Search results

1

Fikcja fanowska – rekonesans gatunkowy

100%

Szczepaniak M.

tekst i dyskurs - text und diskurs

|

2021

|

issue 15

599-614

PL

Autorzy fanfików często wypowiadają się o swoich tekstach, nazywając je ‘opowiadaniem’, ‘historią’, ‘opowieścią’ czy ‘romansem’, wskazując na związki swojej twórczości z literaturą. W pierwszej części artykułu pokażę, że definicje gatunkowe wykorzystywane w literaturoznawstwie mogą zostać użyte do opisu tekstów fanowskich. Wymienię także te z gatunków, po które autorzy sięgają najczęściej. W drugiej części artykułu przedstawię nazwy gatunkowe używane przez fanów. Wskażę przy tym te cechy ich tekstów, które wybierane nazwy podkreślają.

2

Film wojenny w perspektywie genologicznej

100%

Lesiak M.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria

|

2015

|

vol. 15

130-139

PL

War film in genological perspective This article aims to present basic problems, that are related to war film as a film genre. The author examines popular theories on the extent and distribution of the war film category. For this purpose he reaches to the works of Jeanine Basinger, Łukasz Plesnar and Steve Neale. The article points out the controversies caused by narrow definition of the discussed notion. Key words: film; war; genre;

3

O kształtowaniu kompetencji genologicznej w nauczaniu języka polskiego jako obcego

89%

Grochala B.

Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców

|

2019

|

vol. 26

221-229

EN

The article presents theoretical issues related generally to the genre competence, but also specifically to foreign language pedagogy and in particular to teaching Polish as a foreign language. The author presents practical aspects related to the teaching of foreign languages for specific purposes, which must include the genres specific to the variety of language being taught.

PL

W artykule zaprezentowano zagadnienia teoretyczne dotyczące kompetencji genologicznej jako takiej, a także w odniesieniu do nauczania języków obcych w ogóle, a zwłaszcza języka polskiego jako obcego. Przedstawiono również praktyczne aspekty związane przede wszystkim z nauczaniem odmian specjalistycznych, w obrębie których wykształciły się specyficzne gatunki.

4

Libretto jako (u)twór. Zagadnienia genologiczne i metodologiczne – zarys problematyki

88%

Walczak J.

Przestrzenie Teorii

|

2014

|

issue 22

89-100

EN

This article deals with issues connected with defining the libretto in the light of genre classification and the function that libretti perform as part of musical compositions. Libretti, which are marginalized by both literary theory and musicological research, are considered to be dependent texts even though most libretti are compositionally complete and can be analyzed by using the concepts of literary theory. At the same time, although the libretto is not an independent genre, it has its own subgenres which are identified based on the subject matter, function and structural properties (e.g. tragedy, comedy and farce).

5

No comment. Z poetyki komentarza elektronicznego

75%

Gajewski K.

Zagadnienia Rodzajów Literackich

|

2013

|

vol. 56/112 z. 2

111-127

EN

The aim of the paper is to analyze electronic comment as a new genre of speech. At the beginning the state of the art is presented. The history of comment in manuscript printed books is outlined, as well as main functions of comment. Then two kinds of post- -typografical comments are indicated: programming comment and Internet comment. The article limits its scope to the last one. The research based on a case of a news taken from a popular Polish language Internet portal. Seven types of comments are discovered: an approval, a question/desideratum, an amplification/a dialog, a correction, a disapproval, an impression, a parasitism. Three most numerously represented groups happen to be a disapproval, an impression, and a parasitism. In the conclusion a hypothesis explaining the phenomenon is proposed.

6

Piciorys w przestrzeni dyskursu terapeutycznego. Wstęp do lingwistycznej charakterystyki gatunku

75%

Żmigrodzka B.

Socjolingwistyka

|

2018

|

issue 32

107–122

PL

Piciorys (ang. story, personal story) to tekst autobiograficzny tworzony w trakcie terapii choroby alkoholowej, którego geneza związana jest z działalnością ruchu Anonimowych Alkoholików. W artykule podjęto próbę wstępnej charakterystyki gatunku sytuującą się w nurcie lingwistyki tekstu i dyskursu. Po zarysowaniu uwarunkowań pragmatycznych związanych z sytuacją komunikacyjną (mityng AA), wskazano specyficzne funkcje piciorysu (na tle innych narracji terapeutycznych) i przedstawiono zarys struktury tekstu. Piciorys oraz inne wzorowane na nim uzależnieniorysy można zaliczyć do rodziny gatunków (proponowana nazwa ponadgatunkowa: świadectwo przemiany), łącznie z takimi tekstami, jak: świadectwo religijne, coming out i samokrytyka.

XX

Piciorys (Eng. Story, Personal Story) is an autobiographical text created by a person undergoing treatment for alcoholism. Its roots can be traced back to the activity of the Alcoholics Anonymous movement. In the article, attempts at making a preliminary description of the genre, within the boundaries of text and discourse linguistics, were made. After discussing pragmatic aspects of the communicative situation (AA meeting), specific functions of piciorys were pointed out (in comparison to other therapeutic texts) and the outline of text structure was laid out. Ways in which this particular text type, along with other similar stories based on different addictions, could be situated in the family of genres were suggested (suggested collective name: evolution testimony). The other similar genres include: religious testimony, coming out and self-criticism (pertaining to speeches at communist party conventions).

7

Reportaż, felieton i wiadomości, czyli problem gatunków wczesnej twórczości Bolesława Prusa w świetle jej prasowego kontekstu

75%

Pietrzak P.

Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo

|

2016

|

issue 6(9)

55-68

EN

The article concerns the series of texts by Bolesław Prus published in the daily newspaper „Kurier Warszawski” in 1874 as Szkice Warszawskie (The Warsaw Sketches). They represent heterogenic form including the elements of fiction (e.g. short story, novella) and journalistic genres (reportage, featured articles). The author of the study shows how those elements function in the context of the newspaper pages i.e. its language and subjects. Instytut Literatury Polskiej,Uniwersytet Warszawski

8

Rozszerzanie granic gatunku na przykładzie telewizyjnych programów informacyjnych

75%

Sosnowska N., II K. U. L. J. P.

Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców

|

2013

|

vol. 20

PL

Na przykładach z różnych stacji telewizyjnych (TVP 1, TVN, TV Trwam) zostały przedstawione różnice wynikające ze zmian gatunkowych, wprowadzonych do głównego wydania serwisu informacyjnego w ostatnich latach. Przeobrażenia te są na tyle głębokie, że pojawia się pytanie, czy mamy jeszcze do czynienia z dziennikiem informacyjnym, czy też na naszych oczach kształtuje się zupełnie inny gatunek. Zmienia się bowiem funkcja wiadomości telewizyjnych i, co za ty idzie, typ relacji między nadawcą a odbiorcą programu. Lustrem, w którym przemiany te są doskonale widoczne, jest język, ich źródłem zaś – kultura konsumpcyjna.

EN

The author presents the differences resulting from the genre changes which have been introduced recently in the main news bulletins in various TV channels (TVP1, TVN, TV Trwam). These transformations are so deep that the question arises whether we still deal with news programmes or maybe in front of our eyes there emerges a new genre. The function of TV news changes as well, which results in change of the relation between a sender and an addressee of the programme. These changes are perfectly reflected in the mirror of the language and their source is the culture of consumption.

9

Realizacje konwencji gatunkowych w polskiej prasie typu people (na przykładzie dwutygodnika „Viva!”)

75%

Bulisz E.

Acta Humana

|

2015

|

vol. 6

EN

The article takes into consideration the way in which genre conventions, characteristic for biweekly magazine „Viva!” are formulated. “Viva!” is a “people” type magazine that informs the readers about celebrities’, singers’, actors’, models’, writers’, artists’, journalists’ and TV presenters’ lives. The main genre employed is a press profile, that in “Viva!” is specified to a number of subgenres such as trailers, serial references, news, but also interviews and image reportage.

PL

Artykuł podejmuje sposób ukształtowania konwencji gatunkowych charakterystycznych dla dwutygodnika „Viva!”. Magazyn mieści się w segmencie tzw. prasy typu people, która zawęża swój przekaz do informowania o życiu gwiazd, celebrytów, aktorów, piosenkarzy, modelek, artystów, pisarzy, dziennikarzy i prezenterów telewizyjnych. Dominującym gatunkiem jest sylwetka prasowa, która w „Vivie!” ukonkretnia się w postaci różnych odmian: w formie zapowiedzi, w formie wzmianek seryjnych i notatek stowarzyszonych, wiadomości, a także w formie wywiadów i reportaży wizerunkowych.

10

File Not Found: Error 404 as an Example of a Spontaneous Web Genre

75%

Cebrat G. A.

Półrocznik Językoznawczy Tertium

|

2018

|

vol. 3

|

issue 1

PL

Rozwój Internetu doprowadził do powstania nowych gatunków mowy – gatunków internetowych. Dotychczasowe badania nad różnorodnymi stronami WWW ujawniły nie tylko zaistnienie zmian, które dokonały się w tradycyjnych gatunkach mowy za sprawą nowego medium (gatunki reprodukowane i zaadoptowane) ale powstanie szeregu całkowicie nowych gatunków, ściśle powiązanych z ewolucją i właściwościami Internetu, a niemających swoich odpowiedników w tradycyjnych mediach. Niniejsza praca stanowi przyczynek do badań nad jednym z nich - stroną Błąd 404, automatycznie generowaną przez serwer, który nie może odnaleźć i wyświetlić strony żądanej przez użytkownika. W oparciu o zbiór składający się z 35 stron Błąd 404, autor analizuje strukturę, cele komunikacyjne oraz zawartość stron. Analiza zgromadzonego materiału przy zastosowaniu metodologii badań nad gatunkami mowy Johna Swalesa (1990) wykazała obecność czterech posunięć (moves) wyrażających cele komunikacyjne oraz najczęściej występujące i najbardziej charakterystyczne sformułowania. Dodatkowo zaprezentowano wybór nietypowych, oryginalnych oraz zabawnych przykładów stron Błąd 404.

EN

Abstract The development of the Internet has led to the emergence of new digital genres, also known as cybergenres or web genres. The existing research into diverse web pages has displayed that the new medium not only generated changes in traditional genres (reproduced or adapted) but also created a number of novel genres. The creation, development and nature of spontaneous genres are connected with the evolution of the web since they have no counterparts in traditional media. The present study deals with one of them: it concentrates on the genre analysis of a small corpus of over 30 web pages representing the 404 error message genre, which are automatically generated to indicate that a server cannot find the page requested by a web user who follows a dead or broken link. The paper presents the origins of the genre in question, its structure, content and communicative purposes. The research has been carried out by means of the methodology of genre analysis proposed by John Swales (1990). Four moves that express the communicative purposes of 404 error have been identified and the commonest rhetoric choices have been analyzed. Additionally, the paper presents a selection of unusual, ingenious or funny 404 error pages. Key words: cybergenres, web genres, 404 error pageStreszczenieRozwój internetu doprowadził do powstania nowych gatunków mowy – gatunków internetowych. Dotychczasowe badania nad różnorodnymi stronami WWW ujawniły nie tylko zaistnienie zmian, które dokonały się w tradycyjnych gatunkach mowy za sprawą nowego medium (gatunki reprodukowane i zaadoptowane) ale powstanie szeregu całkowicie nowych gatunków, ściśle powiązanych z ewolucją i właściwościami Internetu, a nie mających swoich odpowiedników w tradycyjnych mediach. Niniejsza praca stanowi przyczynek do badań nad jednym z nich - stroną Błąd 404, automatycznie generowaną przez serwer, który nie może odnaleźć i wyświetlić strony żądanej przez użytkownika. W oparciu o korpus ponad 30 przykładów stron Błąd 404 autor analizuje strukturę, cele komunikacyjne oraz zawartość stron. Analiza zgromadzonego materiału przy zastosownaniu metodologii badań nad gatunkami mowy Johna Swalesa (1990) wykazała obecność czterech posunięć (moves) wyrażajacych cele komunikacyjne oraz najczęściej wystąpujące i najbardziej charakterystyczne sformułowania. Dodatkowo zaprezentowano wybór nietypowych, oryginalnych oraz zabawnych przykładów stron Błąd 404.

11

Recenzja i felieton na tle przemian prasy polskiej. Kilka uwag z ewolucji gatunku

75%

Pietrzak A.

Rozprawy Komisji Językowej ŁTN

|

2014

|

vol. LX (60)

251-262

PL

Celem artykułu jest pokazanie zależności między gatunkiem prasowym, a miejscem jego publikacji. Recenzja i felieton to jedne z najstarszych gatunków, których początki sięgają połowy XVIII wieku. Jednym z istotniejszych, jak się okazało, czynników stymulującym przemiany wypowiedzi prasowych była postępująca demokratyzacja prasy, czyli chęć dotarcia do jak najszerszego grona czytelników. Wraz z przeobrażeniami prasy, modernizowały się gatunki. Na przykładzie recenzji i felietonu możemy obserwować pewną prawidłowość: z jednej strony utrwalały się te wyznaczniki, które decydowały o tożsamości gatunku, a z drugiej powstawały nowe odmiany, które uelastyczniały granice gatunku.

EN

The article investigates the relationship between a journalistic genre and its place of publication. The review and the feuilleton are one of the oldest genres, which date back to the mid-18th century. As it has turned out, the most important factor that stimulated changes in press writings was the developing democratization of journalism, which was closely connected with a desire to reach a wide circle of readers. In tandem with these transformations, journalistic genres evolved. In fact, analyzing the development of the review and the feuilleton, it is possible to observe certain regularities. On the one hand, certain most distinctive features of journalistic genres were reinforced. On the other hand, new forms, which stretched the boundaries of these genres, emerged.

12

“Genethliacon” for Barbara Bogołębska, or on the Need to Celebrate Birthdays and Anniversaries

71%

Gaj B.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica

|

2019

|

vol. 54

|

issue 3

37-50

PL

W najpopularniejszych polskich słownikach terminów literackich, które opisują nawet gatunki dawno wymarłe i jednostkowe np. dramatu japońskiego czy indyjskiego, nie ma podstawowych informacji o gatunku obecnym w literaturze europejskiej (i nie tylko) przez co najmniej 23 wieki aż po dziś dzień. Genethliakon jest gatunkiem potwierdzonym od czasów Kallimacha (III w. p.n.e), który uświetnia narodziny lub rocznicę urodzin; czasami o charakterze lirycznym, dramatycznym lub retorycznym, obecnie nadal uprawianym w wielu językach świata (zgodnie z prastarą tradycją również po łacinie). Artykuł opisuje zarys rozwoju tego gatunku w tradycji europejskiej. Pierwsze piosenki urodzinowe, najczęściej odwołując się do konotacji Apollińskich, łączyły narodziny człowieka ze światłem i poezją. Co jest szczególnie interesujące, podstawowe cechy „genów” genethliakonu nie uległy w ciągu wieków znaczącym zmianom. Świętowanie narodzin, rocznic lub innych jubileuszy wciąż kojarzy się z życzeniami, ofiarowaniem prezentów, w tym tworzonej na tę okoliczność poezji. Być może warto zachować tak piękne tradycje, dając komuś taki samodzielnie napisany genethliakon jak np. ... Genetliacon Barbarae Bogołębskae dedicatum.

EN

The most popular Polish dictionaries of literary terms, which offer the definitions of even long lost and extremely particular genres such as Indian or Japanese drama, lack even the basic information on the genre which has existed in European literature (and even outside it) for the last 23 centuries. Genethliacon is a genre which has existed since the times of Callimachus (3rd c. BC), which has been used to celebrate a person’s birth or the anniversary of their birth. Genethliacons may be of a lyrical, dramatic or rhetorical nature, and are still practised today in various languages of the world (in Latin, in line with the ancient tradition). This article provides an outline of the development of the genre within the European tradition. Initial birthday songs, usually connoting Apollo, linked people with light and poetry. What is particularly interesting is that the basic characteristics of genethliacon’s genes have not undergo any major changes throughout the many ages. The celebration of one’s birth, anniversaries and other jubilees still entails wishes, and gift-giving, including poetry developed for the occasion. It may be worthwhile to preserve such a beautiful tradition by giving someone an originally composed genethliacon, e.g. Genetliacon Barbarae Bogołębskae dedicatum.

13

Podręcznik do nauki języka polskiego jako obcego jako reprezentacja gatunku dydaktycznego (kierunki analizy genologicznej i zapowiedź rozprawy doktorskiej)

71%

Góralczyk-Mowczan P.

Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców

|

2018

|

vol. 25

149-156

EN

The article is an announcement of a PhD dissertation which will discuss the current genre pattern of a handbook for teaching Polish as a foreign language, a set of variants and paradoxes of this pattern and the direction of the latest changes / intraspecific tendencies including their causes. The article refers to Maria Wojtak’s concepts related to genre analysis and selected Joanna Nocoń’s views on the analysis of the school textbook as a didactic genre. The article primarily discusses four analytical aspects that were used during the analysis of textbooks for teaching Polish as a foreign language: stylo-linguistic, structural, pragmatic and cognitive.

PL

Artykuł stanowi zapowiedź rozprawy doktorskiej, która dotyczyć będzie aktualnego wzorca gatunkowego podręcznika do nauczania języka polskiego jako obcego (jpjo), przedstawienia zbioru wariantów i paradoksów tegoż wzorca oraz kierunku najnowszych przemian / tendencji wewnątrzgatunkowych z uwzględnieniem ich przyczyn. W artykule odwołano się do koncepcji Marii Wojtak – związanej z analizą gatunkową sensu stricto oraz przywołano wybrane poglądy Jolanty Nocoń – dotyczące analizy podręcznika szkolnego jako gatunku dydaktycznego. Praca zawiera przede wszystkim omówienie czterech aspektów analitycznych, którymi kierowano się podczas analizy genologicznej podręczników do nauczania jpjo: stylowojęzykowego, strukturalnego, pragmatycznego i poznawczego.

14

STYL GATUNKOWY KONSTYTUCJI

71%

MALINOWSKA E.

Comparative Legilinguistics

|

2017

|

vol. 31

55-68

EN

In this paper I take the meaning of genre as a model of a specified type of text. Therefore, I consider genre as a pattern of the text, which consists of all its planes (formal, cognitive, pragmatic, axiological, stylistic). I am especially interested in the stylistic plane of a concrete communicative event, which is the current text of the fundamental law, i.e. of the Constitution of the Republic of Poland (1997). The constitution in the stylistic dimension is multi-colour. A normative dry imperious style is dominant, with a high frequency of orders, duties and rights, but contrary to the other genres of official and legal spheres, there are also strongly present elements of high, elaborative rhetoric style exe-cuted not only in the preamble, but also in the solemn acts of president’s and MPs’ oaths. These particular texts in the text underline the significance of the constitution as the most important legal act for the state community. The ideo-logical convictions of the legislative body have also an influence on the genre style of the constitution.

PL

W opracowaniu przyjmuję rozumienie gatunku jako modelu określonego typu tekstu. Rozpatruję więc gatunek jako wzorzec tekstu, na który składają się wszystkie jego płaszczyzny (formalna, poznawcza, pragmatyczna, aksjologiczna, stylistyczna). Interesuje mnie przede wszystkim płaszczyzna stylistyczna konkretnego zdarzenia komunikacyjnego, jakim jest tekst obowiązującej dziś ustawy zasadniczej, tj. Konstytucji RP (1997 r.).Konstytucja w wymiarze stylistycznym jest wielobarwna. Dominuje władczy suchy styl normatywny z wysoką frekwencją nakazów, obowiązków i uprawnień, ale, w przeciwieństwie do innych gatunków sfery urzędowo-prawnej, silnie obecne są też elementy wysokiego, kunsztownego stylu retorycznego realizowanego nie tylko w preambule, ale także w uroczystych aktach ślubowań prezydenta i posłów. Te swoiste teksty w tekście podkreślają doniosłość konstytucji jako najważniejszego dla wspólnoty państwowej aktu prawnego. Na styl gatunkowy konstytucji mają również wpływ przekonania ideologiczne podmiotu prawodawczego.

15

Intertekstualne relacje w parodii bułgarskiego pisarza Ljubomira Kotewa

63%

Paczev I.

Rozprawy Komisji Językowej ŁTN

|

2013

|

vol. LIX

199-209

PL

Z punktu widzenia gatunkowego praca ta prezentuje współczesny tekst literacki bułgarskiego pisarza Ljubomira Kotewa. Jego utwór Galeria typów i charakterów bułgarskich w czasach tureckich i dzisiejszych (2004) jest parodią noweli słynnego bułgarskiego pisarza Iwana Wazowa pod tym samym tytułem. Kotew dostrzegł bardzo interesującą analogię między dzisiejszą Bułgarią a światem przedstawionym przez Wazowa w tekście źródłowym, mimo że upłynęło wiele lat od czasu jego kreacji. Analiza współczesnego utworu ujawnia możliwości parodii stworzenia szeregu charakterów, które egzystują w trzech planach: społecznym, politycznym i kulturalnym. Porównanie tekstów dwóch autorów skłania do refleksji o problemach bułgarskiej tożsamości.

EN

From the genre point of view this research presents a contemporary literary text by Ljubomir Kotev from Bulgaria. His Gallery of Bulgarian types and characters in the time of Turkish yoke and nowadays (2004) is a parody of a novel by Ivan Vasov entitled in the same way. Kotev has found a very interesting analogy between today’s Bulgaria and the world described by Wasov, even though so many years have past. The analysis of the Kotev’s text proves the abilities of a parody, creating a set of life-like characters that exist in three planes: social, political and cultural one as well. The compression of the two texts mentioned above induces to reflection about the problem of Bulgarian identity.

16

Komponent strukturalny wzorca tekstowego noweli wobec przemian gatunku

63%

Rejter A.

Roczniki Humanistyczne

|

2014

|

vol. 62

|

issue 6: Językoznawstwo

137-160

PL

Praca dotyczy wykładników komponentu strukturalnego noweli w perspektywie ewolucji gatunku pojmowanego jako fenomen nie tylko literacki, ale także jako element komunikacji społecznej, osadzony w kontekście kulturowym i antropologicznym. Forma generyczna rozumiana jest jako składnik konstelacji gatunkowej, w skład której wchodzi np. anegdota, facecja, opowiadanie. W wypadku prototypowej noweli, czyli gatunku prozatorskiego o krótkich bądź stosunkowo krótkich rozmiarach można mówić o tendencji do zauważalnej stabilności, jako że stan staropolski i dziewiętnastowieczny charakteryzuje się względnym podobieństwem: w obu wypadkach obserwujemy trójdzielny model, choć różna bywa jego aktualizacja. Z czasem rozbudowaniu ulega segment centralny, niemniej wciąż można wskazać trzy podstawowe ogniwa kompozycyjne. Wyraźny jest tu związek z innymi gatunkami spokrewnionymi, przede wszystkim facecją i anegdotą, które – począwszy od czasów antycznych – wykazują silne związki strukturalne z nowelą. Zmianie ulega także rola puenty, która w staropolszczyźnie stanowiła znaczący element struktury gatunku, nawet gdy nie była wyrażona expressis verbis. Nowela pozytywistyczna z uwagi na fakt zmiany tematyki, a tym samym funkcji w uniwersum komunikacyjnym, rezygnuje z puenty na rzecz bardziej skomplikowanego przesłania, leżącego prawie zawsze po stronie odbiorcy tekstu. Kluczem do stabilności strukturalnej noweli wydaje się jej krótka forma, związana z genetycznym dziedzictwem anegdoty jako krótkiej, zwięzłej narracji codziennej, oralnej u swej podstawy.

EN

This article discusses the exponents of the structural component of the novella, as seen from the perspective of the evolution of this genre - understood not only as a literary phenomenon, but also a case of social communication, embedded in its cultural and anthropological environment. The generic form is understood as a component of the genre constellation, comprising such text types as anecdote, joke or story. In the case of a prototypical novella, that is a genre that relies on the form of a short or relatively short prose text, one can observe a tendency towards its noticeable stability, since the Old Polish and the 19th-century status of this genre is largely comparable. In both époques, one can observe the prevalent tri-partite pattern, yet the way in which it was practically realized could differ at times. With time, the central segment of the novella tended to be expanded, yet the three main structural components were easily recognizable. This structural organization betrays a clear link with other related genres, like the joke and the anecdote. These three text types remained in a close structural correlation since antiquity. The role of the story punch line also changed. In Old Polish, it constituted a vital structural component of the genre, even though it was not always overtly expressed. The Positivist novella resigns from its reliance on the punch line, which is owing to the changes in the subject matter and, hence, its role in the communication universe. The punch line is substituted with a more complex message that is almost always placed on the side of the text recipient. The constrained length of the novella seems to be paramount in ensuring its structural stability. This shortness is anchored genetically in the heritage of the anecdote - short and concise, daily life, oral narrative.

17

Władysławowi Orkanowi z wiarą w słowo wieczne i w miłość wieczną, i w żywot wieczny… O dawnej dedykacji jako gatunku, geście i konterfekcie

63%

Mlekodaj A.

Język. Religia. Tożsamość

|

2023

|

issue 2 (28)

187-209

PL

Celem artykułu jest analiza wpisów dedykacyjnych, którymi autorzy opatrywali książki ofiarowane Władysławowi Orkanowi. Wszystkie one pochodzą z jego prywatnej biblioteki przekazanej przez rodzinę pisarza do Domu Podhalan w Ludźmierzu. Pozyskane teksty dedykacji rozpatrzono pod kątem ich miejsca w polu gatunkowym, uwzględniającym wzorce kanoniczne, alternacyjne i adaptacyjne. Ponadto poddano analizie realizację strategii grzeczności pozytywnej wpisanej w gatunkowy model dedykacji. Poza tym dedykacje potraktowano jako przyczynek do recepcji osoby i dzieła Władysława Orkana przez jego współczesnych.

EN

The aim of the article is to analyze the dedication entries that the authors put on books donated to Władysław Orkan. They all come from his private library donated by the writer’s family to the Podhalan House in Ludźmierz. The acquired dedication texts were considered in terms of their place in the genre field of the dedication, taking into account canonical, alternating and adaptive patterns. In addition, the implementation of the strategy of positive politeness inscribed in individual texts was considered. In addition, the dedications were treated as a contribution to the reception of the person and work of Władysław Orkan by his contemporaries.

18

Uwagi metodologiczne na temat badań nad pochodzeniem człowieka

63%

Bugajak G.

Studia Philosophiae Christianae

|

2020

|

vol. 56

|

issue 4

15-27

EN

The question about the origins of man posed in the field of biological sciences, concerns the phylogenetic line leading to the appearance of the species Homo sapiens. According to a certain hypothesis about the course of this lineage, a biologist may try to determine when and where a change took place, so decisive that it should be considered the creation of our – really new – species. The problem, however, is that the criteria for clearly distinguishing one species from another appear to be difficult, if not impossible, to formulate. This means that the very concept of a “really new” species is somewhat empty. This article illustrates the key methodological problems in the field of natural anthropology that are relevant for its findings.

PL

Pytanie o początki człowieka, stawiane na gruncie nauk biologicznych, jest pytaniem o linię filogenetyczną, wiodącą do pojawienia się gatunku Homo sapiens. Dysponując jakąś hipotezą, dotyczącą przebiegu tej linii, biolog może starać się ustalić, kiedy i gdzie zaszła zmiana na tyle decydująca, że należy ją uznać za równoznaczną powstaniu naszego – prawdziwie nowego – gatunku. Problem polega jednak na tym, że kryteria, pozwalające jednoznacznie odróżnić jeden gatunek od drugiego, wydają się być trudne, a być może nawet niemożliwe do sformułowania. Oznacza to, że samo pojęcie „prawdziwie nowego” gatunku jest w pewnym sensie puste. W artykule zostały ukazane kluczowe problemy metodologiczne, występujące na gruncie antropologii przyrodniczej, mające znaczenie dla jej ustaleń.

19

Miłość jest na dnie wszystkiego. Melodramat egzystencjalny

63%

Stelmach M.

Kwartalnik Filmowy

|

2015

|

issue 89-90 Redefinicje klasyki

56-68

PL

Artykuł stanowi próbę zdefiniowania specyficznej odmiany melodramatu, która powstała w kinie modernistycznym przełomu lat 50. i 60. XX w. Analizie zostają poddane jego cechy dystynktywne oraz wywiedzione z nich propozycje nazewnicze (melodramat egzystencjalny, współczesny melodramat intelektualny, antymelodramat), wskazujące na różnice między tą odmianą gatunkową a klasycznym melodramatem. Negując jego emocjonalną ekspresyjność, fabularne domknięcie i wiarę w siłę oraz wartość uczuć, twórcy tacy jak Michelangelo Antonioni czy Jerzy Kawalerowicz stworzyli quasi-gatunkową formułę, która okazała się jednym z najbardziej pojemnych schematów narracyjnych służących modernistycznym twórcom w latach 60. oraz 70. Znaczna część przykładów filmowych, które ilustrują szczegółowe cechy tej pododmiany melodramatu, pochodzi z polskiej kinematografii, pokazując jej silne powiązanie z trendami rozwijającymi się równocześnie w kinie światowym.

EN

The article is an attempt to define a specific variety of melodrama which was founded in the modernist cinema at the turn of the 1950s and 1960s. The analysis of its distinctive features and naming conventions derived from them (existential melodrama, modern intellectual melodrama, anti-melodrama) points to the differences between this genre and a classic melodrama. Artists such as Michelangelo Antonioni or Jerzy Kawalerowicz, by negating its emotional expressiveness, storyline closure or faith in the strength and value of emotions, created a quasi-genre formulae that proved to be one of the most capacious narrative schemes serving modernist artists in the 1960s and 1970s. A large number of films that exemplify this subtype of melodrama are Polish, which shows strong links of Polish cinema with the trends of the world cinema at the time.

20

Gatunek dramatu „rewolucyjnego”: transgresje i narodowe matryce genologiczne w kontekście ukraińskich rewolucji XXI wieku

63%

Bondarewa O.

Tematy i Konteksty

|

2022

|

vol. 17

|

issue 12

182-193

EN

Considering drama as an operational and mobile genre of literature, it is worth starting a separate conversation about its reactivity in the context of Ukrainian revolutions and liberation struggles of the XXI century. After all, modern Ukrainian “revolutionary” drama has nothing to do with the destructive genre clichés of the traditional “revolutionary drama” of the twentieth century. Signs of the latter were the destructive myth of: the new creation of the world; life from zero cycle; basic benefits for infirm people, given by the revolution; static linear plots; pseudo-documentary; ideological involvement of protagonists / antagonists. Ukrainian “revolutionary” drama of the XXI century has 2 streams dedicated, respectively, to the Orange Revolution (vitalistic-romantic visions of the revolution as “love on the barricades” and “birth of the spirit”, “The Nutcracker 2004” by Alexander Irvantеs and “Revolution, love, death and dreams” by Pavlо Arie) and the Revolution of Dignity, which was mastered: in prophetic works (“Barricades on the Cross” by Yurko Gudz, “Detailing” by Dmitry Ternov); in the latest documentary strategies that do not require additional theatrical reinforcement (“We, the Maidan” by Nadiya Simchych, “Diaries of the Maidan” by Natalia Vorozhbyt); in hagiographic “To the sharpness of the sixth octave” by Igor Yuzyuk, “OTVETKA@UA” by Neda Nezhdana) and in symbolic and allegorical genres (Neda Nezhdana's “Maidan inferno, or the other side of hell”, Oleksandr Viter's “Labyrinth”, Oleg-Mykolaychuk-Nizovets' “Chestnut and Lily of the Valley”, Oksana Tanyuk's “Woe (not) my wolf, or Schrödinger's Cat”, Vladimir Kupyansky's “Under the Sign of Puy”, “Bogdan 2014” by Ksenia Skoryk, “Knight of the Temple” by Tetyana Ivashchenko, “Women and Snapper” by Tetyana Kitsenko, “Christmas on the Maidan” by Vira Makoviy, “Extreme Modern People” by Mykola Istin and many other dramatic works). This gives grounds to consider the irreversible artistic transgressions of the genre, which due to its efficiency and mobility gets a new quality and new life, which is very relevant in the context of the Maidan topos throughout Ukraine in the Russian aggression in 2022.

PL

Traktując dramat jako operacyjny i mobilny gatunek literatury, warto rozpocząć osobną dyskusję o jego reaktywności w kontekście ukraińskich rewolucji i walk wyzwoleńczych XXI wieku. W końcu współczesny ukraiński dramat „rewolucyjny” nie ma nic wspólnego z destrukcyjnymi kliszami gatunkowymi tradycyjnego „dramatu rewolucyjnego” XX wieku. Oznakami tych ostatnich był destrukcyjny mit: nowego stworzenia świata; życie od zerowego cyklu; podstawowe dobra dla osób nieporadnych, jakie dała rewolucja; statyczne wykresy liniowe; pseudodokument; ideologiczne zaangażowanie bohaterów/antagonistów. Ukraiński „rewolucyjny” dramat XXI wieku ma 2 nurty poświęcone odpowiednio Pomarańczowej Rewolucji (witalistyczno-romantyczne wizje rewolucji jak „miłość na barykadach” i „narodziny ducha”, Лускунчик-2004 Ołeksandra Irwancia i Революція, кохання, смерть та сновидіння Paula Arie) oraz Rewolucja Godności, która została opanowana: w dziełach proroczych (Барикади на Хресті Jurka Gudzia, Деталізація Dmytra Ternowego); w najnowszych strategiach dokumentalnych, które nie wymagają dodatkowego teatralnego wzmocnienia (Ми, Майдан Nadiji Simczycz, Щоденники Майдану Natalii Worożbyt); w gatunkach hagiograficznych До-дієз шостої октави Ihora Juziuka (OTVETKA@UA Nedy Neżdany) oraz symbolicznych i alegorycznych Maidan inferno, або потойбіч пекла Nedy Neżdany, Лабіринт Ołeksandra Witra, Каштан і Конвалія Ołeha Mykołajczuka-Nizowca, Вой (не)мой волчицы, або Кіт Шрьодингера Oksany Taniuk, Під знаком Пуй Wołodymyra Kupjanskiego, Богдан 2014 Kseni Skoryk, Лицар Храму Tatiany Iwaszczenko, Жінки та снайпер Tatiany Kicenko, Різдво на Майдані Wiry Makowy, Некстмодерний народ Mykoły Istiny i wiele innych dzieł dramatycznych). Daje to podstawy do rozważenia nieodwracalnych artystycznych transgresji gatunku, który dzięki swojej sprawności i mobilności zyskuje nową jakość i nowe życie, co jest bardzo istotne w kontekście toposu Majdanu na terenie całej Ukrainy w świetle rosyjskiej agresji 2022 roku.

Refine search results

Fikcja fanowska – rekonesans gatunkowy

Film wojenny w perspektywie genologicznej

O kształtowaniu kompetencji genologicznej w nauczaniu języka polskiego jako obcego

Libretto jako (u)twór. Zagadnienia genologiczne i metodologiczne – zarys problematyki

No comment. Z poetyki komentarza elektronicznego

Piciorys w przestrzeni dyskursu terapeutycznego. Wstęp do lingwistycznej charakterystyki gatunku

Reportaż, felieton i wiadomości, czyli problem gatunków wczesnej twórczości Bolesława Prusa w świetle jej prasowego kontekstu

Rozszerzanie granic gatunku na przykładzie telewizyjnych programów informacyjnych

Realizacje konwencji gatunkowych w polskiej prasie typu people (na przykładzie dwutygodnika „Viva!”)

File Not Found: Error 404 as an Example of a Spontaneous Web Genre

Recenzja i felieton na tle przemian prasy polskiej. Kilka uwag z ewolucji gatunku

“Genethliacon” for Barbara Bogołębska, or on the Need to Celebrate Birthdays and Anniversaries

Podręcznik do nauki języka polskiego jako obcego jako reprezentacja gatunku dydaktycznego (kierunki analizy genologicznej i zapowiedź rozprawy doktorskiej)

STYL GATUNKOWY KONSTYTUCJI

Intertekstualne relacje w parodii bułgarskiego pisarza Ljubomira Kotewa

Komponent strukturalny wzorca tekstowego noweli wobec przemian gatunku

Władysławowi Orkanowi z wiarą w słowo wieczne i w miłość wieczną, i w żywot wieczny… O dawnej dedykacji jako gatunku, geście i konterfekcie

Uwagi metodologiczne na temat badań nad pochodzeniem człowieka

Miłość jest na dnie wszystkiego. Melodramat egzystencjalny

Gatunek dramatu „rewolucyjnego”: transgresje i narodowe matryce genologiczne w kontekście ukraińskich rewolucji XXI wieku