Search results

1

A Discussion of Some Possible Stages in the Evolution of Syntax

100%

Krzek M.

Roczniki Humanistyczne

|

2013

|

vol. 61

|

issue 6: Językoznawstwo

EN

This paper provides an overview of some possible stages in the evolution of syntax. It is argued, following Heine & Kuteva (2007), Jackendoff (1999), Johansson (2005), and Burling (2002), that syntax developed gradually through clearly identifiable developmental stages, not as maintained by Bickerton (1990) in one fell swoop.

PL

Niniejszy artykuł zawiera przegląd możliwych etapów w ewolucji syntaksy. Autorka twierdzi, opierając się m.in. na badaniach takich uczonych, jak: Heine & Kuteva (2007), Jackendoff (1999), Johansson (2005) i Burling (2002), że syntaksa rozwijała się stopniowo, a nie jak utrzymuje Bickerton (1990) za jednym zamachem.

2

Ewolucja normy językowej (na przykładzie form wariantywnych zawartych w Słowniczku błędów językowych Artura Passendorfera)

100%

Ruszkowski M.

Język Polski

|

2014

|

vol. 94

|

issue 4

322-329

PL

Aby pokazać ewolucję normy językowej, w artykule porównano formy wariantywne zawarte w Słowniczku błędów językowych i najważniejszych prawideł gramatycznych A. Passendorfera (wyd. 1904) z rozstrzygnięciami normatywnymi, które podaje Wielki słownik poprawnej polszczyzny PWN pod red. A. Markowskiego (wyd. 2004). Wydania obu prac dzieli dokładnie 100 lat. Jeśli jakiejś formy nie było w WSPP, porównano ją z odpowiednim hasłem zawartym w Uniwersalnym słowniku języka polskiego pod red. S. Dubisza (wyd. 2003). Porównanie wariantów zawartych w słownikach pozwala zaobserwować nieregularną ewolucję normy językowej. Po upływie wieku niektóre formy mają taką samą ocenę normatywną, inne zostały uznane za niepoprawne lub w ogóle nie są rejestrowane, jeszcze inne zostały opatrzone odmiennymi kwalifikatorami (ekspr., pot., przestarz., rzad.). Ale są również takie, które A. Passendorfer uznaje za rzadkie, a oba współczesne słowniki za równoprawne. Poczynione obserwacje pokazują, jak trudnym i ryzykownym zadaniem są prognozowanie rozwoju form językowych oraz ich normatywna ewaluacja.

EN

To show the evolution of the linguistic standard, variant forms contained in A. Passendorfer’s Concise Dictionary of Language Errors and major grammar rules (published in 1904) were compared with normative determinations offered by PWN Great Dictionary of the Polish Language Usage ed. by A. Markowski (published in 2004). 100 years passed between the two publications. If any form was missing in the Great Dictionary of the Polish Language Usage, it was compared with a relevant entry in the Universal Dictionary of the Polish Language ed. by S. Dubisz (published in 2003). When comparing the variants in the two dictionaries, one can observe irregular evolution of the linguistic standard. After 100 years, some forms are assessed likewise in terms of the linguistic standard, while others are considered incorrect, are not recorded at all or had different usage labels (expressive, colloquial, dated, rare). Finally, there are some variants A. Passendorfer assumed rare, and the two contemporary dictionaries — as equal. The observations made in the research show how difficult and risky it is to predict the development of linguistic forms and their assessment in terms of the linguistic standard.

3

O pojęciu „technologia” w informatyce

100%

Piecuch A.

Dydaktyka informatyki

|

2021

|

vol. 16

77-89

EN

Dichotomy of the term “technology” within the wider definition of information technology

4

Ocena stabilności ekspresywnej leksemu trawelebryta

84%

Hwaszcz K.

Orbis Linguarum

|

2018

|

issue 51

53-66

EN

An appraisal of the expressive stability of the word „trawelebryta” The aim of this paper is to define the meanings as well as to establish the contexts in which one can find the relatively new lexeme trawelebryta ‘travelebrity’ in the Polish language. Its novelty manifests itself in the lack of the spelling unification, which additionally implies that the word is not well-ingrained in the language yet. On the other hand, the lexeme serves as a word-formation base for other lexemes, which in turn indicates that the word is already a part of the mental lexicon of native speakers of Polish. Although it was determined that the lexeme is relatively stable, we found five distinctive meanings, which are still undergoing certain semantic and formal modifications. The evolution of its meaning shows a tendency to shift towards negative connotations, from neutral to colloquial, and, in extreme cases, even to the offensive ones. It was evidenced by sets of synonyms and contexts to which the lexeme was assigned. The paper ultimately shows that the adaptation process of the lexeme in the Polish language is not over yet.

5

Przekraczanie granic składni semantycznej Stanisława Karolaka

84%

Kleszczowa K., Termińska K.

Linguistica Copernicana

|

2017

|

vol. 14

EN

The authors – participants of the seminar devoted to the “Comparative syntax of predicative expressions in Polish, French and Italian”, conducted by Stanisław Karolak in the 1970s – decided to suggest an extension of the PSPA concept of syntax (podstawowa struktura predykatowo-argumentowa – the basic predicativeargumentative structure). They selected the predicates of persuasion because they studied them during their work with Professor Karolak (consult the Bibliography). For this purpose, they developed the abstract predicative-argumentative structure for a greater class, thus nullifying the requirement of the identity of the root as well as the differences in the content of the particular predicates. Therefore we may say that it is a model of the concept of persuasion. The validity of linking the exponents of the abstract predicate which have dissimilar roots is accounted for by the semantic morphological-syntactic restrictions, therefore the model that is put forward may be referred to as the conceptual model which is supported by the paradigmatic syntax. The model covers powodować ‘to cause something’, which is a clear indication that the predicates of persuasion belong to a more general class of causatives. In order to reject the plethora of various types of causation, the authors applied a morphologicalsyntactic filter.In the further part of the text the authors put forward an internal division of the concept of persuasion on the basis of syntactic and morphological exponents. Therefore a separate class is constituted by the predicates of the benefit for x (prosić ‘to ask for something’, błagać ‘to beg’, the former modlić kogoś o coś); a different group is constituted by the predicative expressions such as the following radzić ‘to advise somebody to do something’, zalecać ‘to recommend somebody to do something’, podszeptywać ‘to suggest something to somebody’, in which the resultative event is beneficial to y; the class of predicates with the meaning ‘x acts intentionally so that y does not do Z2’ (odciągać ‘to dissuade from’, odwodzić ‘to discourage from’, ostrzegać ‘to warn against’, wyperswadować ‘to reason somebody out of something’, zabraniać ‘to forbid’, powstrzymywać ‘to keep somebody from doing something’). The focus of the authors is on the class of predicates which takes into account evaluation, especially negative evaluation: podpuszczać ‘to lead somebody on’, judzić ‘to incite’, podżegać ‘to instigate’ etc.The model that is presented in the article enables us to establish and interpret the area of language in question not only in the modern Polish language, but also in the historical Polish language. Moreover, the model may be applied to comparative studies.

PL

Autorki, uczestniczki konwersatorium nt. „Składnia konfrontatywna wyrażeń predykatywnych w języku polskim, francuskim i włoskim”, prowadzonym przez Stanisława Karolaka w latach siedemdziesiątych, postanowiły zaproponować rozszerzenia koncepcji składni PSPA (podstawowej struktury predykatowo-argumentowej). Wybrały predykaty nakłaniania, bo takimi zajmowały się w czasie prac z Profesorem Karolakiem (zob. bibliografia). W tym celu zbudowały abstrakcyjną strukturę predykatowo-argumentową dla większej klasy, uchylając wymóg identyczności rdzenia, także różnice w treści poszczególnych predykatów, powiedzieć zatem można, że to model pojęcia nakłaniania. Zasadność wiązania różnordzennych wykładników abstrakcyjnego predykatu tłumaczą semantyczne restrykcje morfologiczno-składniowe, zatem zaproponowany model można nazwać schematem myślowym podpartym składnią paradygmatyczną. W modelu mieści się powodować, co jest wyraźnym sygnałem, że predykaty nakłaniania należą do ogólniejszej klasy kauzatywów. Żeby odrzucić bogactwo różnych typów kauzacji, stosują filtr morfologiczno-składniowy.W dalszej części tekstu autorki proponują wewnętrzny podział pojęcia nakłaniania na podstawie wykładników składniowych i morfologicznych. Tak więc osobną klasę tworzą predykaty korzyści dla x-a (prosić, błagać, dawne modlić kogoś o coś); inną grupę tworzą wyrażenia predykatywne typu radzić, zalecać, podszeptywać, w których zdarzenie skutkowe jest korzystne dla y-a; wyraźnie kształtuje się klasa predykatów znaczeniu ‘x działa intencjonalnie, aby y nie robił Z2’ (odciągać, odwodzić, ostrzegać, wyperswadować, zabraniać, powstrzymywać). Najwięcej uwagi poświęcają klasie predykatów uwzględniających wartościowanie, zwłaszcza wartościowanie negatywne: podpuszczać, judzić, podżegać itd. Zaproponowany w artykule model pozwala zakreślić i zinterpretować interesujący nas obszar języka nie tylko we współczesnej polszczyźnie, ale również w polszczyźnie historycznej, co więcej - daje się stosować do studiów konfrontatywnych.

Refine search results

1 Dydaktyka informatyki

1 Język Polski

1 Linguistica Copernicana

1 Orbis Linguarum

1 Roczniki Humanistyczne

1 Hwaszcz K.

1 Kleszczowa K.

1 Krzek M.

1 Piecuch A.

1 Ruszkowski M.

1 Termińska K.

1 2021

1 2018

1 2017

1 2014

1 2013

A Discussion of Some Possible Stages in the Evolution of Syntax

Ewolucja normy językowej (na przykładzie form wariantywnych zawartych w Słowniczku błędów językowych Artura Passendorfera)

O pojęciu „technologia” w informatyce

Ocena stabilności ekspresywnej leksemu trawelebryta

Przekraczanie granic składni semantycznej Stanisława Karolaka