach, a nawet rodzajach literackich. Badania te zostaną przeprowadzone na podstawie twórczości trojga polskich reportażystów: Hanny Krall, Ryszarda Kapuścińskiego i Krzysztofa Kąkolewskiego. Porównanie reportaży oraz dramatu, wierszy, powieści i opowiadań (opublikowanych przez każdego z tych autorów) pozwoli, mam nadzieję, na wskazanie, czy role, które enumeracja może odgrywać w reportażach, są zastrzeżone do tego jednego gatunku, czy jednak okażą się uniwersalne i wykorzystywane są w równym stopniu przez literaturę fikcjonalną i niefikcjonalną. Bo – czy granica między dziennikarstwem i literaturą przebiega w zupełnie innym miejscu niż stylistyka?
5
Publication available in full text mode
Content available

POTWÓR JAKO ZWIERCIADŁO HEROSA EPICKIEGO

80%
Zieliński K.
Rocznik Lubuski
|
2016
|
vol. 42
|
issue 2
167-188
PL
Przedmiotem artykułu jest kwestia wizerunku bohatera i jego adwersarza w epice oralnej. Przedstawiony został model ewolucyjnego przekształcania się wizerunku potwora w zgodzie ze zmianami funkcji i opisu herosa. Zmiany te odpowiadają wymogom struktury narracji oralnej w specyficzny sposób budującej napięcie. Przejście od eposu baśniowego do historycznego znamionuje wyrównanie sił obu walczących stron, w którym adwersarz, tracący rysy potworne, przejmuje poszczególne elementy charakterystyki herosa (począwszy od magicznych artefaktów mających wcześniej wyrównać szanse herosa w walce ze "smokiem" a na szlachetności natury skończywszy) stając się jego zwierciadlanym odbiciem.
EN
In oral epic an image of the hero and his adversary is correlated. In the article there has been presented a model of the evolutionary transformation of the image of a monster in line with changes in the function and description of the hero. These changes correspond to the requirements of oral narrative structure, which is dynamic because singer’s main task is to build tension during performance of songs. The transition from the fairytale to historical epic marks the alignment of forces of the two warring parties, in which the adversary, losing monstrous scratches, takes over the individual elements of the hero (beginning from magical artifacts, which previously were to equal opportunities of the hero in the fight against the "dragon", and on the generosity of nature ending) becoming its mirror image.
6
Publication available in full text mode
Content available

The Slavic Homer: From Grigorios Stavridis to Grigor Prličev

80%
Borowska M.
Colloquia Humanistica
|
2021
|
issue 10
1-17
PL
W 1860 r. Stawridis-Prličev niespodziewanie wygrał konkurs poetycki Uniwersytetu Ateńskiego poematem Armatol, co spotkało się ze sprzeciwem części środowiska greckiego i nagonką w prasie. Mimo swoich deklaracji o „helleńskości serca” autor z Ochrydy nie został dobrze przyjęty na stołecznych salonach. Dwa lata później wziął ponownie udział w konkursie, na którym przedstawił, tym razem mierząc się z samym Homerem, obszerny, lecz nieskończony epicki utwór, którego bohaterem uczynił Jerzego Kastriotę Skanderbega. Artykuł, pełniący rolę wstępu do polskiego przekładu Skanderbega, zawiera obszerne fragmenty ze sprawozdań obu komisji konkursowych pod przewodnictwem Aleksandrosa Rangawisa, zwłaszcza drugiego, w którym jurorzy uzasadniali, dlaczego mimo wrażenia, jakie na nich zrobił utwór Stawridisa, nie mogli przyznać mu nagrody. Rozczarowanie chłodnym przyjęciem i niepowodzenie w konkursie przyczyniło się zapewne do radykalnej zmiany postawy słowiańskiego Homera, który nie tylko przestał „służyć Grecji”, lecz energicznie począł zwalczać wszelkie wpływy greckie w rodzinnej Ochrydzie.
EN
In 1860 Stavridis/Prličev’s poem Armatol unexpectedly won him the University of Athens poetry competition, which met with opposition from part of the Greek community and a smear campaign in the press. Despite his declarations of having a “Hellenic heart”, the author from Ohrid was not well received by Athenian society. He took part in the competition once more two years later, this time trying to match Homer himself and presenting an extensive though unfinished epic poem with Gjergj Kastrioti Skanderbeg as the protagonist. The paper, which serves as an introduction to the Polish translation of Skanderbeg, contains extensive excerpts from the reports of both competition committees, chaired by Alexandros Rangavis, especially the second one, when the judges justified why they could not award Stavridis the prize despite being impressed with his poem. His disappointment at his cool reception and his failure in the competition most likely contributed to a radical change in the attitude of the Slavic Homer, who not only stopped “serving Greece” but began vigorously eliminating any Greek influences in his native Ohrid.
7
Publication available in full text mode
Content available

„Nie zatwardzajcie serc waszych...”. Problem sklerokardii w twórczości Wacława Potockiego (na podstawie Nowego zaciągu… i Dyjalogu o zmartwychwstaniu Pańskim). Część pierwsza: Retoryczne aspekty sklerokardii

41%
Dziemian O.
Język - Szkoła - Religia
|
2023
|
vol. 18
44-62
PL
Artykuł jest pierwszą z dwóch części studium poświęconego biblijnej problematyce zatwardziałości serca obecnej w dwóch dziełach Wacława Potockiego – mesjadzie Nowy zaciąg… (1698) oraz Dyjalogu o zmartwychwstaniu Pańskim (1676). Dyskurs niniejszego szkicu koncentruje się przede wszystkim na zagadnieniach retorycznych, na ukazaniu strategii obrazowania oraz sposobach prezentacji bohaterów dotkniętych tytułową sklerokardią (Judasz, Annasz i Kajfasz, arcykapłani i Żydzi jako zbiorowości domagające się zabicia Jezusa, żydowscy i rzymscy oprawcy), jak też wskazuje różnice i punkty zbieżne we wskazanych obszarach, występujących w odmiennych gatunkowo utworach. Wskazano najbardziej wyraziste elementy i aspekty językowej tkanki utworów, które Potocki wykorzystał w celu ukazania istoty problemu, a także techniki i chwyty retoryczne, które posłużyły autorowi do zbudowania licznych ekspresyjnych, silnie oddziałujących na zmysły odbiorcy opisów (np. porównania, amplifikacje, poetyka kontrastu, uprzywilejowanie szczegółu i konkretu). Wieloaspektową i plastyczną konstrukcję opisów poeta z Łużnej stworzył za pomocą frazeologii i leksyki pochodzących z różnorakich obszarów tematycznych (głównie z zakresu biologii, medycyny i świata natury). Animalistyczne aspekty sklerokardii – najbardziej dominujące – wespół z elementami biologizmu, naturalizmu, fizjologii i anatomii, dowodzą wysokiej wrażliwości Potockiego na pochodzące ze świata zmysłowego i materialnego bodźce oraz są świadectwem fascynacji poety sferami cielesności i zmysłowości; to zaś stanowi charakterystyczny element jego poetyckiej wyobraźni. Wizja bohaterów i rzeczywistości dotkniętych sklerokardią, obecna na kartach Nowego zaciągu… i Dyjalogu…, jest zdominowana przez fałsz, hipokryzję i kłamstwo, naznaczona skrajną brutalnością, bezwzględnością, przemocą i okrucieństwem. Brak w niej miejsca na litość czy jakiekolwiek skrupuły.
EN
This article is the first of two parts of a study devoted to the biblical issue of hardness of heart, present in two works by Waclaw Potocki – Nowy Zaciąg... (1698) and Dyjalog o zmartwychwstaniu Pańskim (1676). The discourse of this sketch focuses primarily on rhetorical issues, on showing the strategies of imagery and the ways of presenting the characters affected by the title sclerocardia (Judas, Annas and Caiaphas, the chief priests and the Jews as collectives demanding the killing of Jesus, the Jewish and Roman executioners), as well as points out the differences and points of convergence in the indicated areas, occurring in the genre-different works. Indicated are the most expressive elements and aspects of the linguistic fabric of the works, which Potocki used to show the essence of the problem, as well as rhetorical techniques and tricks, which were used by the author to build numerous expressive descriptions that strongly affect the senses of the recipient (e.g.: comparisons, amplifications, poetics of contrast, privileging detail and concrete). The multifaceted and artistic construction of descriptions was created by the poet from Łużna using phraseology and lexis from various thematic areas (mainly biology, medicine and the natural world). Animalistic aspects of sclerocardia - the most dominant- together with elements of biologism, naturalism, physiology and anatomy, both prove Potocki’s high sensitivity to stimuli coming from the sensual and material world, as well as testify to the poet’s fascination with the spheres of corporeality and sensuality; this, in turn, is a characteristic element of his poetic imagination. The vision of characters and reality affected by sclerocardia, present in the pages of Nowy Zaciąg... and Dyjalog..., is dominated by falsehood, hypocrisy and lies, marked by extreme brutality, ruthlessness, violence and cruelty. It has no room for pity or any scruples.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.