Search results

1

Słowiańskie słowniki gwarowe – tradycja i nowatorstwo, pod redakcją Doroty Krystyny R e m b i s z e w s k i e j . Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy Instytutu Slawistyki PAN, Łomżyńskie Towarzystwo Naukowe im. Wagów, Warszawa – Łomża 2016, ss. 319

100%

Walczak B.

Slavia Occidentalis

|

2017

|

issue 74/1

186-187

2

Cechy dialektalne w pseudonimach internetowych

89%

Kucharzyk R.

Onomastica

|

2016

|

vol. 60

201-213

EN

The subject of the article is the occurrence of dialectal features in Internet nicknames. The analysis was carried out on the basis of about 2500 nicknames that contained dialectal features. The names were obtained within the years 2012–2015. In the analysis, linguistic areas were indicated in which we may notice the influence of local dialects on that layer of the Internet anthroponymy. The influence of local dialects is visible in the fact that the Internet users reach for traditional folk names as well as name models related to the folk manner of identifying a human being, e.g. Jagatka, Jantecek, Janielka od Genowefy, Cesiek z Tuchowa. Apart from references to folk anthroponymy, the Internet nicknames reflect the influence of local dialect lexis (e.g. gzub, graślok, fusyt), phonetics (janioł, Carownica, łokrutny łoptymista), inflection (Śpisok z Łapsóf, ciupaga łod tater) and word-formation, e.g. (rzemyszek, cwaniuk).

3

Gwara a tożsamość kulturowa przedszkolaków – na przykładzie placówek przedszkolnych z terenu województwa warmińsko-mazurskiego

75%

Lisowska K.

Podstawy Edukacji

|

2019

|

vol. 12

155-168

EN

In the article, I discussed the problem of shaping cultural identity through the educational activities of a local kindergarten from the area of Warmian-Masurian Voivodeship. I presented the forms of use of the warlord and Mazurian bustes in preschool work. The content of the work is the result of the analysis of the statutes, the concept of work and the annual work plans of preschool from Warmia and Mazury for the years 2012–2017. In the studies, I used a qualitative strategy, a method of collecting data in the form of a searchable secondary source. I have analysed materials from 100 local government offices, which have accrued during their activities in the years 2012–2017. The sources come primarily from the Olsztyn district and partly from Mrągów and Giżycki. The educational activities carried out by the warlord and Mazurian bustly lead to the shaping of cultural identity among preschoolers through territorial, historical and cultural roots.

PL

W artykule poruszyłam problem kształtowania tożsamości kulturowej poprzez działania edukacyjne przedszkoli samorządowych z terenu województwa warmińsko-mazurskiego. Przedstawiłam formy wykorzystania gwary warmińskiej i mazurskiej w pracy przedszkoli. Treści zamieszczone w pracy są wynikiem analizy statutów, koncepcji pracy oraz rocznych planów pracy przedszkoli z Warmii i Mazur za lata 2012–2017. W badaniach posłużyłam się strategią jakościową, metodą zbierania danych w postaci przeszukiwania źródeł wtórnych. Dokonałam analizy materiałów pochodzących ze 100 placówek samorządowych, narosłych w toku ich działalności w latach 2012–2017. Źródła pochodzą przede wszystkim z powiatu olsztyńskiego oraz częściowo z mrągowskiego i giżyckiego. Działania edukacyjne prowadzone przy wykorzystaniu gwary warmińskiej i mazurskiej prowadzą do kształtowania tożsamości kulturowej wśród przedszkolaków poprzez zakorzenienie terytorialne, historyczne i kulturowe.

4

Polszczyzna kresowa Wicynia przeniesiona do Nowej Wsi Głubczyckiej (na przykładzie wybranych cech fonetycznych)

75%

Banach K.

Rozprawy Komisji Językowej ŁTN

|

2014

|

vol. LX (60)

5-14

PL

Przedmiotem rozważań językowych jest stan zachowania polszczyzny kresowej w mowie najstarszych mieszkańców Nowej Wsi Głubczyckiej, którzy wskutek przymusowej deportacji po II wojnie światowej zostali przesiedleni z Wicynia (wsi kresowej leżącej w woj. tarnopolskim) na Ziemię Głubczycką. Polszczyzna kresowa przeniesiona rozumiana jest jako zespół cech fonetyczno-fonologicznych właściwy ludności zamieszkującej teren Kresów, który rozwijał się i ewoluował we wsiach kresowych ze szczególnym uwzględnieniem interferencji ukraińskich cech językowych, a wskutek deportacji mieszkańców – przeniesiony został z obszarów kresowych na ziemie polskie. Analiza materiałów gwarowych wskazała na to, że przedstawiciele najstarszego pokolenia wicynian, którzy po wojnie osiedli w Nowej Wsi Głubczyckiej stosunkowo dobrze zachowują do dziś właściwości rodzimej mowy.

EN

This article aims at demonstrating the phonetic features of speech of the residents of Nowa Wieś Głubczycka, born before World War II in south-eastern borderlands in Wicyń village (voivodship Tarnopol) and later on relocated to Głubczyce region. This analysis will determine which borderland dialect features of the residents of Wicyń remained in spoken language to this day. Speaking about the displacement of the borderland Polish language, I mean a set of features of a spoken language characteristic of the informants, which developed and shaped in their place of birth (i.e., borderland villages), with the simultaneous impact of Russian dialectal features, and as a result of the forced repatriation of respondents moved to a foreign land. The analysis of gathered dialect features shows that the oldest respondents are quite good at using borderland Polish language. The survey conducted shows that emotional attitude and strong commitment to the homeland’s language, culture and tradition are relevant factors in cultivating local dialect features.

5

Wieś i gwara w dobie rekonfiguracji kultury (na przykładzie Podhala)

75%

Mlekodaj A.

Gwary Dziś

|

2016

|

vol. 8

17-22

EN

The article is an attempt to assess the effects on the functionality of regional dialects from both a historical and contemporary perspective. As a starting point for deliberations, the author has adopted the theory of Maryla Hopfinger who assumes that the development of technology, more specifically advances in communication from first an analog and now to a digital technology, has contributed to a complete change in the medium of commu-nication which thus, for the twentieth century, resulted, for the second time in the history of mankind, in the total reconfiguration of culture. The first major realignment of culture took place at the time when the spoken word was stripped of its’ prior high ranking by the writ-ten word. Also within the village, speech to some extent, also gave up to this reconfiguration. This first impact on regional dialects only slowly changed the first relationship, while he second, which is now taking place before our eyes, seems to more strongly influence the language and culture of the modern village.

PL

Artykuł jest próbą oceny zjawisk dotyczących warunków funkcjonowania gwary w perspektywie historycznej oraz współczesnej. Za punkt wyjścia do rozważań przyjęto teorię Maryli Hopfinger. Zakłada ona, iż rozwój technologii najpierw analogowych, a obecnie cyfrowych i związana z tym zmiana modelu komunikacji społecznej przyczyniły się do za inicjowanej w XX wieku drugiej w historii ludzkości, totalnej rekonfiguracji kultury. Pierwsza dokonała się w czasach, kiedy słowo mówione zostało pozbawione wcześniejszej rangi przez pismo. Także wieś ze swoją mową w jakimś stopniu poddała się obu rekonfiguracjom. Pierwsza z nich znacznie wolniej zmieniała jej oblicze, druga zaś, która dokonuje się na naszych oczach, zdaje się mocniej wpływać na język i kulturę współczesnej wsi.

6

Germanizmy leksykalne w dwóch polskich gwarach wyspowych na Syberii

75%

Ewgeniewna Ananiewa N.

Gwary Dziś

|

2015

|

vol. 7

169-175

EN

In Polish dialects two main laiyers of lexical Germanisms are singled out: all Polish character, that is the one peculiar to most of Polish dialects and literary language (musieć, szyber, placek and others) and local (typical of some varieties of the dialectal Polish language). The Germanisms reviewed in the article are represented in the two island Polish dialects in Siberia: in the dialect of the village of Vershina next to Irkutsk and the dialect of the villages of Aleksandrovka and Znamenka next to Abakan. The local Germanisms in the dialect of the village of Vershina include such words as buղk «natural» and fest «strongly, fast, very». The number of the local Germanisms in the dialect of the villages of Aleksandrovka and Znamenka is much greater. They represent various parts of speech. They can be nouns (gruska «a granny», gruzek«a grandpa», szurek «a boy», rebiska«a grater», rybaki «pancakes of rubbed potatoes» and others), verbs) rebować «to rub»), predicative words (brak «need»), afirmative particle (jo «yes»). Alongside with other peculiarities making the two dialects different (the dialect of the southern type, that of the village of Vershina from the dialect of the northern type, that of the villages of Aleksandrovka and Znamenka) some lo-cal Germanisms also belong to differential features making a definite type of dialect (southern or northern).

7

„Polskie gwary na wyginięciu?”, czyli obraz polszczyzny ludowej i regionalnej w wypowiedziach użytkowników forum.mlingua.pl.

75%

Ostrowska K.

Rozprawy Komisji Językowej ŁTN

|

2016

|

vol. LXIII

101-116

PL

Artykuł traktuje o polszczyźnie ludowej i regionalnej w świetle wypowiedzi użytkowników forum. mlingua.pl. Przedstawia terminologię z zakresu dialektologii, charakterystykę użytkowników forum oraz pozytywną i negatywną postawę wobec gwary, przejawiającą się jej wartościowaniem. Autorka przywołuje opinie internautów i zestawia je z definicjami badaczy dialektologii, przedstawia różnice między polszczyzną ludową i regionalną oraz szacunek do gwar niektórych społeczności lokalnych, np. Ślązaków, Kaszubów. Użytkownicy forum.mligua.pl interesują się zagadnieniem polszczyzny regionalnej, znają językoznawcze terminy, zwracają uwagę na wartość kulturową polszczyzny mieszkańców wsi.

EN

The article is about folk and regional Polish on the basis of forum.mlingua.pl users’ opinions. It refers to terminology of dialectology, characteristic of forum.mlingua.pl users, positive and negative attitude to dialect manifested by its appraisal. The authoress compares statements with the definitions made by researchers of dialectology. Crucial for this research are distinction between folk and regional Polish and regard for local communities (e.g. Silesian, Kashubians). The users of forum.mlingua.pl are interested in regional Polish, they know linguistic terminology, draw attention to cultural value of folk and regional Polish.

8

Nazwy motyli w mowie mieszkańców wielkopolskich wsi

75%

Kobus J.

Gwary Dziś

|

2023

|

vol. 16

159-171

EN

The article describes the names of the diurnal and nocturnal butterflies extracted from dialectological sources from Greater Poland. Contemporary linguistic data were collected as part of an educational project carried out in Pobiedziska commune (Poznań district). The field research has resulted in just a few species names of butterflies, next to generic names. Contemporary names have been juxtaposed with names excerpted from Adam Tomaszewski’s archival materials and the Atlas of the language and folk culture of Greater Poland. The text also makes minor etymological remarks on the names used for the butterfly and the moth, which vary from one location in Greater Poland to another

PL

W artykule zostały opisane nazwy motyla dziennego i nocnego wyekscerpowane z wielkopolskich źródeł dialektologicznych. Współcześnie pozyskane dane językowe zebrano w ramach projektu edukacyjnego przeprowadzonego na terenie gminy Pobiedziska (pow. Poznań). Na podstawie przeprowadzonych badań terenowych uzyskano – obok nazw ogólnych – zaledwie kilka nazw gatunkowych motyli. Nazwy współczesne zostały zestawione z nazwami wyekscerpowanymi z materiałów archiwalnych AdamaTomaszewskiego i Atlasu języka i kultury ludowej Wielkopolski. W tekście poczyniono także drobne uwagi etymologiczne dotyczące zróżnicowanych na terenie Wielkopolski nazw motyla i ćmy.

9

Z badań nad gwarą i kulturą Kurpiów

75%

Falińska B.

Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego

|

2009

|

vol. Zeszyt

|

issue XXIII

13-30

EN

The backgrounds for this article are dialect samples texts and answers to the questionnaire created by K. Dejna to Polish dialects atlas. Researches have been made in 1999, in the village of Zbójna, Łomża district. The article covers such topics as: history of researches on the Kurpie regional dialect, the aim and scope of researches in Zbójna village, description of the main interviewed person, his awareness of Kurpie region and its dialect, Kurpie phonetics, differences between names and their declinations. Samples of the Mazury regional dialect have been attached for comparison. This article is addressed to non- professionals who are invited to get involved in researches on dialects in Mazowsze Region.

PL

Podstawą artykułu są teksty gwarowe i odpowiedzi na pytania kwestionariusza, opracowanego przez K. Dejnę do Atlasu gwar polskich. Badania przeprowadzone zostały w r. 1999 we wsi Zbójna, w pow. Łomża. W artykule przedstawione zostały takie zagadnienia: historia badań gwary kurpiowskiej, cel i zakres badań we wsi Zbójna, charakterystyka głównego informatora, Kurpie i gwara kurpiowska w jego świadomości, fonetyka kurpiowska, różnice w odmianie nazw i w nazewnictwie. Do artykułu dla celów porównawczych dołączono tekst z gwary mazurskiej. Artykuł jest skierowany do nieprofesjonalistów, współpracujących już z dialektologami lub zachęcanych do współpracy w zakresie badań gwaroznawczych na Mazowszu.

10

Janusz Rieger, Słownictwo polszczyzny gwarowej na Brasławszczyźnie, Warszawa: Uniwersytet Warszawski, Wydział „Artes Liberales”; Wydawnictwo Naukowe Sub Lupa, 2014, 459 s., 4 mapy, ikonografia.

75%

Sawaniewska-Mochowa Z.

Rocznik Slawistyczny

|

2015

|

vol. 64

207-216

11

Mowa Polaków na Zaolziu (w kontekście języków ogólnonarodowych i ich odmian)

63%

Bogoczová I.

Rozprawy Komisji Językowej ŁTN

|

2019

|

vol. LXVII

7-18

PL

Artykuł dotyczy sytuacji językowej na Śląsku Cieszyńskim w Republice Czeskiej, który zamieszkuje m.in. polska mniejszość narodowa. W pierwszej kolejności zostały podane i wyjaśnione podstawowe pojęcia odnoszące się do omawianego regionu i opisane wydarzenia historyczne, które doprowadziły do obecnej sytuacji językowej. Następnie przytoczono cechy typowego członka polskiej mniejszości na Śląsku w Republice Czeskiej. W dalszej kolejności poświęcono uwagę językom i ich odmianom, które kształtowały lokalną mowę potoczną, szczególnie zaś samej mowie „po naszymu”, przedstawionej we fragmentach autentycznych tekstów. W artykule zawarto również informacje o tym, jak przebiegały spory o afiliację gwary zachodniocieszyńskiej do czeskiego lub polskiego języka etnicznego.

EN

This article deals with the language situation in the Czech part of Cieszyn in Silesia, where, among others, members of a Polish national minority live. First, the author introduces and explains basic notions concerning the region and offers a brief description of the historical development that has led to its present state. She presents the basic properties of a typical member of the Polish minority in the Czech part of Silesia. Subsequently, the author devotes attention to the languages and their varieties which have shaped the local common language, especially the speech itself, which is presented in the form of extracts from authentic texts. The third part of the article contains information about how disputes about the affiliation of the West Cieszyn dialect to the Czech or Polish ethnic language took place.

12

Zakres zmian fonetycznych we współczesnej gwarze lubawskiej

63%

Kozłowska I.

Prace Językoznawcze

|

2010

|

issue 12

115-122

EN

The article presents the changes of phonetics in the contemporary Lubawa dialect which took place over the period of fifty years in a new local dialect of the town. The lexical items included in the monograph The Vocabulary of Warmia and Mazuria were compared to a dialect lexicon collected in Lubawa and its vicinity, also in Rumian, a village that once used to belong to the demesnes of Lubawa. The lexis also stems from The Stories by Klimek from Dybzak by B. J. Standara. The informers belonged to the oldest generation. The vocabulary domains pertaining to breeding and farming have only survived to an inconsiderable extent.

13

Gwarowe formy nazwisk kobiet w komunikacji internetowej

63%

Kucharzyk R.

Onomastica

|

2021

|

vol. 65

|

issue 2

165-177

EN

Names in official circulation appear in an officially approved form and may not be freely changed. In informal communication they sometimes undergo certain transformations, which affects their communicative value. The paper analyses one type of name transformations in Internet communication, namely the creation of unofficial forms of women’s surnames using selected dialect maritonymic suffixes. The analysis was limited to the names of women participating in political life. The names of women politicians formed according to dialect patterns of maritonymic formation in Internet communication function as expressivisms that can perform various functions, the most important of which are the evaluative, persuasive, ludic and identifying ones.

PL

Nazwiska w oficjalnym obiegu występują w urzędowo zatwierdzonej formie i nie mogą być dowolnie zmieniane. W komunikacji potocznej niekiedy podlegają pewnym przeobrażeniom, co ma wpływ na ich wartość komunikacyjną. W artykule zanalizowano jeden typ przekształceń nazwisk w komunikacji internetowej, a mianowicie tworzenie nieoficjalnych form nazwisk kobiet z wykorzystaniem wybranych gwarowych sufiksów marytonimicznych. Rozważania zostały ograniczone do grupy nazwisk kobiet uczestniczących w życiu politycznym. Nazwiska kobiet polityków ukształtowane według gwarowych schematów tworzenia formacji marytonimicznych w komunikacji internetowej funkcjonują jako ekspresywizmy, które mogą pełnić różne funkcje, z których najważniejsze to funkcja wartościująca, perswazyjna, ludyczna i identyfikująca.

14

Funkcjonowanie germanizmów leksykalnych w listach chłopa wielkopolskiego (1914–1920)

63%

Kobus J.

Gwary Dziś

|

2015

|

vol. 7

239-246

PL

W artykule zostały omówione – głównie pod kątem niemieckich zapożyczeń leksykalnych – materiały rękopiśmienne z okresu I wojny światowej. Germanizmy zawarte w listach Stanisława Dudzińskiego (chłopa wielkopolskiego) wyraźnie dzielą się na dwie grupy ze względu na sposób zapożyczenia: nabytych drogą oficjalną (obcy język urzędowy), przeniesionych poprzez naturalne kontakty społeczne. Analizowane germanizmy często dostosowywane są przez autora listów do polskiego systemu językowego. Wyraźnie uwidacznia się problem interferencji językowej – w badanych materiałach mamy przykład przemieszania języka polskiego (odmiana regionalna – mówiona w formie zapisanej) z językiem niemieckim (odmiana oficjalna).

EN

The article discusses – mainly for German lexical borrowings – manuscripts from the period of the First World War. Germanisms contained in the letters Stanislaus Dudzinski (countryman from Great Poland) clearly divided into two groups because of the way borrowings: acquired through official channels (foreign language official), transferred through natural social contacts. Analyzed Germanisms often be adjusted by the author of the letters to the Polish language system. Clearly exposes the problem of linguistic interference – in the studied materials is an example of mixing Polish language (regional variation – narrated in the form of saved) with German (official variant).

15

Polisemia werbalna w gwarach

63%

Ejsmunt-Wieczorek I.

Rozprawy Komisji Językowej ŁTN

|

2017

|

vol. LXIV

43-57

EN

The subject presented in the article is consistent with a discussion that has been taking place among linguists for years to define the phenomenon of polysemy in the language and setting bondaries between polysemy and monosemy. Thoise issues have been discussed multiple times in relation to general and historical, whereas, the subject of polysemantic words in dialects, in particular, verbal derivates, has not been widely described so far. The reason for this condition seems to be fragremantirity of lexico-graphic data and relatively little progress of works related to dialect wordformation. The purpose of this article is to present verbal polysemy origin mechanisms in dialects based on the available dialect sources and to compare his state with historical Polish language.

PL

Podjęty w artykule temat wpisuje się w trwającą od lat dyskusję językoznawców dotyczącą problemu definiowania zjawiska wieloznaczności w języku oraz stawiania granic między polisemią a monosemią. Zagadnienia te były kilkakrotnie poruszane w odniesieniu do polszczyzny ogólnej oraz historycznej, natomiast problem wyrazów polisemantycznych w gwarach, w szczególności derywatów czasownikowych, nie był jak dotąd szeroko opisywany. Za przyczynę takiego stanu rzeczy uznaje się fragmentaryczność danych leksykograficznych oraz stosunkowo niewielkie zaawansowanie prac nad słowotwórstwem gwarowym. Celem artykułu jest pokazanie mechanizmów powstawania polisemii werbalnej w gwarach na podstawie dostępnych źródeł gwarowych oraz porównanie tego stanu z polszczyzną historyczną.

16

Śląska leksyka i frazeologia dotycząca picia alkoholu (na tle porównawczym)

63%

Przymuszała L.

Rozprawy Komisji Językowej ŁTN

|

2013

|

vol. LIX

237-251

PL

Artykuł prezentuje i omawia śląską leksykę i frazeologię dotyczącą picia alkoholu. Analizie formalno-semantycznej poddano dwa pola tematyczne, obejmujące jednostki o ogólnym znaczeniu ‘pić alkohol’ oraz nazwania człowieka pijanego, które porównano z polszczyzną ogólną, a zwłaszcza jej odmianą potoczną. Celem artykułu było pokazanie podobieństw i różnic polszczyzny regionalnej (śląskiej) i ogólnej w obu zakresach tematycznych.

EN

The article presents and discusses the bacchanalian theme in the Silesian lexicon and phraseology. There are analyzed two lexical-semantic fields in the article. They included lexemes and idiomatic: drinking action names and the drunk men, which are compared with general Polish language, especially colloquial one. The main aim of article is showing the similarities and differences between the Silesian dialect and general language in the both fields.

17

Polska mniejszość narodowościowa w Republice Czeskiej

63%

Hampl L.

Polonia Journal

|

2018

|

issue 7

219-239

PL

Autor rozpatruje kwestie Polaków, a zwłaszcza zastanawia się nad tym, jakie mają oni możliwości rozwijania swojej tożsamości narodowej w Czechach. Zastanawia się, co pozwala im właściwie rozwijać polską kulturę, tradycję, obyczaje, folklor, język w środowisku polonijnym, reprezentując mniejszość narodowościową w Republice Czeskiej.

EN

The author considers the question of Polish people, particularly of what possibilities they have to develop their ethnic identity in Czech Republic. The author analyses the factors enabling them to cultivate Polish culture, traditions, customs, folklore and language properly in Polish community, which represents ethnic minority in Czech Republic.

18

Zmiany wartościowania gwary przez mieszkańców Hajnówki na pograniczu wschodnim od połowy XX wieku do dnia dzisiejszego (na podstawie wywiadów)

63%

Czarnecka K.

Socjolingwistyka

|

2016

|

issue 30

89-99

PL

Chociaż w Hajnówce głównym językiem komunikacji jest polszczyzna, mieszkańcy mogą się wykazać znajomością gwar wschodniosłowiańskich, które pojawiły się tu w związku z przybyciem migrantów z okolicznych wsi w celach zarobkowych. Stosunek do wspomnianych gwar ulegał przemianom na przestrzeni siedemdziesięciolecia. Używanie gwary nie wiąże się już ze wstydem i lękiem. Gwary są obecne nie tylko w sferze rodzinnej i sąsiedzkiej — wkraczają również do sklepów czy urzędów. W artykule podejmuję próbę prześledzenia tych zmian oraz wskazania ich przyczyn. Opieram się głównie na wywiadach z mieszkańcami Hajnówki.

EN

Although in Hajnówka the main language of communication is Polish, the residents know the East Slavonic dialects that appeared here in connection with the arrival of migrants, which came here from the neighboring villages to the work. Attitude to these dialects among the members of Hajnówka society changed over the 70 years. Using East Slavonic dialects nowadays is not connected with shame and fear. Dialects are present not only in the sphere of family and neighborhood, but also into shops or offices. In this article I try to follow these changes and identify their causes. It is based on interviews with residents of Hajnówka.

19

„Kochom swoje wioske, bom sie w ni rodzieła...”. Wilkowsko-świętokrzysko-kielecka poezja Kaśki spod Łysicy w świetle refleksji językoznawczokulturologicznych

63%

Węgorowska K.

Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego

|

2015

|

vol. 1

115-130

EN

The text is devoted to the oral poetry by Kaśka spod Łysicy – Katarzyna Zaborowska from Wilków, Świętokrzyskie Region. Linguistic-culturological reflection concerns the onyms (toponyms, microtoponyms, oronyms, antroponyms), appellatives and dialect and subdialect distinctive features. An insightful interpretation of these complementary elements permitted to determine the specific features of the idiolect of the forgotten poet.

PL

Tekst dotyczy poezji niepiśmiennej, pochodzącej z Wilkowa na Ziemi Świętokrzysko-Kieleckiej, Kaśki spod Łysicy – Katarzyny Zaborowskiej. Lingwistyczno-kulturologiczną refleksją objęte zostały utrwalone w poszczególnych lirykach, charakterystyczne dla tego obszaru, onimy (toponimy, mikrotoponimy, oronimy, antroponimy), apelatywy oraz wyróżniki gwarowo-dialektalne. Wnikliwa interpretacja owych uzupełniających się elementów umożliwiła ustalenie cech specyficznych dla idiolektu zapomnianej dziś, tworzącej w „gwarze macierzy” poetki.

20

Funkcja gwary w tekście

63%

Kurek H.

Rozprawy Komisji Językowej ŁTN

|

2017

|

vol. LXIV

137-146

EN

The article discusses the functions of a local dialect in texts understood as written or spoken linguistic utterances which are written again and which fulfil a specific cultural pattern – an all-Polish pattern or a folk pattern. Following the conclusions of M. Rak, I assume that texts written in local dialects represent three functional styles: the colloquial, artistic and literary style. In each of those styles the local dialect performs a slightly different function. A local dialect is usually introduced into texts written in general Polish with a particular purpose, and it is always related to valuing the local dialect. In all types of texts the local dialect performs both intentional functions (those related to giving information and other purposes) and unintentional functions which are strictly correlated with the awareness (or its lack) of introducing the local dialect into the text.

PL

Artykuł omawia funkcje gwary w tekstach rozumianych jako wypowiedzi językowe pisane lub mówione i potem wtórnie zapisane realizujące określony wzorzec kulturowy – ogólnopolski albo ludowy. Za Maciejem Rakiem przyjmuję, że teksty zapisane gwarą reprezentują trzy style funkcjonalne: potoczny, artystyczny i literacki. W każdym z nich gwara pełni nieco inną funkcję. Do tekstów pisanych językiem ogólnopolskim gwara zazwyczaj wprowadzana jest w określonym celu i zawsze wiąże się to z jej wartościowaniem. We wszystkich typach tekstów gwara pełni zarówno funkcje zamierzone (informacyjne i pozainformacyjne), jak i niezamierzone i pozostają one w ścisłej korelacji ze świadomością (lub jej brakiem) wprowadzania gwary do tekstu.

Refine search results

Słowiańskie słowniki gwarowe – tradycja i nowatorstwo, pod redakcją Doroty Krystyny R e m b i s z e w s k i e j . Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy Instytutu Slawistyki PAN, Łomżyńskie Towarzystwo Naukowe im. Wagów, Warszawa – Łomża 2016, ss. 319

Cechy dialektalne w pseudonimach internetowych

Gwara a tożsamość kulturowa przedszkolaków – na przykładzie placówek przedszkolnych z terenu województwa warmińsko-mazurskiego

Polszczyzna kresowa Wicynia przeniesiona do Nowej Wsi Głubczyckiej (na przykładzie wybranych cech fonetycznych)

Wieś i gwara w dobie rekonfiguracji kultury (na przykładzie Podhala)

Germanizmy leksykalne w dwóch polskich gwarach wyspowych na Syberii

„Polskie gwary na wyginięciu?”, czyli obraz polszczyzny ludowej i regionalnej w wypowiedziach użytkowników forum.mlingua.pl.

Nazwy motyli w mowie mieszkańców wielkopolskich wsi

Z badań nad gwarą i kulturą Kurpiów

Janusz Rieger, Słownictwo polszczyzny gwarowej na Brasławszczyźnie, Warszawa: Uniwersytet Warszawski, Wydział „Artes Liberales”; Wydawnictwo Naukowe Sub Lupa, 2014, 459 s., 4 mapy, ikonografia.

Mowa Polaków na Zaolziu (w kontekście języków ogólnonarodowych i ich odmian)

Zakres zmian fonetycznych we współczesnej gwarze lubawskiej

Gwarowe formy nazwisk kobiet w komunikacji internetowej

Funkcjonowanie germanizmów leksykalnych w listach chłopa wielkopolskiego (1914–1920)

Polisemia werbalna w gwarach

Śląska leksyka i frazeologia dotycząca picia alkoholu (na tle porównawczym)

Polska mniejszość narodowościowa w Republice Czeskiej

Zmiany wartościowania gwary przez mieszkańców Hajnówki na pograniczu wschodnim od połowy XX wieku do dnia dzisiejszego (na podstawie wywiadów)

„Kochom swoje wioske, bom sie w ni rodzieła...”. Wilkowsko-świętokrzysko-kielecka poezja Kaśki spod Łysicy w świetle refleksji językoznawczokulturologicznych

Funkcja gwary w tekście