Search results

1

Ogólnopolska Konferencja Naukowa „Z dziejów książki i prasy. Przegląd badań za lata 2013–2015” (Bydgoszcz, 27 listopada 2015 r.)

100%

Pokorzyńska E., Gomoliszek J.

Toruńskie Studia Bibliologiczne

|

2016

|

vol. 9

|

issue 1(16)

285-288

PL

W dniu 27 listopada 2015 r. w Bydgoszczy odbyły się obrady konferencji naukowej, której organizatorem była Katedra Informacji Naukowej i Bibliologii Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy. Zgromadziła ona uczestników, którzy w swojej pracy badawczej zajmują się sprawami historii książek, bibliotek i prasy. Zakres prezentowanych wystąpień był bardzo szeroki i objął tematy takie, jak: kształtowanie się europejskiej kultury chrześcijańskiej, rozwój europejskiej kultury chrześcijańskiej w średniowieczu i jego dobrobytu w XVI wieku, pod koniec wieku XIX i XX, historię bibliotek, księgozbiorów klasztornych i księgozbiorów pomorskich dworków, introligatorstwa. Pomimo dużej różnorodności tematów, konferencja ukazała wkład ostatnich pokoleń artystów do rozwoju kultury europejskiej i polskiej, a także kultury współczesnej. Artykuł podsumowuje konferencję i zawiera podstawowe informacje na temat wygłoszonych w jego ramach referatów.

EN

The conference “The History of Books and Press: The Present State of Research 2013–2015” took place in November 2015 in Bydgoszcz. It was an occasion to discuss a variety of interesting problems related to the broadly-defined history of books, libraries and press. The range of topics included subjects such as: the early days of the European Christian culture, the development of the European Christian Culture in the Middle Ages and its prosperity in the 16th century, and finally the 19th and 20th centuries, which enjoyed the greatest popularity among the conference participants (e.g. papers on the subject matters in the Polish specialist press in the 19th and 20th centuries). Furthermore, relevant papers on the history of libraries were presented, including papers on the history of the Jagiellonian Library, the Malbork Castle, as well as the Dominican and seminary book collections. The conference also featured papers on the guilds in Gdańsk, the collections of the Gdańsk Library of the Polish Academy of Sciences and the ways in which Polish bookbinders signed bindings in the 19th and 20th centuries. This gave us a new insight into the discussed matters. As befits the location, the history of book collections in Pomeranian manor houses was also touched upon. Despite the great diversity of topics, the conference successfully showed the contribution of the past generations of artists to the development of European and Polish culture, as well as the contemporary culture, which was explored in the papers relating to the present days of books, libraries and press. The report summarizes the meeting and briefly outlines papers presented at the conference.

2

Biblioteki klasztorne i kościelne w Księstwie Warszawskim i Królestwie Polskim w świetle Kursu bibliografii z 1831 r. Łukasza Gołębiowskiego (1773-1849)

84%

Puchalski J.

Saeculum Christianum. Pismo Historyczne

|

2022

|

vol. 29

|

issue 2

218-228

EN

Knowledge of the bibliography (book studies) curriculum in Poland in the first half of the 19th century is expanded by the “Course in bibliography” – a lecture prepared in 1831 for students at Warsaw University by a historian, folklorist, translator, publisher and librarian Łukasz Gołębiowski (1773-1849). It was edited by Jacek Puchalski and Elżbieta Maruszak (bibliography, indexes) under the scientific editorship of Barbara Bieńkowska and published in 2017. The manuscript and editorial output of Ł. Gołębiowski were appreciated already in the 19th century. His library work and the information contained in his “Course in Bibliography” are fundamental to our knowledge of manuscript codices once held in Polish libraries, especially in monasteries. The article presents and discusses the part of the “Course in Bibliography” which contains information on the number of books taken from monastic and church libraries in 1819, including volumes confiscated from those convents which did not undergo dissolution. Special attention is given to the Augustinian library in Warsaw, since it was one of those libraries that did not suffer from book requisitions and was briefly described by Ł. Gołębiowski on the basis of the catalogue compiled in 1810.

PL

Wiedzę na temat programu nauczania bibliografii (bibliologii) w Polsce w pierwszej połowie XIX w. poszerza Kurs bibliografii – wykład przygotowywany w 1831 r. dla studentów Uniwersytetu Warszawskiego przez historyka, ludoznawcę, tłumacza, wydawcę i bibliotekarza Łukasza Gołębiowskiego (1773-1849). Został on opracowany przez Jacka Puchalskiego i Elżbietę Maruszak (bibliografia, indeksy) pod redakcją naukową Barbary Bieńkowskiej i wydany w 2017 r. Dorobek rękopisoznawczy i edytorski Ł. Gołębiowskiego doceniano już w XIX w. Jego prace bibliotekarskie oraz informacje zawarte w Kursie bibliografii mają fundamentalne znaczenie dla wiedzy o kodeksach rękopiśmiennych przechowywanych niegdyś w bibliotekach polskich, zwłaszcza klasztornych. Rękopis Kursu bibliografii zawiera również informacje na temat ilości książek zabranych w 1819 r. z bibliotek klasztornych i kościelnych uwzględniające woluminy zarekwirowane z konwentów nieobjętych kasatą. Wśród zgromadzeń, które nie ucierpiały wskutek książkowych rekwizycji, była biblioteka augustianów w Warszawie, krótko opisana przez Ł. Gołębiowskiego na podstawie katalogu opracowanego w 1810 r. Niniejszy artykuł zawiera prezentację i omówienie właśnie tych informacji, ze szczególnym uwzględnieniem książnicy augustianów.

3

Kontrahenci Biblioteki Fundacji Wiktora hr. Baworowskiego we Lwowie (na podstawie wpisów w księdze kasowej

67%

Makles K.

Bibliotheca Nostra. Śląski Kwartalnik Naukowy

|

2018

|

issue 4(54)

39-59

PL

Celem artykułu jest prześledzenie działalności Biblioteki Fundacji Wiktora hr. Baworowskiego na podstawie zapisów w „Księdze kasowej”, w której notowano bieżące wydatki biblioteki. Ten powstający głównie w XX wieku rękopis, stanowi interesujące źródło informacji o funkcjonowaniu biblioteki, gdyż wynotowano w nim szereg wydatków, które rzucają nowe światło na sposób funkcjonowania instytucji. Ponadto, analiza i zestawienie poszczególnych danych, dostarcza informacji o współpracy z najbliższym otoczeniem książnicy. Dane z opisanego rękopisu pozwalają zarysować sieć powiązań handlowych Baworovianum z księgarzami i antykwariuszami polskimi i z zachodu Europy. Tekst prezentuje także inne firmy (np. introligatornie) i instytucje (np. towarzystwa naukowe) oraz osoby, które na przestrzeni lat pojawiają się w „Księdze kasowej” jako współpracujący z biblioteką.

EN

The article’s objective is to trace the activity of the Baworowscy Library, basing on entries in a “Cash Journal”, in which the Library’s expenses were being noted. This manuscript, created mostly in the 20 th century, constitutes an interesting source of information about the Library’s functioning, since a number of expenses which shed a new light on the Library’s work have been included there. Moreover, the analysis and juxtaposition of certain data brings information about the cooperation between the Library and its closest surrounding. Data from the manuscript described allows us to outline a network of trade links between the Baworovianum and booksellers and antiquaries from Poland and Western Europe. The text also describes other companies (e.g. binderies) and institutions (e.g. learned societies), as well as people, who throughout the years have appeared on the Journal’s pages as Library’s cooperators. Information included in this document are a trigger to the history of book culture in 19 th and 20 th century Lviv.

4

Rękopisy szczecińskiego Gimnazjum Mariackiego w zbiorach Biblioteki Uniwersyteckiej w Toruniu

67%

Mycio A.

Przegląd Zachodniopomorski

|

2020

|

issue 2

189-201

EN

The historic collection of the University Library in Toruń in its fundamental shape was formed after the World War II, based on the so called restricted collection, i.e. primarily the books from the former German libraries. To Toruń came mainly books from Eastern Prussia and Pomerania. Substantial part of the post-German collection came from Szczecin, including the books kept until the World War II in the Library of the Marian Gymnasium, which continued the tradition of the princely Pedagogium. The Szczecin collection came to Toruń shortly after the military operations of the Wold War II came to an end, either directly from Szczecin or via Pęzino, where they were evacuated by the German administration in order to protect them from the Allied bombings. Single books of Szczecin provenience were bought by the University Library in Toruń also in the subsequent years. In the Toruń university library we house today eight manuscript codices from the Marian Gymnasium Library in Szczecin. All the manuscripts came into being in the modern period, from the late 16th century until second half of the 18th century. Seven of them represent the domains of law, medicine, and theology. Their content reflects the then state of thought and is a perfect source material for studies into the history of science. The eighth one contains the library catalogues and inventories, and is particularly precious for the researchers of history of the Szczecin Gymnasium and its Library.

PL

Zbiory zabytkowe Biblioteki Uniwersyteckiej w Toruniu, w swoim podstawowym zrębie, zostały ukształtowane po zakończeniu II wojny światowej na bazie tak zwanych zbiorów zabezpieczonych, czyli przede wszystkim książek pochodzących z byłych niemieckich bibliotek. Do Torunia trafiły głównie książki z Prus Wschodnich oraz Pomorza. Niemała część zbiorów poniemieckich pochodzi ze Szczecina, w tym także książki przechowywane do II wojny światowej w Bibliotece Gimnazjum Mariackiego, kontynuatora tradycji Pedagogium Książęcego. Szczecińskie zbiory trafiły do Torunia krótko po zakończeniu działań II wojny światowej albo bezpośrednio ze Szczecina, albo via Pęzino, dokąd zostały ewakuowane przez administrację niemiecką w celu ich ochrony przed alianckimi bombardowaniami. Pojedyncze książki szczecińskiej proweniencji były nabywane przez Bibliotekę Uniwersytecką w Toruniu także w latach późniejszych. W toruńskiej książnicy uniwersyteckiej przechowujemy dziś osiem kodeksów rękopiśmiennych pochodzących z Biblioteki Gimnazjum Mariackiego w Szczecinie. Wszystkie manuskrypty powstały w okresie nowożytnym, od końca XVI do II połowy XVIII w. Siedem pierwszych reprezentuje dziedziny: prawa, medycyny oraz teologii – ich zawartość odzwierciedla stan ówczesnej myśli i jest doskonałym materiałem źródłowym do badań w zakresie historii nauki. Ósmy zawiera biblioteczne katalogi i inwentarze, z tego względu jest szczególnie cenny dla badaczy historii szczecińskiego Gimnazjum oraz jego Biblioteki.

5

The Reception of Books from Braniewo in the 17th-century Uppsala University Library

67%

Sjökvist P.

Biblioteka

|

2020

|

issue 24 (33)

101-116

PL

Jest rzeczą ogólnie wiadomą, że podczas potopu szwedzkiego w wieku XVII wojska szwedzkie wywiozły z Polski łupy wojenne obejmujące także liczne księgozbiory, w tym, w roku 1626, zbiory biblioteki kolegium jezuickiego w Braniewie. Artykuł omawia, w jaki sposób dokonano uporządkowania i organizacji zbiorów z Braniewa w pierwszym budynku biblioteki Uniwersytetu w Uppsali po ich przekazaniu przez króla szwedzkiego Gustawa II Adolfa. W szczególności omówiono dzieła o treści teologicznej. Jak pokazuje autor, książki z Braniewa napisane przez autorów katolickich lub redagowane przez wydawców katolickich, o bardziej neutralnym charakterze, tj. książki dotyczące historii Kościoła, wydań Biblii czy konkordancji biblijnych, uznano ogólnie za bardziej przydatne na luterańskim uniwersytecie niż dzieła autorów katolickich zawierające np. komentarze do Biblii, kazania czy pisma dogmatyczne.

EN

It is well known that Swedish armies took a number of literary spoils of war from Poland in the 17th century, among others, the library of the Jesuit College in Braniewo in 1626. This article discusses how the collections from Braniewo were received and arranged in the first library building of Uppsala University, to which they had been donated by the Swedish King Gustavus II Adolphus. Books with contents related to theology are discussed in particular. As is shown in the article, books from Braniewo by Catholic authors or editors that were of a more neutral nature, such as books on Church history, Bibles and Bible concordances, were generally considered more useful at this Lutheran university than books by Catholic authors containing, for instance, Bible commentaries, sermons and dogmatics.

6

Dar carski z 1829 r. – książki Uniwersytetu Wileńskiego przekazane Bibliotece Abowskiej w Helsinkach

59%

Pacevičius A.

Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi

|

2017

|

vol. Polonika w zbiorach obcych, tom specjalny

121-138

EN

The paper discusses the historical circumstances of a book collection gift to the burnt library of the Åbo Academy, which then belonged to the Duchy of Finland, Russian Empire. Such a support was organised by the supreme government of Russian Empire and Emperor Nicholas I. Examination of official documents (The Book of Donations to the Vilnius University, 1820-1832; The Activity Daybook, 1823-1832) of the Vilnius University Library; Lists of donated books, preserved in the National Library of Finland and in the Vernadsky National Library of Ukraine, enabled specification of chronology of this charity act, discovering its effectors in Vilnius, and provided qualitative and quantitative parameters of donated books. It was identified, that the shipment of books delivered from Vilnius no earlier than 1829 February 28, consisted of 1481 volumes, mainly duplicate books on different topics, which were deposited to the Helsinki University. Alexander Wiktor Bohatkiewicz, a librarian and a bibliographer in the Vilnius University Library, played a crucial role in the selection of the books. At present, the best part of the donated books is preserved in the National Library of Finland. Specimens from private libraries of Georg Albinius, Nicolaus Decius, Fabian Birkowski, Leo Sapieha, Jan Kazimierz Wojsznarowicz, Georg Forster, Ludwig Heinrich Bojanus etc., and also from institutional libraries of Jesuit Colleges in Grodno, Słuck, Smoleńsk etc. were found within this collection. Completed bibliographical and provenance research of survived books makes a premise to a historical digital reconstruction of the donated collection. The results of provenance research may contribute greatly to the synthetic library history of the Grand Duchy of Lithuania.

PL

Wartykule podjęto analizę dziejów i zawartości kolekcji książek Uniwersytetu Wileńskiego, które zostały darowane w 1829 r. ukazem carskim dla zniszczonej w pożarze w 1827 r. Biblioteki Abowskej (Turku), a obecnie są przechowywane w Bibliotece Narodowej Finlandii. W oparciu o źródła („Dziennik Biblioteki Uniwersytetu Wileńskiego”, 1823-1832; „Katalog ksiąg dubletowych” Biblioteki Uniwersytetu Wileńskiego, 1829 i inne) ujawniono, że książki w Wilnie wybierano ze zbiorów dubletowych od końca 1827 r., a wysłano do Helsinek nie wcześniej niż 28 II 1829 r. Łącznie do katalogu ksiąg na wspomożenie biblioteki w Helsinkach włączono 1481 tomów z różnych dziedzin wiedzy, w tym z teologii 406 woluminów, fizyki – 266, medycyny – 245. W czasie przeprowadzonych w 2015 r. w zbiorach Biblioteki Narodowej Finlandii badań de visu oraz przy wykorzystaniu źródeł archiwalnych udało się zidentyfikować ponad 400 jednostek druków i pojedynczych rękopisów mających proweniencję Uniwersytetu Wileńskiego. Wśród tych obiektów znajdują się egzemplarze z bibliotek prywatnych kanoników wileńskich G. Albiniusa, N. Deciusa, J.K. Wojsznarowicza, słynnego kaznodziei dominikanina F. Birkowskiego, magnatów Sapiehów, profesorów Uniwersytetu Wileńskiego G. Forstera, L.H. Bojanusa i innych. ,,Dar wileński” był zbierany z dubletów, a więc w jego skład weszły również książki z dawnych kolegiów jezuickich w Grodnie i Słucku. Wyniki badań proweniencyjnych rozproszonego dziedzictwa Rzeczypospolitej Obojga Narodów mogą okazać się bardzo przydatne przy tworzeniu nowej syntezy historii książki i bibliotek Wielkiego Księstwa Litewskiego.

7

Wartość lubelskich akt notarialnych jako źródła do badań prywatnych księgozbiorów duchowieństwa w pierwszej połowie XIX wieku

59%

Dymmel A.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2018

|

vol. 110

145-166

EN

The aim of the article is to present the notarial deeds as potential sources and to show how they can be used for studying the private book collections of the clergy and the history of the book in the partition period. The collections under investigation are well-preserved ones; they are held in state archives. Research on the extensive fonds of the Lublin notaries of 1810-1863, conducted in the State Archive in Lublin, revealed that property inventories, auction records and wills are the documents particularly valuable for studying the book collections of the clergy. The property inventories (especially the ones to 1876) frequently included the lists of the private libraries of various priests. And thanks to a detailed description of the private libraries, it is possible to learn about the book culture of the above-mentioned circles and, indirectly, about the intellectual sources of inspiration to these priests. The auction records are also valuable sources as they provide information about samizdat books circulating locally as well as showing the mechanisms of censorship in practice. In addition, the wills include useful personalized data reflecting the values of contemporary society and the history of the book collection. Using the archival sources mentioned above will broaden the knowledge about the book collections of the clergy and the book culture not only at the regional scale but also with reference to the whole Kingdom of Poland.

PL

Celem artykułu jest przedstawienie potencjału źródłowego akt notarialnych i wskazanie możliwości ich wykorzystania dla badań nad księgozbiorami prywatnymi duchowieństwa i historią książki doby zaborów. Są to zasoby dobrze zachowane, przechowywane w archiwach państwowych. Jak dowiodła kwerenda prowadzona w Archiwum Państwowym w Lublinie obejmująca obszerny zespół Notariusze miasta Lublina z lat 1810-1863 wśród dokumentów sporządzanych przez notariuszy szczególnie istotne dla badań księgozbiorów duchowieństwa są inwentarze mienia, następnie akta licytacji i testamenty. Inwentarze mienia (szczególnie do 1876 r.) niejednokrotnie zawierają wykazy domowych księgozbiorów kapłanów. Z uwagi na zazwyczaj szczegółowy sposób opisu zawartości prywatnych bibliotek możliwe jest poznanie kultury książki wspomnianego środowiska, a pośrednio źródeł intelektualnych inspiracji duchowieństwa. Wartościowe źródła stanowią także akta licytacji dostarczające informacji o wtórym obiegu książki w skali lokalnej, jak i ukazujące mechanizmy działania cenzury w praktyce. Także cennych zindywidualizowanych informacji dostarczają testamenty mówiące o świecie wartości ówczesnego społeczeństwa i dalszych losach księgozbiorów. Konsekwentne wykorzystanie wspomnianych źródeł archiwalnych pozwoli poszerzyć stan wiedzy o księgozbiorach duchowieństwa i kulturze książki nie tylko w skali regionalnej, ale i w odniesieniu do całego Królestwa Polskiego.

Refine search results

1 Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

1 Biblioteka

1 Bibliotheca Nostra. Śląski Kwartalnik Naukowy

1 Przegląd Zachodniopomorski

1 Saeculum Christianum. Pismo Historyczne

1 Toruńskie Studia Bibliologiczne

1 Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi

1 Dymmel A.

1 Gomoliszek J.

1 Makles K.

1 Mycio A.

1 Pacevičius A.

1 Pokorzyńska E.

1 Puchalski J.

1 Sjökvist P.

1 2022

2 2020

2 2018

1 2017