Search results

1

Władysław Syrokomla wobec polskiego kodu kulturowego

100%

Garczarek K.

Prace Literackie

|

2018

|

vol. 58

57-66

EN

In the following article, the author briefly analyzes the activity of Władysław Syrokomla — the Polish poet of Romanticism — in terms of his attitude to the Polish cultural code. Three areas of the writer’s activity have been analyzed: his literary work (mainly gawędy), activity as a translator and literary researcher, and finally — his social involvement in nationwide and local affairs. The author of the article states that the works of Syrokomla bring with them values that are up to date and may become a signpost for the young generation of Polish intellectuals.

2

Alliteration as a Means to Reinforce Orality in Conrad’s Early Marlow Narratives.

100%

Kujawska-Lis E.

Zagadnienia Rodzajów Literackich

|

2018

|

vol. 61

|

issue 1(125)

85-99

EN

Joseph Conrad’s narratives featuring Marlow are composed as stories within stories, in which Marlow (the intradiegetic narrator) tells stories to his few listeners (the intradiegetic addresses). Critics have found analogies of these narratives with the Polish gawęda tradition and the English sailor’s yarn, both related to oral story-telling. This paper sets out to look at one literary device — alliteration — found in early works narrated by Marlow (Youth, Heart of Darkness, and Lord Jim), and to indicate that various effects achieved by alliterative phrases (onomatopoeic, emphatic, rhythmical, and autotelic) all contribute to this narrator’s status as an oral performer.

3

O pisarstwie gawędowym Maryny Okęckiej-Bromkowej

86%

Chłosta-Zielonka J.

Prace Językoznawcze

|

2008

|

issue 10

25-35

EN

The writings of Maryna Okęcka-Bromkowa (1922–2004), the Olsztyn author of hundreds of radio broadcasts, a collection of reportages as well as parables and memoirs, draws the reader’s attention to the greatly perfected style of tale narrative. Born and brought up as a half-orphan in a noble, Polish mansion house in Stadniki, she is permeated by the tradition of borderland, that also finds its expression in the expansion of the tale, as a literary genre, which is very often employed in the speaking and writing of the Eastern Borderlands’ people. Another source of the tale borrowings springs from the essence of her work in the field. As a journalist, while travelling around Poland, she recorded thousands of unique melodies, tales and customs.

4

Nie tylko ksiądz Marek – kapłani w Pamiątkach Soplicy Henryka Rzewuskiego

81%

Bojko P.

Perspektywy Kultury

|

2020

|

vol. 29

|

issue 2

13-24

EN

The romantic noble tale is a specific literary genre, revealing the specifics of Polish Sarmatian culture, in which religiosity and a sense of community are controversial. Priesthood as a factor integrating the Sarmatian community and the priest as a figure belonging to it, and also acting as a mentor and guide is the topic discussed in this research paper. The perception of the priest and his role in the community turns out to be complicated. Its discussion completes the picture of the Sarmatian nobility and its culture.

PL

Romantyczna gawęda szlachecka jest szczególnym gatunkiem literackim, odsłaniającym specyfikę polskiej kultury sarmackiej, w której religijność i poczucie wspólnoty budzą kontrowersje. Kapłaństwo jako czynnik integrujący społeczność sarmacką i kapłan jako postać należąca do tej społeczności, a zarazem pełniąca w niej funkcje mentora i przewodnika, to temat omawiany w artykule. Kwestia postrzegania kapłana i jego roli w środowisku okazuje się skomplikowana, jej omówienie uzupełnia obraz sarmackiej szlachty i jej kultury.

5

Marian Maciejewski czyli w trosce o kształt polskich badań nad literaturą

72%

Kuczera-Chachulska B.

Roczniki Humanistyczne

|

2015

|

vol. 63

|

issue 1: Literatura Polska

75-86

PL

Szkic jest prezentacją charakteru dorobku naukowego Mariana Maciejewskiego z uwzględnieniem współczesnego tła historycznoliterackiego, wskazaniem na dorobek dotyczący badań nad autorami romantycznymi, ewolucją ich twórczości i genologią. Osobne miejsce zajmuje w nim opis warsztatu interpretatora poezji. Najwięcej miejsca poświęcono Uczonemu jako badaczowi liryki.

EN

The sketch presents the character of Marian Maciejewski's academic achievement, including the modern historico-literary background; it also points to his work connected with research on Romantic authors, on the evolution of their literary output and genology. Separate space in the article is taken up by a description of the workshop of the poetry commentator. The most space is devoted to the Scholar as a researcher into lyric poetry.

6

Idee genologiczne Mariana Maciejewskiego

58%

Seweryn D.

Roczniki Humanistyczne

|

2015

|

vol. 63

|

issue 1: Literatura Polska

147-155

PL

Szkic dotyczy wybranych aspektów myśli teoretycznoliterackiej Mariana Maciejewskiego. Jakkolwiek Uczony był przede wszystkim historykiem literatury, jednak w jego naukowym pisarstwie nietrudno dostrzec niejaką inklinację do twórczego podejmowania zagadnień z zakresu teorii literatury, o tyle przynajmniej, o ile okazywało się to potrzebne do rozwiązywania historycznoliterackich problemów, jakie wyłaniały się w trakcie jego pracy badawczej. Zainteresowanie Maciejewskiego budziła zwłaszcza problematyka genologiczna – pewne godne uwagi propozycje, jakie w tym zakresie przedstawił, jeśli nawet nie tworzą uniwersalnej teoretycznej konceptualizacji, to zasługują na ujęcie w kategoriach „idei genologicznych”. Do tak rozumianych idei należy sposób operowania przez Maciejewskiego kategorią obrazu, w znaczeniu nie ograniczonym bynajmniej do `obrazowania poetyckiego'. W zastosowaniu do Sonetów krymskich, a także liryków lozańskich Mickiewicza, obraz staje się synonimem szerzej rozumianego widzenia poetyckiego, które z kolei – podbudowane czy to „teorią widzenia” Władysława Strzemińskiego (w przypadku cyklu krymskiego), czy to tradycjami teologii mistycznej (w przypadku lozańskim) – zyskuje operacyjną użyteczność, jako kluczowa kategoria analityczno-interpretacyjna, formując zarazem nadspodziewanie niekiedy złożone układy odniesienia. W polu pojęciowym tak rozumianego obrazu jako terminu technicznego mieści się zarówno „obraz autora”, jak i problematyka genologiczna – oba te aspekty łączą się w dyskursie Maciejewskiego na temat powieści poetyckiej oraz romantycznej gawędy. W ujęciu Badacza nośnikiem obrazu (w wymiarze jednostkowo-egzystencjalnym równie dobrze, jak w wymiarze idei programowych literackiego prądu) może być bowiem nie tylko tekst literacki, rozumiany jako aktywizacja i aktualizacja określonego systemu reguł; nośnikiem obrazu może być także sam gatunek literacki. Innymi słowy, semantyka struktury występuje nie tylko po stronie parole, lecz także po stronie langue. Konsekwencją takiego podejścia jest założenie, przyjęte i zastosowane zwłaszcza w badaniach Maciejewskiego nad gawędą, że w pewnych szczególnych przypadkach pojedynczy utwór może realizować normy gatunkowe w taki sposób, że jego struktura znaczeniowa daje się wyłożyć w kategoriach metagatunkowego dyskursu. Takie właśnie założenie sugeruje nawet tytuł rozprawy Gawęda o gawędzie. Ową gawędą o gawędzie jest wstęp do antologii, to oczywiste; lecz jako gawęda o gawędzie jawi się także Maciejewskiemu Kazanie konfederackie Rzewuskiego. Analogiczne przesłanki pozwoliły Uczonemu rozstrzygnąć kwestię historycznogatunkowego statusu Marii Malczewskiego jako tekstu bez reszty przynależnego do epoki romantycznej.

EN

The sketch is concerned with selected aspects of Marian Maciejewski's thought about theory of literature. Although the scholar was first of all a historian of literature, it is not hard to notice some inclination towards creative exploration of issues connected with theory of literature in his academic writings, at least to the degree needed to solve the historico-literary problems that appeared in the course of his research. Especially genological problems aroused Maciejewski's interest − some noteworthy propositions that he presented with respect to them, even if they do not form a universal theoretical conceptualization, still they do deserve to be approached in the categories of “genological ideas”. Ideas understood in this way include the way Maciejewski uses the category of image, in the meaning that is by no means limited to “poetical imagery”. Applied to Mickiewicz's Crimean Sonnets, as well as to his Lausanne lyrics, the image becomes a synonym of more broadly understood poetical vision, that, in turn − supported either by Władysław Strzemiński's “theory of vision” (in the case of the Crimean series), or by traditions of mystical theology (in the case of the Lausanne poems) − gains operational utility, as a key analytical-interpretative category, at the same time forming often unexpectedly complex frames of reference. In the notional field of so understood image as a technical term both the “image of the author” and the genological issue are contained - both these aspects are joined in Maciejewski's discourse about the poetical novel and the Romantic tale. This is because in the scholar's approach not only a literary text, understood as activation and actualization of a defined system of rules may be the carrier of the image (in the individual-existential dimension as well as in the dimension of program ideas of a literary current): also the very literary genre may be the carrier. In other words, the semantics of the structure occurs not only on the side of the parole, but also on the side of the langue. The consequence of such an approach is the ssumption, made and applied especially in Maciejewski's studies of the tale, that in certain particular cases an individual work may realize genre norms in such a way that its meaning structure can be explained in the categories of a meta-genre discourse. It is exactly this assumption that is suggested by the very title of the treatise A Tale About the Tale”. This tale about the tale is an introduction to an anthology, which is obvious; however, also Rzewuski's A Confererate Sermon appears to Maciejewski as a tale about the tale. Analogical premises have allowed the scholar to decide the question of the historico-literary status of Malczewski's Maria as of a text completely belonging to the Romantic epoch.

7

Pamięć, pamiętanie, zapominanie dzieciństwa w Trzy po trzy Aleksandra Fredry

58%

Dąbrowska A.

Porównania

|

2023

|

vol. 33

|

issue 1

121-143

EN

Childhood and youth are an important theme/topic in Fredro’s diary from the Napoleonic era. In this article, I intend to reconstruct the specificity and analyse the memory of images of childhood in its most crucial liminal phases in Trzy po trzy (Topsy Turvy Talk). The aim is to discuss this text, which constitutes the sum of genres (storytelling, diary, etc.), deciphering how the author starts remembering and forgetting. How he activates the category of “vertical memory” (Proust), which guarantees the veracity of recollection, emanating from within the recollector, for whom the “immaterial” senses of smell, sight, hearing allow memory, through sensory association, to “recollect” the essentials of childhood.

PL

Dzieciństwo i młodość są ważnym tematem w pamiętniku z epoki napoleońskiej. W artykule zamierzam zrekonstruować specyfikę i zanalizować pamięć obrazów dzieciństwa w jego najistotniejszych fazach granicznych w Trzy po trzy. Celem jest omówienie tego stanowiącego sumę gatunków (gawęda, pamiętnik, i in.) tekstu, deszyfrujące, jak autor uruchamia pamiętanie i zapominanie. Jak uruchamia on kategorię „pamięć wertykalna” (Proust), dającą gwarancję prawdziwości wspomnienia, wydobywającego się z wnętrza wspominającego, dla którego „niematerialne” zmysły woni, wzroku, słuchu pozwalają pamięci przez asocjację czuciową „odpominać” to, co istotne z dzieciństwa.

Refine search results

2 Roczniki Humanistyczne

1 Perspektywy Kultury

1 Porównania

1 Prace Językoznawcze

1 Prace Literackie

1 Zagadnienia Rodzajów Literackich

1 Bojko P.

1 Chłosta-Zielonka J.

1 Dąbrowska A.

1 Garczarek K.

1 Kuczera-Chachulska B.

1 Kujawska-Lis E.

1 Seweryn D.

1 2023

1 2020

2 2018

2 2015