Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 2

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  etymologia słowiańska
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
Język Polski
|
2016
|
vol. 96
|
issue 1
112-121
PL
Artykuł stanowi autorskie wspomnienie o profesorze Franciszku Sławskim (1916–2001), najbardziej znanym polskim badaczu leksyki słowiańskiej i polskiej, zredagowane w setną rocznicę jego urodzin. Przedstawiono w nim przegląd i charakterystykę najważniejszych jego dzieł (nieukończony wielki słownik etymologiczny języka polskiego, zaprojektowany i redagowany przezeń słowiański słownik porównawczy zwany słownikiem prasłowiańskim, próby syntezy słowotwórstwa prasłowiańskiego) oraz ich miejsce w obrębie dyscypliny. Próbowano także scharakteryzować osobowość badawczą F. Sławskiego, nie pomijając słabych stron jego warsztatu badawczego i kontestując niekiedy stanowisko przezeń zajmowane.
EN
The paper presents the author’s tribute to Professor Franciszek Sławski (1916–2001), the most renowned Polish researcher of Slavic and Polish vocabulary, written on the occasion of the 100th anniversary of his birth. It includes a survey and an evaluation of his most important works (the unfinished great etymological dictionary of Polish, the comparative dictionary of Slavic languages, called “Common Slavic Dictionary” (“Słownik prasłowiański”), designed and edited by him, an attempt at a new synthesis of Common Slavic word formation, as well as assessment of their impact on the development of the respective discipline. An attempt is also made at characterizing the scientific personality of F. Sławski, without avoiding to point out some drawbacks of his methodical stance and to oppose some positions taken by him on various subjects.
EN
This article presents an etymological analysis of several verbs of a native origin, attested mainly in dictionaries of particular Kajkavian dialects. Most of the verbs were inherited from Proto Slavic, and they include blesti ‘to rave; to experience hallucinations’, bzikati ‘to run; to rush’, dražiti ‘to harrow; to break the earth into pieces after plowing’, jaskati ‘ to cackle; to blab’, meniti (se) ‘to talk; to converse’, meždžiti ‘to crush’, musnoti ‘to strike; to flash’, regati ‘to croak’, šamotiti se ‘to be dizzy; to lose consciousness’, žveneti ‘to sound; to ring (in the ear)’. The Proto-Slavic origin of the following verbs is less certain: muzgati/mudzgati ‘to crush; to crumble’, truskati ‘to slam; to hit’. The following verbs are Kajkavian innovations: objuneti ‘to become insane’, pojuneti ‘to be irrational; to go crazy; to become senile’, preželučiti/preželočiti ‘to bend; to warp; to twist’.
PL
W artykule poddano analizie etymologicznej kilkanaście czasowników rodzimego pochodzenia, poświadczonych głównie w słownikach poszczególnych gwar kajkawskich. Większość z nich to wyrazy odziedziczone z epoki prasłowiańskiej: blesti ‘bredzić, majaczyć, mieć zwidy’, bzikati ‘biegać, pędzić’, dražiti ‘bronować, włóczyć (ziemię po orce)’, jaskati ‘gdakać; pleść, paplać’, meniti (se) ‘mówić, rozmawiać’, meždžiti ‘gnieść’, musnoti ‘uderzyć; błysnąć’, regati ‘rechotać’, šamotiti se ‘mieć zawroty głowy, tracić przytomność’, žveneti ‘dźwięczeć, dzwonić (w uszach)’; mniej pewne jest prasłowiańskie pochodzenie czasowników muzgati/mudzgati ‘gnieść, rozgniatać’, truskati ‘trzaskać, uderzać’. Innowacjami kajkawskimi są czasowniki objuneti ‘stać się niespełna rozumu’, pojuneti ‘być nierozumnym, zwariować, zdziecinnieć’, preželučiti/preželočiti ‘zgiąć, przegiąć, wygiąć, przekręcić’.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.