Search results

1

Znaczenie przestrzeni w bajkach magicznych

100%

Brzeska A., Wieszaczewska A.

Przegląd Pedagogiczny

|

2018

|

issue 2

180-201

PL

Bajka to specyficzny gatunek literacki, którego odbiorca powinien posiadać kompetencje, pozwalające mu odczytać jej ukryte znaczenia – nie zawsze jednak jest je w stanie świadomie i refleksyjnie rozważyć. Pewne ukryte (i jawne) znaczenia, które jednak rzadko są poddawane analizie, niesie ze sobą przestrzeń w narracji bajkowej. Przestrzeń definiuje bohatera – odnosi się to zarówno do punktu, z którego na początku utworu wyrusza on w świat (najczęściej jest to dom rodzinny), jak i punktu zakończenia podjętej wędrówki, w metaforyczny sposób opisującej jego przemianę. Niniejszy artykuł przedstawia wnioski z analizy wybranych baśni braci Grimm pod kątem miejsc wyjścia i dojścia głównego bohatera.

2

Fenomen uniwersalności w twórczości Iwana Franki

75%

Kovalchuk N.

Galicja. Studia i materiały

|

2019

|

issue 5: "Filozofia w Galicji II"

194-204

PL

W artykule podjęto próbę analizy fenomenu uniwersalności w twórczości Iwana Franki w zakresie folklorystyki. Przeanalizowano także główne kierunki badań Iwana Franki w dziedzinie etnografii. Został również scharakteryzowany uniwersalny charakter jego dzieła w badaniach w obrębie krytyki literackiej. Ważne miejsce w dorobku twórczym I. Franki zajmują także badania ukraińskiej idei narodowej.

EN

The article analyzes the universal phenomenon of Ivan Franko's creative heritage through the analysis of his works in folklore studies. Main directions of his scientific research in ethnography are also given considerable attention. Examples of criticism in different areas of literature are presented in order to characterise another side of the universal character of his creative heritage. Ivan Franko's creative heritage played an important role in the developmen of the concept of Ukrainian nation.

3

Historia mówiona a etnolingwistyka

63%

Niderla A.

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

|

2010

|

vol. 22

13-27

PL

W artykule wskazano cechy historii mówionej (HM), które łączą ją z dialektologią i folklorystyką, oraz zaprezentowano elementy, które zbliżają HM do etnolingwistyki. Autorka przypomina genezę programu HM, omawia jej metodę badawczą oraz sytuuje ją w relacji do przedmiotu badań i celów etnolingwistyki. Przypomina amerykańskie początki tej metody datujące się na połowę XX wieku, także niektóre inicjatywy europejskie, w tym polskie. W samym Lublinie są aż trzy tego typu ośrodki: Ośrodek Brama Grodzka -- Teatr NN, Radio Lublin oraz UMCS. W tekście poruszony został także problem roli badań narratologicznych w programie HM. Zwrot ku narracji jako przedmiotowi badań, ogarniający dziś wiele dziedzin naukowych, zauważalny jest również w etnolingwistyce.

EN

The article lists the characteristics of spoken history, which link it with dialectology and folklore studies. It also presents elements through which spoken history approaches ethnolinguistics. The author reviews the origin of the spoken history research, its methods and relationship to the subject matter and the goals of ethnolinguistics. She recalls the American beginnings of the field from the mid-20th c., as well as certain European, including Polish, initiatives. Three centres of this kind can be found in Lublin alone: the “Grodzka Gate – NN Theatre” Centre, Radio Lublin and Maria CurieSkłodowska University. Another problem is the role of narration studies in relation to spoken history. A “narrative turn” present in many disciplines can also be recognized in ethnolinguistics.

4

Dyskursywność badań nad polską literaturą dla dzieci i młodzieży

63%

Szwagrzyk-Dalasińska A.

Literatura Ludowa

|

2018

|

vol. 62

|

issue 4-5

EN

The starting point for this analysis is the discursivity of the research on Polish children’s and young adult literature. The essay discusses the canon of literature for young people and the role of multimedia in the latest texts for children. It also focuses on issues related to the impact of new literary research methodologies on YA literature research.

PL

W artykule podjęto problem dyskursywności w badaniach nad polską literaturą dla dzieci i młodzieży. Autorka skoncentrowała się na charakterystyce różnych ujęć piśmiennictwa dla dzieci i młodzieży, które ze względu na specyficzną konstrukcję prezentowanego w nim świata oraz sposobów użyć języka zachęca badaczy do uruchamiania nie tylko literaturoznawczych narzędzi, ale także psychologicznych, pedagogicznych, folklorystycznych i wreszcie antropologicznych. Powszechnie funkcjonujące na gruncie polskiej refleksji naukowej pojęcia, jak np. „literatura czwarta”, „literatura osobna”, „literatura dla dzieci”, „literatura dziecięca” są wyrazistym przykładem dyskursywizacji zjawisk literackich, a zarazem są one efektem namysłu nad specyfiką świata dziecka.

5

Dzieje pojęcia „folklor” w polskim dyskursie humanistycznym

63%

Sobczyk U.

Ogrody Nauk i Sztuk

|

2014

|

issue 4

417-425

PL

Termin folklor jest jednym z najmniej precyzyjnych i funkcjonalnych pojęć polskiej humanistyki. Użycie do analizy jego ruchu, metody historii pojęć w ujęciu Reinharta Kosellecka, umożliwia uchwycenie zmian obsługiwanych przez nie znaczeń oraz związanych z nimi horyzontów ludzkich doświadczeń – od pierwszych folklorystów badających „wiedzę ludu” w czasie szczytowego rozwoju jego kultury, poprzez działających w PRL-u badaczy folkloru wtórnego, rozumianego jako ludowa twórczość artystyczna, po autorów współczesnych, podkreślających jego nieoficjalny, interspołeczny oraz powszechny charakter.

EN

The term folklore is one of the least precise and functional concepts of the humanities. Its use for analysis in the polish discourse, the history or terms method in Reinhart Koselleck’s approach enables one to grasp the changes serviced by meanings and connected with them horizons of human experiences – from the first folklorists who researched "the folk knowledge" in times of high development in its culture, through explorers of secondary folklore operating in socialism meant as folk artistic output, to current authors who underline its intersocial and common character.

6

Ryszard Berwiński’s Studia o literaturze ludowej and Historiographical Concepts of the Early Slavic World in the Nineteenth Century

51%

Raczyńska S.

Literatura Ludowa

|

2020

|

issue 1

EN

The aim of the article is to show how, in his Studia o literaturze ludowej (Studies on folkliterature), Ryszard Berwiński evaluated the nineteenth-century historiographical concepts ofthe Slavic world and ancestry. The first part of the article discusses Berwiński’s approach tothe general theory of “folk element/energy”, whose influence manifested itself for examplein discussions of the history of literature as divided into Slavic-Polish and Latin-Polish. Thesecond part briefly introduces the nineteenth-century theories of the origin of the Polishnation and their assessment in contemporary research. The third part of the article presentshow Ryszard Berwiński commented on those concepts, on the historiography of his time,and on the ideas about the early Slavic world.

PL

Celem artykułu było wykazanie, w jaki sposób Ryszard Berwiński odnosił się w Studiach o literaturze ludowej do funkcjonujących w I połowie XIX wieku koncepcji historiograficznych dotyczących dawnej Słowiańszczyzny. W pierwszej części omówiono stosunek autora do ogólnej teorii „żywiołu/pierwiastka” ludowego (przejawiającej się np. w dzieleniu literatury w ówczesnych rozprawach historycznoliterackich na słowiańsko-polską i łacińsko-polską), w drugiej wprowadzono w zarysie funkcjonujące w tym okresie koncepcje pochodzenia narodu wraz z ich oceną we współczesnych badaniach; na tym tle, w części trzeciej, zaprezentowano stosunek Ryszarda Berwińskiego do ówczesnej historiografii oraz wyobrażeń na temat dawnej Słowiańszczyzny.

7

The role of literature in Ryszard Berwińskiʼs “Studies in Folk Literature”

51%

Raczyńska S., Raczyńska S.

Ruch Literacki

|

2020

|

issue 5

8

Tomasz Ujazdowski (1796–1836) — pedagog, publicysta, wydawca, „starożytnik”, miłośnik książek i zabytków przeszłości, działacz polityczny

51%

Ptaszyk M.

Roczniki Biblioteczne

|

2017

|

vol. 61

85-133

PL

Biografia Ujazdowskiego. Pierwsze publikacje. Redagowanie „Pamiętnika Sandomierskiego”. Publicystyka czasu powstania listopadowego („Tandeciarz”). Redagowanie „Rozmaitości Krakowskich”. Pomnik rycerstwa polskiego z wieku XV. Prywatny księgozbiór Ujazdowskiego i kolekcjonerstwo zabytków przeszłości.

EN

Tomasz Ujazdowski was born in 1796 in Vilnius. In 1812 he graduated from a school in Węgrów. The need to become financially independent prompted him to join the Piarist Order in Opole Lubelskie, where he took his perpetual vows. After completing his studies in Opole and Warsaw in 1817, he began to work as a teacher in Piarist-run schools. In 1819 he began his efforts to have his vows annulled. Despite the consent of his order’s authorities, we was not released. He started a family. His longest stint as a teacher was in the regional school in Kielce (1822–1826), from where he was transferred to the regional school in Kalisz. In the summer of 1827 he was dismissed and excluded from the teaching profession. In 1828–1830 we worked in the Public Library at the University of Warsaw. During the November Uprising he was active in the Patriotic Society. In 1826 he began to publish short articles in the Warsaw press about Polish monuments he encountered during his travels. He continued writing about them in Pamiętnik Sandomierski, a quarterly he published (1829–1830). He also included there old literary works as well as documents and articles concerning the regions of Podlasie, Sandomierz, Kraków and Kalisz. During the uprising he published a satirical magazine, Tandeciarz, where he fi ercely denounced traitors and those reluctant to fight against the partitioner. He used contemporary and old works, particularly those from the last years of the Polish-Lithuanian Commonwealth. After the uprising he moved to Kraków, where he was most likely involved in illegal patriotic activities. In 1836 he was deported to Trieste, where he died.

9

Jerzy Bartmiński i jego program nauki otwartej

51%

Niebrzegowska-Bartmińska S.

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

|

2022

|

vol. 34

9-39

PL

W artykule prezentowana jest sylwetka Profesora Jerzego Bartmińskiego jako badacza, organizatora życia naukowego i społecznika.

EN

The article presents the profile of Professor Jerzy Bartmiński as a researcher, organizer of scientific life and social worker.

Refine search results

2 Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

2 Literatura Ludowa

1 Galicja. Studia i materiały

1 Ogrody Nauk i Sztuk

1 Przegląd Pedagogiczny

1 Roczniki Biblioteczne

1 Ruch Literacki

2 Raczyńska S.

1 Brzeska A.

1 Kovalchuk N.

1 Niderla A.

1 Niebrzegowska-Bartmińska S.

1 Ptaszyk M.

1 Sobczyk U.

1 Szwagrzyk-Dalasińska A.

1 Wieszaczewska A.

1 2022

2 2020

1 2019

2 2018

1 2017

1 2014

1 2010