Search results

1

Czy istnieje jeden kanon grzeczności? O międzyjęzykowej kompetencji grzecznościowej i jej nabywaniu: Małgorzata Marcjanik, Silvia Bonacchi, Agnieszka Frączek, Polsko-niemiecki słownik etykiety językowej, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2019, 408 s.

100%

Gierczak S. K.

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

|

2020

|

vol. 32

2

Formuły grzecznościowe w korespondencji elektronicznej studentów do pracowników uniwersytetu

80%

Norwa A.

Media – Kultura – Komunikacja Społeczna

|

2014

|

issue 10/3

11-27

EN

The subject of analysis in this article is language politeness and polite forms used in electronic correspondence by student. The aim of this article is to determine the extent to which the subject of the description of forms of politeness is applied to the collected material research. 250 emails were subjected to analysis. The senders were students of three Warsaw universities: Cardinal Stefan Wyszyński University, University of Warsaw and University of Finance and Management. The recipients were university lecturers. The material gathered was analysed with the help of the concept of language politeness elaborated upon by Małgorzata Marcjanik.

3

Współczesne teorie grzeczności językowej i ich wpływ na badania w obszarze glottodydaktyki polonistycznej

71%

Sztabnicka-Gradowska E.

Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców

|

2019

|

vol. 26

97-119

EN

The main aim of this paper is to present the various approaches to politeness research which have been documented by researchers from all over the word in last fifty years. In the first part of the article the author compares the most well-known and influential theories of politeness. Then the critique of these approaches is presented in details. In the next step the author examines new theories that arise after the discussion. These approaches are called postmodern and discursive. Part three of the paper focus on the concepts that presents different idea than postmodern or discursive paradigm. In the last part the author gives examples of the newest approaches to the research that studied linguistic politeness and also presents the impact these may have on Polish language glottodidactics.

PL

Głównym celem artykułu jest przedstawienie ewolucji teorii grzeczności językowej na przestrzeni ostatnich pięćdziesięciu lat. W pierwszej części zestawiono ze sobą najważniejsze założenia trzech klasycznych teorii grzeczności językowej. W kolejnym kroku dokładnie opisano krytykę tych pierwszych podejść oraz zaprezentowano teorie, które powstały na gruncie tej dyskusji. Nazwano je postmodernistycznymi i dyskursywnymi. Cześć trzecia koncentruje się na przywołaniu nazwisk badaczy, którzy wychodzą poza paradygmat postmodernistyczny i dyskursywny. W czwartej części przywołano najnowsze podejścia do badań nad grzecznością językową i przedstawiono, jaki wpływ mają one na badania w obszarze glottodydaktyki polonistycznej.

4

Podstawy etykiety językowej w wybranych podręcznikach do nauki języka polskiego jako obcego

70%

Nowakowska M. M., Uniwersytet w Lublanie; Uniwersytet Łódzki

Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców

|

2011

|

vol. 18

PL

W artykule zostały przedstawione problemy z zakresu polsko-słoweńsko-słowackiego savoire vivrevu językowego. Autorka krótko przedstawia podstawowe sposoby zwracania się do osób drugich w trzech językach: polskim, słoweńskim i słowackim, opisując problemy rodzimych użytkowników języka z ich użyciem. Następnie zajmuje się prezentacją sposobów wprowadzania podstawowych polskich form grzecznościowych, czyli form pan/pani/państwo, w wybranych trzech podręcznikach do nauki jpjo. Podkreśla wagę i konieczność utrwalania poprawnego użycia tych form, zwłaszcza wśród Słowian.

EN

The problems concerning Polish-Slovene-Slovak language manners are presented in this article. The author shortly describes the ways of addressing people in the three languages: Polish, Slovene, and Slovak, presenting native speakers’ problems with the usage of these forms. Then, she concentrates on the methods of introducing basic Polish honorific expressions, i.e. pan/pani/państwo in three selected textbooks for studying Polish as a foreign language. She emphasizes the importance of and the necessity to consolidate the correct use of these forms especially among Slavs.

5

Botoks, słońce i podróże. Językowy obraz szczęścia w niemieckich życzeniach urodzinowych dla 65-latków

61%

Miller D.

Prace Językoznawcze

|

2021

|

vol. XXIII/3

133–148

PL

Celem artykułu jest analiza życzeń urodzinowych jako przykładów grzeczności językowej. Materiał badawczy stanowi korpus składający się ze stu życzeń z okazji 65. urodzin, tj. momentu przejścia na emeryturę, pojawiających się na najpopularniejszych niemieckojęzycznych stronach internetowych z życzeniami. W nawiązaniu do koncepcji językowego obrazu świata przeprowadzona analiza ma na celu rekonstrukcję językowego obrazu szczęścia kreowanego w niemieckojęzycznych internetowych aktach życzeń. Wysoce skonwencjonalizowane teksty życzeń wskazują bowiem na wspólny dla nadawcy i odbiorcy życzeń system wartości (ogólnie pojęte szczęście/pomyślność i/lub bardziej uszczegółowione wartości takie jak radość, zdrowie, materialny dobrobyt, długie życie, przyszłe doświadczenia, sukces/kariera, spokój/odpoczynek, szczęśliwe/udane relacje z bliskimi osobami, radosne/udane świętowanie urodzin) utrwalonych w języku i składających się na szczęście. Praca zawiera także uwagi dotyczące struktury oraz stopnia skonwencjonalizowania życzeń urodzinowych. Oprócz tradycyjnych realizacji aktu życzeń przedstawiono liczne przykłady przełamywania konwencji gatunkowej (m.in. współwystępujące akty mowy takie jak podziękowanie, pochwała/komplement, gratulacje, toast), ilustrujące zmiany dokonujące się we współczesnym modelu grzeczności.

EN

The article aims to analyse birthday wishes as examples of linguistic politeness. The research material consists of 100 wishes for the 65th birthday, that is the moment of retiring, which appear on the most popular German websites with wishes. The main purpose of the undertaken analysis is to reconstruct the linguistic picture of happiness created in German online wishes. Highly conventionalized texts of wishes point to a system of values shared both by the sender and by the recipient of wishes (generally understood happiness/prosperity, and/or more specific values such as joy, health, material well-being long life, future experiences, success/career, peace/rest, happy/successful relationships with loved ones, joyful birthday celebrations). These values are embedded in language and are believed to embody happiness. The article also contains comments on the structure and degree of conventionalization of birthday wishes. In addition to the traditional realisation of the act of wishing, numerous examples of breaking the genre convention are presented (including co-occurring speech acts such as thanking, praise/compliment, congratulations, toast), illustrating changes in the contemporary model of politeness.

6

Impoliteness in the language of Włatcy Móch, a Polish animated series

61%

Górska A.

Prace Językoznawcze

|

2014

|

issue 16/3

23-29

PL

Niniejszy artykuł jest omówieniem strategii i funkcji niegrzeczności językowej w serialu animowanym Włatcy móch. Autorka kreśli tło społeczne towarzyszące serialowi, przedstawia definicję niegrzeczności, omawia przeanalizowany materiał (trzecia seria serialu) oraz przedstawia owe strategie niegrzecznościowe i ich funkcje na kilku przykładach. Analiza wykazała, że głównymi strategiami występującymi w serialu są ‘powiązanie drugiego z negatywną cechą’, ‘besztanie’, ‘ośmieszanie’, ‘użycie słów zakazanych’, ‘przezywanie’, ‘ignorowanie’, ‘ostracyzm’, ‘używanie niezrozumiałego języka’. Autorka sugeruje, że większość wystąpień niegrzeczności w badanym materiale ma funkcję socjalizującą, zaś faktycznym odbiorcą urazy są widzowie serialu.

7

Linguistic politeness in Polish social media – an overview of the problem

61%

Kępa-Figura D.

Socjolingwistyka

|

2021

|

vol. 35

171-193

PL

Celem artykułu jest sformułowanie zasad grzeczności językowej, obowiązujących w polskich mediach społecznościowych (dalej MS). By zminimalizować ryzyko błędu badawczego, bezpośredniej analizie poddano przykładową stronę najpopularniejszego w Polsce serwisu społecznościowego Facebook. Przeprowadzone analizy pokazały, że: na kształt grzeczności wpływają m.in. techniczne możliwości medium; akceptowanymi zachowaniami komunikacyjnymi jest mówienie o sobie samym i formułowanie pośrednich aktów mowy; za równorzędne uznawane są komunikaty werbalne i pozawerbalne; najważniejsze kulturowe zasady grzecznościowe to nastawienie na szczerość rozmowy i prześmiewczy stosunek do rzeczywistości; choć przejawy tradycyjnego modelu grzeczności i modelu obowiązującego w MS różnią się, to oba modele opierają się na tym samym skrypcie komunikacyjnym – dostosowaniu się do oczekiwań odbiorcy.

EN

The main objective of this article is to formulate the principles of linguistic politeness that are operative in Polish social media (SM). The analysis focuses on the most popular SM in Poland – Facebook. The research has shown that the form of linguistic politeness operative in SM depends on: technical functionality; talking about oneself and using indirect speech acts is a commonly accepted behaviour in SM; verbal and non-verbal messages are considered equivalent acts of linguistic politeness; the most important cultural principles underlying linguistic politeness in SM are an orientation towards sincerity of conversation and a ridiculing attitude towards reality. Although the manifestations of the traditional and the social media model of linguistic politeness differ, both use the same communication script: conforming to the expectations of the recipient.

8

Zasady moralne słowa. Kilka uwag z perspektywy lingwistyki, filozofii i etyki religijnej

61%

Dziurosz-Serafinowicz D.

Świat i Słowo

|

2020

|

vol. 35(2)

339-358

PL

In this paper, I present some directives concerning the ethical use of speech and conversation. I focus on three areas – linguistics, philosophy and religion – and moral rules elaborated there with regard to what should and what should not be revealed by words. From the point of view of linguistics, I analyse modern principles of politeness and maxims of conversation. From the point of view of philosophical reflection, I consider ancient ethics of speech, and in particular: the three sieves of Socrates, rhetoric (lat. ars bene dicendi), and the Aristotelian golden mean. From the point of view of religion, I show the moral rules for words in Buddhism, Judaism, Christianity, Confucianism, and the Toltec faith.

9

Granice dowcipu – komunikacja, kontekst, interpretacja

51%

Benenowska I.

Prace Językoznawcze

|

2014

|

issue 16/4

5-16

EN

The purpose of the text was to determine, inter alia, what tools does communication grammar give in the process of interpreting a text. A dialogue between K. Wojewódzki and M. Figurski from their show „Poranny WF”, aired on Radio Eska Rock on June 12, 2012 was analyzed. The following research activities were carried out sequentially: 1. Defining the propositional content against the background of the language situation and its pragmatic considerations. 2. Characterizing the interactive system and investigating of conversational strategies. 3. Recognizing the intention of the broadcasters of conversational sequence and confronting with the theory of linguistic joke. 4. The relationship between the intention of the senders and the effects of their statement. It was concluded that the dominant strategy of the examined verbal operations was the axiological and emotive strategy. Intentions of the broadcasters were not read in accordance with their assumptions. In the context of linguistic joke, the indicated dialogue proved to be a misguided behavior and the ways of reception gave rise to qualifying it (in the context of linguistic etiquette and ethics) as rude and violating the principle of respect for the dignity of the partner of language contact.

10

Co razi studentów polonistyki w językowych zachowaniach grzecznościowych Polaków?

51%

Piotrowicz A., Witaszek-Samborska M.

Roczniki Humanistyczne

|

2015

|

vol. 63

|

issue 6: Językoznawstwo

181-192

EN

This article applies to language and communication awareness of the young generation of Poles in the field of linguistic label. The authors analyze the results of a survey conducted among 100 students of Polish philology. It turns out that they appreciate the importance of linguistic politeness. Irritates them both lack and excess of it. They also point out the wrong vocabulary in language communication, i.e. vocabulary inadequate to the situation and the vulgarisms and curses. Lack of politeness they notice in different situations – everyday and formal (in the media), not only in their peers, but also in the elderly.

PL

Artykuł dotyczy świadomości językowej i komunikacyjnej młodego pokolenia Polaków w zakresie językowej etykiety. Autorki analizują wyniki badania ankietowego przeprowadzonego wśród 100 studentów filologii polskiej. Okazuje się, że doceniają oni wagę grzeczności językowej. Razi ich zarówno jej brak, jak i nadmiar. Zwracają też uwagę na niewłaściwą leksykę w komunikacji językowej, czyli słownictwo nieadekwatne do sytuacji oraz wulgaryzmy i przekleństwa. Brak grzeczności zauważają w różnych sytuacjach – codziennych oraz oficjalnych (w mediach), nie tylko u rówieśników, ale i u osób starszych.

11

Grzecznościowe formuły pożegnalne stosowane w sytuacji oficjalnej (na przykładzie e-maili nauczycieli do rodziców)

51%

Piechnik A.

Język Polski

|

2021

|

vol. 101

|

issue 4

90-99

PL

Przedmiotem analizy są grzecznościowe formuły zamykające 560 e-maili kierowanych przez nauczycieli do ogółu rodziców dzieci z danej szkoły lub klasy. Adresat zbiorowy, pisana forma i formalny typ relacji między stronami pozwalałyby uznać sytuację komunikacyjną za oficjalną, jednak stosowane formuły grzecznościowe nie wpisują się w tradycyjną kategorię oficjalności. Nauczyciele najczęściej kończą e-maile pozdrowieniem (53%), znacznie rzadziej formułami znanymi z papierowych listów oficjalnych (15%). Często wiadomości są w ogóle pozbawione grzecznościowych formuł finalnych (19%). Dystans w większości tekstów podlega wyraźnemu skróceniu, a niektórzy nadawcy e-maili poprzez dobór formuł końcowych (takich jak Buziaki, Przyjemnej nocy) nadają relacji wręcz poufały charakter.

XX

The analyzed material consists of closing politeness formulas of 560 emails written by teachers to a collective group of parents whose children attend the same class or school. The collective recipient, written form and the formal style of relationships between the involved parties allow to define the situation in question as formal. Nevertheless, the closing politeness formulas are not consistent with the traditional category of formality. Teachers, most frequently, end their emails with a greeting (53%) and the use of formulas characteristic of a traditional formal letter is less common (15%). In many cases, closing politeness formulas are omitted (19%). The sense of distance is clearly diminished, and the choice of very informal closing formulas, such as Buziaki (‘Kisses’) or Przyjemnej nocy (‘Have a good night’) used by some of the senders set too-familiar a tone for the relationship.

12

Mówić dyplomatycznie

51%

Świątek J.

Kultura i Polityka

|

2015

|

issue 17

134-156

PL

Wszyscy rozumiemy istotę wyrażenia mówić/powiedzieć coś dyplomatycznie. Wielki Słownik Języka Polskiego podaje dwa zasadnicze komponenty znaczeniowe tego wyrażenia: powiedzieć coś (1) grzecznie i (2) wymijająco. W artykule staram się odpowiedzieć na pytanie jakie są podstawowe mechanizmy językowe pozwalające ocenić wypowiedź jako dyplomatyczną. Mechanizmy te to z jednej strony mechanizmy grzeczności językowej: pozytywne i negatywne strategie grzecznościowe w ujęciu Brown i Levinsona oraz, z drugiej strony, swoiste gry językowe oparte na Zasadzie Kooperacji Grice’a. Dodatkowo zwracam też uwagę na inne marginalne mechanizmy, których nie da się zanalizować na podstawie grzeczności i gier językowych.

EN

The basic meaning of the phrase speak/say something diplomatically is intuitively understood by all of us. Those intuitions are rendered in dictionaries by saying something (1) politely, and (2) evasively. The article is an attempt to answer the question what are the underlying language mechanisms that allow us to evaluate an utterance as diplomatic. Those mechanisms are on the one hand positive and negative politeness strategies as postulated by Brown & Levinson, and on the other hand, specific language games based on the Gricean Cooperative Principle. Additionally, some other marginal mechanisms involved in diplomatic speech are also analysed.

13

Spanish and Polish social language conditions in the eyes of students: linguistic politeness and conversation

51%

Tatoj C.

Forum Filologiczne Ateneum

|

2022

|

vol. 10

|

issue 1

39-50

PL

Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie części wyników analizy kontrastywnej wybranych aspektów hiszpańskich i polskich społecznych uwarunkowań językowych na podstawie badań przeprowadzonych wśród studentów Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach wyjeżdżających w ramach programu Erasmus na hiszpańskie uczelnie oraz hiszpańskich studentów przyjeżdżających na Uniwersytet Śląski w ramach praktyk dydaktycznych. Omówione zostają najważniejsze różnice w zachowaniach językowych pomiędzy Polakami, a mieszkańcami Półwyspu Iberyjskiego, które bywają podstawą błędów pragmatycznych oraz mogą wpłynąć na tworzenie się negatywnych stereotypów. Tematyka prezentowanych wyników badań obejmuje szeroko rozumianą grzeczność językową oraz prowadzenie rozmowy.

EN

The aim of this article is to present some of the results of the contrastive analysis of selected aspects of Spanish and Polish social language determinants based on research conducted among students of the University of Silesia in Katowice going to Spanish universities under the Erasmus program and Spanish students coming to the University of Silesia as part of didactic placements. The author discusses the most important differences in linguistic behavior between Poles and the inhabitants of the Iberian Peninsula, which are sometimes the basis of pragmatic errors and may contribute to the formation of negative stereotypes. The subject of the presented research results includes the broadly understood linguistic politeness and conducting a conversation.

14

Tack så mycket! O szwedzkiej grzeczności językowej na przykładzie podziękowania w końcowych sekwencjach rozmowy telefonicznej

51%

Zborowski P.

Folia Scandinavica Posnaniensia

|

2011

|

vol. 12

359-379

EN

.

15

Od „proszę łaski pana” do „proszę pana”

51%

Sikora K.

Język Polski

|

2013

|

issue 4

287-298

PL

W artykule autor przedstawia swój pogląd na pochodzenie we współczesnym języku polskim wykrzykników adresatywnych typu „proszę pana/pani”. Dowodzi, że wywodzą się one z formuły performatywnej prośby o wybaczenie za sprawiany rozmówcy kłopot: „proszę łaski wielmożnego pana/wielmożnej pani” (jak w wypadku niem. entschuldigung /entschuldigen Sie, ang. excuse me itp.). Wywody swoje opiera na analizie źródeł leksykograficznych i przykładów z polskiej literatury pięknej XIX i XX wieku.

EN

In the article the author presents his view on the origin of the forms of address like "proszę pana/pani". He proves they were initially performative utterances to beg pardon for causing the interlocutor some trouble: "proszę łaski wielmożnego pana / wielmożnej pani" (compare German "entschuldigung / entschuldigen Sie", English "excuse me" etc.). The conclusions are based on an analysis of lexical sources and examples from the Polish 19th and 20th century belles-lettres.

16

Grzeczność w językowej interpretacji mieszkańców wsi (na przykładzie wypowiedzi z regionu lubelskiego)

51%

Pelcowa H.

Prace Językoznawcze

|

2021

|

vol. XXIII/2

289–301

PL

Przedmiotem rozważań jest językowy obraz wiejskiej grzeczności, wpisany w metodologię badań dialektologicznych, ukierunkowanych socjolingwistycznie i kulturowo. Funkcjonujący w środowisku wiejskim model grzeczności, oparty na tradycji i wynikających z niej zasadach życzliwości, skromności, uczciwości, deklaracji pomocy, wdzięczności oraz poszanowania godności, należy bardziej do przeszłości niż współczesności. Wyraźnie widoczne jest to w używaniu takich zwrotów, jak: bądźcie z Bogiem, Boże dopomóc, Boże dopomóż do roboty, Boże dopomóż, Boże pomóc, Bóg wam pomóż, niech będzie pochwalony Jezus Chrystus, niech będzie pochwalony, Panie Boże dopomóż, pochwalony, pochwalony Jezus Chrystus, szczęść Boże, z Bogiem, zostańcie z Bogiem, do widzenia, dzień dobry, a także w dwojeniu, czyli zwracaniu się przez wy, formach pluralis maiestaticus z grzecznościową końcówką -cie w stosunku do osób starszych ze środowiska wiejskiego, zaimkach on, ona kierowanych do osób obcych lub form trybu rozkazującego, występujących w funkcji przyzwolenia i zaproszenia w kontaktach wewnątrzwiejskich. W stosunku do osób młodych funkcjonuje zazwyczaj grzecznościowy zwrot ty lub zwracanie się po imieniu, a osoby obce określane są mianem pan, pani. Jednak coraz częściej przenoszone są do środowiska wiejskiego obce kulturowo wzory, a zachodzące zmiany mają charakter autonomiczny i są konsekwencją zarówno przemian cywilizacyjno-obyczajowych, jak i wymiany pokoleń oraz procesów globalizacyjnych.

EN

The article discusses the language picture of rural politeness as seen through the prism of sociolinguistic and cultural-dialectological research. At present, the model of politeness which has functioned in the rural context and which is based on traditional values, such as kindness, modesty, honesty, readiness to help, gratitude and respect for human dignity, appears to be a matter of the past rather than the present. The model is reflected in the use of expressions such as: bądźcie z Bogiem ‘Go with God, God bless’, Boże dopomóc, Boże dopomóż do roboty, Boże dopomóż, Boże pomóc, Bóg wam pomóż ‘Lord help me’, niech będzie pochwalony Jezus Chrystus, niech będzie pochwalony ‘Praise be to God, Praise the Lord’, szczęść Boże ‘God bless’, z Bogiem, zostańcie z Bogiem, ‘May God be with you’ (lit. ‘Stay with God’), do widzenia ‘good bye’, dzień dobry ‘good morning’, in the majestic plural wy ‘you’ form with a polite -cie suffix employed when addressing older villagers, in the pronouns on ‘he’, ona ‘she’ used with reference to strangers, and in the imperative forms expressing permission and invitation. When young people are addressed, villagers use their names or the polite ty ‘you’-sg. form; however, when strangers are addressed, then the words pan ‘sir’, pani ‘madam’ are used. Yet more recently forms “alien” to the traditional rural culture are heard more often as well. This change has an autonomous character; it is a result of the customs-, civilization- and globalization-related processes as well as the generational change.

17

Les termes d’adresse et les titres honorifiques dans les discours de Jean-Paul II pour les vœux au corps diplomatique. étude contrastive polonais-français

51%

Krupa R.

Roczniki Humanistyczne

|

2018

|

vol. 66

|

issue 8: Lingwistyka korpusowa i translatoryka

67-80

EN

The article deals with the terms of address and the titles in the speeches of the Pope John Paul II to the Diplomatic Corps accredited to the Holy See, in Polish and French versions. On the one hand, those speeches are a source of reflection; and, on the other hand, they are an interesting material for linguistic studies. One of the features of the terms of address which aim to conform to the ceremonial aspect of these meetings is the presence of solemn titles that exist in the both languages. In addition to honorary address terms which refer to honourable functions, e.g. Your Excellency or Ambassador, one can find universal titles, e.g. Ladies and Gentlemen, whose semantic value reflects their historical and cultural differences, and, at the same time, the differences in their use.

PL

W artykule poruszona została kwestia zwrotów adresatywnych i tytułów w polskiej i francuskiej wersji przemówień Jana Pawła II do korpusu dyplomatycznego akredytowanego przy Stolicy Apostolskiej, które są zarówno źródłem inspirujących refleksji, jak też ciekawym materiałem badań językowych. Cechą charakterystyczną występujących w nich adresatywów jest dostosowanie się do ceremonialnego charakteru spotkania poprzez używanie uroczystych tytułów, obecnych w obu językach. Obok symbolicznych, honoryfikatywnych adresatywów nazywających pełnione zaszczytne funkcje, jak Ekscelencjo (Excellence), Panie Ambasadorze (Monsieur Ambassadeur) pojawiają się tytuły uniwersalne i standardowe jak Panie i Panowie (Mesdames et Messieurs), których semantyczne znaczenie odzwierciedla odmienne uwarunkowania historyczno-kulturowe, a tym samym różne ich zastosowanie.

FR

L’article aborde la question des termes d’adresse et des titres, dans les versions polonaise et française, des discours de Jean-Paul II devant le corps diplomatique auprès du Vatican. Ces discours sont, d’une part, une source de réflexion et, d’autre part, un matériau intéressant pour des études linguistiques. L’une des caractéristiques des termes d’adresse visant à se conformer à l’aspect cérémoniel de ces rencontres est la présence de titres solennels existants dans les deux langues. En plus des termes d’adresse honorifiques se référant aux fonctions honorables comme Excellence, Monsieur Ambassadeur, on trouve des titres universels comme Mesdames et Messieurs, dont la valeur sémantique reflète les différences historiques et culturelles et, en même temps, les différences dans leur utilisation.

18

Formuła zalecenia służb jako wyraz grzeczności językowej w epistolografii polskiej XVII i XVIII wieku

51%

Sicińska K.

Język Polski

|

2021

|

vol. 101

|

issue 2

87-99

PL

Przedmiotem opisu uczyniono formułę zalecenia służb (oddania usług) poświadczoną w epistolografii polskiej XVII i XVIII wieku. Przedstawiono strukturę formalno-semantyczną formuły oraz jej ewolucję, wykazując m.in., że w XVII w. tworzyła ona integralną całość z formułą oddania się łasce, np. oddawać (zalecać) usługi łasce, zaś w XVIII w. łączyła się z kategorią powinności, np. być w obowiązku usług, a ponadto przybierała nową postać typu czekać na rozkazy || czekać rozkazów. Wskazano powiązania formuły służebnej z innymi aktami etykiety epistolarnej doby średniopolskiej oraz z ówczesnym modelem grzeczności szlacheckiej.

XX

In the paper, a formal form of proposing services evidenced in Polish epistolography of the 17th and 18th centuries is described. The formal and semantic structure of the formula and its evolution has been presented to show, among other things, that in the 17th century the said formula was an integral whole with the formula of applying oneself to grace, e.g. oddawać (zalecać) usługi łasce (‘apply (propose) service to grace’) whereas in the 18th century it was associated with the category of responsibility, e.g. być w obowiązku usług (‘be obliged to serve’) and it assumed new forms such as czekać na rozkazy or czekać rozkazów (‘await orders’). Moreover, it has been indicated that the service formula was also related to other acts of Middle Polish epistolary etiquette and the nobility politeness model at that time.

19

Grzeczność językowa jako narzędzie kształtowania etosu mówcy w wypowiedziach współczesnych polskich polityków

51%

Kiełbiewska A. M.

Res Rhetorica

|

2022

|

vol. 9

|

issue 2

62-83

EN

There are many acts of linguistic politeness and comments on the politeness system in political discourse, such as public acts of apology, calls to follow good manners or demonstrative title forms. The research material based on the news media served as a starting point for the analysis of the above-mentioned types of statements as an attempt at their initial classification. In this article, I examine which tactics of linguistic politeness are used by publicly speaking politicians and how they serve to build the ethos of the speaker and the ethos of the politician.

PL

Publiczne przeprosiny, wezwania do przestrzegania dobrych obyczajów, demonstracyjne zwroty tytularne – dyskurs polityczny obfituje w akty grzeczności językowej i wypowiedzi odnoszące się do systemu grzecznościowego. Materiał badawczy pozyskany z mediów informacyjnych posłużył mi za punkt wyjścia do analizy wspomnianych typów wypowiedzi i próbę ich wstępnej klasyfikacji. W artykule przyglądam się temu, jakie taktyki grzecznościowe stosują wypowiadający się publicznie politycy i jak służą one budowaniu etosu mówcy i polityka.

20

Współczesna grzeczność językowa w świadomości poznańskich kleryków

51%

Piotrowicz A., Witaszek-Samborska M.

Poznańskie Spotkania Językoznawcze

|

2017

|

issue 33

EN

Based on a questionnaire survey conducted in a group of 100 students from the two Poznań seminaries, the authors of the article are trying to reconstruct the language awareness of young clergy in the field of polite linguistic habits. The responses show that for the vast majority of clerics language politeness is perceived as an action focused on interpretation (as an individual and socially), that they well understand its importance for communication, that they consider both a lack of politeness and exaggerated, artificial politeness as improper. Some respondents use the vocabulary associated with religion (e.g. bliźni, brat, chrześcijański), and they also indicate a kind of compulsion to be polite – the need to respect the rules of political correctness. Clerics recognize the differences between the politeness of language in their dealings with their peers and with older people, especially with the larger distance in relation to the elderly. In addition, they take into account, although less frequently, age, dependence on the environment, education, level of maturity.

PL

Na podstawie badania ankietowego przeprowadzonego w grupie 100 kleryków z dwu poznańskich seminariów Autorki artykułu próbują zrekonstruować świadomość językową młodych osób duchownych w zakresie grzecznościowych zwyczajów językowych. Z odpowiedzi wynika, że zdecydowana większość kleryków postrzega grzeczność językową jako działanie nastawione na interpretację (tak indywidualną, jak i społeczną), dobrze rozumie jej wagę w komunikacji, za rażące uważa zarówno brak grzeczności, jak i grzeczność przesadną, sztuczną. Niektórzy ankietowani używają przy tym leksyki związanej z religią (np. bliźni, brat, chrześcijański), wskazują też swego rodzaju przymus grzecznościowy – konieczność respektowania zasad poprawności politycznej. Klerycy dostrzegają różnice między grzecznością językową w swoich kontaktach z rówieśnikami a z osobami starszymi zwłaszcza w większym dystansie w stosunku do starszych. Poza wiekiem uwzględniają oni, choć rzadziej, zależność od środowiska, wychowania, poziomu dojrzałości.

Refine search results

Czy istnieje jeden kanon grzeczności? O międzyjęzykowej kompetencji grzecznościowej i jej nabywaniu: Małgorzata Marcjanik, Silvia Bonacchi, Agnieszka Frączek, Polsko-niemiecki słownik etykiety językowej, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2019, 408 s.

Formuły grzecznościowe w korespondencji elektronicznej studentów do pracowników uniwersytetu

Współczesne teorie grzeczności językowej i ich wpływ na badania w obszarze glottodydaktyki polonistycznej

Podstawy etykiety językowej w wybranych podręcznikach do nauki języka polskiego jako obcego

Botoks, słońce i podróże. Językowy obraz szczęścia w niemieckich życzeniach urodzinowych dla 65-latków

Impoliteness in the language of Włatcy Móch, a Polish animated series

Linguistic politeness in Polish social media – an overview of the problem

Zasady moralne słowa. Kilka uwag z perspektywy lingwistyki, filozofii i etyki religijnej

Granice dowcipu – komunikacja, kontekst, interpretacja

Co razi studentów polonistyki w językowych zachowaniach grzecznościowych Polaków?

Grzecznościowe formuły pożegnalne stosowane w sytuacji oficjalnej (na przykładzie e-maili nauczycieli do rodziców)

Mówić dyplomatycznie

Spanish and Polish social language conditions in the eyes of students: linguistic politeness and conversation

Tack så mycket! O szwedzkiej grzeczności językowej na przykładzie podziękowania w końcowych sekwencjach rozmowy telefonicznej

Od „proszę łaski pana” do „proszę pana”

Grzeczność w językowej interpretacji mieszkańców wsi (na przykładzie wypowiedzi z regionu lubelskiego)

Les termes d’adresse et les titres honorifiques dans les discours de Jean-Paul II pour les vœux au corps diplomatique. étude contrastive polonais-français

Formuła zalecenia służb jako wyraz grzeczności językowej w epistolografii polskiej XVII i XVIII wieku

Grzeczność językowa jako narzędzie kształtowania etosu mówcy w wypowiedziach współczesnych polskich polityków

Współczesna grzeczność językowa w świadomości poznańskich kleryków