Search results

1

Funkcjonowanie komisji etyki badań naukowych w warunkach dywersyfikacji struktur i norm – perspektywa neoinstytucjonalna

100%

Andrejuk K.

Studia Socjologiczne

|

2023

|

issue 4(251)

123-144

PL

U podstaw funkcjonowania komisji do spraw etyki badań leży założenie o możliwości konfliktu interesów między badaczem a badaną społecznością, dostrzeżenie strategicznej przewagi badacza w relacjach z uczestnikami badań oraz przeświadczenie o konieczności równoważenia potencjalnych korzyści badaczy i badanych. W związku z postępującym w ostatnich latach rozpowszechnieniem komisji etyki w polskich jednostkach akademickich, artykuł analizuje wyzwania związane z ich funkcjonowaniem w perspektywie teoretycznej neoinstytucjonalizmu. Dzieli wyzwania na trzy kategorie, z których każda charakteryzuje się mniejszą lub większą dywersyfikacją akademickich obyczajów i norm: wyzwania wynikające z różnorodności systemów normatywnych; wyzwania wynikające ze swobody interpretacyjnej w wykładni klauzul generalnych i zwrotów niedookreślonych; oraz wyzwania dotyczące obligatoryjności i ostateczności opinii komisji. Analiza zwraca uwagę na konieczność głębszego namysłu nad instytucjami pośredniczącymi między normami a jednostkami, czyli rolą struktur mezospołecznych w determinowaniu jednostkowych aktywności w obrębie ram wyznaczanych przez instytucje. Model komisji etyki nie jest jedynym możliwym rozwiązaniem, które umożliwia wzmocnienie etycznych aspektów badań. Instytucjonalizacja procedury oceniania etycznego działa nie tylko jako ściślejsze określenie reguł formalnych, ale wpływa też na obyczaje akademickie, tzn. może wzmacniać antycypacyjną samokontrolę etyczną prowadzących projekty.

EN

Establishing research ethics committees reflects an assumption of the possible conflicts of interest between the researcher and the research community, and the acknowledgement of the researchers’ power in their relationship with research participants. The article examines the normative challenges associated with the functioning of ethics committees. The issue is important due to the increasing prevalence of such committees in Polish academic institutions in recent years. Three types of challenges are distinguished: 1) resulting from the diversity of normative systems; 2) arising from discretion in the interpretation of indeterminate phrases; 3) concerning the obligatory nature and finality of the opinions. The ethics committee model is not the only possible solution for reinforcing the ethical aspects of research. Regardless of the specifics of the adopted formula, institutionalizing the ethical review procedure can strengthen the anticipatory ethical self-control of researchers.

2

Etyczne aspekty badań społecznych – casus badań nad przemocą domową wobec dzieci i młodzieży

84%

Terelak A., Kołodziejczak S.

Wychowanie w Rodzinie

|

2023

|

vol. XXX

|

issue (3/2023)

313-336

EN

Aim. The literature on domestic violence makes it possible to perceive significant discrepancies in its presented scale, on the basis of the studies described (even several dozen percentage points). Such a situation leads to a number of problems of both a theoretical and a practical nature, which mainly come down to issues of diagnosing the phenomenon. The article presents three types of these differences: methodological (research procedures), cultural (ways of understanding phenomena) and ethical (norms of implementing scientific research), with deeper considerations focused on the importance of changes in the ethical rules of conducting research for the depiction of phenomena. Materials and methods. The authors use the example of their own research on domestic violence against minors (questionnaire auditory interviews in research samples for selected municipalities of Western Pomerania) to address the issue of the impact of ethical requirements for sociological research on the results obtained. Results and conclusion. A comparative view of the results of surveys carried out using the same methodology, but with the changing requirements of the ethical procedures, reveal a difference of up to 17.3% in terms of the overall scale of domestic violence, and up to 23% in terms of experiencing psychological violence. Faced with the cognitive needs of depicting social problems as accurately as possible, and the need to depict them in a manner consistent with the canon of ethical requirements, it turns out to be good practice to set up competent boards to optimise research projects. The authors share their experience of setting up and operating research ethics committees at their home university.

PL

Cel. Piśmiennictwo na temat zjawiska przemocy domowej pozwala dostrzec znaczące rozbieżności w jego przedstawianej skali, na podstawie opisywanych badań (nawet kilkadziesiąt punktów procentowych). Sytuacja taka prowadzi do szeregu problemów natury zarówno teoretycznej, jak i praktycznej, sprowadzających się w głównej mierze do zagadnień diagnozowania zjawiska. Artykuł przedstawia trzy typy czynników tych zróżnicowań: metodologiczne (różnice procedur badawczych), kulturowe (różnice sposobów rozumienia zjawisk w poszczególnych społeczeństwach) oraz etyczne (normatywy realizacji badań naukowych), przy czym pogłębione rozważania skoncentrowane zostały na znaczeniu zmian etycznych reguł prowadzenia badań z udziałem ludzi, dla obrazowania zjawisk. Materiały i metody. Autorzy korzystając z przykładu realizowanych przez siebie badań nad zjawiskiem przemocy domowej wobec dzieci i młodzieży szkolnej (kwestionariuszowe wywiady audytoryjne w próbach badawczych dla wybranych gmin Pomorza Zachodniego), podejmują problem wpływu zmieniających się wymogów etycznych dla badań socjologicznych na uzyskiwane wyniki. Porównują oni wyniki badań zrealizowanych w oparciu o odmienne regulacje dotyczące prowadzenia badań w szkołach. Wyniki i wnioski. Komparatywne ujęcie wyników badań realizowanych tą samą metodologią, lecz przy zmieniających się wymogach procedur etycznych realizacji badań, ujawniają sięgającą 17,3% różnicę w ogólnym ujęciu skali przemocy doświadczanej ze strony bliskich, oraz nawet 23% różnicy pod względem doświadczania – z jej strony najczęściej doświadczanej, a z drugiej, szczególnie trudnej do badania – przemocy psychicznej. W obliczu potrzeb poznawczych związanych z możliwie precyzyjnym obrazowaniem problemów społecznych oraz wobec konieczności ich obrazowania w sposób zgodny z kanonem wymogów etycznych, dobrą praktyką okazuje się powoływanie gremiów kompetentnych w zakresie optymalizacji projektów badawczych. Autorzy dzielą się doświadczeniem związanym z powoływaniem i funkcjonowaniem komisji etyki badań naukowych w ich macierzystej jednostce.

3

Problemy etyczne w relacji badacza z osobami badanymi (na przykładzie badań biograficznych z osobami starymi)

67%

Świątek-Młynarska P.

Przegląd Socjologii Jakościowej

|

2019

|

vol. 15

|

issue 4

204-223

EN

Ethical problems are an integral part of social researchers’ work within both qualitative and quantitative approaches. Some of them are common to all research methods, while others depend on a particular research method, group, or question. This article discusses ethical problems appearing in biographically-oriented research. Based on the example of her own research on gender identity in elderly people, the author examines the problems that are likely to arise in the researcher’s relationship with a given researched group; she considers her own experiences and ways to cope with them. The difficulties include sampling, the problem of informed consent, the content of the autobiographical narrative, the researcher’s responsibility for the emotions evoked in the respondents, and the influence of the traits and emotions of the person conducting the research on its course. Therefore, the article serves as a contribution to a broader discussion about the difficulties and ethical problems which both male and female researchers have to face in the research field, but which they rarely disclose and discuss.

PL

Problemy etyczne są nieodłączną częścią pracy badaczy społecznych, zarówno w badaniach zorientowanych jakościowo, jak i ilościowo. Część z nich jest wspólna wszystkim metodom badawczym, część zaś zależna od specyfiki konkretnej metody, badanej grupy czy problemu badawczego. W niniejszym tekście omówione zostały problemy etyczne pojawiające się w badaniach zorientowanych biograficznie – autorka na przykładzie własnych badań nad tożsamością płciową osób starych omawia problemy, jakie mogą pojawić się w relacjach badacza z badanymi osobami, omawiając własne doświadczenia oraz sposoby poradzenia sobie z występującymi w terenie napięciami. Trudności obejmują między innymi dobór próby, problematykę świadomej zgody na udział w badaniach, treść narracji autobiograficznej, odpowiedzialność badacza za wywołane u respondentów emocje oraz wpływ cech i emocji osoby prowadzącej badania na ich przebieg. Tekst stanowi przyczynek do szerszej dyskusji na temat (rzadko ujawnianych przez badaczki i badaczy) trudności i problemów etycznych, z jakimi muszą sobie radzić, wyruszając w teren.

Refine search results

1 Przegląd Socjologii Jakościowej

1 Studia Socjologiczne

1 Wychowanie w Rodzinie

1 Andrejuk K.

1 Kołodziejczak S.

1 Terelak A.

1 Świątek-Młynarska P.

2 2023

1 2019

Funkcjonowanie komisji etyki badań naukowych w warunkach dywersyfikacji struktur i norm – perspektywa neoinstytucjonalna

Etyczne aspekty badań społecznych – casus badań nad przemocą domową wobec dzieci i młodzieży

Problemy etyczne w relacji badacza z osobami badanymi (na przykładzie badań biograficznych z osobami starymi)