Search results

1

Historia muzyki oczyma metodologa

100%

Brożek A.

Zagadnienia Naukoznawstwa

|

2014

|

vol. 50

|

issue 4(202)

313-319

PL

Są co najmniej dwa powody, dla których historia muzyki jest dyscypliną szczególną: pierwszy natury ontologicznej, drugi – aksjologicznej. Po pierwsze, historia muzyki jest, w najistotniejszym sensie tego słowa, historią utworów muzycznych, a więc pewnych ustrukturyzowanych przedmiotów intencjonalnych. Historia muzyki, która skupia się wyłącznie na tych strukturach – to autonomiczna historia muzyki. Jednakże historycy mogą także skupiać się na pewnych innych przedmiotach, które należą do „sfery muzycznej” – na wydarzeniach muzycznych, życiu kompozytorów, zjawiskach społecznych, recepcji muzyki czy też muzycznych gatunkach. Historia muzyki wygląda różnie z tych różnych punktów widzenia. Po drugie, historia muzyki jest de facto historią muzycznego kanonu, tj. utworów wybranych ze względu na pewne wartości. Zazwyczaj kanon składa się z utworów muzycznych o szczególnej wartości estetycznej i artystycznej. Jednakże jeśli odmówimy pierwszeństwa tym wartościom – obraz historii muzyki zmieni się radykalnie.

EN

There are two reasons of the fact that history of music is a peculiar discipline: ontological and axiological reasons. Firstly, in the most genuine sense, history of music is the history of musical compositions, i.e. certain structured intentional objects. History of music which concentrates only on these structures is usually called “autonomic history of music”. However, the historian may also concentrate on some other objects which belong to the “musical area”: on musical events, on composers’ life, on social phenomena, on musical reception and on musical genres styles. History of music looks differently from all these points of view. Secondly, the history of music is de facto the history of musical canon, i.e. of the compositions chosen for the sake of various values. Typically, canon is composed of the musical works of the unique aesthetic and artistic values. However, by rejecting these values, the shape of the history of music changes dramatically.

2

Topoi umuzycznione. Przegląd koncepcji toposu w muzyce

84%

SOŁTYSIK M.

Edukacja Muzyczna

|

2019

|

issue 14

199–228

EN

This article studies topos as a concept and its influence in Western Music. For this end, the history of how the understanding of topos developed, as well as how it manifested itself, shall be presented. This term, one which originates from the Ancient Greek’s study of Rhetoric, quickly gained acceptance in many cultural contexts. It is thanks to this growth that it was promptly incorporated into ars musica. During the Middleages, this concept from the Antique era was revived, notably influencing the illustrative nature of this era’s music. The concept continued throughout the Common era proceeding, especially in reinforcing the role of affects in music. The 20th century witnessed the progression of many unique understandings of topos coindependently. The contemporary thought of this era has presented numerous propositions of one is to understand the term that oscillates between the fields of musicology, literature studies, and philosophy. It can be said, that defining topos in the field of music will be closely tied with the emerging „transcultural” phenomenon; an appropriate paradigm with which to observe the variables shaping European culture, such as globalization and orientalism.

PL

Treść artykułu ma ukazać różne ujęcia topoi w sztuce muzycznej. W tym celu zostaje przedstawiona historia pojęcia toposu. Ten termin z antycznej retoryki dość szybko stał się pojęciem używanym w szerszym kontekście kulturowym, dzięki czemu połączono go również z ars musica. W okresie średniowiecza dokonała się adaptacja starożytnych koncepcji oraz rozwinięcie ich w stronę ilustracyjności, w epokach nowożytnych nastąpiło zaś wzmocnienie roli afektów. W XX stuleciu wiele ujęć umuzycznionego topoi zaczęło funkcjonować równolegle. Współczesna myśl w omawianym zakresie dostarcza licznych propozycji oscylujących między muzykologią, literaturoznawstwem a filozofią. Można przypuszczać, że pojmowanie toposu w muzyce będzie się w przyszłości wiązało z perspektywą transkulturową, która wydaje się odpowiednim paradygma- tem badawczym wobec zachodzących w kulturze europejskiej procesów, takich jak globalizacja i orientalizacja.

3

Literacko-teologiczno-retoryczny kontekst solowych kompozycji wokalnych w wymiarze edukacyjnym

84%

Stępniak Z.

Lubelski Rocznik Pedagogiczny

|

2019

|

vol. 38

|

issue 1

EN

In this research, the author as a musicologist performs a theological and rhetorical analysis of baroque vocal compositions written for low bass and studies the literary context of the songs that he performs. The author is a performing artist (bass, basso profondo) and his repertoire includes songs (both religious and secular), opera arias, oratorios and cantatas by composers of the periods ranging from early baroque to contemporary. As a catholic priest he often personally organises his vocal recitals, prepares introductory speeches taking the opportunity to make reference to the conducted research. These concerts, often due to strictly specified target audience (schoolchildren, university students, adults, including students of the university of the Third age), form of presentation and specified repertoire, have a sensu stricto educative form. The research material hereof consists of programs of the selected concerts performed by the author, the musical scores of the performed pieces with their texts, results of the author’s own research (publications) on the oeuvre of the selected composers (nowowiejski and Moniuszko), theological and rhetorical dissertations of the author on baroque compositions for low bass performed by him. The research method of the article may be described as exploration of the author’s own concert activity, concert programs, the way of holding concerts and literary and historical analysis of the selected compositions in broadly understood educational dimension taking into account various age groups of the audience. Music, including in particular vocal music, is aimed at teaching, educating, raising awareness, by both the values that it holds as such and by its religious, literary, historical and patriotic context. This is what the author tries to prove, indicating the forms of education with other disciplines (theology, literature, history, patriotic education), with his own concert activity.

PL

Autor, jako muzykolog, w swoim badaniach zajmuje się teologiczno-retoryczną analizą barokowych kompozycji wokalnych, pisanych na niski bas, oraz literackim kontekstem pieśni, które wykonuje. Jako wykonawca (bas, basso-profondo) w swoim repertuarze ma pieśni religijne i świeckie, arie operowe oraz dzieła oratoryjno-kantatowe obejmujące okres od wczesnego baroku do współczesności. Jako ksiądz katolicki często sam organizuje swoje recitale wokalne, przygotowuje słowo wprowadzające, nawiązując przy okazji do prowadzonej pracy badawczej. Koncerty te ze względu na ściśle określone grupy odbiorców (dzieci szkolne, młodzież akademicka, osoby dorosłe, w tym słuchacze uniwersytetu Trzeciego Wieku), formę prowadzenia oraz określony repertuar, przybierają formę edukacyjną. Materiał badawczy do niniejszego artykułu stanowią programy wybranych koncertów autora, zapis nutowy wykonywanych utworów wraz z tekstami, wyniki badań własnych (publikacje) nad twórczością wybranych kompozytorów (Nowowiejskiego i Moniuszki), teologiczno-retoryczne rozprawy autora na temat niektórych wykonywanych przez niego kompozycji barokowych na niski bas. Metodę badawczą artykułu określić można jako eksplorację własnej działalności koncertowej, programów koncertów oraz sposobów ich prowadzenia, a także analizę literacką i historyczną wybranych kompozycji w szeroko pojętym wymiarze edukacyjnym uwzględniającym różne grupy wiekowe słuchaczy. Muzyka, w szczególności muzyka wokalna, ma uczyć, wychowywać, uwrażliwiać, zarówno poprzez wartości, które posiada sama w sobie, jak też poprzez kontekst religijny, literacki, historyczny czy patriotyczny. Tego chce dowieść autor, wskazując na formy edukacji w zakresie innych dziedzin (teologia, literatura, historia, wychowanie patriotyczne) poprzez własną działalność koncertową.

4

Kategoria felicitas w świetle twórczości polskich kompozytorek

84%

Fabiańska-Jelińska E.

Amor Fati

|

2015

|

issue 1

171-184

XX

Category of felicitas in the light of Polish composers

5

The History and Development of the Musical Romans as a Genre: A Short Overview

84%

Politi G.

Pamiętnik Teatralny

|

2023

|

vol. 72

|

issue 2

147-164

PL

Celem eseju jest prześledzenie ewolucji rosyjskiego romansu, który znalazł podatny grunt dla swojego rozwoju od połowy XVIII wieku. Gatunek był mocno osadzony w tradycji, która powstała półtora wieku wcześniej, ale korzeniami sięgał oralnej kultury starożytnej Rusi. Pomimo tego silnego historyczno-antropologicznego piętna diachroniczny rozwój rosyjskiego romansu, jako hybrydycznego gatunku o podwójnej naturze – poetyckiej i muzycznej – przeznaczonego dla zarówno elitarnej, jak i masowej publiczności, naznaczony jest serią odrodzeń i kontaminacji (głównie w XIX-wiecznej Europie, zwłaszcza we Włoszech). Artykuł, oparty na badaniach kulturoznawczych, literaturoznawczych i historycznych, przedstawia krótki zarys rozwoju gatunku i jego różnych podgatunków, takich jak bytovoĭ romans, romans-ballada, romans-elegii͡a, aż po współczesne pieśni i melodie.

EN

The purpose of this essay is to trace the lines of evolution of the Russian romance, which found fertile ground for its development from the mid-18th century. The genre was firmly embedded in a tradition that had originated a century and a half earlier, but its roots lay in the oral production of ancient Rus’. Despite this strong historical-anthropological imprint, the diachronic development of Russian romance, as a hybrid genre of dual nature-poetic and musical-addressed to both elite and mass audiences, is marked by a series of revivals and contaminations (mainly in 19th-century Europe, especially in Italy). The article, based on culturological, literary and historical studies, presents a brief overview of the development of the genre and its various sub-genres, such as bytovoĭ romans, romans-ballad, romans-elegii͡a, up to contemporary songs and melodies.

6

Charakterystyka śpiewów liturgicznych w nabożeństwach starotestamentowych i wczesnochrześcijańskich

67%

Białomyzy G.

Rocznik Teologiczny

|

2016

|

vol. 58

|

issue 3

455-469

PL

Muzyka ze względu na niezwykłą siłę oddziaływania na człowieka oraz swoistą zdolność wyrażania ekspresji od zawsze wiązała się ze sferą sacrum. Już w Starym Testamencie śpiew psalmów był ważnym elementem celebracji ówczesnych nabożeństw. Śpiew liturgiczny cechowała ta prostota, jaka charakteryzowała formy wokalne starożytności. Formuły melodyczne zapamiętywano i przekazywano w tradycji ustnej, zaś utwory liturgiczne wykonywano w formie melorecytacji, oraz tradycyjnie pojętego śpiewu. Wykonywano go unisono, był diatoniczny i nie wykazywał cech enharmonicznych i chromatycznych. Za czasów króla Dawida wystąpił największy rozkwit śpiewu synagogalnego. Kształcono m.in. kantorów, wyodrębniono chóry, których wokal stał się bardziej urozmaicony i naprzemienny. Dla pierwszych chrześcijan śpiew również stanowił ważny środek w komunikacji z Bogiem. Chociaż zakorzeniona w świadomości wiernych tradycja judaistyczna w dalszym ciągu dominowała zarówno w obrzędowości, jak i towarzyszącym jej wyrazie muzycznym, to rosnąca wiara i przynależność religijna powodowały zmiany w dotychczasowej estetyce muzycznej. Nastąpił powrót do źródeł. Śpiewano hymny, psalmy i pieśni w muzycznie prostych melodiach, przez co uzyskiwano ekspresję tego, co uznawano za najważniejsze – słowa. Poprzez wspólne wysławianie Zmartwychwstałego Chrystusa wierni różnych kultur i narodów jednoczyli się w myśli i modlitwie, czerpiąc pocieszenie i duchową radość, a także kształtując swą nową tożsamość religijną.

EN

Music, in the reason of impressive strength of influence to man and specific ability of expression, was always connected with the sphere of sacrum. Although in the Old Testament singing psalms was important moment of celebration of the services in that time. The liturgical singing characterized this simplicity which characterized vocal forms of ancient times. Melodic formulas were remembered and transmitted to the oral tradition, but liturgical songs were performed in the form of recitation and traditionally understood singing. It was performed by unison, diatonic and showed no enharmonic and chromatic characteristics. In the days of king David there was the biggest flourishing of synagogue singing. Among others, there were educated singers, distinguished choirs which vocal became more varied and alternating. Singing was also very important mean in contact with God for the first Christians. Although Judaic tradition rooted in the consciousness of the faithful still dominated both of the rituals and the accompanying musical expression, growing faith and religious affiliation caused changes in previous musical aesthetics. There took place a return to the sources. There sung hymns, psalms and songs with simple musical melodies, thus obtained expression which was recognized most important – words. Through the common praise of the Resurrected Christ believers of different cultures and nations were united in thought and prayer, deriving comfort and spiritual joy and also forming their new religious identity.

7

O (nie)przydatności cezury roku 1600 w historii muzyki

67%

Jeż T. M.

Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo

|

2021

|

issue 11 (14)

45-58

EN

The artistic manifesto of Florentine Camerata is widely regarded as a breakthrough moment not only in musical stylistics but also in theoretical reflection on music. In traditional musicography, the year 1600 appears to be a fairly clear border separating the Renaissance from the Baroque. However, the musical designations of both periods are very vague and their application inevitably leads to contradictions. The solution to these contradictions can be a model of interpretation of the history of music that links musical creation with the current of humanistic inspirations that have been present in European culture at least since the mid-sixteenth century and lasting for the next hundred years. This trend has led to a significant re-evaluation of the issue of style in music, which reflects the concept of mannerism quite well.

PL

Artystyczny manifest florenckiej Cameraty powszechnie uważa się za przełom nie tylko w stylistyce muzycznej, ale także w teoretycznej refleksji nad muzyką. W tradycyjnej muzykografii cezura roku 1600 jawi się jako dość wyraźna granica oddzielająca renesans od baroku. Muzyczne desygnaty obydwu tych epok są jednak bardzo niejasne, a ich stosowanie nieuchronnie prowadzi do sprzeczności. Za ich rozwiązanie posłużyć może taki model interpretacyjny, który wiąże twórczość muzyczną z nurtem inspiracji humanistycznych, obecnych w kulturze europejskiej co najmniej od połowy wieku XVI i trwających przez kolejne stulecie. Nurt ten doprowadził do znaczącego przewartościowania kwestii stylu w muzyce, co dość dobrze oddaje pojęcie manieryzmu.

8

Sztuka jako narzędzie poznawania artystyczno-kulturowej przestrzeni – omówienie prac „Ars inter Culturas”

67%

Chaciński J.

Ars inter Culturas

|

2020

|

issue 9

5-10

EN

In the current issue of the journal „Ars inter Culturas”, scholarly articles have been gathered and arranged into several thematic groups. Most of the issue is devoted to music, its analysis and to musical education, both conceptual and historical studies, as well as research into its effects. The articles in the first section are arranged chronologically, covering musical space from ancient Egypt to contemporary times. The second section includes historical research on music education, from the perspective of both Eastern European and Polish experiences. The third section maintains a multicultural profile, showing the interpenetration of various musical concepts between countries and their national adaptations.Traditionally, space is set aside in „Ars inter Culturas” for fields that round out the theore-tical area of other aspects of multiculturalism. This time, these were texts offering theological analysis as well as in teaching religious education for young people. The last part of this issue are references to other arts – ballet, design, as well as historical and contemporary interpreta-tion of literature, and sport.

9

Talent w teatrze zazdrości

67%

Ignaczak L.

Prace Polonistyczne

|

2014

|

vol. 69

65-82

EN

This article concerns three selected works of the 20th Century drama: Peter Shaffer’s Amadeus (which had its first-night performance in the Oliver Theatre in London on 11.02.1979), The Impostor Gyorgy Spiró (staged before the Budapest audience in the theatre Katona József Szinhaz on 28.10.1983), and the drama The Four Hand Dinner of Paul Barz (included in the repertoire of European theaters after its first-night performance at the Deutsche Oper in Berlin on 27.01.1987). These dramas present the very thorough, and at the same time subtle analysis of the relationships between artists talented in varying degrees: their mutual curiosity, excessive admiration, cautious distance, small mutual malice or resulting from complexes passionate jealousy. It is interesting that the three so different playwrights used in these dramas the same structural scheme: reaching into the history of theater or music, on the canvas of real artistic biography they created their own tale about desire of unattainable fame, about creative solitude and social exclusion of talented misfits.

10

Officium gratiarum actionis pro victoria ex turcis obtenta zachowane w antyfonarzach rodziny Piotrkowczyków (cz. II – melodie)

67%

Bodzioch B.

|

2018

|

vol. 65

|

issue 13: Muzykologia

45-55

EN

The melodies were published in the last edition of the antiphonaries of the Piotrkowczyk family (1645). The author is unknown. The compositions (12 antiphons, 2 responsories, 1 hymn) are not stylistically uniform, which is not strange considering the fact that artists living in the Baroque period combined the heritage of the several centuries in which the liturgical singing of the Catholic Church had developed. They also remained under the influence of the achievements of polyphonic singing. In the collection of 15 melodies we can find elements of Gregorian chant, the neo-Gregorian style and the pseudo-Gregorian style. The entire collection is consistent with the aesthetics of the late Middle Ages and concludes the epoch of Polish monody to the Latin texts in proprium sanctorum.

PL

Melodie Officium gratiarum actionis pro victoria ex Turcis obtenta anno 1621 opublikowano w ostatniej edycji tzw. antyfonarza Piotrkowczyka (1645), nie wiadomo, kto jest ich autorem. Kompozycje (12 antyfon, 2 responsoria, 1 hymn) nie są jednolite stylistycznie. W grupie 15. melodii odnajdujemy elementy klasycznego chorału gregoriańskiego, stylu neogreriańskiego oraz stylu pseudogregoriańskiego. Całość odpowiada estetyce epoki późnego średniowiecza i kończy etap polskiej twórczości monodycznej do łacińskich tekstów proprium sanctorum.

11

Zarys dziejów muzyki w Toruniu do 1920 r.

51%

Konopa B.

Rocznik Toruński

|

2018

|

issue 45

PL

W artykule przedstawiono dzieje muzyki w Toruniu od chwili lokacji miasta do jego przejścia pod polską administrację na początku roku 1920. Podjęto w nim różne aspekty funkcjonowania muzyki w społeczności miasta począwszy od miejsc jej występowania, poprzez okazje, w których można było ją usłyszeć, oraz osoby zajmujące się jej wykonywaniem, po podstawowe informacje o wykorzystywanych instrumentach. Historia tego wycinka kultury została ukazana w okresie staropolskim oraz w czasach zaboru pruskiego. W pierwszym z nich muzyka została podzielona na sakralną oraz świecką. Dużo uwagi poświęcono jej obecności w toruńskich szkołach i kościołach, a także pojawianiu się jej w trakcie różnych uroczystości oraz życiu codziennym toruńskich mieszczan. W części obejmującej zabór pruski omówiono muzykę dzieląc ją na profesjonalną i amatorską. Do pierwszej grupy zaliczono działające w Toruniu kapele wojskowe, opery i inne przedstawienia wystawiane w tutejszym Teatrze Miejskim oraz nieliczne koncerty muzyki poważnej. Znacznie bardziej rozwinięty był ruch amatorski, w którym uczestniczyli zarówno niemieccy, jak i polscy obywatele miasta. Ważnym elementem dla tej drugiej grupy był patriotyzm. Członkowie polskich towarzystw organizowali uroczystości ku czci narodowych bohaterów oraz publikowali polskojęzyczne pieśni. Zarówno w okresie staropolskim, jak i pruskim, wymieniono najistotniejsze postacie związane z funkcjonowaniem muzyki w Toruniu na przestrzeni dziejów

EN

The article presents the history of music in Toruń from the year of the town’s foundation until it was taken over by the Polish administration at the beginning of 1920. It addresses various aspects of the role of music among inhabitants of Toruń starting from the places where it was played, through occasions when it could be heard, down to people dealing with music. It also includes basic information about the instruments used to play music. The history of this fragment of culture was shown in the Old-Polish period and during the times of the Prussian partition of Poland. In the former period, music was divided into sacral and secular. Much emphasis was placed on music’s presence in Toruń’s schools and churches, during various ceremonies and in everyday life of Toruń’s burghers. The part addressing the times of the Prussian partition discusses music divided into professional and amateur. The first group includes various military music bands, operas and other performances staged in the Municipal Theatre along with few concerts of classical music. The amateur musical community was much more numerous – it consisted of both German and Polish inhabitants of Toruń. Patriotism was a major aspect for the latter group. Members of the Polish societies organized ceremonies to sing Polish songs in honour of national heroes. The article enumerates the most important figures connected with music in Toruń of the Old-Polish period and in the times of the Prussian partition of Poland.

DE

Der Artikel präsentiert die Musikgeschichte von Thorn von der Gründung der Stadt bis zu ihrem Übergang unter polnische Verwaltung Anfang 1920. Es geht in ihm um verschiedene Aspekte der Funktion von Musik im Leben der Stadt, beginnend mit den Orten, an denen sie gespielt wurde, über die Anlässe, bei denen man sie hören konnte, die Personen, die sie ausführten bis zu grundlegenden Informationen über die verwendeten Instrumente. Die Geschichte dieses Bereichs der Kultur wird für die altpolnische Zeit und für die Zeit im preußischen Teilungsgebiet dargestellt. In der ersteren wurde die Musik in geistliche und weltliche unterschieden. Große Aufmerksamkeit wird ihrer Präsenz in den Thorner Schulen und Kirchen gewidmet, ebenso im Verlauf von verschiedenen Feierlichkeiten und im Alltagsleben der Thorner Bürger. Im Abschnitt zum preußischen Teilungsgebiet wird unterschieden zwischen professioneller und Amateurmusik. Zur ersteren Gruppe zählten die in Thorn tätigen Militärkapellen, die Opern und andere Vorstellungen, die im hiesigen Stadttheater zur Aufführung kamen, sowie zahlreiche Konzerte von ernster Musik. Wesentlich weiter entwickelt war die Musik von Amateuren, an der sich sowohl deutsche als auch polnische Bürger der Stadt beteiligten. Große Bedeutung für die letztere Gruppe hatte der Patriotismus. Mitglieder polnischer Gesellschaften organisierten Feierlichkeiten zur Ehre von Nationalhelden und publizierten Lieder in polnischer Sprache. Sowohl für die altpolnische als auch für die preußische Zeit werden die wichtigsten Persönlichkeiten genannt, die im Lauf der Geschichte mit dem Musikleben in Thorn verbunden waren.

Refine search results

Historia muzyki oczyma metodologa

Topoi umuzycznione. Przegląd koncepcji toposu w muzyce

Literacko-teologiczno-retoryczny kontekst solowych kompozycji wokalnych w wymiarze edukacyjnym

Kategoria felicitas w świetle twórczości polskich kompozytorek

The History and Development of the Musical Romans as a Genre: A Short Overview

Charakterystyka śpiewów liturgicznych w nabożeństwach starotestamentowych i wczesnochrześcijańskich

O (nie)przydatności cezury roku 1600 w historii muzyki

Sztuka jako narzędzie poznawania artystyczno-kulturowej przestrzeni – omówienie prac „Ars inter Culturas”

Talent w teatrze zazdrości

Officium gratiarum actionis pro victoria ex turcis obtenta zachowane w antyfonarzach rodziny Piotrkowczyków (cz. II – melodie)

Zarys dziejów muzyki w Toruniu do 1920 r.