Search results

1

Liturgia jako gra w ujęciu Josepha Ratzingera – Benedykta XVI w kontekście współczesnych przemian rytuału katolickiego. Perspektywa kulturoznawcza

100%

Kirchner B.

Przegląd Religioznawczy

|

2018

|

issue 1/267

EN

Catholic liturgy can be analyzed by referring to the concept of game. Johan Huizinga, creating the homo ludens concept, devoted much of his research to the analysis of sacred activities as a game. Reflection on the liturgy as a game allows for a better understanding of contemporary changes taking place in the catholic ritual. The above text begins with the discussion of the issue of the game by Johan Huizinga. Then, based on the works of Romano Guardini and Joseph Ratzinger, the liturgy is described as a game. The text ends with a reference to contemporary problems of the catholic ritual in relation to the Huizinga’s theory.

PL

W ramach trwającej wiele wieków refleksji antropologicznej nad charakterem istnienia człowieka w kulturze doszło do przypisania mu serii immanentnych cech. W wyniku tego powstał np. homo faber czy homo religiosus. Punktem wyjścia tego tekstu jest ujęcie człowieka jako homo ludens („człowiek bawiący się”), którego autorem jest holenderski orientalista, historyk i teoretyk kultury Johan Huizinga. Myśląc o „człowieku bawiącym się”, można wskazać wiele zabaw obecnych w kulturze na przestrzeni wieków i pominąć jednocześnie temat kultu. Huizinga pracując przez lata nad koncepcją homo ludens, sporą jej część poświęca sakralnemu wymiarowi zabawy, co jest niewątpliwie jego sporą zasługą w kulturoznawczej refleksji nad rytuałem. Zagadnieniu zabawy w kulturze zostanie poświęcony początek tekstu. Następnie, w oparciu o dzieła Huizingi oraz niemiecko-włoskiego uczonego Romano Guardiniego i Josepha Ratzingera – Benedykta XVI, zostanie przedstawione przełożenie teorii zabawy na przestrzeń liturgii. Tekst zwieńczy omówienie współczesnych przemian rytuału katolickiego w kontekście zagadnienia liturgii jako gry.

2

Karnawał wobec sacrum. O ludyczności kultury współczesnej

89%

Kłocińska A.

Kultura i Wartości

|

2012

|

issue 3

117-134

EN

The carnival is examined in this article. Since Mikhail Bakhtin’s work on this topic, the phenomenon has been a matter of interest for social science. Bakhtin called the carnival an “adverse world”. Referring to this concept, many authors have described modern culture that is in contradiction to the traditional one as having been “carnavalised”. I’m deeply concerned that this concept of “carnavalization” and the notion of “carnival” are often misused. In the philosophical field the phenomenon of the carnival has not been discussed yet. Whereas the author believes it might be a really interesting subject to research. The following article is a philosophical study of the carnival. The concept of the carnival as an „adverse world” lets us emphasize its collocations with the most fundamental metaphysical questions – most importantly, the relation between the human being and the absolute –understood in the article as the sacrum. Referring to Rudolf Otto’s concept, the author considers the sacrum to be something “absolutely different” – something from beyond this world which can never be conceived by the human being. The thesis advanced in the article is that the carnival is a typical ludic phenomenon. Because of this, as in every other form of play, it temporarily transfers us to another world. Studies of the traditional medieval carnival have revealed that the reality a carnival relates to us is the story of salvation. In this sense the carnival draws us towards transcendence. The carnival and Lent together create a structure based on contradictions. Owing to this, they are a trial in conceptualizing the ambivalence which characterizes the numinosum –that which is sacred. Through this structure, the human being, commited in the profanum, tries to approach the sacrum – transcendence reveals itself in immanency. Modern culture is not, in this meaning, a carnival – it only reverses the traditional order of the world.

PL

Tematem artykułu jest karnawał. Od czasu prac Michaiła Bachtina zjawisko to budzi duże zainteresowanie w humanistyce. Bachtin mówi o karnawale jako o „świecie na opak”. Odwołując się do tej tezy, wielu autorów określa współczesną kulturę, pozostającą w opozycji do kultury tradycyjnej, jako skarnawalizowaną. Wydaje się jednak, że koncepcja „karnawalizacji” jest często nadużywana, a samo pojęcie karnawału stosowane zbyt szeroko. Karnawał nie jest prostym odwróceniem zwykłego porządku świata.Na polu filozofii zjawisko karnawału nie było dotąd badane. Tymczasem wydaje mi się, że może ono być bardzo ciekawym przedmiotem badań. Artykuł jest próbą podjęcia filozoficznej refleksji nad karnawałem. Koncepcja karnawału jako „świata odwróconego” pozwala wskazać jego związki z najbardziej fundamentalnymi kwestiami metafizycznymi, przede wszystkim ze stosunkiem człowieka do absolutu – do tego, co będzie w artykule ujmowane jako sacrum. Powołując się na koncepcję Rudolfa Otto, rozumiem sacrum jako to, co jest „całkiem inne” – jako coś spoza świata, co nigdy nie będzie przez człowieka poznane. Zgodnie z tezą przedstawioną w artykule, karnawał jest zjawiskiem typowo ludycznym. Z tego powodu, tak jak każda zabawa, tymczasowo przenosi nas do innego świata. Badania nad tradycyjnym, średniowiecznym karnawałem, pokazują, że rzeczywistość, do której odnosi się to zjawisko, to historia zbawienia. W tym sensie karnawał zwraca nas ku transcendencji. Karnawał i post wspólnie tworzą strukturę opartą na sprzecznościach. Dzięki temu są próbą wyrażenia ambiwalencji charakteryzującej numinosum – to, co święte. Poprzez tę strukturę człowiek, uwikłany w sferę profanum, stara się zbliżyć do sacrum – transcendencja przejawia się w immanencji. Kultura współczesna nie jest w tym sensie karnawałowa – poprzestaje ona bowiem na odwróceniu tradycyjnego porządku świata.

3

Glückende Erfahrung im Spiel – Johan Huizingas „Homo Ludens“ zwischen Weisheit und Torheit

71%

Retter H.

Studia z Teorii Wychowania

|

2018

|

issue 4 (25)

9-34

DE

Der niederländische Historiker Jan Huizinga veröffentlichte vor 80 Jahren das Buch "Homo Ludens". Dessen Grundthese lautete, dass die menschliche Kultur dadurch verständlich wird, dass in allen ihren Bereichen der Gedanke des Spiels und des Spielens ein zentrales Moment darstellt. Die Spielwelt ist eine Welt des Als-ob, eine Welt der Phantasie, der freiwilligen Vortäuschung, der Vorstellungskraft, des strategischen Denkens, des Handelns und der Kommunikation, nicht frei von Risiko, doch in Erwartung von Erfolg und Glück, an deren Stelle allerdings auch Momente der Enttäuschung und der Ernüchterung treten können. Die Spielkultur ist jedoch vielfältig, oft hat sie eine Nähe zum Witz. Witze vermögen auf spielerische Art unsere Verdrängungen aufzudecken. Sie sprechen das aus, was wir im Alltag als Bloßstellung fürchten, doch als Witz erlaubt ist – wie uns dies die Psychoanalyse erklärt. Das Internet vermittelt heute eine unvorstellbare Vielfalt an Spielmöglichkeiten, die Menschen per Computer, Handy oder Spielkonsole nutzen können. In Anbetracht dessen scheint das Kinderspiel immer wertloser, langweiliger, veraltet in seiner traditionellen Bedeutung zu werden. Aber diese Ansicht ist nicht ganz richtig. Noch immer ist das Spiel wichtig für Kinder im Vorschulalter, noch immer sind es klassische Spiele im Sport, auch in der Schule und in der Freizeit. Auch in der modernen Gesellschaft mit ihren Rollenzwängen existieren viele Nischen der Handlungsfreiheit, die zum Spielen einladen. Mein Beitrag versucht, die Paradoxien des Spiels vor dem Hintergrund der Paradoxien des modernen Lebens betrachten.

EN

The world of play is a world of its own, a world as-if, a world of phantasy, voluntary pretense, imagination, strategic thinking, acting, with moments of communication and risk, success and happiness, as well as moments of and disenchantment can happen: Such is life! It is not easy to give an inspiring lecture about „play“ today. First of all, the subject is well-known. At the first glance it is diffcult to say about play anything more than previous authors ever have said about play. As an anthropological variable the pattern of play behaviour has been rather static for thousands of years. However the culture of play has been multifarious. Every time has its jokes. Psychoanalysis can explain the close relation between play and joke. Today internet conveys an unimaginable variation of play facilities people may use by computer, mobile, or game console. It seems, in view of this, children’s play has become more and more valueless, boring, outdated in its traditional meaning. But this view is not quite correct. Still is play important for children of the preschool age, still are classic games played in sports, also in schools and in leisure time. There exist many niches for play also in modern society. This makes sense if we consider the paradoxes of play against the background of the paradoxes of modern life.

Refine search results

1 Kultura i Wartości

1 Przegląd Religioznawczy

1 Studia z Teorii Wychowania

1 Kirchner B.

1 Kłocińska A.

1 Retter H.

2 2018

1 2012

Liturgia jako gra w ujęciu Josepha Ratzingera – Benedykta XVI w kontekście współczesnych przemian rytuału katolickiego. Perspektywa kulturoznawcza

Karnawał wobec sacrum. O ludyczności kultury współczesnej

Glückende Erfahrung im Spiel – Johan Huizingas „Homo Ludens“ zwischen Weisheit und Torheit