Search results

1

Ochrona i konserwacja obiektów inżynierii i architektury związanych z historią wojskowości

100%

Gruszecki A.

Ochrona Zabytków

|

1978

|

issue 2

126-128

EN

In Poland there are to be found, apart from numerous monuments o f Polish fortifications, also some interesting instances o f foreign defence systems. These include Prussian fortifications o f the 18th century, the Napoleonic ones o f the early 19th, Russian, German and Austrian o f the late 19th and early 20th century and the Soviet and German defences dating from the Second World War. They represent, not infrequently, high standards o f engineering and architecture, their value exceeding the national scale of significance. The Conservator General of Historical Monuments appointed, in September 1976, a Committee on the Problems of Protection and Conservation o f the Monuments of Military Engineering and Architecture. The members o f the Committee are representatives o f the Ministry o f Culture and Art, Ministry of National Defence and experts in the fields concerned. The aim of the Committee is setting this complex question in order, due to initiation o f large- scale surveys in various spheres, archival research and field work indispensable to synthetic studies which will provide for concentration o f means an d efforts on preservation of the most valuable o f those monuments and protection of the remaining ones.

2

"Lubelszczyzna" : pismo Regionalnego Ośrodka Studiów i Ochrony Środowiska Kulturowego w Lublinie

88%

Paździor M.

Ochrona Zabytków

|

1997

|

issue 1

97-99

3

Zamki i turnieje: Turystyka pasjonatów kultury militarnej Europy

88%

Cynarski W. J., Chała J.

Turystyka Kulturowa

|

2015

|

issue 6

21-35

PL

Perspektywa teoretyczna. Perspektywę dla badań współtworzą tu: humanistyczna teoria sztuk walki, socjologia sportu, socjologia turystyki i systemowo-antropologiczna teoria turystyki. Cel. Problemem naukowym, podjętym przez autorów niniejszego studium, jest próba eksplanacji zjawiska turystyki pasjonatów kultury militarnej Europy w sytuacji, gdy oto „walki rycerskie” stały się dyscypliną sportową. Dla dookreślenia obszaru problemowego postawiono następujące pytania badawcze: 1. Jakie wartości wnosi dziedzictwo rycerstwa? 2. Jakie są przejawy aktywności dzisiejszych rycerzy i ich sympatyków? 3. Jakie jest aktualne wykorzystanie turystyczne zamków obronnych? 4. Jakie są perspektywy dla miłośników zamków i turniejów rycerskich? Metody. Zastosowano metody jakościowe – analizę treści literatury przedmiotu, metodę obserwacji uczestniczącej i analizę treści stron internetowych wybranych organizacji. Dodatkowo zastosowano metodę sądów eksperckich – sędziów kompetentnych. Sędziami tymi byli trzej czynni uczestnicy eventów rycerskich. Wyniki i wnioski. Dla dzisiejszych pasjonatów rycerstwa uprawianie średniowiecznych rekonstrukcji wnosi wartości poznawcze, etyczne (etyka normatywna, tradycyjne cnoty), z zakresu kultury fizycznej oraz ludyczne (zabawa, radość). Aktywność hobbystów przejawia się w udziale w eventach lub rzemiośle - wytwarzaniu ubrań i broni. Wykorzystanie turystyczne zamków jest jeszcze nie dość dobrze zorganizowane; rekonstrukcji historycznych mogłoby być więcej, przy różnych okazjach. Są jednak wszelkie szanse, że ruch bractw rycerskich nie zaniknie, lecz z ruchu żywiołowego przeistoczy się w bardziej zinstytucjonalizowany.

4

Działalność fundacyjna właścicieli na terenie miast prywatnych Rzeczypospolitej w XVI–XVIII wieku

75%

Jusiak P.

Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych

|

2016

|

vol. 77

PL

Artykuł omawia działalność fundacyjną właścicieli miast prywatnych realizowaną na ich terenie w okresie od XVI do XVIII w. w zakresie architektury, fundacje budowli publicznych: świątyń, klasztorów, ratuszy, często okazałych rezydencji. Stopniowo upowszechniał się model układu przestrzeni obejmującego zamek lub pałac, kościoły i samo miasto oraz fortyfikacje. Wiązała się ona z celami propagandowymi i miała manifestować prestiż zajmowanej przez fundatorów pozycji. Podlegała zmieniającym się wymogom modnych stylów architektonicznych. Ostateczny efekt zależał od gustów estetycznych fundatorów i architektów. Uwarunkowany bywał także możliwościami finansowanymi zleceniodawców.

5

Tadeusz Kościuszko – dowódca czy inżynier?

75%

Stęplewski B.

Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka

|

2015

|

issue 4

105-115

PL

W marcu 2014 r. obchodzona była 220. rocznica wybuchu Powstania Kościuszkowskiego, w roku 2016 przypada 270 rocznica urodzin Naczelnika. Warto przypomnieć rolę Tadeusza Kościuszki w tym historycznym wydarzeniu oraz zastanowić się nad szansami pierwszego powstania narodowowyzwoleńczego, w którym to po raz pierwszy w dziejach Rzeczypospolitej próbowano rozbudzić patriotyzm wśród ludu (głównie chłopa pańszczyźnianego bez motywacji do walki o swój los). Ta rewolucja w myśleniu i działaniu idealisty, jakim był Tadeusz Kościuszko, w ówczesnych warunkach politycznego otoczenia i uwarunkowań społecznych szlacheckiej Polski skazana była na niepowodzenie.

EN

The 220th anniversary of Kościuszko Uprising was celebrated in March this year. The role of Tadeusz Kościuszko in this historical event is worth remembering and we should ponder about the chances of the first national liberation uprising, which was the first attempt in the history to awaken the patriotism among the people of the Republic of Poland (we have to take under consideration the fact that most of them were serfs without the motivation to fight for their cause). It was the revolution in thinking and activity of the idealist such as Tadeusz Kościuszko, but in those conditions of political surrounding and social determinants of noble Poland it was doomed to fail.

6

Obiekty militarne jako element krajobrazu kulturowego Półwyspu Helskiego

71%

Marek A., Marszałek Ł.

Studia z Geografii Politycznej i Historycznej

|

2018

|

vol. 7

233-249

EN

The aim of this paper is to present the military objects of the Hel Peninsula which played a key role during the defense of September 1939. What has served as an object of this research is the two regions of the Hel Peninsula, in the landscape of which many fortifications have survived, namely, The Jastarnia Resistance Center and The Hel Fortified Area. The article indicates the location, military characteristics and purpose of individual elements of fortifications in both areas. These objects were later extended to cater for the needs of the army, however, they lost their rank when the military unit was disassembled. Due to the growing number of military enthusiasts The Jastarnia Resistance Center and The Hel Fortified Area had soon become a local attraction, which contributed to the revitalisation of various facilities and making them available for cultural purposes.

PL

Celem artykułu jest zaprezentowanie militarnych obiektów Półwyspu Helskiego, które odegrały kluczową rolę podczas obrony we wrzeniu 1939 r. Badaniem objęto dwa rejony Półwyspu Helskiego – Ośrodek Oporu Jastarnia i Rejon Umocniony Hel, w których krajobrazie zachowało się wiele fortyfikacji. W artykule wskazano lokalizację poszczególnych elementów umocnień obu obszarów oraz podano ich charakterystykę militarną i przeznaczenie. Obiekty te w późniejszym okresie były rozbudowywane na potrzeby wojska, natomiast w momencie rozformowania jednostki wojskowej straciły swoją rangę. Stały się miejscami zainteresowania miłośników militariów, co przyczyniło się do rewitalizacji obiektów i udostępnienia ich do celów kulturowych.

7

System of providing labor for defense construction in western Belarus (1939-1941)

63%

Pivavarchyk S.

Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego

|

2021

|

issue XXXV

135-144

PL

W artykule omówiono problem zaopatrzenia w siłę roboczą budownictwa specjalnego na zachodniej granicy ZSRR. Na podstawie analizy materiałów archiwalnych i wspomnień naocznych świadków autor dochodzi do wniosku, że zapewnienie masowej siły roboczej dla obiektów budownictwa obronnego odbywało się kosztem: 1) batalionów komsomolskich, specjalnie formowanych z młodzieży głównie we wschodnich obwodach BSRR; 2) batalionów budowlanych – jednostek paramilitarnych formowanych z poborowych z rezerwy służby wojskowej; 3) miejscowej ludności pełniącej służbę roboczą i konną; 4) więźniów więzień i poprawczych obozów pracy; 5) regularnych jednostek wojskowych. W celu realizacji gigantycznych planów budownictwa specjalnego na zachodniej granicy ZSRR partia, organy radzieckie i wojskowe szeroko stosowały środki dowodzenia i środki administracyjne w zakresie formowania, zarządzania i wykorzystania dużych zasobów ludzkich.

8

Plan Kamieńca Podolskiego z 1793 roku przechowywany w Rosyjskim Państwowym Wojennym Archiwum Historycznym w Moskwie

63%

Opyrchał L., Nahnybida R., Płamienicka O.

Studia Geohistorica

|

2022

|

issue 10

74-85

EN

This article thoroughly discusses the 1793 plan of the fortress of Kamenets Podolskiy by Joseph Ekert, kept in the Russian State Military-Historical Archives in Moscow. To determine when it was made, Ekert’s plan was compared with the plans by Jan Schüller of 1773 and Dementiy Meleshchenkov of 1797. It is shown that Ekert’s and Schüller’s plans were based on the ‘Large Plan of Kamenets Podolskiy’, with only slight changes to the fortress defence structures, and that it is Ekert’s plan that presents a slightly earlier version of the fortifications. Ekert’s plan makes it possible to establish the original, unrealised concept of the Kamenec barracks location as designed by Stanisław Zawadzki.

PL

W artykule szczegółowo omówiono plan twierdzy Kamieniec Podolski Józefa Ekerta z 1793 r., znajdujący się w Rosyjskim Państwowym Wojennym Archiwum Historycznym w Moskwie. W celu ustalenia daty jego powstania porównano go z planami Jana Schüllera z 1773 r. oraz Dementija Mieleszczenkowa 1797 r. Wykazano, że choć plany Ekerta i Schüllera zostały wykonane na kanwie „Dużego Panu Kamieńca Podolskiego” z jedynie niewielkimi zmianami w strukturach obronnych twierdzy, to plan Ekerta przedstawia nieco wcześniejszą wersję umocnień. Plan ten umożliwia ustalenie pierwotnej, niezrealizowanej koncepcji położenia koszar kamienieckich Stanisława Zawadzkiego.

9

Odtworzenie przebiegu linii okopów z II wojny światowej (OKH Stellung b1) w Paśmie Jałowieckim i Grupie Mędralowej na podstawie numerycznego modelu terenu z danych LiDAR i badań terenowych

63%

Franczak P., Jucha W., Uniwersytet Jagielloński I. G. i. G. P., Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie I. G.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica

|

2015

|

issue 22

PL

Artykuł prezentuje możliwość wykorzystania modeli terenu pochodzących z danych LiDAR do odtworzenia elementów historycznych fortyfikacji polowych. Podczas badań odtworzono przebieg linii okopów pochodzących z II wojny światowej na obszarze Pasma Jałowieckiego i Grupy Mędralowej. W celu weryfikacji dokładności danych pozyskanych z LiDAR i identyfikacji form punktowych oprócz interpretacji modelu przeprowadzono kartowanie terenowe z użyciem GPS. Zaprezentowana w artykule metoda badań pozwala na zidentyfikowanie linii okopów rozmieszczonych na rozległym, często trudno dostępnym obszarze, przez co wskazana jest do stosowania podczas prowadzonych badań na obszarze Karpat.

EN

LiDAR (Light Detection And Ranging) data are very useful in geographical, historical and archeological studies. It is because of large ALS point cloud precision, which makes possibility of studying small forms in relief, such as unmetalled roads, historical agricultural systems, archaeological sites or old field fortifications, like trench lines. The aim of this article is test on the usability of LiDAR data in research of trench lines built during Second World War in Poland, in Beskidy Mountains. The study area chosen to this text was located in Jałowiec Range and Mędralowa Mountain Group in south-west of Małopolskie voivodeship, south of Poland (Fig. 1). Jałowiec Range and Mędralowa Mountain Group is a continuation to the north of the Massif Babia Góra (Beskid Żywiecki, Carpathians). The fortifications were been built in this area before and during the Second World War. The first objects were built by Polish Army in 1939 and second time there was built two large fortification lines 1944, by polish people forced to do it by german soldiers. The most objects in studied area were made on the slopes of Malikowski Groń. Objects founded in 1944 were preserved in good condition up to the present day (Tab. 1). The few objects have been transformed by the geomorphological processes and by overgrown trees and shrubs on them. These objects have survived to this day, because they were not damaged during hostilities. The research was performed on a piece of trench line on Malikowski Groń (760 ma.s.l.) about 12,2 km long (Fig. 3, Fig. 6), Lachów Groń (708 m a.s.l.) about 1,6 km long (Fig. 3) and Mędralowa Mountain Group (1169 m a.s.l) about 2,3 km long (Fig. 4). During the field test the plan of trench lines (Fig. 3C, 5B) was performed by using GPS mapping and by measurement of the size and depth of the trenches. Second plan (Fig. 3B, 5A) is the result of LiDAR data analyses and vectorization. After then the obtained results were compared in research analysis. The trench lines and objects are quite good visible in LiDAR data, but it is impossible to do the classification of point objects made in field observation (Tab. 1, 2, 3). However, as a general comment, it is the possibility to signing the object classes in neighbor areas by way of analogy to field testing research.

10

Hotelarstwo jako sposób na rewitalizację zabytkowych obiektów militarnych pochodzących z XIX i XX wieku

63%

Cudny W., Rouba R.

Ochrona Zabytków

|

2012

|

issue 3-4

107-122

EN

The refurbishment of monuments through the introduction of a hotel function is an increasingly popular tool of restoration of their functioning. The hotel function makes it possible to generate an income that can help to maintain the good condition of the object and allows the owner to earn profits. The collection of monuments refurbished through introduction of the hotel function consists mainly of residential buildings: municipal tenement houses and historic mansions, such as palaces, manor-houses and castles. One of the niche hotel products are historic fortress objects dating back to the 19th and 20th century, in which accommodation and catering functions as well as auxiliary services have been implemented. In spite of the abundance of such objects in Poland, which is a result of the turbulent history of the country, very few of them have been completely refurbished and in some other cases refurbishment work is being planned or carried out. The article focuses on the analysis of requirements that must be fulfilled by military objects under refurbishment in order to ensure the proper functioning of the hotel facility. In the empirical part, the authors take a critical look at the completed and planned refurbishment of 19th-century and 20th-century military objects through the introduction of the hotel function. The research showed clearly that the proper adaptation of a military object to a hotel facility is very difficult due to limitations resulting from the location, architecture, history and specific character of the object.

11

Historyczne, geograficzne i fortyfikacyjne uwarunkowania obszaru Cyrenajki. Charakterystyka i rola twierdzy Tobruk 1940–1941

63%

Aksamitowski A.

Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka

|

2014

|

issue 3

83-96

EN

The article presents an outline of the history of Cyrenajka, from the ancient times until the seventies of the 20th century. The author focuses on the military development of the region as well as on its geographic determinants important for wartime activities. The fundamental part of the article provides a description of the development of the fortification system of the area of Cyrenajka. The author starts the description from the Lebanese-Egyptian borderline presenting the fortresses of Mersa-Matruh and Sidi-Barani, and then moves on to giving a description of the fortress of Bardia and the fortress of Tobruk, constituting the main area of the defense activities in the region of Cyrenajka. The article includes a detailed characterization of the fortress of Tobruk and its division into three (red, blue and green) defensive lines. The article also presents the defense points of the western part of the area of Cyrenajka – the so called desert position – such as the fortresses of Derna, where the huge airport of Martuba was situated, and the desert fortress of El-Mechili. In the summary, the author assesses the military significance of the fortress of Tobruk and the entire area of , for the course of the military actions undertaken during the Second World War as well as the role of the region after 1945.

PL

W artykule przedstawiono zarys historii Cyrenajki, sięgając od czasów antycznych po lata 70. XX wieku. Autor skupił się głównie na ukazaniu militarnego rozwoju tego obszaru, a także jego uwarunkowań geograficznych dla działań wojennych. W zasadniczej części artykułu scharakteryzował rozwój systemu fortyfikacyjnego obszaru Cyrenajki. Wychodząc od pogranicza libijsko-egipskiego, ukazał obozy warowne (twierdze) Mersa-Matruh i Sidi-Barani, a następnie twierdzę Bardia i główny rejon obrony Cyrenajki – twierdzę Tobruk. Szczegółowo scharakteryzowano strukturę forteczną Tobruku i jego podział na trzy (czerwoną, niebieską i zieloną) linie obrony. W artykule przedstawiono także punkty obronne zachodniego obszaru Cyrenajki – tzw. pozycji pustynnej, m.in. forty w Dernie, gdzie znajdowało się wielkie lotnisko – Martuba oraz pustynny fort El-Mechili. W podsumowaniu dokonano oceny znaczenia militarnego tobruckiej twierdzy i całego obszaru Cyrenajki dla przebiegu działań wojennych prowadzonych podczas II wojny światowej a także militarna rolę tego miejsca po 1945 roku.

12

Funkcje obozu armii jagiellońskiej w XV wieku

62%

Grabarczyk T.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica

|

2018

|

issue 101

53-68

EN

One of the basic functions of the war camp was to enable the army to rest during the campaign. For this purpose, a suitable place for a stop was necessary. It must have been above the water, in a place full of firewood and horse feed. It happened that the camp was set up in a place where there was a shortage of water, or it was contaminated, then it was immediately transferred to another place. Another important function of the war camp was to ensure the security of the army in it. Because of it, the camp was sought to be located in naturally defensive places: bends, lakes, hills, etc. During the expedition, even when stopping for a short layover, the camp was surrounded by carts that formed a kind of wall. When there was a threat of attack on the camp, it was additionally surrounded by a ditch or palisade. When the army was staying longer in one place, for example, during a siege, camp’s defences were significantly strengthened by raising ramparts and building wooden towers. For example, a camp of Polish forces near Košice (now in Slovakia) in 1491 in which 12 such towers were built. The article contains information about the battles for camps. The descriptions in the sources usually refer to the attack, which is the last phase of the battle, for example after the battles at Grunwald 1410, Grotniki 1439, Varna 1444, Chojnice (Konitz) 1454, Świecino (Schwetzin) 1462. After breaking the army in the field, the victorious army attacks the camp of the defeated opponent. In such situations, the fortified camp did not happen to be defended. The camps, which were located in hard-to-reach places, and were reinforced with ramparts and towers, were difficult to obtain. To take control of them, a regular siege had to be carried out. In 1473, the army of Hungarian King Mathias Corvinus stormed the Polish camps on Upper Hungary. Eventually he managed to get one after his fortifications were destroyed by artillery fire. The second Polish camp, however, was obtained by bribing the Polish officer commanding his defense. Only once sources mention the use of carts to cover the army in motion. It was on Silesia near Wrocław (Breslau) in 1474 during the Polish and Czech war with Hungary. We have no many evidence of using special combat vehicles, of the kind used by the Hussite army, in Poland in the 15th century. In the sources, there are only sporadically: currus fossati, meaning war wagons. Polish chronicler Jan Długosz recalls that in one of the battles in Prussia in 1457 Polish mercenaries used the car delivered to them by peasants from nearby villages. Hidden behind them, they repulsed the attack of the Teutonic forces and were victorious. Many specialists from the Bohemia were sometimes involved in managing the camp and setting up camps in the Polish army. Nevertheless, the use of Czech tactics of using wagons was not quite possible, probably due to the different composition of the Polish army, the main part of which was the knight’s cavalry.

PL

W artykule omówiono podstawowe funkcje obozu wojskowego armii jagiellońskiej w XV w. Zasadniczą rolą obozu było zapewnienie uczestnikom wyprawy możliwości odpoczynku. W związku z tym przywiązywano wagę do doboru miejsca postoju, które powinno obfitować w wodę, drewno na opał i paszę dla koni. Obóz powinien zapewnić wojsku bezpieczeństwo, w związku z czym stosowano różne sposoby obwarowania taboru. W artykule przytoczono przykłady walk o obozy, zarówno te należące do wojsk polskich, jak i te przez nie atakowane. Autor porusza również kwestie wykorzystania wozów nie tylko podczas postoju wojska, lecz także do osłony oddziałów będących w ruchu. Poruszony został również problem inkorporacji czeskich doświadczeń wykorzystania taboru w działaniach wojennych przez armię Królestwa Polskiego.

13

Wojna polsko-szwedzka z lat 1626–1629 w pismach Stanisława Koniecpolskiego

54%

Wachoń S.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica

|

2016

|

issue 96

43-56

EN

In the year 1626–1629 Poland was at war with Sweden. This fact is well known as dominium Maris Baltici. Gustav II Adolf, the king of Sweden, was looking for a pretext for attacking the southern coast of Baltic See. The best argument to prepare this invasion was the Polish king’s (Sigismund III Vasa) plans for the recovery the Swedish crown. At the beginning of this war the Polish king personally led the military but the first defeats forced Sigismund to transfer command Stanislaus Koniecpolski. Hetman Koniecpolski was very experienced commander, considering his young age. He was gaining experience by fighting against Cossacks and Tatars. Numerous wars turned in Ukraine have been very useful in the fight against the Swedes.The writings of Stanislaus Koniecpolski reveal the internal situation in Poland in the first half of the 17th century. In the letters to the king and other dignitaries Koniecpolski describes the military situation. However we can come to the conclusion that these letter concern for the good of the country. Hetman Koniecpolski was aware of the problems of Poland for example inefficient tax collection or fact that the Polish nobility was not committed to the war. Sensitive to these issues informed about them the most important dignitaries in the country.

PL

W latach 1626–1629 Rzeczpospolita Obojga Narodów prowadziła wojnę z Królestwem Szwedzkim. Wojna ta była częścią szerszej realizacji znanej jako dominium Maris Baltici. Gustaw II Adolf, król Szwecji, szukając pretekstu do inwazji na południowe wybrzeże Bałtyku, posłużył się roszczeniami Zygmunta III do szwedzkiej korony. Na początku wojny król Zygmunt III Waza osobiście dowodził armią, jednak po serii porażek zmuszony został wezwać Stanisława Koniecpolskiego. Hetman Koniecpolski mimo młodego wieku był już doświadczonym dowódcą. Doświadczenie to zdobył walcząc zarówno z Kozakami, jak i Tatarami. Liczne potyczki na stepach Ukrainy zostały następnie wykorzystanie w walce ze Szwedami.W pismach Stanisława Koniecpolskiego ukazana jest sytuacja wewnętrzna Rzeczpospolitej w pierwszej połowie XVII w. W listach do króla i innych ważnych dygnitarzy państwowych Koniecpolski opisuje nie tylko sytuację militarną. W pismach tych widoczna jest wyraźna troska o dobro kraju. Hetman zdawał sobie sprawę z wewnętrznych problemów państwa, takich jak nieefektywny system poboru podatków i brak zainteresowania szlachty toczącą się wojną. Wrażliwy na te problemy informował o nich najważniejszych dostojników państwowych.

14

Niezrealizowany projekt przebudowy zamku Gryf autorstwa Valentina von Saebisch

51%

Świdrak M.

Architectus

|

2019

|

issue 1(57)

79-94

PL

W artykule omówiono nieznany dotychczas rysunek autorstwa Valentina von Saebisch odnoszący się do zamku Gryf. Choć rysunek nie jest datowany, to z pewnością powstał na krótko przed wybuchem wojny 30-letniej, dzięki czemu stanowi niezwykle cenne źródło wiedzy o przedmiotowej rezydencji. Rysunek ma podwójny charakter – zawiera szczegółową inwentaryzację zastanego wyglądu zamku, a także przedstawia proponowaną wizję jego przebudowy. Korzystając z inwentaryzacji, autor artykułu koryguje dotychczasowe tezy dotyczące wyglądu zamku na początku XVII w. Ponadto tekst omawia zaproponowaną przebudowę w kontekście współczesnej jej architektury rezydencjonalnej na Śląsku, mecenatu Schaffgotschów, a także twórczości Valentina von Saebisch.

EN

The article discusses the hitherto unknown design for remodelling of the Gryf castle drawn by Valentin von Saebisch. Even though the drawing is undated, it is clear that it was made prior to the Thirty Years’ War which makes it an invaluable source for research on the Gryf castle. The drawing has a double character – it contains a condition survey of the property and a design of remodelling of the residence. Using the condition survey, the article discards some of the hitherto hypotheses about the shape of the castle and provides new, credible information on the matter. Moreover, the paper delves into a comparison between the proposed design and the wider panorama of contemporary Silesian residential architecture, Schaffgotsch’s patronage and work of Valentin von Saebisch.

15

Inwestycje hetmanów w XVII wieku. Między interesem własnym a państwowym

51%

Bania Z.

TECHNE. Seria Nowa

|

2022

|

issue 9

25-40

EN

At the end of the 16th century, the principle of the lifelong functioning of the hetman’s office was established. Perhaps it is no coincidence that the performing of hetmans function resulted in large-scale, sometimes exceptionally modern investments, they were: Zamość, Żołkiew, Brody, Stanisławow, Kudak and Okopy Św. Trojcy. The defense of the south-eastern borderland territories, where the hetmans had their greatest latifundia, initiated the creation of fortresses, centers of these latifundia, and at the same time created an effective system of defense of the entire state against Tatar and Turkish threats and Cossack uprisings. Stanisław Koniecpolski stood out, initiating the creation of a number of smaller fortresses – the most famous of them is Kudak - or Nowy Koniecpol, strengthening Bar with more modern fortifications, thinking about creating a Knight School in Lviv. What is worth emphasizing is the evolution of defense devices from simple bastions like in Żołkiew, through Brody bastions to modern, with panache designed fortifications surrounding Lviv at the end of the 17th century built on the initiative of Hetman Stanisław Jabłonowski. Another interesting problem are the mutual relations between the fortress and the residence, such as Brody and Podhorce, Lviv and Podkamień. The hetman-latifundists did not try to modernize the acquired older castles, such as Stanisław Koniecpolski, who did not modernize the sixteenth-century bastion system of castles in Mikuliniec and Jazłowiec. The Hetman’s office began to function as a permanent element of the political system of the Republic of Poland relatively late, so the hetman’s presence in the Senate was ensured by such additional dignities as the chancellor’s office – Zamoyski, Żołkiewski, and the castellan of Krakow – Koniecpolski, Jabłonowski. Only Stanisław Koniecpolski felt the need to emphasize his additional dignity by founding in the capital of Myślenice eldership, which was an endowment of the castellan dignity, in Myślenice a chapel for the miraculous image of the Blessed Virgin Mary. Summing up, the founding initiatives of the hetmans as state ministers and latifundists in the 17th century are extremely closely intertwined, which resulted from their involvement in the organization of the protection of their own estates most often located in the eastern borderlands of the country, particularly exposed to military actions in the 17th century.

PL

W końcu XVI wieku ustaliła się zasada dożywotniego funkcjonowania urzędu hetmańskiego. Być może nieprzypadkowo sprawowanie tej funkcji przez hetmanów owocowało zakrojonymi na wielką skalę inwestycjami, niekiedy wyjątkowo nowocześnie pomyślanymi; były to: Zamość, Żółkiew, Brody, Stanisławów, Kudak i Okopy Św. Trójcy. Obrona południowo-wschodnich terytoriów kresowych, na których bądź w pobliżu których, hetmani posiadali swe największe latyfundia inicjowała powstawanie twierdz, centrów tych latyfundiów a jednocześnie tworzyły te dzieła skuteczny system obrony całego państwa przed zagrożeniami tatarskimi, tureckimi, powstaniami kozackimi. Wyróżniał się Stanisław Koniecpolski, inicjując powstanie szeregu mniejszych twierdz – najsłynniejsza z nich to Kudak – czy Nowy Koniecpol, umacniając bardziej nowoczesnymi fortyfikacjami Bar, myśląc o stworzeniu Szkoły Rycerskiej we Lwowie. Godna podkreślenia jest ewolucja urządzeń obronnych od nieskomplikowanych bastei-puntone jak w Żółkwi, poprzez bastiony Brodów do nowoczesnych, z rozmachem zaprojektowanych fortyfikacji otaczających Lwow w końcu XVII wieku z inicjatywy hetmana Stanisława Jabłonowskiego. Interesujący jest problem wzajemnych relacji twierdza – rezydencja, jak Brody i Podhorce, Lwow i Podkamień, Czy istniały namiastki takich powiązań twierdzy i rezydencji w przypadku Zamościa i Żółkwi, Stanisławowa? Hetmani-latyfundyści jednocześnie nie dążyli do modernizacji pozyskanych starszych zamków, jak na przykład Stanisław Koniecpolski, który nie unowocześnił szesnastowiecznego systemu bastejowego zamków w Mikulińcach i Jazłowcu. Urząd hetmański stosunkowo późno zaczął funkcjonować jako stały element systemu politycznego Rzeczypospolitej, zatem hetmanom obecność w senacie zapewniały takie dodatkowe godności jak kanclerska – Zamoyski, Żołkiewski, oraz kasztelana krakowskiego – Koniecpolski, Jabłonowski. Tylko Stanisław Koniecpolski poczuwał się do podkreślenia swej dodatkowej godności fundując w stolicy starostwa myślenickiego, stanowiącego uposażenie godności kasztelańskiej, w Myślenicach kaplicę dla cudownego wizerunku Najświętszej Marii Panny. Podsumowując inicjatywy fundatorskie hetmanów jako ministrów państwa i latyfundystów w XVII wieku są wyjątkowo ściśle ze sobą splecione, co wynikało zaangażowania ich w organizację ochrony własnych posiadłości najczęściej usytuowanych na Kresach wschodnich państwa, w XVII wieku szczególnie narażonych na działania militarne.

16

Ampurdán (1659–1690) – studium strategii obronnej Hiszpanii względem Francji w epoce Ludwika XIV

51%

de la Fuente de Pablo P.

Przegląd Historyczno-Wojskowy

|

2020

|

vol. XXI (LXXII)

|

issue 4 (274)

10-41

EN

The main aim of this work is to present the strategic problem of creating a new defense system, protecting the main route from France to Spain, and pointing out that that decisions on defense strategy made in a given country are not always the result of choosing the most logical solution but in many cases depend on internal conflicts and the characteristics of the chain of command. Disagreements between people who occupy different ranks in the military hierarchy and the constant changes in command posts, resulting from the influx of new officers, are an additional factor that makes such decisions difficult. The lack of clear criteria for strategy and continuation of the adopted line of action leads to the search for alternative solutions to the same problem. As a result, the problem remains unresolved. This article allows us to see how a lack of initiative during the period in question led to a situation where during the four conflicts that took place between Spain and France at that time (the War of Devolution, 1667–1668; the Franco-Dutch War, 1673–1678; the War of the Reunions, 1683–1684 and the War of the League of Augsburg, 1689–1697), the French troops invaded Spain crossing the undefended border at Ampurdán.

RU

Основная цель этой работы–представить стратегическую проблему создания новой системы обороны, защищающей основной маршрут, ведущий из Франции в Испанию, и показать, что решения относительно стратегии обороны, принятые в данной стране, не всегда являются результатом логического выбора, а во многих случаях даже зависят от внутренних конфликтов и характеристик конкретной цепочки командования. Разногласия между людьми, занимающими различные должности в военной иерархии, а также постоянные изменения на руководящих постах в результате притока новых офицеров являются дополнительным фактором, усложняющих принятие таких решений. Отсутствие четких критериев относительно стратегии и продолжения принятой линии поведения приводит к поиску альтернативных решений той же проблемы, в результате чего она остается нерешенной. Данная статья позволяет увидеть, что отсутствие инициативы в рассматриваемый период привело к ситуации, когда во время четырех конфликтов, имевших место в то время между Испанией и Францией (война за передачу полномочий, 1667–1668 гг.; война между Францией и коалицией, 1673–1678 гг.; война воссоединения, 1683–1684 гг. и война Франции с Аугсбургской лигой 1689–1697 гг.), французские войска вторглись в Испанию, перейдя незащищенную границу в Эмпорде.

PL

Głównym celem tej pracy jest przedstawienie problemu strategicznego, jakim było stworzenie nowego systemu obrony, chroniącego główny szlak prowadzący z Francji do Hiszpanii, oraz ukazanie, że decyzje dotyczące strategii obronnej, podejmowane w danym kraju, nie zawsze są efektem wyboru najbardziej logicznego rozwiązania, lecz w wielu przypadkach są uzależnione od konfliktów wewnętrznych oraz cech charakteryzujących dany łańcuch dowodzenia. Niesnaski pomiędzy osobami, które zajmują poszczególne stopnie w hierarchii wojskowej, oraz ciągłe zmiany na stanowiskach dowódczych, wynikające z napływu nowych oficerów, stanowią dodatkowy czynnik, który utrudnia podejmowanie takich decyzji. Brak jasnych kryteriów dotyczących strategii oraz kontynuacji przyjętej linii działania prowadzi do poszukiwania alternatywnych rozwiązań tego samego problemu. W efekcie problem ten pozostaje nierozwiązany. Niniejszy artykuł pozwala zobaczyć, iż brak inicjatywy w omawianym okresie doprowadził do sytuacji, w której podczas czterech konfliktów, do jakich doszło w tym czasie między Hiszpanią a Francją (wojna dewolucyjna, 1667–1668; wojną Francji z koalicją, 1673–1678; reuniony, 1683–1684 oraz wojna Francji z Ligą Augsburską 1689–1697) wojska francuskie najechały Hiszpanię, przekraczając niebronioną granicę w Ampurdán.

17

Plany odtworzenia fortyfikacji Wrocławia z lat 1807–1830

51%

Podruczny G., Wichrowski M.

Przegląd Historyczno-Wojskowy

|

2021

|

vol. XXII (LXXIII)

|

issue 2 (276)

49-86

EN

The content of the article follows the process of designing the reconstruction of Wrocław’s fortifications between the years 1807–1830. The starting point for the authors consists of a detailed description of the state of preservation of the old fortifications after the completion of the demolition process by the French in 1807. This description is based on material held in the Geheimes Staatsarchiv in Berlin. The main content of the text comprises a presentation of ideas and concepts concerning the reconstruction of the fortifications. The concepts contained in several documents produced between 1807–1824 and in four drawing projects conducted between 1820–1830 have survived to this day. A number of individuals were involved in the discussion regarding the possible shape of the rebuilt fortifications, including the following officers: Grawert, Rode, Pullet, Harroy, Boyen, Grolman, Liebenroth and Schubert. The authors present an overview of the discussions and projects, the only trace of which is the moat around the Old Town that exists to this day, and on its back, a rebuilt and partially preserved promenade, that served at a time a terrain reserve for the provisional reconstruction of the fortifications.

RU

Цель данной статьи – проследить процесс проектирования реконструкции фортификационных сооружений Вроцлава в 1807–1830 гг. Отправной точкой для авторов является подробное описание состояния сохранности старых сооружений после завершения их сноса французами в 1807 г. Это описание основано на архивах берлинского ресурса Geheimes Staatsarchiv. Текст статьи содержит изложение идей и концепций реконструкции фортификационных сооружений. Концепции, содержащиеся в нескольких документах, созданных в 1807–1824 гг., и в четырех чертежах 1820–1830 гг., сохранились до наших дней. Около дюжины человек участвовали в обсуждении возможной формы восстановленных сооружений, включая офицеров: Граверта, Роде, Пуллета, Харроя, Бойена, Грольмана, Либенрота и Шуберта. Авторы статьи представили обсуждение проектов и дискуссии, одним из следов которых является ров вокруг Старого города, существующий до сих пор, а также построенный и частично сохранившийся за этим ровом променад, являющийся территориальным резервом для временной реконструкции фортификационных сооружений.

PL

Treścią artykułu jest prześledzenie procesu projektowania odbudowy fortyfikacji Wrocławia w latach 1807–1830. Punktem wyjścia dla autorów jest dokładny opis stanu zachowania starych fortyfikacji po zakończeniu procesu ich rozbiórki przez Francuzów w 1807 r. Opis ten bazuje na archiwaliach z zasobu berlińskiego Geheimes Staatsarchiv. Zasadniczą treścią tekstu jest prezentacja pomysłów i koncepcji na odbudowę fortyfikacji. Do dziś przetrwały koncepcje ujęte w kilku dokumentach powstałych w latach 1807–1824 oraz w czterech rysunkowych projektach z lat 1820–1830. W dyskusję nad możliwym kształtem odbudowanych fortyfikacji zaangażowanych było kilkanaście osób, w tym oficerowie: Grawert, Rode, Pullet, Harroy, Boyen, Grolman, Liebenroth i Schubert. Autorzy przedstawili omówienie projektów i dyskusji, po których jedynym śladem jest istniejąca do dziś fosa wokół Starego Miasta i zrealizowana oraz częściowo zachowana na jej zapleczu promenada, będąca wówczas rezerwą terenową dla prowizorycznego odtworzenia fortyfikacji.

18

Siege activities during the Thirty Years’ War and their impact on the construction of modern fortresses in Pommern, Neumark and Schlesien

45%

Podruczny G.

Przegląd Zachodniopomorski

|

2019

|

issue 4

189-222

EN

The bastion fortification was born between the fifteenth and sixteenth century in Italy and spread very quickly throughout Europe. In Pommern, today’s Lubusz Land and Schlesien, bastion strongholds appeared as early as in the mid-16th century, however, at the outbreak of the Thirty Years’ War, bastion strongholds were still a rarity in this part of the continent. After the Thirty Years’ War, the situation changed dramatically. The bastion was fortified with 45 more towns. This was due to very intensive siege operations in the area. In the period between 1625 and 1648, there were 121 occupations. Cities were captured by fire, proximity attack, assault and mines or a combination of these techniques. Of the bastion fortified towns during the war, 21 lost their importance just after the conflict, 15 disappeared within a century after the war and 9 remained important until the 19th century. Of the latter, three were small and insignificant strongholds (Damm, Stettin and Penemünde), while the others – Brieg, Neiße, Glogau, Stettin, Kolberg and Stralsund – retained their importance as important strongholds until the 19th and sometimes until the mid-20th century.

PL

Fortyfikacja bastionowa narodziła się na przełomie XV i XVI wieku we Włoszech i bardzo szybko rozpowszechniła się w całej Europie. Na terenie Pomorza, obecnej Ziemi Lubuskiej i Śląska pojawiły się już w połowie XVI wieku, jednak, u zarania wojny trzydziestoletniej twierdze bastionowe nadal były rzadkością w tej części kontynentu. Po wojnie trzydziestoletniej sytuacja zmieniła się diametralnie. Bastionowo ufortyfikowano 45 kolejnych miejscowości. Stało się to na skutek bardzo intensywnych działań oblężniczych na tym terenie. W okresie między 1625 a 1648 rokiem, doszło do 121 oblężeń. Miasta zdobywano ostrzałem, atakiem zbliżeniowym, szturmem i minami lub też kombinacją tych technik. Spośród miejscowości bastionowo ufortyfikowanych w czasie tej wojny 21 straciło znaczenie tuż po tym konflikcie, 15 zanikło w ciągu stulecia po wojnie a 9 zachowało znaczenie aż po XIX wiek. Spośród tych ostatnich trzy było niewielkimi i mało istotnymi warowniami (Dąbie, Szczecin i Penemünde), pozostałe – Brzeg, Nysa, Głogów, Szczecin, Kołobrzeg i Stralsund zachowały znaczenie jako istotne warownie aż po XIX, a niekiedy aż po połowę XX wieku.

19

Ostatni fort zachodu ku wschodnim rubieżom – Wilno jako obóz i obszar warowny w latach 1922–1939

45%

Kucharski S.

Przegląd Historyczno-Wojskowy

|

2016

|

vol. XVII (LXVIII)

|

issue 2-3 (256-257)

145-200

EN

The article describes the organization, transformations and functioning of a unique military territorial administration entity, i.e. the Command of the Fortified Area “Wilno” (Vilnius), focusing especially on its infrastructure – the complexes of barracks, warehouses, communication routes and fortifications. In 1923 fortification works were initiated around Wilno, the largest Polish garrison, aiming at making the city capable of all-round defence for several weeks. For financial and organizational reasons these works have never been finished and their results were quite modest – only 4 combat bunkers and not nearly 100 ammunition warehouses were built. These objects were not destined to be tested in combat – the fortress units, specially formed in Wilno, were used in 1939 on other sectors of the front. However, a considerable part of the military buildings in Wilno has survived until today and consitutes a unique legacy of the pioneer period of military engineering of the Second Polish Republic.

RU

В статье описывается организация, эволюция и функционирование уникального органа территориального военного управления, которым являлся штаб укрепленной области „Вильнюс”, в особенности его инфраструктуры – казарм, складов, транспортных путей и оборонительных сооружений. Вокруг Вильнюса, крупнейшего польского гарнизона, уже в 1923 г. было начато фортификационное строительство с целью обеспечить круговую оборону города в течение нескольких недель. Ввиду финансовых и организационных причин эти работы не были окончены, а их результат оказался весьма скромным – были построено всего 4 бункера и менее 100 складов боеприпасов. Этим объектам не суждено было участвовать в войне – специально сформированные в Вильнюсе воинские части были использованы в 1939 г. на других участках фронта. Значительная часть военных построек в Вильнюсе, однако, сохранилась до наших дней и представляет собой уникальное свидетельство новаторского этапа в развитии военной инженерии 2-й Полской Республики.

PL

Artykuł opisuje organizację, przemiany i funkcjonowanie unikatowego organu wojskowej administracji terenowej, jakim było Dowództwo Obszaru Warownego „Wilno”, ze szczególnym uwzględnieniem jego infrastruktury – zespołów koszarowych, magazynów, szlaków komunikacyjnych i fortyfikacji. Wokół Wilna, będącego największym polskim garnizonem, rozpoczęto bowiem w 1923 r. prace fortyfikacyjne, mające na celu uczynić miasto zdolnym do obrony okrężnej przez kilka tygodni. Z przyczyn finansowych i organizacyjnych prace te nie zostały jednak nigdy ukończone, a ich rezultat był bardzo skromny – wzniesiono zaledwie 4 schrony bojowe i niecałe 100 magazynów amunicji. Obiektom tym nie dane było sprawdzić się w walce – specjalnie sformowane w Wilnie oddziały forteczne użyto w 1939 r. na innych odcinkach frontu. Znaczna część budowli wojskowych w Wilnie przetrwała jednak do dziś i jest unikatowym świadectwem pionierskiego okresu inżynierii wojskowej II Rzeczypospolitej.

Refine search results

Ochrona i konserwacja obiektów inżynierii i architektury związanych z historią wojskowości

"Lubelszczyzna" : pismo Regionalnego Ośrodka Studiów i Ochrony Środowiska Kulturowego w Lublinie

Zamki i turnieje: Turystyka pasjonatów kultury militarnej Europy

Działalność fundacyjna właścicieli na terenie miast prywatnych Rzeczypospolitej w XVI–XVIII wieku

Tadeusz Kościuszko – dowódca czy inżynier?

Obiekty militarne jako element krajobrazu kulturowego Półwyspu Helskiego

System of providing labor for defense construction in western Belarus (1939-1941)

Plan Kamieńca Podolskiego z 1793 roku przechowywany w Rosyjskim Państwowym Wojennym Archiwum Historycznym w Moskwie

Odtworzenie przebiegu linii okopów z II wojny światowej (OKH Stellung b1) w Paśmie Jałowieckim i Grupie Mędralowej na podstawie numerycznego modelu terenu z danych LiDAR i badań terenowych

Hotelarstwo jako sposób na rewitalizację zabytkowych obiektów militarnych pochodzących z XIX i XX wieku

Historyczne, geograficzne i fortyfikacyjne uwarunkowania obszaru Cyrenajki. Charakterystyka i rola twierdzy Tobruk 1940–1941

Funkcje obozu armii jagiellońskiej w XV wieku

Wojna polsko-szwedzka z lat 1626–1629 w pismach Stanisława Koniecpolskiego

Niezrealizowany projekt przebudowy zamku Gryf autorstwa Valentina von Saebisch

Inwestycje hetmanów w XVII wieku. Między interesem własnym a państwowym

Ampurdán (1659–1690) – studium strategii obronnej Hiszpanii względem Francji w epoce Ludwika XIV

Plany odtworzenia fortyfikacji Wrocławia z lat 1807–1830

Siege activities during the Thirty Years’ War and their impact on the construction of modern fortresses in Pommern, Neumark and Schlesien

Ostatni fort zachodu ku wschodnim rubieżom – Wilno jako obóz i obszar warowny w latach 1922–1939